一
jouf nriangb deil ib juf | 有那十二群, |
jouf nriangb deil ob dol | 有那十二伙, |
diux taid bil Bif Nrieix | 走到毕辇坡, |
dieik diangf bil Bif Jenb | 行至毕金坡, [1] |
nib vib jouf lol jil | 他们拿石来立, |
nib daot jouf lol lof | 他们拿树来栽。 |
nab Pif Nrieix jouf vud | 毕辇妈妈就讲, |
mens Pif Jenb jouf jus | 毕金妈妈就说: |
daib Diul yab niox doud | “汉人离不开书, |
daib Naos yab niox Jax | 苗人离不开《贾》, |
daib Diul yab niox zangt | 汉人离不开商, |
daib Naos yab niox ghaob | 苗人离不开农, |
ghab ghaob nib mil qid | 活路头他来兴, |
ghab niul nib mil xongt | 鼓藏头他来立。” |
xongs dail daot jab mol | 七棵枇杷树, |
xongs dail daot jul dlox | 七棵枇杷木, |
wix xux ghoud dous beex | 冬天也开花, |
diangd xud ghoud dous beex | 春天也开花, |
wix xux dous beex nrieix | 冬天开白花, |
diangd xud dous beex jenb | 春天开黄花。 |
laib beex nongd fal lial | “这花胡乱开, |
laib beex nongd dot nait | 这花瞎乱绽, |
yab benb dongd qab ghaob | 不知农事季节, |
yab benb lat mil gid | 不懂做活月份。” |
mil gangf dieeb dot daox | 去拿把铜斧, |
mil gangf dieeb dot laot | 去挥把铁斧, |
dod daot jab mol niox | 砍掉枇杷树, |
dod daot jul dlox niox | 砍了枇杷木, |
vut benb dongd qab ghaob | 好知农事季节, |
vut xangk lat mil gid | 好识做活月份, |
vut benb nrieex bid jil | 好知栽种之年, |
vut xangk nriut sos nens | 好识栽插之岁。 |
jus laix Wangx Jit Lil | 有个往纪李, |
jus dail Wangx Jit Nrif | 有个往纪尼, |
bouk doud ghab vongl xid | 开箱中书看, |
bouk doud ghab jit nrieet | 开柜内书阅, |
doud nenx nrieex ghoud nriangb | 年节的书也有, |
doud haok nriut ghoud nriangb | 岁时的书也有, |
doud jangx nrieeb ghoud nriangb | 送嫁的书也有, |
doud dieed jid ghoud nriangb | 迎娶的书也有, |
doud xangb keeb ghoud nriangb | 造犁的书也有, |
doud sos kak ghoud nriangb | 造耙的书也有, |
doud tid zad ghoud nriangb | 起房的书也有, |
doud xongt diees ghoud nriangb | 架梯的书也有。 [2] |
daod ghab naib ghoud jeex | 订日子分明, |
kheik ghab lat ghoud jas | 订月份清楚, |
juf ob naib ib douf | 十二天一斗, |
juf ob lat ib nriut | 十二月一年, |
diut lat it wix xux | 六月为冷季, |
diut lat it diangd xud | 六月为暖季, |
diangd xud beex dlaix nrees | 桃李花开是春临, |
beex ghab ghaob beex vol | 俄树花开合动土, |
vut benb dongd qab ghaob | 好知农事季节, |
vut xangk lat mil gid | 好识做活月份, |
vut benb nrieex bid jil | 好知栽种之年, |
vut xangk nriut sos nens | 好识栽插之岁。 |
Xangb Ceib[3] lol sos keeb | 香崔来造犁, [3] |
Diul Kheet[4] lol sos kak | 都克来造耙, [4] |
sos jeex bib jouf keeb | 造成咱才犁, |
sos jas bib jouf kak | 造好咱才耙。 |
bib dib gas lol nenx | 咱杀鸭来吃, |
bib dieed joud lol haok | 咱拿酒来喝, |
niox qab ghaob jouf xeed | 劳作才有收, |
niox sos ghongd jouf dot | 觅食才有获。 [5] |
weix dax deil nrieex jux | 到了九月份, |
dlouf dax deil lat juf | 到了十月间, |
nax xeed jouf leit bil | 稻子已成熟, |
nens youf jouf leit wix | 稻谷已飘香, |
aod nib lol weix zad | 收它来屋里, |
gheet nib lol liees nrongl | 抬它来入仓。 |
nrongl geed dat gub gib | 谷仓林立如田中螺蛳, |
mis niul dat mis naib | 鼓面列排似的里葵盘, |
lob nrongl dat lob xab | 仓柱密如水碾木轮齿, |
lob niat dat lob xol | 牛脚多似河中拦鱼架。 |
soux dongb fib dat nid | 那样地发财, |
soux angt dlas dat nid | 那样地发富。 |
jux daib neel jouf nangd | 九个下方小伙闻讯, |
xongs bud jus jouf nangd | 七个上方兄弟闻讯, |
gangl lieix joux nail dax | 从大田地方来, |
gangl ongd xongs daod dax | 从大塘地方来, |
gheet ghab ghaob xil lis | 抬活路名声来, |
gheet lol bus ghaot zad | 抬来进公屋, |
gheet lol bus ghaot vangl | 抬来入公寨。 |
[1] 毕辇(Bif Nrieix)、毕金(Bif Jenb):山名,以女性名命之,一说为皮辇(Pif Nrieix)、皮金(Pif Jenb)。传说十二群人迁徙到此地,便开始农耕种植定居生活,成为本篇所述的各位先人到各地定居立业的源头。
[2] 这八句是说有了“黄历”之类的历法书。
[3] Xangb Ceib(香崔)、Diul Kheet(都克):苗族传说中的能工巧匠,许多工具、用具都是其制造的。Xangb Ceib一说为 Jangb Caib(姜猜),参见《迁徙篇(上)·里陇里藩》。
[4] Xangb Ceib(香崔)、Diul Kheet(都克):苗族传说中的能工巧匠,许多工具、用具都是其制造的。Xangb Ceib一说为 Jangb Caib(姜猜),参见《迁徙篇(上)·里陇里藩》。
[5] 以上这四句反映的是苗族的种种“祭土”习俗,如新田开成,要用鸭、酒祭之;为预防或改变庄稼长不好,要用鸭、酒祭之;开春耕作前,要用酒等祭土。