十三 羊扁甩羊扁念
jouf nriangb deil ib juf | 有那十二群, |
jouf nriangb deil ob dol | 有那十二伙, |
ab nriangb diux Vongl Diul | 不住在荣独, |
ab vuf zad Vongl Dlieeb | 不栖在荣先, |
diux taid diux taid taid | 跋山又跋山, |
dieik diangf dieik diangf diangf | 涉水又涉水, |
diux taid gheeb Vangl Beex Dlaix
[1]
| 走到羊扁甩寨脚, |
dieik diangf fend Vangl Beex Nrees
[2]
| 行到羊扁念村头, |
dongl dongd gheeb Vangl Beex Dlaix | 住遍了羊扁甩寨脚, |
dal dat fend Vangl Beex Nrees | 挤满了羊扁念村头。 |
nriangb dail bak Dlas Geis
[3]
| 有个夏桂爸爸, |
nriangb dail mens Boux Vol
[4]
| 有个宝娥妈妈, |
naix loul ab xuk nriut | 人老到末年, |
beet diangs ab xuk naib | 猪肥临末日, |
dangx aob mil dieeb nrieex | 沉水已多年, |
liouf bil mil not nriut | 入土已多岁。 |
meeb jouf lol seeb diongx
[5]
| 他们才来祭筒, |
meeb jouf lol but niul
[6]
| 他们才来祀鼓, |
seeb diot gheeb Vangl Beex Dlaix | 祭在羊扁甩寨脚, |
but diot fend Vangl Beex Nriees | 祀在羊扁念村头。 |
bangb feeb jouf dax fud | 村村来吹笙, |
los vangl jouf dax zouk | 寨寨来跳鼓。 |
daib Diul jouf nangd nreex | 汉人闻音讯, |
daib Diul jouf nangd bat | 汉人得消息, |
gangl neel gheeb wab dax | 从甜味地方来, |
gangl jus gheeb xid dax | 从甜盐处所来。 |
nib dax ab dax seeb | 他来不空手, |
nib dax ab dax lial | 他来不空脚, |
mab xangb nib jouf dax | 带着神香来, |
bil doud nib jouf dax | 带着钱纸来。 |
Vob Xib wat weil diul | 莴西已摸锅, |
Zaid Nrongl
[7]
wat xit dlongx | 再农已摸甑, [8] |
nib ghoud dax liax gix | 也来跳笙舞, |
nib ghoud dax zouk niul | 也来跳鼓舞。 |
liax weix naib ab bil | 跳到日落山, |
zouk dlouf mangt gos veex | 跳到夜幕临, |
xid dieed diangd mil diux | 她们转回家, |
xid dieed tok mil zad | 她们返回屋, |
xid dieed fud daix gix | 她们走过笙堂, |
xid dieed fat dais niul | 她们走过鼓场。 |
Vob Xib wat weil diul | 莴西忌摸锅, |
Zaid Nrongl wat xit dlongx | 再农忌摸甑, |
liax gix ghab seib hvad
[9]
| 来跳笙舞祖宗羞, |
zouk niul bongs nriongs diuk | 来跳鼓舞神灵笑, |
xud ngal veex liub dax | 虎下大岭来, |
xud ngal bil dad dax | 虎下长坡来, |
bad loul
[10]
jouf dax dib | 公虎才来打, |
meif nios
[11]
jouf dax nangk | 母虎才来揍, |
ob fend deel neel dab | 两个双双倒, |
ob fend dees nees dlieik | 俩人双双亡。 |
Vob Xib bak jouf jus | 莴西父就说, |
Zaid Nrongl bak jouf jus | 再农父就说: |
yous Dlieex beeb dieed qud | “显人汉子佩长刀, |
yous Dlib eek seet maf | 西人汉子背柴刀, |
yous Dlieex dieed dib wil daib | 显人汉子打我崽, |
yous Dlib dieed maf wil vangt | 西人汉子杀我孩, |
dieed dib aod ghoub laol
[12]
| 打死好要银项圈, |
dieed maf aod ghoub meik
[13]
| 杀死好要银项圈。” |
jouf ghab dail loul dax | 就喊理老来, |
jouf gol dail ghot dax | 就请寨老来。 |
yous Dlieex jouf hvid jus | 显人汉子就辩说, |
yous Dlib jouf hvid jus | 西人汉子就辩说: |
bib not dax liax gix | “咱各来跳笙舞, |
bib not dax zouk niul | 咱各来跳鼓舞, |
liax gix ghob liax lieel | 跳是正经跳, |
zouk niul ghob zouk vut | 跳是规矩跳, |
dieed dib aod ghoub laol | 却说打要银项圈, |
dieed maf aod ghoub deif | 却说杀要银项圈! |
hangd dib not niox lioul | 若打应有拳印, |
hangd maf not niox dieed | 若杀应有刀痕。” |
dail loul jouf lol jus | 理老就问道, |
dail ghot jouf lol jus | 寨老就问道: |
Vob Xib jeex xub dot | “莴西成亲否? |
Zad Nrongl jas kheet dot | 再农出嫁否?” |
Vob Xib bak jouf jus | 莴西父答道, |
Zaid Nrongl bak jouf jus | 再农父答道: |
Vob Xib gheel wat weil | “莴西已摸锅, |
Zaid Nrongl gheel wat xit | 再农已摸甑。” |
dail loul jouf lol jus | 理老才说道, |
dail ghot jouf lol jus | 寨老才说道: |
jus dib ab niox lioul | “说打无拳印, |
jus maf ab niox dieed | 说杀无刀痕。 |
Vob Xib wat weil diul | 莴西已摸锅, |
Zaid Nrongl wat xit dlongx | 再农已摸甑, |
zouk gix ghab seib hvad | 来跳笙舞祖宗羞, |
zouk niul bongs nriongs diuk | 来跳鼓舞神灵笑, |
xud ngal veex liub dax | 虎下大岭来, |
xud ngal bil dad dax | 虎下长坡来, |
bad loul jouf dax dib | 公虎才来打, |
meif nios jouf dax lioul | 母虎才来揍, |
ob fend deel neel dab | 两个双双倒, |
ob fend dees nees dlif | 俩人双双亡。” |
Vob Xib mil Vob Xib | 莴西白白死, |
Zaid Nrongl mil Zaid Nrongl | 再农白白亡, |
gos ab nriangb jub qit | 无一针之赔, |
gos ab nriangb fud bux | 无一线之偿。 |
[1] Vangl Beex Dlaix(羊扁甩):村寨名,意为桃花盛开的村寨。Dlaix指daot dlaix(桃树)。《贾》的异说本有一首指路词,指引亡灵逆祖先迁徙路线回祖籍地,其中有一站是今湖南省桃源县。此处的羊扁甩(桃花村),说不定就和桃源县有名的桃花源一带有关。
[2] Vangl Beex Nrees(羊扁念):村寨名,意为李花盛开的村寨。Nrees 指daot nrees(李树)。
[3] Dlas Geis(夏桂)、Boux Vol(宝娥):人名,即对葫芦兄妹的别称。一说祭祀的这对夫妻名Xab Qab(虾参)、Daof Haot(道郝)。
[4] Dlas Geis(夏桂)、Boux Vol(宝娥):人名,即对葫芦兄妹的别称。一说祭祀的这对夫妻名Xab Qab(虾参)、Daof Haot(道郝)。
[5] seeb diongx、but niul:直译祭筒、祀鼓,指举办吃鼓藏的祭祖活动。苗族认为木鼓是祖灵栖息的地方,祭木鼓就是祭祖宗。
[6] seeb diongx、but niul:直译祭筒、祀鼓,指举办吃鼓藏的祭祖活动。苗族认为木鼓是祖灵栖息的地方,祭木鼓就是祭祖宗。
[7] Zaid Nrongl(再农):少女名,一说为Zad Longl(展隆)、Zaid Nongl(展农)。
[8] 已摸锅、已摸甑:喻少女已出嫁。苗俗:出嫁的女子须举行了“摸锅甑”的仪式(有的地方是用饭甑或舀甑子饭的饭瓢触一下女子,有的地方是女子洗一下大灶的锅并舀上几瓢水等),方可在婆家操厨;与此同时,她及夫婿到其娘家时,须“忌锅甑”(亦称“忌锅灶”),即禁忌接触大灶、饭甑及进谷仓等,即使就餐时盛饭也须由娘家人代劳。反之,她若未忌娘家锅灶,则可继续在娘家操厨而必须忌婆家锅灶。
[9] hvad:xad hvad(害羞、羞耻)的省称,口语中不能省称。
[10] bad loul:原义“大丈夫”、“好汉”,这里是对雄虎的讳称。
[11] meif nios:原义“女中豪杰”,这里是对雌虎的讳称。
[12] ghoub laol:圆柱形的银项圈。
[13] ghoub meik:扁形的银项圈。