冷杉属一新种——梵净山冷杉
A NEW SPECIES OF ABIES MILL.——ABIES FANJINGSHANENSIS
梵净山冷衫 新种 图一
Abies fanjingshanensis W.L.Huang,Y.L.Tu et S.Z.Fang,sp.nov.
Species affinis A. fargesii Franch. et A. chensiensis Van Tlegh.ab illa different foliis rongioribus usque ad 4.3 cm longis,foliorum ramulorum vegetabilium canalibus resiniferis subepidermalibus,folium ramulorum tructiferorum canalibus resiniferis in parenechymate prope extremitates laterales sections transversalis sitis vel subepidermalibus,strobilis maturitate atrobrunneis,bracteis brevioribus non exsertis;ab hac recedit ramulis pallide buunmeis vel atrobrunneis,gemmis ovoideis,foliis ramulorum fructiferorum apice emarginatis,strobilis minoribus maturitate atrobrunneis,5—6 cm longis,stipitibus 8—10mm longis,squamis minoribus.
Guizhou(贵州):Jiangkou(江口),Fanjing Shan(梵净山),alt.2100—2300,2 Nov.1983,L.Yang(杨龙)83-427(Type deposited in Department ot Geography,Guiyang Teacher’s College 模式标本存于贵阳师范学院地理系)。
乔木,高达22米,胸径65厘米;树皮暗灰色;大枝平展,树冠圆锥形;一年生小枝红褐色,二三年生小枝深褐色;冬芽卵球形。树干下部枝条的叶基部扭转排成彼此重叠不等长的2列,上部枝条之叶直立或斜上伸展;叶条形,长1~4.3厘米,宽2~3毫米,先端凹缺。上面无气孔带,下面2条气孔带粉白色,每条具气孔线12~22根;营养枝上的叶有2个树脂道,靠近横切面两端的下表皮,果枝上者,则见于叶横切面近两端的叶肉薄壁组织中,稀近边生,上面至下面两侧边缘有1层连续排列的皮下层细胞,角部有时为2层,下面中部1层。雄球花圆柱状,长约1~1.5厘米。球果圆柱形,成熟前紫褐色,熟时深褐色,长5~6厘米,直径约4厘米,真短梗,梗长8~10毫米,中部种鳞肾形,长约1.5厘米,宽1.8~2.2厘米,鳞背露出部分密生短毛;苞鳞长为种鳞的4/5,上部宽圆,先端微凹或平截,凹处有由中肋延伸的短尖,不露出或偶有部分露出,边缘有不规则的细齿,中部狭窄成条状。种子长卵圆形,微扁,长约8毫米,种翅倒宽楔形,褐色或灰褐色,连同种子长1.5厘米。花期5月,果期9~11月。
(注: 图一 梵净山冷杉 Abies fanjingshanensis
1.球果枝 branch with a cone;2.雄球花枝branch with ♂cones;3.叶的上、下面upper and lower sides of leaf;4.果枝叶的横切面transverse section of eaf on branch;5.营养枝叶的横切面section of leaf on vegetative branch;6.种鳞背面及苞鳞dorsal side of cone scale andcone bract;7.种鳞腹面ventral side of cone scale;8.种鳞及苞鳞侧面 side view of cone scale and cone bract;9.种子背、腹面dorsal and ventral sides of seed.)
本种见于贵州东北部的江口、松桃与印江三县交界的梵净山,海拔2100~2350米的烂茶顶、白云寺及锯齿山一带,多出现于近山脊北向的陡峻山坡,南向坡则不见。主要伴生植物有铁杉(Tsuga chinensis)、扇叶槭(Acer flabellatum)、粉白杜鹃(Rhododendron hypoglaucum)、灯笼树(Enkianthus chinensis)、山樱(Prunus serrulata),等等。因其分布局限,种群数量稀少,应作珍稀、濒危物种予以保护。
本种与巴山冷杉(Abies fargesii Francn)及秦岭冷杉(A.chensiensis Van Tiegy)较为接近。与前者的区别主要是:叶片较长,可达4.3厘米。营养枝上的叶,树脂道边生,果枝上者则生于叶的横切面两端叶肉薄壁组织中,稀边生。球果成熟时深褐色,苞鳞较短,不露出。与后者的区别在于小枝为淡褐色或暗棕色,冬芽卵球形,果枝上的叶先端凹缺,球果较小,成熟时暗褐色,长5~6厘米,梗长8~10毫米,种鳞较小。