挪公- 贵州数字出版云村寨平台

nriangb dail bak ghaot Neeb^[1] niangb dail bad ghet Nangb	有个人挪公，
aod dail mens wouk Sat^[2] ed dail mais wuk Sat	娶个妻莎奶，
lol nriangb feeb Jus Joux lol niangb fangb Jes Jex	来住在局九，
lol xud khongd Jangs Jut lol hxet khongd Jangs Jut	来住在绛局，^[3]
naib naib mil vouk ngeix hnaib hnaib mongl vuk ngax	天天去猎兽，
mangt mangt mil diot naos hmangt hmangt mongl diot nes	夜夜去捕鸟。
mil ghaid ngeix dab doul mongl ghaid ngax dab dul	去追猎山羊，
mil ghaid ngeix beet dlif mongl ghaid ngax bat dlif	去追猎野猪。
jus dail mens wouk Sat jus dail mais wuk Sat	且说那莎奶，
jouf vud bak ghaot Neeb jef vud bad ghet Nangb	就告诉挪公：
mob naib naib mil ghaid ngeix mongx hnaib hnaib mongl ghaid ngax	“你天天去追野兽，
ngeix naib nongd lol ghab mob ngax hnaib nongd lol ghab mongx	今天野兽来喊你，
ngeix lol gheeb nrongl jeib ngax lol ghangb nongl jib	来在谷仓脚，
ngeix lol gheeb langs gheid ngax lol ghangb langs gheid	来在禾架下，
lol dlaox beet it bul lol dlex bat ait bul	来与猪做伴。”
jus dail bak ghaot Neeb jus dail bad ghet Nangb	且说那挪公，
jouf vud mens wouk Sat jef vud mais wuk Sat	就吩咐莎奶：
mob qib wil bad feex^[4] niox mongx qib wil bad fangx niox	“你关好我的黄毛狗，
qib wil meif dlaos^[5] niox qib wil mif dles niox	关好我的黑毛狗，
mees wil dax xid wouk mangs wil dax hxid wuk	让我去看吧奶。”
jus deix ngeix dab doul ghoud lol jus deix ngax dab dul ghed lol	果是山羊也来，
ngeix beet dlif ghoud lol ngax bat dlif ghed lol	果是野猪也来，
lol nriangb gheeb nrongl jeib lol niangb ghangb nongl jib	来在谷仓脚，
lol nriangb gheeb langs gheid lol niangb ghangb langs gheid	来在禾架下，
lol dlaox beet it bul lol dlex bat ait bul	来与猪做伴。
jus dail bak ghaot Neeb jus dail bad ghet Nangb	且说那挪公，
jouf ghab mens wouk Sat jef ghab mais wuk Sat	就喊那莎奶：
gid xangt bad feex niox gid xangt bad fangx niox	“放开黄毛狗，
gid xangt meif dlaos niox gid xangt mif dles niox	放开黑毛狗，
lol ghaid ngeix dab doul lol ghaid ngax dab dul	来追这山羊，
lol ghaid ngeix beet dlif lol ghaid ngax bat dlif	来追这野猪！”
ghaid weix hangd Dangx Xub^[6] ghaid wix hangd Dangx Xub	追到了党修，
ghaid sos hangd Bil Neel^[7] ghaid sos hangd Bil Nangl	追到了排南，
ghaid weix hangd Veex Dongx^[8] ghaid wix hangd Vangx Dongx	追到了也董，
ghaid weix hangd Wangs Wus^[9] ghaid wix hangd Wangs Wus	追到了望婺。
xongs wad Aob Gongb^[10] jouf lol vud xongs wid Eb Gongb jef lol vud	七个乌工妇人讲，
xongs wad Dangl Jangs^[11] jouf lol vud xongs wid Dangl Jangs jef lol vud	七个当奖妇人说：
ngeix fud bil mil ghaot ngax hfed bil mongl ghet	“兽已过山了公，
ngeix fat dlongs mil ghaot ngax fat dlongs mongl ghet	兽已越坳了公。
fud aob feex mil ghaot hfed eb fangx mongl ghet	过了黄水溪公，
fat aob niul mil ghaot fat eb niel mongl ghet	过了浑水溪公。”
jus dail bak ghaot Neeb jus dail bad ghet Nangb	且说那挪公，
jouf diangd ab weix diux jef diangd ax wix diux	就返不到家，
jouf tok ab sos zad jef tak ax sos zaid	就回不到屋。
weix deil naib ab bil wix deil hnaib ab bil	到了太阳落，
leit deil mangt gos veex leit deil hmangt gos vangx	到了夜幕临，
naos nrangx jil naos bat nes nangx jil nes bit	鸟寻枝头栖，
neel bouk vof nenx ghongd nangl buk vof nongx ghongd	鼠出洞觅食。
diangd lol weix Dangx Xub diangd lol wix Dangx Xub	转回到党修，
tok lol leit Bil Neel tak lol leit Bil Nangl	返回到排南，
xuk Yul gheeb nrongl jeib hxuk Yel ghangb nongl jib	歇尤人谷仓脚，
xuk Yul gheeb langs gheid hxuk Yel ghangb langs gheid	靠尤人禾架下。

党修、排南（丹寨县扬武乡羊望村），当年挪公与尤人纠纷案发生地遗址（王启宏摄）

weix deil gheib dongl mul wix deil gheib dongl mongl	到鸡鸣时分，
dlouf deil dlad wix ob dluf deil dlad waix ob	到黎明时候，
dail bad feex jouf jongb dail bad fangx jef jongb	黄毛狗就吠，
dail meif dlaos jouf nrongl dail mif dles jef nongl	黑毛狗就哼，
bak ghaot Neeb jouf vud bad ghet Nangb jef vud	挪公就说道：
hab laib jongb bad feex hab laib jongb bad fangx	“别吠黄毛狗，
hab laib nrongl meif dlaos hab laib nongl mif dles	别哼黑毛狗，
bol sod xongs xib feex bal sod xongs hxib fangx	明天七时亮，
bol sod xongs xif ob bal sod xongs xif ob	明日七辰明，
diangd mil weix Jus Joux diangd mongl wix Jes Jex	等回到局九，
tok mil leit Jangs Jus tak mongl leit Jangs Jes	待回到绛局，
jouf nriangb geed mob nenx jef niangb gad mongx nongx	才有饭你吃，
jouf nriangb qut mob bat jef niangb qut mongx bit	才有窝你睡。”
bak ghaot Nat^[12] jouf nangd bad ghet Nat jef hnangd	呐公闻人语，
bak ghaot Nat jouf vud bad ghet Nat jef vud	呐公就说道：
tid zad diot naix nriangb tid zaid diot naix niangb	“起屋给人住，
xongt nrongl diot geed jis xongt nongl diot gad jis	建仓来装粮。
it naos jouf bat vud ait nes jef bit vud	是鸟才栖坡，
it naix lol bat zad ait naix lol bit zaid	是人进屋歇。”
dax gangf gos oud mongl dax gangf gos ud mongl	出来拉衣袖，
dax gangf gos oud xib dax gangf gos ud hxenb	出来挽胳膊，
xid dieed mil weix diux xit dad mongl wix diux	相牵进了门，
xid gangf mil sos zad xit gangf mongl sos zaid	相牵进了屋，
jil bil gangf ngeix nenx jil bil gangf ngix nongx	一边吃着肉，
jil bil gangf joud haok jil bil gangf jud hek	一边喝着酒。
nenx ngeix jeex dangl mangt nongx ngix jangx dangl hmangt	吃了半夜肉，
haok joud jas ib naib hek jud jas ib hnaib	喝了一天酒。
jus dail bak ghaot Neeb jus dail bad ghet Nangb	且说那挪公，
jouf nais bak ghaot Nat jef nais bad ghet Nat	就问那呐公：
mob aod dail dous dod mongx ed dail deis dod	“你娶谁家女？”
bak ghaot Nat jouf vud bad ghet Nat jef vud	呐公就答道：
wil aod Kad Tob daibBoux Tob wil ed Kad Tob daibBex Tob	“我娶佧人陀公女宝陀。”
jus dail bak ghaot Nat jus dail bad ghet Nat	且说那呐公，
jouf nais bak ghaot Neeb jef nais bad ghet Nangb	反问那挪公：
mob aod dail dous dod mongx ed dail deis dod	“你娶谁家女？”
wil aod Sat Vas daib Boux Sat wil ed Sat Vas daib Bex Sat	“我娶煞亚女宝煞。”
laib eid ob laix xix dliongb laib id ob laix xix dliongb	“那我俩凿枧槽是
jous dail daot jus dail det	同一棵树，
it kheet jous laib diux ait khat jus laib diux	开姻亲是同一家门。^[13]
deix ob diux yous yil deix ob diux yus yil	咱真是姨佬，
dios ob zad yous bud dios ob zaid yus bed	咱真是连襟。”
jus dail bak ghaot Neeb jus dail bad ghet Nangb	且说那挪公，
jouf nais bak ghaot Nat jef nais bad ghet Nat	就问那呐公：
laib eid mob nenx dail gheel it laib id mongx nongx dail ghail ait	“那你吃什么作为
ghab fend ghongd ghaot ghab hfud ghongd ghet	上等佳肴呀公？”
bak ghaot Nat jouf xees bad ghet Nat jef xangs	呐公告诉道：
wil nenx nral Aob Ghod wil nongx nail Eb Ghod	“我吃乌果溪和
nraof Aob Dees nef Eb Dees	乌德溪的鱼，
dieed it ghab fend ghongd dad ait ghab hfud ghongd	作为上等佳肴。”
jus dail bak ghaot Nat jus dail bad ghet Nat	且说那呐公，
jouf nais bak ghaot Neeb jef nais bad ghet Nangb	又问那挪公：
mob nenx dail gheel it mongx nongx dail ghail ait	“你吃什么作为
ghab fend ghongd ghaot ghab hfud ghongd ghet	上等佳肴呀公？”
wil nenx ngeix dab doul wil nongx ngax dab dul	“我吃山羊肉和
ngeix beet dlif ngax bat dlif	野猪肉，
dieed it ghab fend ghongd dad ait ghab hfud ghongd	作为上等佳肴。”
jus dail bak ghaot Nat jus dail bad ghet Nat	且说那呐公，
jouf xees bak ghaot Neeb jef xangs bad ghet Nangb	便告诉挪公：
nrieex jux Gud nenx doub niangx jex Gud nongx deb	“‘九月固人过端节，^[14]
lat juf Yul haok xib hlat juf Yel hek hxib	十月尤人过熙节’。^[15]
bib dib laib niul zox lox bib dib laib niel zox lox	我们敲木鼓，
dib laib niul qud laot dib laib niel qud hlet	我们奏铜鼓，
mob dax daos bib mongx dax des bib	请你来跟我们
nenx xib haok gheit nongx hxib hek gheit	过熙过桂节，
dax daos bib dax des bib	跟我们过
nenx niul haok nens nongx niel hek nes	祭鼓祭祖节。”

丹寨县长青乡尤人后裔—扬颂、腊尧两村的苗家人每年十月过祭尤节（直译“吃熙尤”）祭祀祖先（王钦平摄）

dieed weix deil lat juf dad wix deil hlat juf	到了十月间，
naib id Yul nenx xib hnaib id Yel nongx hxib	那天尤人过熙节，
naib id Yul haok gheit hnaib id Yel hek gheit	那天尤人过桂节，
dib laib niul zox lox dib laib niel zox lox	敲起了木鼓，
dib laib niul qud laot dib laib niel qud hlet	奏起了铜鼓，
nangd weix dliul Ghab Ceib^[16] hnangd wix dliel Ghab Ceib	响到了嘎崔，
nangd but dlouf Ghab Diut hnangd bet dluf Ghab Diut	响到了嘎独。
jus dail bak ghaot Neeb jus dail bad ghet Nangb	且说那挪公，
mil veex hvib xib doul mongl vangx hvib hxib dul	去高岭砍烧柴，
mil bil vas seik zot mongl bil vas seik zot	去高坡劈油柴，
jouf nangd laib niul but jef hnangd laib niel bet	听传来鼓声，
nib ghob diangd lol diux nenx ghongb diangd lol diux	他就转回家，
nib ghob tok lol zad nenx ghongb tak lol zaid	他就返回屋，
lol vud mens wouk Sat lol vud mais wuk Sat	来对莎奶说：
mob khad dioub ngeix dab doul mongx khaid dieb ngax dab dul	“你包山羊肉给我
diot wil mil wouk diot wil mongl wuk	好去呀奶，
mob khad dioub ngeix beet dlif mongx khaid dieb ngax bat dlif	你包野猪肉给我
diot wil mil wouk diot wil mongl wuk	好去呀奶。”
jus dail mens wouk Sat jus dail mais wuk Sat	且说那莎奶，
jouf vud bak ghaot Neeb jef vud bad ghet Nangb	就劝那挪公：
jas ngeix lol bus diux jas ngax lol bus diux	“‘遇野兽进家，
jas dlieeb lol bus zad jas dliangb lol bus zaid	兆灾祸进屋。’
ab gid mil henk ghaot ax gid mongl henk ghet	公你别去吧。
mil dat Yul dib menb mongl dat Yel dib mongb	去恐遭尤人打伤，
mil dat Yul nangk das mongl dat Yel nangk das	去恐被尤人揍死。”
bak ghaot Neeb ab hangd bad ghet Nangb ax hangd	挪公不赞成，
bak ghaot Neeb jouf vud bad ghet Nangb jef vud	挪公就说道：
ob xix dliongb jous dail daot ob xix dliongb jus dail det	“我俩同树凿枧槽，
it kheet jous laib diux ait khat jus laib diux	同家开姻亲。
deix ob diux yous yil deix ob diux yus yil	我俩是姨佬，
dios ob zad yous bud dios ob zaid yus bed	我俩是连襟。”
jus dail mens wouk Sat jus dail mais wuk Sat	且说那莎奶，
jouf lol khad dioub ngeix dab doul jef lol khaid dieb ngax dab dul	才包一包山羊肉，
khad diub ngeix beet dlif khaid dieb ngax bat dlif	包一包野猪肉，
dieed diot bak ghaot Neeb dad diot bad ghet Nangb	交给那挪公，
jouf mil dliul Dangx Xub jef mongl dliel Dangx Xub	才前往党修，
mil dliul hangd Bil Neel mongl dliel hangd Bil Nangl	才前去排南。
mil nais Yul Dangx Xub mongl nais Yel Dangx Xub	去问党修的尤人，
mil nais Yul Bil Neel mongl nais Yel Bil Nangl	去问排南的尤人：
ghaot Nat mil dous mil ghet Nat mongl deis mongl	“呐公哪去啦？”
Yul Dangx Xub jouf vud Yel Dangx Xub jef vud	党修的尤人才讲，
Yul Bil Neel jouf vud Yel Bil Nangl jef vud	排南的尤人才说：
mob dax ghaot Nat nriangb mongx dax ghet Nat niangb	“你来时呐公健在，
mob mil ghaot Nat das mongx mongl ghet Nat das	你走后呐公死啦。”
bak ghaot Neeb jouf fud bad ghet Nangb jef hfed	挪公就吹笙：
dieeb gix genl linl gheid diangb gix genl linl gheid	“芦笙更令叫，
bud gos jib yil aod bed gos jib yil ed	哥死弟娶嫂；
dieeb gix genl linl zenb diangb gix genl linl zenb	芦笙更令鸣，
bud gos wil ghouk mob bed gos wil ghuk mongx	哥逝我要你。
geeb doul ghouk geeb doul gangb dul ghuk gangb dul	柴虫娶柴虫，
geeb senl ghouk geeb senl gangb senl ghuk gangb senl	瓢虫娶瓢虫。”^[17]
Yul Dangx Xub menb hveib Yel Dangx Xub mongb hvib	党修的尤人恼怒，
Yul Bil Neel angt bongt Yel Bil Nangl angt bongt	排南的尤人气愤：
dail nongd dail yous soux dail nongd dail yus sux	“这是聪明汉，
dail nongd dail yous vas dail nongd dail yus vas	这人是强人，
xil aod bib wad niox xil ed bib wid niox	恐要咱妇人，
xil louf bib wad mil xil luf bib wid mongl	恐夺咱妇女。”
liees ok khangb naid bangd las ok khangb hnaid bangd	将弩搭上箭，
bangd gos bak ghaot Neeb bangd gos bad ghet Nangb	射中了挪公，
ab fend dees nees dab ab hfud dees nees dab	就垂头倒下，
guf fend dees nees dlif guf hfud dees nees dlif	就垂首倒地，
xongs jeex seeb mis beel xongs jangx hsangb mais bal	身被捅成鱼网眼，
xongs jeex beet mis yeis xongs jangx bat mais yas	捅成虾扒眼，
aob xeib gheel xuf wix eb hxib ghail xuf waix	血映红了天，
aob xeed gheel xuf dab eb hxangd ghail xuf dab	血染红了地。
lol gol Yul Dangx Xub lol gol Yel Dangx Xub	喊党修尤人，
lol gol Yul Bil Neel lol gol Yel Bil Nangl	唤排南尤人，
lol ghoud langb diot vangl lol ghed hlangb diot vangl	全寨来议榔，
ghoud diot ongd gheeb dod ghed diot ongd ghangb dod	议在塘坎脚：
nraf diangs ghab lail Neeb naf diangs ghab lail Nangb	“杀挪公这祸事大，
yut xees yut mil Diul yut xangs yut mongl Diel	小孩泄密就卖去汉区，
loul xees loul ghob das lul xangs lul ghongb das	大人泄密就要他性命！”
jouf gheet bak ghaot Neeb jef ghangt bad ghet Nangb	才抬挪公尸，
dieed mil neel aob gheeb dod dad mongl nangl eb ghangb dod	丢在下游塘坎脚，
dieed mil jus aob gheeb xid dad mongl jes eb ghangb xid	弃在上游塘坎下，
jux jil naox khab^[18] diul jex jil nex khab dil	拿九桠岩青叶遮，
xongs jil ghod yif^[19] mus xongs jil ghod yif mus	用七枝果夷叶盖。
jus dail mens wouk Sat jus dail mais wuk Sat	且说那莎奶，
dangl ghaot Neeb ab diangd dangl ghet Nangb ax diangd	等挪公不归，
xid ghaot Neeb ab lol hxid ghet Nangb ax lol	看挪公不回，
mil dliul hangd Dangx Xub mongl dliel hangd Dangx Xub	走到那党修，
mil dliul hangd Bil Neel mongl dliel hangd Bil Nangl	行到那排南，
mil nais Yul Dangx Xub mongl nais Yel Dangx Xub	去问党修的尤人，
mil nais Yul Bil Neel mongl nais Yel Bil Nangl	去问排南的尤人：
ghaot Neeb mil dous mil ghet Nangb mongl deis mongl	“挪公去哪啦？”
bib ab benb bak ghaot Neeb bib ab bub bad ghet Nangb	“我们不知道挪公，
bib ab jas bak ghaot Neeb bib ab jas bad ghet Nangb	我们不见着挪公。”
jus dail mens wouk Sat jus dail mais wuk Sat	且说那莎奶，
vangb vangb neel ab jas vangb vangb nangl ax jas	东找也不见，
vangb vangb jus ab benf vangb vangb jus ax bongf	西寻也无踪，
jous hvib diangd lol diux jus hvib diangd lol diux	无奈转回家，
nib jouf tok lol zad nenx jef tak lol zaid	无奈返回屋。
lol weix ghab gib vangl lol wix ghab gib vangl	走到尤寨边，
nib xid naib ab bil nenx hxid hnaib ab bil	见日已落山，
naos nrangx jil naos bat nes nangx jil nes bit	鸟寻枝头栖，
neel bouk vof nenx ghongd nangl buk vof nongx ghongd	鼠出洞觅食，
lol daos wouk Beex Lieix lol des wuk Bangx Lix	来敲扁里奶门，
lol bat wouk nras zad lol bit wuk nas zaid	来宿守寡奶屋。
laix kub mongb lod jongx laix kub hmongb lod jongx	你可怜我是断根的藤，
dail kub daot lod guf dail kub det lod guf	我同情你是断梢的树，
meeb lob it jous dangl maib lob ait jus dangl	她们脚并脚而睡，
meeb khob it jous peit maib khob ait jus pit	她们头挨头而眠。
bat weix gheib dongl mul bit wix gheib dongl mongl	睡到公鸡叫，
bat sos dlad wix ob bit sos dlad waix ob	睡到天黎明，
wouk Beex Lieix jouf vud wuk Bangx Lix jef vud	扁里奶说道：
dongd eid bib ghaot nriangb dongd id bib ghet niangb	“先前老头在，
laib seid bib ghaot meef laib hseid bib ghet hmat	有话老头说。
dongd nongd bib ghaot gos dongd nongd bib ghet gos	现在老头亡，
meeb waf bib it diux wad xid maib waf bib ait diux wid hxid	他们以我是寡妇家，
waf it zad wouk nras waf ait zaid wuk nas	因我是寡妇户，
ab aod bib bus langb ax ed bib bus hlangb	不要我去议榔，
ab aod bib dak jul ax ed bib dak jul	不要我去盟誓，
jib wil xees mob wouk jib wil xangs mongx wuk	我才告诉你呀奶！
mob dail bak ghaot Neeb mongx dail bad ghet Nangb	你的那挪公，
nriangb dliul neel aob gheeb dod niangb dliel nangl eb ghangb dod	丢在下游塘坎脚，
nriangb dliul jus aob gheeb xid niangb dliel jes eb ghangb xid	弃在上游塘坎下，
jux jil naox khab diul jex jil nex khab dil	拿九桠岩青㭎叶遮，
xongs jil ghod yif mus xongs jil ghod yif mus	用七枝果夷叶盖，
wix xux geeb mongl zangl waix xux gangb mongl zangl	冬天蜜蜂闻气飞临，
lat xongs geeb yud bub hlat xongs gangb yud bub	夏天苍蝇闻味飞拢。
mob gid mil xid wouk mongx gid mongl hxid wuk	你去瞧吧奶！
mob ab gid deix dat naib mongx ax gid deix dangf hnaib	你别耿直如太阳，
ab gid deis dat lat ax gid deis dangf hlat	老实似月亮，
bax wax deil gid mil bax wix deil gid mongl	绕些弯路再去，
kat nriangs deil gid mil kad niangs deil gid mongl	藏好实话再去。”
jus dail mens wouk Sat jus dail mais wuk Sat	且说那莎奶，
nib jouf mil vangs jas nenx jef mongl vangs jas	她才去找到，
jus deix jux jil naox khab diul jus deix jex jil nex khab dil	果然九桠岩青叶遮，
xongs jil ghod yif mus xongs jil ghod yif mus	七枝果夷树叶盖。
jouf diangd lol nib diux jef diangd lol nenx diux	她就转回家，
jouf tok lol nib zad jef tak lol nenx zaid	她就返回屋：
maf naix bux bak fend maf naix bex bad hfud	“杀人来抵命，
pad zad bux bak khot pid zaid bex bad khot	烧房报冤仇。”
nraf diangs bak ghaot Neeb naf diangs bad ghet Nangb	急报挪公仇，
jouf mil maf gos gangx mens daib^[20] jef mongl maf gos gangx mais daib	才去杀了两母子，
lol bux bak ghaot Neeb lol bex bad ghet Nangb	来偿挪公命。
ghoud jeex ib bil Jax ghed jangx ib bil Jax	也成一段《贾》，
ghoud jas ib god xuf ghed jas ib ged xuf	也成一个理。

_{[1]
ghaot Neeb（挪公）：挪公名Neeb Jeed（挪简），是今主要居于丹寨县扬武、长青、龙泉等乡镇的一支苗族距今第二十二代（约在明代初期）祖公，当时他与家族居于党早（今属丹寨县排调镇）一带古称Ghab Vax Zad Ghot（甘雅者葛）的地方。一九五四年，一苗族青年到丹寨县党早乡搞普选工作，当地老人得知他是挪公后裔，领他到甲石寨后坡处，说这里代代相传是挪公葬处，原有坟包，老人们年轻时见有人在那里挖泥烧瓦，曾挖出陪葬的陶壶和土碗。这则《贾》叙述的是一例发生在今丹寨县境、距今六百年前的真实史事。}_{[2]
wouk Sat（莎奶）：一说名Vob Souk（莴寿）。}_{[3]
Jus Joux（局九）、Jangs Jut（绛局）：考当是丹寨县党早一带的地名古称。当地有条小河名乌早河（Aob Joux），河岸边的山岭名排早坡（Bil Joux），“局九”（Jus Joux）意为乌早河上游或排早坡上方，正是今党早、宰非一带。这与《贾》其他篇章及民间传说挪公住在甘雅者葛（又称党早五寨）的地望相吻合。}_{[4]
bad feex：黄毛色的公狗。一说bad jib，即长着白眉毛的公狗。}_{[5]
meif dlaos：紫黑毛色的母狗。一说meif nios，即长着花斑毛的母狗。}_{[6]
Dangx Xub（党修）、Bil Neel（排南）：一说为Dangx Xib（党熙）、Bil Niul（排驽），古地名，在今扬武乡羊望村一带。}_{[7]
Dangx Xub（党修）、Bil Neel（排南）：一说为Dangx Xib（党熙）、Bil Niul（排驽），古地名，在今扬武乡羊望村一带。}_{[8]
Veex Dongx（也董）、Wangs Wus（望婺）：山名，在今丹寨县龙泉镇西部与都匀市、三都县交界一带。此处距挪公住所有六七十里地。}_{[9]
Veex Dongx（也董）、Wangs Wus（望婺）：山名，在今丹寨县龙泉镇西部与都匀市、三都县交界一带。此处距挪公住所有六七十里地。}_{[10]
Aob Gongb（乌工）、Dangl Jangs（当奖）：地名，在今三都水族自治县普安镇总奖村境。}_{[11]
Aob Gongb（乌工）、Dangl Jangs（当奖）：地名，在今三都水族自治县普安镇总奖村境。}_{[12]
bak ghaot Nat（呐公）：尤人名，时居于今扬武乡羊望村一带。}_{[13]
这两句表示宝陀和宝煞是房族姐妹，挪公和呐公是姨佬关系。}_{[14]
九月固人过端节/十月尤人过熙节：指农历九月的水族年节和十月的尤人祭祖节（祭尤节）。今丹寨县境内外的水族和尤人后裔仍分别在过此二节日。“水族端节”已于二○○六年入选中国第一批国家级非物质文化遗产名录，“苗族祭尤节”已于二○○七年入选贵州省第二批非物质文化遗产名录。}_{[15]
九月固人过端节/十月尤人过熙节：指农历九月的水族年节和十月的尤人祭祖节（祭尤节）。今丹寨县境内外的水族和尤人后裔仍分别在过此二节日。“水族端节”已于二○○六年入选中国第一批国家级非物质文化遗产名录，“苗族祭尤节”已于二○○七年入选贵州省第二批非物质文化遗产名录。}_{[16]
Ghab Ceib（嘎崔）：八寨厅城一带的古称。}_{[17]
这几句芦笙词隐喻苗族的婚姻习俗之一：哥亡故，未婚之弟可以娶寡嫂为妻（须嫂自愿）。婚后不育或无男崽的男子若再娶，亦不受社会非议。}_{[18]
khab：daot khab（岩青）的省称。口语中不能省称。}_{[19]
ghod yif：daot ghod yif（一种结黄色果实的乔木名）的省称。口语中不能省称。}_{[20]
传说有尤人两母子在坡上看守红稗地，被挪公子婿杀死报仇，割耳去祭挪公。在丹寨流传的同母题《贾》传说中，还述及杀人偿命的细节及羊望一带的尤人忧此次械斗之后患而迁往Aob Yul Gat（今麻江县龙山乡河坝村一带）的情节。}

苗族贾理（第二版）（下）

目录

村落篇 [收起]

一

二

三

四

婚姻篇 [收起]

夏柳宝尼

分支开亲

播往利瑙叠当

嘎来丢

宝托姑妈

圭公呢婆

案件篇 [收起]

裴瑙对

水与火

蛇与蛙

牛和虎

猪和狗

杨梅树和竹

果阿与果隆

筛该与敢谁

果诺和依收

亚柳和亚阿

伙计柳和董

老果与老浪

丢闷和瓦侠

阿丢和阿里

挪公

扁董与夏伙

基雄东

结案收礼辞

祭鼓篇 [收起]

鼓社世系

巫事篇 [收起]

《贾》结语