枫香树种
Hniub Mangx Dod
Lol hmut hniub mangx dod, | 我们来赞枫树种, |
Hniub det xangf niangx qend. | 最远古时枫树种。 |
Niuf mais deis dax hsaid, | 哪一对妈来生的, |
Jef dot hniub mangx dod? | 才得远古枫树种? |
Niuf mais Niux Sangx hsaid, | 一对妞赏妈妈生, |
Jef dot hniub mangx dod. | 才有远古枫树种。 |
Lol hmut hniub mangx dod, | 我们来赞枫树种, |
Det hxet ghab vangx vud. | 树子生在野山坡。 |
Ob ngit xangf niangx nongd, | 我俩看看现在吧, |
Det not jangx gheix xid, | 树子多得说不完, |
Hniub not jangx gheix xid, | 树种多得说不清, |
Det not bib ax vud, | 树子太多不用谈, |
Hniub not bib ax ed. | 种子太多不用讲。 |
Lol ngit xangf niangx qend, | 我们来看最远古, |
Lot mux hxib dangl hfud, | 悠悠最初古时候, |
Hniub hxet jes gheix xid? | 树种住在哪里呀? |
Hsangb hniub seix niangb nangl, | 千样树种在东方, |
Bat hniub seix niangb nangl, | 百样树种在东方, |
Niangb laib ngex Ghed Lol, | 住在耇劳家屋里, |
Diaf hsenb nenx gid nangl. | 东方一个神仙屋。 |
Lol hxid laib zaid mais, | 我们来看妈房屋, |
Zaid nal juf xongs dongs, | 妈妈房子十七柱, |
Dail xid bad ait xangs? | 谁家爹来作木匠? |
Jangx Vangb bad ait xangs, | 姜央 [1] 家爹作木匠, |
Laib khob hlod nal des, | 墨斗是用竹子造, |
Khob hxangb niangx nil nins, | 墨斗的线姑娘纺, |
Diangb bad jangl mongl des, | 拿把角尺去比量, |
Hsab ghal ghus ghal ghus, | 嘎咕嘎咕不停响, |
Jef jangx laib zaid mais. | 盖成妈妈的房屋。 |
Laib nend laib zaid mais, | 那是妈妈的房屋, |
Lol hxid laib zaid nius, | 我们来看种子屋, |
Dail xid bad ait xangs? | 哪个家爹作木匠? |
Hxub Niux bad ait xangs. | 修狃家爹作木匠。 |
Jox hxangb dail xid nins? | 墨斗的线哪个纺? |
Jox hxangb wuk Sangf nins. | 墨斗的线嫦 [2] 婆纺。 |
Lol hxid laib zaid mais, | 我们来看妈房屋, |
Dail xid gid qok las? | 哪个扛撑杆来穿? |
Xex diongb gid qok las, | 二哥扛撑杆来穿, |
Xex nib dad hlat vis, | 小弟拿绳索来捆, |
Xex lul gid ghait dlangs, | 大哥扛来锤子打, |
Max qangb bus lot las, | 枋子穿进榫子框, |
Gos max qangb nangl jes, | 东西榫框套穿枋, |
Gos gos ghab vel vos, | 再把椽皮来订上, |
Jef jangx laib zaid mais. | 盖成一栋妈妈房。 |
Lol hxid laib zaid nius, | 我们来看树种屋, |
Zaid lul yil deis dongs? | 古老种屋多少柱? |
Zaid lul ghax xongs dongs. | 古老种屋七根柱, |
Hsangb jox max lis vos, | 千条枋子椽皮装, |
Jef jangx laib zaid nius. | 盖成一栋种子屋。 |
Lol nxid laib zaid mais, | 来看妈妈盖房屋, |
Hsangk deis jus fal sod, | 哪一个真起得早, |
Hot laix naib jib gad? | 叫妈快把饭蒸好? |
Gheib ghat nal gib zaid, | 妈妈屋角公鸡叫, |
Hot laix naib jib gad, | 叫妈快把饭蒸好, |
Laix naib jef fal sod, | 这样妈妈才起早, |
Laix naib xongt xit gad, | 妈妈起来把饭蒸, |
Dangx dob gid bud dled, | 大家匆匆来扛拉, |
Nas laix naib hfaid zaid, | 来为妈妈盖房屋, |
Jus dat xongt jex qongd, | 一天早上立九间, |
Xongt diaf niangb niangx nongd. | 这是如今立房子。 |
Laib nend laib zaid mais, | 那是妈妈盖房屋, |
Jul dail laib zaid nius, | 来看空上树种屋, |
Hsangk deis jef fal sod? | 哪一个真起得早? |
Bad wangx hnaib fal sod, | 太阳大王起得早, |
Hot Yangx Yub jib gad, | 叫养优公快蒸饭, |
Yangx Yub xongt xit gad, | 养优公公把饭蒸, |
Dangx dob gid bud sed, | 大家匆匆来扛抬, |
Nas Yangx Yub hfaid zaid, | 来为养优盖房子, |
Jus dat xongt jex qongd, | 一天早上立九间, |
Xongt diaf niangb niangx qend. | 立个远古树种屋。 |
Xongt diaf xongt jangx jul, | 房屋都已立好了, |
Xongt diaf nongt nens diel, | 房屋立了要堆物, |
Nens hniub liek nens dul. | 堆积树种像堆柴。 |
Sangx waix dail xid nens? | 最上层是哪个堆? |
Sangx diongb dail xid nens? | 中间层是哪个堆? |
Sangx dab dail xid nens? | 最下层是哪个堆? |
Sangx waix wuk Yux nens, | 友 [3] 婆婆来堆上层, |
Sangx diongb Waix Hxib nens, | 中间层是宛西 [4] 堆, |
Sangx dab Ghab Sal nens, | 最下层是戛萨 [5] 堆, |
Liek nens hsob yux vongl. | 堆种像堆棕树叶。 |
Hsangk deis ib dail xil, | 究竟一个什么人, |
Ghok fangb waix dod jel, | 趴着天上来舂碓, |
Tak ghangb waix dlel dlel? | 天上震动摇晃晃? |
Dail ghet jex sangx ngangl, | 有个公公九节腿, |
Xongs nangs jus naix lul. | 七个膝盖老年人。 |
Seix hot jex sangx ngangl, | 话说是个九节腿, |
Nongf dios jex vangx bil, | 却是九座高山岭, |
Xongs nangs bok nox mal, | 七座绿色马草山, |
Jex sangx ngangl naix lul, | 九节长腿老年人, |
Ghok ghab waix dod jel, | 趴着天上来舂碓, |
Tak ghangb waix dlel dlel, | 天上震动摇晃晃, |
Los lol jex niol dul, | 掉落下来九朵火, |
Max yens jens gheix xil, | 别的啥也没烧着, |
Jens laib ngex Ghed Lol, | 只烧着个耇劳房, |
Diaf fangx ib dlinl dlinl, | 房屋燃烧亮闪闪, |
Los zot fangb waix lol. | 火灾是从天上来。 |
Hlat gheix xid dlod nail? | 什么索子来吊鱼? |
Hlat hxangb nix dlod nail. | 柏树藤子来吊鱼。 |
Hlat gheix xid dlod lil? | 什么索子来吊理? |
Hlat hsenb nenx dlod lil. | 神仙索子来吊理。 |
Hlat gheix xid dlod niel? | 什么索子来吊鼓? |
Hlat hmongb vud dlod niel, | 野藤索子来吊鼓, |
Los hek fangb waix lol. | 锣鼓从天吊下来。 [6] |
Hlat gheix xid dlod dul, | 什么索子来吊火, |
Los zot fangb waix lol? | 把火从天吊下来? |
Hlat max hob dlod dul, | 雷打索子来吊火, |
Los dax jex niol dul, | 九朵火花从天落, |
Xongs bes zot fangx nangl. | 七抱油柴 [7] 烧地方。 |
Zot dlod fangb waix lol, | 油柴吊从天上来, |
Jens laib ngex Ghed Lol, | 烧着那栋耇劳房, |
Diaf fangx ib dlinl dlinl. | 烧屋火光亮闪闪。 |
Kib laib ngex Ghed Lol, | 火烧那栋耇劳房, |
Hsangk yox ib dail xil, | 哪一个是坏心肠, |
Ak lol diongx cob dul? | 背来一根吹火筒? |
Wuk Xangb Liangx hsaid lol, | 香两 [8] 婆婆来生养, |
Dangt jent liangx dail lul, | 生养仙风老人家, |
Ak lol diongx cob dul, | 背来一根吹火筒, |
Cob hvib ax cob gal, | 故意吹高不低吹, |
Cob ghangb ngex Ghed Lol, | 专吹那栋耇劳房, |
Diaf fangx ib dlinl dlinl. | 烧房烟火闪闪亮。 |
Lol hxid laib dul yut, | 来看那个小火种, |
Laix naib dail xid dangt? | 哪个妈妈生的呢? |
Das ghet Bangx Xangb Yul, | 榜香猷 [9] 公死以后, |
Hniub mais jangx vib dul, | 他的眼珠变火石, |
Hlat mais jangx hmob lif, | 他的眼膜变火草, |
Jangx dangx linx duk dul. | 变成火镰来点火。 |
Dail naib linx duk dul, | 击石起火的火镰, |
Niuf mais deis dax diangl? | 哪对妈妈来生的? |
Mais linx xenb hsaid lol, | 流星妈妈来生的, |
Nenk ghenk jangx jib bil, | 扭拧杉木成火绳, |
Dangt jit jangx dab dul, | 设个巧计烧起火, |
Kib laib ngex Ghed Lol. | 烧着那栋耇劳房。 |
Hsangk deis ak dif diel? | 哪个背来只桶儿? |
Dif liek mongx bib wil, | 也像你我家水桶, |
Dif bis ghenx eb seil, | 拿只木桶挑凉水, |
Ghangt ment eb jit diongl, | 挑起井水上山冲, [10] |
Ghangt ment lol baib nal, | 挑起水来给妈妈, |
Hot niaf nongx diongb mongl. | 妈妈半夜煮饭吃。 |
Laib nend hot niaf ngangl, | 那是挑水煮饭吃。 |
Lol hxid eb hfek dul, | 来看挑水扑灭火, |
Hsangk deis ak dif diel, | 哪个拿来只桶儿, |
Ghenx eb lol hfek dul? | 拿桶挑水来灭火? |
Eb hob ak dif diel, | 云雾背来只桶儿, |
Ghenx eb gib waix niel, | 天角上面去挑水, |
Ghenx eb lol hfek dul, | 去挑水来灭大火, |
Hfek laib ngex Ghed Lol, | 灭熄那栋耇劳房, |
Diaf fangx ib dlinl dlinl. | 仓房燃烧火真旺。 |
Kib laib ngex Ghed Lol, | 火烧耇劳家仓房, |
Kib jangx yenx duf mol, | 寅时烧到卯时候, |
Kib leit xenx duf sail, | 辰时烧到巳时候, |
Yenx duf yenx jef seil. | 从寅到寅才熄灭。 |
Los hniub mes eb wangl, | 树种撒落满水塘, |
Los jent mes eb wangl, | 竹种撒落满水塘, |
Los xit mes eb wangl, | 纸种撒落满水塘, |
Los nguf eb nguf diongl, | 掉满河来落满冲, |
Hsait jangx bob lal gul. | 堆砌成了凸山坡。 |
Hsangk yox ib dail xil? | 有个什么英雄汉? |
Ngix dab daib bad lul, | 野猪是个英雄汉, |
Lot nongx dab hlieb dliangl, | 嘴拱泥土力气大, |
Ves liek ninx zab jil, | 力气赛过五腿牛, |
Penb hniub lol ghab bil, | 拱树种子上岸来, |
Penb jent lol ghab bil, | 拱竹 [11] 种子上岸来, |
Penb xit lol ghab bil, | 拱纸 [12] 种子上岸来, |
Nens ib mongl ib mongl. | 堆起一摞又一摞。 |
Dail xid jet hniub det? | 哪个认得树种呢? |
Dail xid jet hniub jent? | 哪个认得竹种呢? |
Dail xid jet hniub xit? | 哪个认得纸种呢? |
Ghed Lol jet hniub det, | 耇劳认得树种子, |
Hsenb nenx jet hniub jent, | 神仙认得竹种子, |
Dangx linx jet hniub xit. | 火镰认得纸种子。 |
Kib laib ngex Ghed Lol, | 火烧那栋耇劳房, |
Kib ghab hsenb muk jul. | 智慧已被火烧完。 |
Kib mongl bib dail mal, | 火烧去了三匹马, |
Kib mongl bib dail Diel. | 三个汉人被烧死。 |
Seix hot bib dail mal, | 比喻说的三匹马, [13] |
Seix hot bib dail Diel, | 比喻说的三汉人, [14] |
Nongf dios bib bil lil, | 本来各是三把理, [15] |
Jent nox dab gel dlel. | 根根竹子绿茵茵。 [16] |
Kib ghab ngex Nangl Ted, | 火烧去了南透房 [17] , |
Kib mongl bib dail liod, | 火烧去了三头牛, |
Xix mongl bib dail Gud, | 三个侗人被烧死, |
Bub xix gongb diel xid? | 不知烧化些什么? |
Seix hot bib dail liod, | 比喻说的三头牛, |
Seix hot bib dail Gud, | 也是说成三侗人, |
Nongf dios bib bil sangd. | 原来各是三抱桑 [18] 。 |
Kib laib ngex Ghed Lol, | 大火烧着耇劳房, |
Dongt dongs hniub dex zuk. | 所有树种都跑光。 |
Xit zuk jes gheix xid? | 纸种跑到哪里去? |
Jent zuk jes gheix xid? | 竹种跑到哪里去? |
Hniub zuk jes gheix xid? | 树种逃跑去哪里? |
Xit zuk ghab jid ongd, | 纸种跑到水潭里, |
Niel ghab jid hliad hlied; | 水潭底下黑沉沉; |
Jent zuk jit wangx hlod, | 竹种逃到竹园里, |
Niul ghab wangx hliad hlied; | 满园竹子绿茵茵; |
Hniub zuk jit waix niel, | 树种跑到天上去, |
Niel ghab waix hliad hlied. | 整个天上浑沉沉。 |
Hniub naib jit waix mongl, | 树种妈妈上天去, |
Hniub hxet dail xid zaid? | 树种住在哪个家? |
Hniub hxet wangx hob zaid, | 树种住在雷公家, |
Hniub hxet jangx bib dongd, | 树种住了三年整, |
Jangx bib niangx baid baid, | 三个年头春对春, |
Jangx bib niangx xend xend. | 三个年头整整的。 |
Niangb not lax xangd ghongd, | 住得久了就寂寞, |
Hniub ghax lob gid wid. | 树种要想走出去。 |
Diongb hxet dail xid zaid? | 接着又去哪家住? |
Diongb hxet nios hlat zaid. | 接着去住月亮家。 |
Fat zeit nios hlat zaid, | 月亮家已住过了, |
Ghangb ot dail xid zaid? | 最后去住哪个家? |
Ghangb ot Hab Dob zaid, | 最后去住哈道家, |
Nenx hxet jangx bib dongd, | 又是住了三年整, |
Jangx bib niangx baid baid, | 三个年头满满的, |
Jangx bib niangx xend xend. | 住了整整三周年。 |
Niangb lax hniub xangd ghongd, | 住得太久就寂寞, |
Hniub ghax lob gid wid, | 树种又想走出去, |
Hniub max niangb diod nongd. | 树种不愿住这里。 |
Hniub hxet Hab Dob nongl, | 树种去住哈道仓, |
Hab Dob buk ongd nail, | 哈道因为开鱼塘, |
Buk gix eb dlod nangl, | 开沟放水向东流, |
Hniub des gix eb lal. | 树种就随沟水淌。 |
Dail xid dail vut ves, | 哪一个是力气大, |
Nenx dol mongl ket nges, | 它们跑去乱摇动, |
Ket nges laib hniub los? | 去摇树种落下来? |
Jangd nangl jent vut ves, | 东方卷风好力气, |
Jangd nangl mongl ket nges, | 东风就去乱摇动, |
Ket nges laib hniub los. | 去摇树种落下来。 |
Bul lol bul yangk ves, | 别个掉落轻轻下, |
Hniub lol max yangk ves, | 树种掉落太急促, |
Hniub dliangd bil bus dles, | 树种跌倒翻滚下, |
Hniub los lol bas las, | 树种纷纷往下落, |
Baix mongl ib dlot dob, | 陷进地里一拃深, |
Jex vangx vib lol mes. | 九岭石板来盖住。 |
Dail xid dail vut mais? | 哪一个的眼力好? |
Dail xid dail vut ves? | 哪一个的力气大? |
Gangb pend dail vut mais, | 就是蚂蚁眼力好, |
Nangl zol dail vut ves, | 就是老鼠力气大, |
Kheb liax lil liat lis, | 嘿呀嘿呀用力抠, |
Kheb liax lil mongl songs. | 嘿呀嘿呀抠到了。 |
Hniub baix ghab dlangx jid, | 树种掉进潭子底, |
Dax jongx hlieb jid hsod, | 生根就像锄把大, |
Dus ceit hlieb max zaid, | 分蘖枝桠像枋子, |
Hek vut hniub max diangd. | 树种吃好不回转。 |
Hniub baix ghab dlangx wangl, | 树种掉进塘底下, |
Hek vut hniub max lol. | 吃好喝好不回来。 |
Niangx jex hlieb cad val, | 九月雪米纷纷落, |
Hlat xongs dax hob liul, | 七月冰雹从天降, |
Hlieb eb diot jes lol, | 洪水滔滔西方来, |
Dus bongx hlieb nongl diel, | 掀起波涛如仓大, |
Dus langs hlieb ngex mal, | 掀起浪头像马圈, |
Eb niel sad det nius. | 浑浊洪水冲树种。 |
Dail xid dail lot vas? | 是哪一个牙锋利? |
Nail nangl dail lot vas, | 鱼鼠 [19] 牙齿很锋利, |
Xenb hxangb jongx gid niangs, | 咬断潭里树种根, |
Hniub bongx wul lad las. | 树种水上冒纷纷。 |
Hniub bongx wul lad lat, | 树种纷纷水上冒, |
Hniub wix ghab nangl dliangt, | 树种流到下游坝, |
Hniub wix ghab nangl hsat. | 树种流到河沙滩。 |
Hsangk deis hnent bal lul, | 哪一个来织粗网, |
Hsangk deis hnent bal mongl, | 哪一个来织细网, |
Heib yas waix ghab nangl? | 编撮箕来围河谷? |
Vib nox hnent bal lul, | 青石块来织粗网, |
Gangb diongx hnent bal mongl, | 水中筒虫 [20] 织细网, |
Heib yas waix ghab nangl, | 编撮箕来围河谷, |
Seix baib eb dlod nangl, | 只让河水东流去, |
Max baib hniub dlod lal, | 不让树种随水淌, |
Waix laib hniub lol bil, | 围着树种上岸来, |
Hniub genx mais lax ghul. | 树种喊妈哭兮兮。 |
Hniub wix ghab nangl hsat, | 树种流到河沙滩, |
Maib gheix xid bil put? | 要用什么拦河滩? |
Maib vongx jid bil put, | 要用龙身拦河滩, |
Hfab eb mongl jid lit, | 把水排进深潭里, |
Hfab hniub lol gid hsat, | 树种排上沙滩来, |
Dlub lob bil lad vot, | 树种手脚白生生, |
Dlub lob sul diel khat. | 手脚洁白像汉人。 [21] |
Lol wix khangd heik nius, | 唱到舀树种子歌, |
Lol xangx khangd heik nius, | 我们来赞舀树种, |
Haib gheix xid heik nius? | 什么瓢儿舀树种? |
Haib dex niul heik lis, | 生铜瓢儿舀金银, |
Haib gheix xid heik zas, | 什么瓢儿舀菜汤, |
Linx eb niel diot niangs? | 浑水引到里面去? |
Haib gheix xid heik nius? | 什么瓢儿舀树种? |
Haib Wangx Wul heik nius, | 汪吾 [22] 的瓢舀树种, |
Linx eb dlod diot niangs, | 河水引向里面淌, |
Max baib hniub dlod los, | 不让树种随水流, |
Eb max yangl mongl did, | 不让河水来冲走, |
Heik jex lux baid baid, | 舀得九箩满满的, |
Dot jex lux hvud hvud, | 得了九箩冒尖尖, |
Ait jangx longx hvid hsaid. | 盛满一只炕谷笼。 |
Liek hxab hniub gid jend, | 急急忙忙筛树种, |
Hxab diot jes gheix xid? | 筛在什么地方呢? |
Jus dail xid dax hvid? | 树种由哪个来晒? |
Jus dail xid dax lind? | 晒种又是谁来翻? |
Hxab diot sangx vib bod, | 树种筛在石板上, |
Bad wangx hnaib dax hvid, | 太阳大王它来晒, |
Jus jent nios dax lind, | 清风好汉它来翻, |
Jef ngas laib hniub dod, | 枫香树种干得快, |
Hniub mangx ngas dliod ghod. | 枫香树种干透了。 |
Zab diot sangx vib bod, | 晒它在那岩石上, |
Laix hniub hvib ax hfend, | 枫树种子不喜欢, |
Laix hniub dik tod tod, | 枫树种子嘟嘟跳, |
Seix max hxangb hniub dod, | 跳也不伤枫树种, |
Seix max hxangb vib bod. | 也不损伤大岩石。 |
Hsangk yox ib dail xid, | 究竟来了哪一个, |
Hsangk deis dax qeb diud? | 哪一个来捡起看? |
Jent nios dax qeb diud, | 大风跑来捡起看, |
Jox ves ghax hliongd hliongd, | 捡起看时力过猛, |
Hniub mangx fal dliangd ghod. | 枫树种子吓一跳。 |
Laib nend laib hniub dod, | 那个就是枫树种, |
Laib hniub det niangx qend. | 最远古的枫树种。 |
Hniub mangx ngas niox nongd, | 枫树种子晒干了, |
Ngas hniub nongt dax dod, | 种子晒干就要舂, |
Nongt dlangs hniub gid jend! | 赶忙要舂树种啦! |
Lol hxid laib jel hfat, | 来看舂谷的碓儿, |
Laib jel khaib yel sangt, | 舂谷碓杆青冈造, |
Laib nend jel dlangs hfat, | 那是舂谷的碓儿, |
Jel dod hsaid yis ghet, | 舂米来养我们公, |
Yis bib nal nius ghot. | 奉养远古老爹娘。 |
Lol hxid jel dlangs det, | 来看舂种的碓儿, |
Jel gheix xid dlangs det? | 什么作碓舂树种? |
Wangb gheix xid deis hfat? | 什么簸箕来簸糠? |
Jel vangx bil dlangs det, | 山岭作碓舂树种, |
Wangb wax wul deis hfat. | 娃吾 [23] 簸箕来簸糠。 |
Lol wix khangd dlangs det, | 唱到碓儿舂种子, |
Sul bix gid dlangs hfat. | 好比就是舂谷子。 |
Ghet niangx xenb dod hsaid, | 要请姑娘来舂米, [24] |
Gheb ghet seix bib xangd, | 工价就是三碗饭, [25] |
Gheb lot seix bib xangd, | 工钱也是三碗饭, |
Niangx xenb jef deid hnid, | 这样姑娘才高兴, |
Niangx xenb jef dod hsaid, | 姑娘才愿来舂米, |
Dlangs hfat dliel hnaib qend, | 舂那远古的谷子, |
Dlangs hfat yis zab bad, | 舂谷奉养五个爹, |
Yis diut ghet niangx qend. | 养最远古六个公 [26] 。 |
Jel nend jel dlangs hfat, | 那是舂米的碓子, |
Lol hxid jel dlangs det, | 来看舂种的碓子, |
Ghet ghab liangx diel xid? | 要拿啥来请仙女? |
Ghet nenx ib bil hlod. | 一把竹子请仙女。 |
Nenf nix ob diangb bod, | 一把扇子两根轴, |
Diangd hxed diangb nenf xit, | 春天是把纸扇子, |
Waix xux diangb nenf hlet, | 冬天是把铁扇子, |
Jib daib hot seil wat, | 小孩子说冬天冷, |
Diangd hxed diangb nenf xit, | 春天是把纸扇儿, |
Jib daib hot hvent not. | 小孩子说春天凉。 |
Lol wix khangd dlangs det, | 唱了舂种这段歌, |
Dlangs det dlangs jangx jul, | 舂树种子舂完了, |
Dlangs jangx jul hsongt jens, | 舂完树种送工具, |
Hsongt diel maib ait bas. | 什么都得要送走。 |
Hsongt jel mongl pit deis? | 碓儿要送去哪里? |
Dangl lol ghangb ot sos, | 等到若干年以后, |
Bub jangx diel ait deis? | 不知变成个什么? |
Hsongt liol mongl pit deis? | 碓窝要送去哪里? |
Dangl lol ghangb ot sos, | 等到若干年以后, |
Bub jangx diel ait deis? | 不知变成个什么? |
Hsongt wangb mongl pit deis? | 簸箕要送到哪里? |
Dangl lol ghangb ot sos, | 等到若干年以后, |
Bub jangx diel ait deis? | 不知变成个什么? |
Hsongt wangb mongl but las, | 簸箕送去土坎边, |
Mongl jangx dail ghob bis, | 后来变成个斑鸠, |
Dail ghob bil but las, | 一只土边的斑鸠, |
Hniut vut ghax ib bens, | 年成好来叫一声, [27] |
Hniut yangf ob bib bens. | 年成坏时两三声。 [28] |
Hniut vut vut dangx dol, | 年成好来大家好, |
Hniut yangf yangf dangx dol, | 欠收年时大家苦, |
Hek hlik bas niux dlinl. | 家家户户喝稀粥。 |
Hsongt liol mongl pit jes, | 碓窝送去山坡上, |
Mongl jangx dail dlot vos. | 后来变只穿山甲。 |
Hsongt niel mongl pit jes, | 碓柱送到西边去, |
Mongl jangx ghab lot dlongs. | 后来变成山坳口。 |
Hsongt jel mongl pit niangs, | 碓嘴送去山坡里, |
Mongl jangx bil bok vas. | 后来变成尖山坡。 |
Dlangs det dlangs jangx jul, | 枫树种子舂好了, |
Ghab hfat jangx gheix xil? | 秕糠变成什么呢? |
Ghab hxangb jangx gheil xil? | 筋筋变成什么呢? |
Ghab laib jangx gheix xil? | 颗粒变成什么呢? |
Ghab laib jangx mangx yel, | 颗粒变成枫树果, |
Ghab hfat jangx gangb yud, | 秕糠就变成苍蝇, |
Ghab hxangb jangx nangx vud, | 筋筋就变成野草, |
Jangx lis dub vangx vud. | 变成野草满山岭。 |
Diangb ghangx dail xid maf, | 哪一个来砍扁担 [29] , |
Laib zex dail xid vuf, | 哪一个来箍箩筐, |
Jef dad lol ghangt nius, | 才能拿来挑树种, |
Ghenx hniub dod jit jes? | 挑枫树种上西方? |
Diangb ghangx Ghed Lol maf, | 耇劳公公砍扁担, |
Laib zex hlod nal vuf, | 竹篾用来箍箩筐, |
Heib niox bil vad venf, | 两手不停编织着, |
Jef dad lol ghangt nius, | 才能拿来挑树种, |
Ghenx hniub dod jit jes. | 挑枫树种上西方。 |
Mangx ghangx mangx ait deis, | 挑枫扁担 [30] 像什么, |
Mangx zex mangx ait deis, | 装枫箩筐像什么, |
Jef dad lol ghangt nius, | 才拿来挑枫树种, |
Ghenx hniub dod jit jes? | 挑枫树种上西方? |
Mangx ghangx mangx dak gas, | 挑枫扁担像鸭翅, |
Mangx zex mangx ongt xongs, | 装种箩筐像坛罐, |
Ib mangl bel tok yangs, | 像个刺梨的样子, |
Jef dad lol ghangt nius, | 才拿来挑枫树种, |
Ghenx hniub dod jit jes. | 挑枫树种上西方。 |
Lol wix khangd ghangt nius, | 我们唱到挑树种, |
Ghenx hniub dod jit jes. | 挑枫树种上西方。 |
Jul dail ib dail yus, | 还有一个英雄汉, |
Dail xid ib dail yus? | 谁是这个英雄汉? |
Jul dail nangb jent vas, | 就是一条青竹蛇 [31] , |
Nenx dlenl vud xad senk, | 它已钻进密林里, [32] |
Ghenx hniub dod mongl jes, | 挑枫树种上西方, |
Bob jox fangb lal dins. | 沿途路上才清靖。 |
Max dot hniub max lol, | 没得树种就不来, |
Dot hniub jus deix lol. | 得了树种就要来。 |
Lol wix ghab vongl liangl, | 抬种来到深山冲, |
Zat baix eb bol bol. | 岩头滴水啵啵响。 |
Hsangk yox ib dail xil, | 有个什么大魔怪, |
Ghok ghangb vib bil dil, | 紧紧趴在岩壁上, |
Buk lot hlieb diux nongl, | 张开大嘴像仓门, |
Nongt hek hniub nongx jul? | 要把树种一口喝, |
Hniub niox hvib dlial dlial: | 枫树种子忧忡忡: |
“Bub sod bib xet lol, | “早知这样咱不来, |
Bib niangb bib gid nangl, | 咱们就住咱东方, |
Hek xens nenk seix hul.” | 吃苦喝淡点也罢。” |
Dliek nox daib bad lul, | 就是冰块老魔怪, |
Ghok ghangb vib bil dil, | 紧紧趴在岩壁上, |
Buk lot hlieb diux nongl, | 张开大嘴像仓门, |
Nongt hek hniub nongx jul. | 要把树种一口喝。 |
Ghet wangx hnaib dail lul, | 太阳大王老人家, |
Ghangt dax bib bil lil, | 挑抬过来三把理, |
Xet hot bib bil lil, | 比喻说成三把理, |
Nongf hot bib bil dul, | 本来就是三把柴, |
Dliek nox mais bongl yongl, | 烤着冰块软融融, |
Hniub mangx dot gid lol, | 枫树种才得路来, |
Hniub jit jes nongx lal. | 来西方过好生活。 |
Max dot hniub max lol, | 不得树种就不来, |
Dot hniub jus deix lol, | 得了树种就要来, |
Lol lol jus deix lol. | 来呀来呵当真来。 |
Lol wix ib dangl diongl, | 就来到了半山冲, |
Sait det ot vangx diongl, | 密林野树蔽山冲, |
Gheik zat ot vangx vongl, | 深深峡岩锁山谷, |
Hniub max dot gid lol. | 枫树种子没路走。 |
Hsangk yox ib dail xil? | 有个什么英雄汉? |
Ghet Hxub Niux dail lul, | 修狃公公英雄汉? |
Jox jid hlieb nongl diel, | 身子高大如仓库, |
Jil lob haib jil bil, | 两只脚杆和手杆, |
Hlieb liek diangb zax ghongl, | 又粗又大像钉耙, |
Qab jox eb mal lal, | 刨通那道峡岩沟, |
Hniub mangx dot gid lol, | 枫树种子得路走, |
Hniub jit jes nongx lal. | 来西方过好生活。 |
Max dot hniub max lol, | 不得种子就不来, |
Dot hniub jus deix lol, | 得了树种就要来, |
Lol leit ghab zangx lal, | 来到一处宽坪地, |
Bul lol bul lias jens, | 别个来到就熟悉, |
Hniub lol max lias jens, | 树种来到觉生疏, |
Hniub diangd mangl dliongs dliongs, | 树种频频转回头, |
Nongt diangd nangl vongs vongs. | 急急要想回东方。 |
Hsangk deis hlod bal langl? | 哪个垂网来阻挡? |
Eb hob hlod bal langl, | 云雾垂网来阻挡, |
Hlod vib weix ghangb nangl, | 滚下岩石拦东边, |
Waix laib hniub lol bil. | 围着树种来西方。 |
Max dot hniub max lol, | 不得树种就不来, |
Dot hniub jus deix lol. | 得了树种就要来。 |
Liak kat daib bad lul, | 那个喜鹊老大人, |
Jit hliat guf vangx gol: | 一下爬上山岭叫: |
“Bongf jox fangb gid bil, | “见了西边那地方, |
Dab dlaib liuf ghongd mal, | 黑泥深深过马颈, |
Liuf qub ninx sad sangl.” | 齐齐淹过牛肚皮。” |
Hniub bongx hvib benl benl, | 树种喜欢跳嘭嘭, |
Hniub jit jes nongx lal. | 来西方过好生活。 |
Max dot hniub max lol, | 不得树种就不来, |
Dot hniub jus deix lol, | 得了树种就要来, |
Lol lol jus deix lol, | 来呀来呵当真来, |
Lol wix ghab vangx nangl, | 来到东边山岭下, |
Jox vangx dot ud nangl, | 看见山岭没衣穿, |
Hxangt ghab vangx gal lial. | 座座山岭赤条条。 |
Hniub niox hvib dlial dlial: | 枫树种子忧忡忡: |
“Bub sod bib xet lol, | “早知这样咱不来, |
Bib niangb bib gid nangl, | 咱们就住咱东方, |
Hek xens nenk seix hul.” | 吃苦喝淡点也罢。” |
Hxit nis dib linx diel, | 铁线草来织锦缎, |
Hnent vos baib vangx nangl, | 绣花衣服山岭穿, |
Jid vangx jef hangd niul, | 山岭身上绿葱葱, |
Laib hniub jef hangd lol, | 树种高兴才愿来, |
Hniub jit jes nongx lal. | 来西方过好生活。 |
Max dot hniub max lol, | 不得树种就不来, |
Dot hniub jus deix lol, | 得了树种就要来, |
Lol lol jus deix lol, | 来呀来呵当真来, |
Dluf jox fangb gid bil. | 已经走来到西方。 |
Hsangk deis was ghab nangl, | 有个什么翻地下, |
Was dab dlaib mongl nangl, | 黑泥肥土翻下去, |
Was dab fangx lol bil? | 黄泥瘦土翻上来? |
Juk nix daib bad lul, | 锄头这个老大人, |
Juk nix was ghab nangl, | 锄头故意翻地下, |
Was dab dlaib mongl nangl, | 肥土黑泥翻下去, |
Was dab fangx lol bil. | 瘦土黄泥翻上来。 |
Hniub niox hvib dlial dlial: | 树种灰心一阵阵: |
“Sod bub bib xet lol, | “早知这样咱不来, |
Bib niangb bib gid nangl, | 咱们就住咱东方, |
Hek xens nenk seix hul!” | 吃苦喝淡点也罢!” |
Max dot hniub max lol, | 不得树种就不来, |
Dot hniub jus deix lol, | 得了树种就要来, |
Lol lol jus deix lol, | 来呵来呵当真来, |
Lol wix ongd xongs tangt, | 来到一个七口塘 [33] , |
Ongd gib yaf jil ghot. | 那塘共有八只角。 |
Ib jil dail xid dint? | 一只角是哪个砌? |
Ob jil dail xid dint? | 两只角是哪个砌? |
Bib jil dail xid dint? | 三只角是哪个砌? |
Dlob jil dail xid dint? | 四只角是哪个砌? |
Ib jil Ghed Lol dint, | 一只角是耇劳砌, |
Ob jil Waix Hxib dint, | 两只角是瓦西 [34] 砌, |
Bib jil Waix Dab dint, | 三只角是瓦达 [35] 砌, |
Dlob jil Waix Yangl dint, | 四只角是瓦洋 [36] 砌, |
Jangx laib ongd xongs tangt, | 砌成了个七口塘, |
Ongd gib yaf jil ghot. | 七口塘有八只角。 |
[1] 姜央:苗语Jangx Vangb译音,苗族神话传说中从十二个蛋里孵出来的人类始祖,他聪明、勇敢、勤劳,是智慧的化身,后来常用他的名字“姜央”来称聪明能干的人,这里的姜央指现代能人。
[2] 嫦:苗语Sangf译音,一女神名。
[3] 友、宛西、戛萨:分别系苗语Yux、Waix Hxib、Ghab Sal译音,皆神名。
[4] 友、宛西、戛萨:分别系苗语Yux、Waix Hxib、Ghab Sal译音,皆神名。
[5] 友、宛西、戛萨:分别系苗语Yux、Waix Hxib、Ghab Sal译音,皆神名。
[6] 这一段与下一段系比兴关系。两句之间的比兴关系是常见的,两段之间的比兴则少见,此乃一大特色。
[7] 油柴:松木含油的干枝,又叫松膏,苗族农村用以照明。
[8] 香两:苗语Xangb Liangx译音,仙名。
[9] 榜香猷:苗语Bangx Xangb Yul译音,苗族神话中一寿星,传说活了八万七千岁或九千八万年。
[10] 山冲挑水上坡正是苗族居住环境的特点。
[11] 竹和纸相提并论,在苗族古歌中常见到,竹与纸乃象征聪明智慧,苗族的一切原始宗教活动,从最大的吃鼓藏到一般的祭神敬鬼活动都少不了竹与纸。它在苗族巫文化中的重要性,似乎反映了苗族有过文字的历史之蛛丝马迹。
[12] 竹和纸相提并论,在苗族古歌中常见到,竹与纸乃象征聪明智慧,苗族的一切原始宗教活动,从最大的吃鼓藏到一般的祭神敬鬼活动都少不了竹与纸。它在苗族巫文化中的重要性,似乎反映了苗族有过文字的历史之蛛丝马迹。
[13] 苗族人认为马有力量,认为汉人聪明、有知识,故把理(即知识、力量)比作马、汉人。
[14] 苗族人认为马有力量,认为汉人聪明、有知识,故把理(即知识、力量)比作马、汉人。
[15] 苗族人认为马有力量,认为汉人聪明、有知识,故把理(即知识、力量)比作马、汉人。
[16] 讲理时用竹板来拍打理桌。
[17] 南透房:耇劳房的另一名称,“南透”系苗语Nangl Ted译音。
[18] 桑:苗语Sangd译音,即理,知识。
[19] 鱼鼠:水鼠。
[20] 筒虫:一种生活在水中石壁上的小虫,体黑,筒状,可食。
[21] 苗族认为汉人都住城里,不干活,故汉人手脚白生生。
[22] 汪吾:苗语Wangx Wul译音,半神半人者。
[23] 娃吾:苗语Wax Wul译音,风名,因吹风的响声得名。
[24] 苗族舂米全是姑娘的活路。
[25] 姑娘舂米不取工价,只吃顿饭。
[26] 远古六个公:六指多数,非确数,迁徙史歌一开头说远祖六个公,乃指众祖先。
[27] 民间认为斑鸠的叫声能辨别年成的好坏。
[28] 民间认为斑鸠的叫声能辨别年成的好坏。
[29] 砍扁担:做成扁担,因苗族最早随便砍来一根木棒即作扁担用,故有此说。
[30] 挑枫扁担:挑枫树种的扁担。
[31] 青竹蛇:一种毒蛇。
[32] 喻毒蛇让路,沿途平安。
[33] 七口塘:七处开口放水的塘。
[34] 瓦西:苗语Waix Hxib译音,半人半神者。
[35] 瓦达:苗语Waix Dab译音,半人半神者。
[36] 瓦洋:苗语Waix Yangl译音,半人半神者。