搜索
   登录

砍枫香树
所属图书:《苗族古歌:苗汉对照》 出版日期:2015-11-01 文章字数:5355字

砍枫香树

Luf Det Mangx Dod

Lol leit ghab mangx ngul,

我们唱到枫香树,

Lol hent ghab mangx ngul.

我们来赞枫香树,

Hsangk deis jef longx lol?

哪个才走到此来?

Hsangk deis jef dax nil?

哪个才来相陪伴?

Dlob ghent Lib Liangx longl,

后生立两 [1] 到此来,

Daib pik Gef Liangx nil,

姑娘格两 [2] 来陪伴,

Los sangs ghab mangx ngul,

来在枫树下谈情,

Nongt wangt ghaib mangx mongl.

踩踏树脚土裂开。

Lol leit ghab mangx diel,

我们唱到枫香树,

Lol hent ghab mangx diel.

我们来赞枫香树。

Wuk Yux naib dail lul,

有个友婆老人家,

Wuk Yux xangt nail bangl.

友婆放养鲫鱼秧。

Hxib dat xangt jex bongl,

早晨才放九对鱼,

Hxib hmangt xus jex dail,

晚上就少了九尾,

Niox nef mongl deis mongl?

鱼儿丢失在哪里?

Wuk Yux naib dail lul,

这个友婆老人家,

Wuk Yux ghab gad gad:

友婆不停地叫骂:

“Los sangs los deix ghongd,

“你们谈情要正当,

Los sangs hek wil nail,

谈情偷吃我鱼秧,

Hek hniub nef deis mongl!”

偷吃鱼秧干啥了?”

Lib Liangx dab hot lol,

后生立两才来说,

Gef Liangx dab hot lol:

姑娘格两才来讲:

“Bib nongf los sangs deix bongl,

“我们各是在谈情,

Bib dot nongx mongx nail.”

并不偷吃你鱼秧。”

Dlob ghent dlas longx lol,

富家后生到此来,

Dlob ghent dlas jix mal,

富家后生骑着马,

Jus xangt hxenk dax mongl,

打马挥鞭就奔跑,

Daib pik dlas dax nil,

富家姑娘来陪伴,

Guf det laib bangx bel.

姑娘像朵树上花。

Dlak gix eb mongl nangl,

顺着涵洞下去寻,

Mongl jas jens gheix xil?

寻找鱼秧见什么?

Mongl jas ghangd juk dail.

不见鱼秧见蛤蟆。

Lol wix ghab mangx diel,

我们唱到枫木树,

Lol hxid ghab mangx diel.

我们来看枫木树。

Wuk Yux naib dail lul,

那个友婆老人家,

Wuk Yux xangt nail bangl.

友婆放养鲫鱼秧,

Hxib dat xangt jex bongl,

早晨放去九对鱼,

Hxib hmangt xus jex dail.

夜里就失掉九尾。

Niox nef mongl deis mongl?

鱼秧丢失在哪里?

Ghab hot mangx dlub ngangl.

叫骂说是白枫吃,

Wuk Yux naib dail lul,

那个友婆老人家,

Jes eb ghab dail xil?

上游河边喊哪个?

Nangl eb ghab dail xil?

下游河边喊哪个?

Jes eb wangx Lef Lax,

上游喊个陆腊王,

Wangx Lef Lax ait lul.

喊陆腊王作理老。

Jix dax ib bad mal,

他骑一匹公马来,

Jix dax jus dat dail,

他一来到就杀猪,

Maf ghef hlieb diot vangl,

寨子里头杀大猪,

Nongx jangx hangb hmat lil.

吃了才把理来说。

Nongx jangx nenx died mongl,

可他吃饱就醉了,

Gek nif ax sux dlied yel.

舌头僵硬说不清。

Nangl eb Jenb Hsongd Ghangd,

下游河边金松冈,

Wangx Lef Lax bad hliod,

一个聪明陆腊王,

Jus baix dab dlied hseid,

刚生落地会讲话,

Jix dax ib bad xed,

他骑来一头公虎,

Dax ghax dib bad liod,

一到就要杀公牛,

Maf ninx tiab diot zaid,

宰杀水牯牛在家,

Nongx jangx hangb hmat hsongd.

吃饱了来再说理。

Nongx jangx nenx died ghad,

他吃饱了昏昏然,

Gek nif max sux dlied.

舌头硬了讲不清。

Ghab dail Jenb Hsongd Ghangd,

请来了个金松冈,

Jix dax gheis bad xed.

他骑来了一公虎。

Dail xid dangt linx dox?

哪一个来打嚼子?

Dliangb dab dangt linx dox,

地神打的马嚼子,

Dangt bad hsud vux niux,

打把锁来箍虎嘴,

Kheib dail xed vangx nix,

拴住高山这猛虎,

Jenb Hsongd Ghangd jex dax.

金松冈上骑上背。

Wuk Yux naib dail lul,

那个友婆老人家,

Gos set hlieb laib bil,

败诉官司大如山,

Hlieb jox vangx Ghed Lol.

就像耇劳大山岭。

Jes eb ghab dail xil?

上游河边喊哪个?

Nangl eb ghab dail xil?

下游河边喊哪个?

Jes eb ghab Lix Ngul,

上游河边喊立俄 [3]

Nangl eb ghab Wangx Ngul,

下游河边喊汪俄 [4]

Ghab Wangx Ngul ait lul,

请汪俄来作理老,

Ghab Lix Ngul ait lul,

请立俄来作理老,

Hmat set ghangb mangx diel.

说理断案枫树下。

Lol leit ghab mangx diel,

我们唱到枫木树,

Lol hxid ghab mangx diel.

我们来看枫香木。

Wuk Yux naib dail lul,

那个友婆老人家,

Gos set hlieb vangx bil,

败诉官司大如山,

Hlieb sul vangx Ghed Lol.

就像耇劳大山岭。

“Ghab Wangx Ngul ait lul,

请来汪俄作理老,

Ghab Lix Ngul ait lul,

请来立俄作理老,

Xenx mangx hlieb diot wil.”

给她审判大枫树。

Mangx hlieb hot deis lol?

白枫香树说什么?

Mangx hlieb nongf hot lol:

白枫香树这样说:

“Nongf dios liongx seix haib cot ngol,

“各是鹭鸶与白鹤,

Ob daib diot nangl lol,

它俩双双从东来,

Yangt max hvib max gal,

飞来不高也不低,

Lol hxet guf qet vil,

来在树梢筑窝巢,

Yis vangt niox diongb yangl,

在树干上生崽崽,

Vas lot jangx gangb gul,

嘴壳尖尖如蚂蚱,

Hvit hvongt jangx nangb mongl.

又馋又饿像老蛇。

Nenx hek mongx hniub nail,

它俩偷吃你鱼秧,

Ait deis mongx vangs wil!”

你凭什么来找我!”

Wuk Yux naib dail lul,

那个友婆老人家,

Gos set hlieb vangx bil,

败诉官司大如山,

Hlieb sul vangx Ghed Lol.

大如耇劳大山岭。

“Ob daib ob dail lul,

“你们两位大理老,

Xenx mangx hlieb diot wil!”

给我审判枫香树!”

Mangx hlieb hot deis lol?

枫香大树说什么?

Mangx hlieb nongf hot lol:

枫香大树这样说:

“Mongx mongl vangs cot ngol,

“你去找那个白鹤,

Vangs liongx seix diot wil.

去找鹭鸶来给我。

Ob daib maix dak yangt,

它俩有翅飞跑了,

Ib hnaib juf diut vangl,

一天飞过十六寨,

Juf diut jox fangb dlenl,

十六个寨去串游,

Jox fangb hangd deis mongl,

它俩逃到哪里去,

Mongx vangs max dot wil!”

无理你告不倒我!”

Wuk Yux naib dail lul,

这个友婆老人家,

Gos set hlieb vangx bil.

败诉官司大如坡。

Nenx diub jef vud lol:

她自己又才来说:

“Ghab Lix Ngul ait lul,

“我请立俄作理老,

Ghab Wangx Ngul ait lul,

我请汪俄作理老,

Mangx ob daib hot deis lol?”

你们俩看怎么说?”

Wangx Ngul nongf hot lol,

汪俄理老这样讲,

Lix Ngul nongf hot lol:

立俄理老这样说:

“Mangx hlieb ait zaid dint,

“枫香大树开客店,

Hangd dinx jef hangd dot!”

愿作窝家罪有份!”

Gos ghax gos mangx dail,

枫树这就败诉了,

Gos mangx hlieb dail lul!

枫树这就败诉啦!

Mangx hlieb nongf hot lol,

大枫香树又才说,

Hot wuk Yux dail lul:

责怪友婆老人家:

“Bod hfut mongx bod hfut,

“多谢你了多谢你,

Mongx yax wil jef lol,

是你把我移塘边,

Mongx yis wil jef diangl,

是你养我才成长,

Mongx nongf niel nongf niel,

你的心是黑浑浑,

Mongx nongf bal nongf bal,

你这个人坏透顶,

Mongx ait deis ait hul!”

随你怎样办也罢!”

Hsangk yox ib dail xid,

有个什么丑汉子,

Ait mais yangf hsad hsed?

脸面装扮恶狠狠?

Lox Menx jangb Ghongd Hxend,

有个鲁猛和贡信,

Ait mais yangf hsad hsed.

脸上装扮恶狠狠。

Bib diex guf bib zaid,

三步飞奔去三家,

Luf diangb det mangx dod,

抓把斧子砍枫树,

Gos det zeis niox nongd,

砍倒这棵枫香树,

Gos det fangx fangb dlinl.

树倒地上忽明亮。

Luf diangb det mangx dod,

砍倒这棵枫香树,

Ghax jas hsangb jox gid,

就变化成千样物,

Jas bat jens nangx yangd.

变成百样个物种。

Liak pat jas gheix xid?

木片变成什么呢?

Ghab jek jas gheix xid?

树疤变成什么呢?

Ghab nex jas gheix xid?

树叶变成什么呀?

Ghab guf jas gheix xid?

树梢变成什么呀?

Ghab jongx jas gheix xid?

树根又变成什么?

Ghab jil jas gheix xid?

树枝又变成什么?

Ghab jil jas bed wef,

树根变成布谷鸟,

Ghab jongx jas cad faf,

树根变成黄鹂鸟,

Ghab guf jas jit wif,

树梢变成鹡宇鸟,

Ghab nex jangx bad lind,

树叶变成燕子飞,

Ghab jek jangx gangb yol,

树疤变成蝉儿鸣,

Liak pat jangx hniub nail.

木片变成了鱼种。

Luf diangb det mangx dod,

砍倒那棵枫木树,

Nenx jangx hsangb jens gid,

变化成了千样物,

Jangx bat jens nangx yangd.

变成百样个物种。

Jongx dlangl jangx diel xid?

根蔸变个什么呢?

Dal jox jongx dad dad,

还有长长小根须,

Tongb hsenb leit Mal Had,

爬行通到麻哈 [5] 去,

Nenx jangx jens gheix xid?

又变成个什么呢?

Dal dol ghad jid det,

剩下一些树皮屑,

Dangl niangx ghangb diangd leit,

等到以后的年代,

Bub jangx diel deis ait?

它又变成了什么?

Dal dol ghad jud det,

还有一些树皮垢,

Dangl niangx ghangb diangd leit,

等到以后的年代,

Bub jangx diel deis ait?

不知变成什么呀?

Dal laib diongx hmongb det,

还有枫树的心心,

Dangl niangx ghangb lol leit,

等到以后的年代,

Bub jangx diel deis ait?

不知变成什么呀?

Hmongb det yis Mais Lief,

枫树心心生妹留,

Diangl Mais Bangx lol dluf;

妹榜生从树心来;

Dal dol ghad jid det,

还有一些树皮屑,

Jangx gangb ghenb lol leit;

都变化成臭虫了;

Dal dol ghad jud det,

还有一些树皮垢,

Jangx dol gangb daid lat;

变化成些虱子了;

Jongx dlangl jangx niel ghod;

树桩桩儿变铜鼓;

Dal jox jongx dad dad,

还有一些长须根,

Tongb hsenb leit Mal Had,

它们通到麻哈去,

Jangx Yongx Hsenb dail hliod.

变成勇申 [6] 英雄汉。


[1] 立两:苗语Lib Liangx译音,仙男名。

[2] 格两:苗语Gef Liangx译音,仙女名。

[3] 立俄、汪俄:分别系苗语Lix Ngul、Wangx Ngul译音,两个理老名。

[4] 立俄、汪俄:分别系苗语Lix Ngul、Wangx Ngul译音,两个理老名。

[5] 麻哈:苗语Mal Had译音,古代地名。今贵州省麻江县明清至民国末年叫麻哈县,可能是沿用古地名。

[6] 勇申:苗语Yongx Hsenb 译音,一保护神名。

苗族古歌:苗汉对照