砍枫香树
Luf Det Mangx Dod
Lol leit ghab mangx ngul, | 我们唱到枫香树, |
Lol hent ghab mangx ngul. | 我们来赞枫香树, |
Hsangk deis jef longx lol? | 哪个才走到此来? |
Hsangk deis jef dax nil? | 哪个才来相陪伴? |
Dlob ghent Lib Liangx longl, | 后生立两 [1] 到此来, |
Daib pik Gef Liangx nil, | 姑娘格两 [2] 来陪伴, |
Los sangs ghab mangx ngul, | 来在枫树下谈情, |
Nongt wangt ghaib mangx mongl. | 踩踏树脚土裂开。 |
Lol leit ghab mangx diel, | 我们唱到枫香树, |
Lol hent ghab mangx diel. | 我们来赞枫香树。 |
Wuk Yux naib dail lul, | 有个友婆老人家, |
Wuk Yux xangt nail bangl. | 友婆放养鲫鱼秧。 |
Hxib dat xangt jex bongl, | 早晨才放九对鱼, |
Hxib hmangt xus jex dail, | 晚上就少了九尾, |
Niox nef mongl deis mongl? | 鱼儿丢失在哪里? |
Wuk Yux naib dail lul, | 这个友婆老人家, |
Wuk Yux ghab gad gad: | 友婆不停地叫骂: |
“Los sangs los deix ghongd, | “你们谈情要正当, |
Los sangs hek wil nail, | 谈情偷吃我鱼秧, |
Hek hniub nef deis mongl!” | 偷吃鱼秧干啥了?” |
Lib Liangx dab hot lol, | 后生立两才来说, |
Gef Liangx dab hot lol: | 姑娘格两才来讲: |
“Bib nongf los sangs deix bongl, | “我们各是在谈情, |
Bib dot nongx mongx nail.” | 并不偷吃你鱼秧。” |
Dlob ghent dlas longx lol, | 富家后生到此来, |
Dlob ghent dlas jix mal, | 富家后生骑着马, |
Jus xangt hxenk dax mongl, | 打马挥鞭就奔跑, |
Daib pik dlas dax nil, | 富家姑娘来陪伴, |
Guf det laib bangx bel. | 姑娘像朵树上花。 |
Dlak gix eb mongl nangl, | 顺着涵洞下去寻, |
Mongl jas jens gheix xil? | 寻找鱼秧见什么? |
Mongl jas ghangd juk dail. | 不见鱼秧见蛤蟆。 |
Lol wix ghab mangx diel, | 我们唱到枫木树, |
Lol hxid ghab mangx diel. | 我们来看枫木树。 |
Wuk Yux naib dail lul, | 那个友婆老人家, |
Wuk Yux xangt nail bangl. | 友婆放养鲫鱼秧, |
Hxib dat xangt jex bongl, | 早晨放去九对鱼, |
Hxib hmangt xus jex dail. | 夜里就失掉九尾。 |
Niox nef mongl deis mongl? | 鱼秧丢失在哪里? |
Ghab hot mangx dlub ngangl. | 叫骂说是白枫吃, |
Wuk Yux naib dail lul, | 那个友婆老人家, |
Jes eb ghab dail xil? | 上游河边喊哪个? |
Nangl eb ghab dail xil? | 下游河边喊哪个? |
Jes eb wangx Lef Lax, | 上游喊个陆腊王, |
Wangx Lef Lax ait lul. | 喊陆腊王作理老。 |
Jix dax ib bad mal, | 他骑一匹公马来, |
Jix dax jus dat dail, | 他一来到就杀猪, |
Maf ghef hlieb diot vangl, | 寨子里头杀大猪, |
Nongx jangx hangb hmat lil. | 吃了才把理来说。 |
Nongx jangx nenx died mongl, | 可他吃饱就醉了, |
Gek nif ax sux dlied yel. | 舌头僵硬说不清。 |
Nangl eb Jenb Hsongd Ghangd, | 下游河边金松冈, |
Wangx Lef Lax bad hliod, | 一个聪明陆腊王, |
Jus baix dab dlied hseid, | 刚生落地会讲话, |
Jix dax ib bad xed, | 他骑来一头公虎, |
Dax ghax dib bad liod, | 一到就要杀公牛, |
Maf ninx tiab diot zaid, | 宰杀水牯牛在家, |
Nongx jangx hangb hmat hsongd. | 吃饱了来再说理。 |
Nongx jangx nenx died ghad, | 他吃饱了昏昏然, |
Gek nif max sux dlied. | 舌头硬了讲不清。 |
Ghab dail Jenb Hsongd Ghangd, | 请来了个金松冈, |
Jix dax gheis bad xed. | 他骑来了一公虎。 |
Dail xid dangt linx dox? | 哪一个来打嚼子? |
Dliangb dab dangt linx dox, | 地神打的马嚼子, |
Dangt bad hsud vux niux, | 打把锁来箍虎嘴, |
Kheib dail xed vangx nix, | 拴住高山这猛虎, |
Jenb Hsongd Ghangd jex dax. | 金松冈上骑上背。 |
Wuk Yux naib dail lul, | 那个友婆老人家, |
Gos set hlieb laib bil, | 败诉官司大如山, |
Hlieb jox vangx Ghed Lol. | 就像耇劳大山岭。 |
Jes eb ghab dail xil? | 上游河边喊哪个? |
Nangl eb ghab dail xil? | 下游河边喊哪个? |
Jes eb ghab Lix Ngul, | 上游河边喊立俄 [3] , |
Nangl eb ghab Wangx Ngul, | 下游河边喊汪俄 [4] , |
Ghab Wangx Ngul ait lul, | 请汪俄来作理老, |
Ghab Lix Ngul ait lul, | 请立俄来作理老, |
Hmat set ghangb mangx diel. | 说理断案枫树下。 |
Lol leit ghab mangx diel, | 我们唱到枫木树, |
Lol hxid ghab mangx diel. | 我们来看枫香木。 |
Wuk Yux naib dail lul, | 那个友婆老人家, |
Gos set hlieb vangx bil, | 败诉官司大如山, |
Hlieb sul vangx Ghed Lol. | 就像耇劳大山岭。 |
“Ghab Wangx Ngul ait lul, | 请来汪俄作理老, |
Ghab Lix Ngul ait lul, | 请来立俄作理老, |
Xenx mangx hlieb diot wil.” | 给她审判大枫树。 |
Mangx hlieb hot deis lol? | 白枫香树说什么? |
Mangx hlieb nongf hot lol: | 白枫香树这样说: |
“Nongf dios liongx seix haib cot ngol, | “各是鹭鸶与白鹤, |
Ob daib diot nangl lol, | 它俩双双从东来, |
Yangt max hvib max gal, | 飞来不高也不低, |
Lol hxet guf qet vil, | 来在树梢筑窝巢, |
Yis vangt niox diongb yangl, | 在树干上生崽崽, |
Vas lot jangx gangb gul, | 嘴壳尖尖如蚂蚱, |
Hvit hvongt jangx nangb mongl. | 又馋又饿像老蛇。 |
Nenx hek mongx hniub nail, | 它俩偷吃你鱼秧, |
Ait deis mongx vangs wil!” | 你凭什么来找我!” |
Wuk Yux naib dail lul, | 那个友婆老人家, |
Gos set hlieb vangx bil, | 败诉官司大如山, |
Hlieb sul vangx Ghed Lol. | 大如耇劳大山岭。 |
“Ob daib ob dail lul, | “你们两位大理老, |
Xenx mangx hlieb diot wil!” | 给我审判枫香树!” |
Mangx hlieb hot deis lol? | 枫香大树说什么? |
Mangx hlieb nongf hot lol: | 枫香大树这样说: |
“Mongx mongl vangs cot ngol, | “你去找那个白鹤, |
Vangs liongx seix diot wil. | 去找鹭鸶来给我。 |
Ob daib maix dak yangt, | 它俩有翅飞跑了, |
Ib hnaib juf diut vangl, | 一天飞过十六寨, |
Juf diut jox fangb dlenl, | 十六个寨去串游, |
Jox fangb hangd deis mongl, | 它俩逃到哪里去, |
Mongx vangs max dot wil!” | 无理你告不倒我!” |
Wuk Yux naib dail lul, | 这个友婆老人家, |
Gos set hlieb vangx bil. | 败诉官司大如坡。 |
Nenx diub jef vud lol: | 她自己又才来说: |
“Ghab Lix Ngul ait lul, | “我请立俄作理老, |
Ghab Wangx Ngul ait lul, | 我请汪俄作理老, |
Mangx ob daib hot deis lol?” | 你们俩看怎么说?” |
Wangx Ngul nongf hot lol, | 汪俄理老这样讲, |
Lix Ngul nongf hot lol: | 立俄理老这样说: |
“Mangx hlieb ait zaid dint, | “枫香大树开客店, |
Hangd dinx jef hangd dot!” | 愿作窝家罪有份!” |
Gos ghax gos mangx dail, | 枫树这就败诉了, |
Gos mangx hlieb dail lul! | 枫树这就败诉啦! |
Mangx hlieb nongf hot lol, | 大枫香树又才说, |
Hot wuk Yux dail lul: | 责怪友婆老人家: |
“Bod hfut mongx bod hfut, | “多谢你了多谢你, |
Mongx yax wil jef lol, | 是你把我移塘边, |
Mongx yis wil jef diangl, | 是你养我才成长, |
Mongx nongf niel nongf niel, | 你的心是黑浑浑, |
Mongx nongf bal nongf bal, | 你这个人坏透顶, |
Mongx ait deis ait hul!” | 随你怎样办也罢!” |
Hsangk yox ib dail xid, | 有个什么丑汉子, |
Ait mais yangf hsad hsed? | 脸面装扮恶狠狠? |
Lox Menx jangb Ghongd Hxend, | 有个鲁猛和贡信, |
Ait mais yangf hsad hsed. | 脸上装扮恶狠狠。 |
Bib diex guf bib zaid, | 三步飞奔去三家, |
Luf diangb det mangx dod, | 抓把斧子砍枫树, |
Gos det zeis niox nongd, | 砍倒这棵枫香树, |
Gos det fangx fangb dlinl. | 树倒地上忽明亮。 |
Luf diangb det mangx dod, | 砍倒这棵枫香树, |
Ghax jas hsangb jox gid, | 就变化成千样物, |
Jas bat jens nangx yangd. | 变成百样个物种。 |
Liak pat jas gheix xid? | 木片变成什么呢? |
Ghab jek jas gheix xid? | 树疤变成什么呢? |
Ghab nex jas gheix xid? | 树叶变成什么呀? |
Ghab guf jas gheix xid? | 树梢变成什么呀? |
Ghab jongx jas gheix xid? | 树根又变成什么? |
Ghab jil jas gheix xid? | 树枝又变成什么? |
Ghab jil jas bed wef, | 树根变成布谷鸟, |
Ghab jongx jas cad faf, | 树根变成黄鹂鸟, |
Ghab guf jas jit wif, | 树梢变成鹡宇鸟, |
Ghab nex jangx bad lind, | 树叶变成燕子飞, |
Ghab jek jangx gangb yol, | 树疤变成蝉儿鸣, |
Liak pat jangx hniub nail. | 木片变成了鱼种。 |
Luf diangb det mangx dod, | 砍倒那棵枫木树, |
Nenx jangx hsangb jens gid, | 变化成了千样物, |
Jangx bat jens nangx yangd. | 变成百样个物种。 |
Jongx dlangl jangx diel xid? | 根蔸变个什么呢? |
Dal jox jongx dad dad, | 还有长长小根须, |
Tongb hsenb leit Mal Had, | 爬行通到麻哈 [5] 去, |
Nenx jangx jens gheix xid? | 又变成个什么呢? |
Dal dol ghad jid det, | 剩下一些树皮屑, |
Dangl niangx ghangb diangd leit, | 等到以后的年代, |
Bub jangx diel deis ait? | 它又变成了什么? |
Dal dol ghad jud det, | 还有一些树皮垢, |
Dangl niangx ghangb diangd leit, | 等到以后的年代, |
Bub jangx diel deis ait? | 不知变成什么呀? |
Dal laib diongx hmongb det, | 还有枫树的心心, |
Dangl niangx ghangb lol leit, | 等到以后的年代, |
Bub jangx diel deis ait? | 不知变成什么呀? |
Hmongb det yis Mais Lief, | 枫树心心生妹留, |
Diangl Mais Bangx lol dluf; | 妹榜生从树心来; |
Dal dol ghad jid det, | 还有一些树皮屑, |
Jangx gangb ghenb lol leit; | 都变化成臭虫了; |
Dal dol ghad jud det, | 还有一些树皮垢, |
Jangx dol gangb daid lat; | 变化成些虱子了; |
Jongx dlangl jangx niel ghod; | 树桩桩儿变铜鼓; |
Dal jox jongx dad dad, | 还有一些长须根, |
Tongb hsenb leit Mal Had, | 它们通到麻哈去, |
Jangx Yongx Hsenb dail hliod. | 变成勇申 [6] 英雄汉。 |
[1] 立两:苗语Lib Liangx译音,仙男名。
[2] 格两:苗语Gef Liangx译音,仙女名。
[3] 立俄、汪俄:分别系苗语Lix Ngul、Wangx Ngul译音,两个理老名。
[4] 立俄、汪俄:分别系苗语Lix Ngul、Wangx Ngul译音,两个理老名。
[5] 麻哈:苗语Mal Had译音,古代地名。今贵州省麻江县明清至民国末年叫麻哈县,可能是沿用古地名。
[6] 勇申:苗语Yongx Hsenb 译音,一保护神名。