搜索
   登录

铸日造月
所属图书:《苗族贾理(第二版)(上)》 出版日期:2015-11-01 文章字数:8681字

二 铸日造月

dot feeb dieed lol liees
dot fangb dad lol las

有了地方居,

dot vangl dieed lol sos
dot vangl dad lol sos

有了村寨住,

laib naib ab beel nriul
laib hnaib ax bal niel

尚未生太阳,

laib lat ab beel nas
laib hlat ax bal nas

尚未诞月亮,

dlaib wix dab gil xis
dlaib waix dab gil xis

天地黑漆漆,

zaok jeex diongb mil nriongs
zek jangx diub mongl niongs

像半夜三更。

jouf nriangb yaf saif wix
jef niangb yaf saif waix

有八个天神,

jouf nriangb yaf saif dab
jef niangb yaf saif dab

有八个地神,

xid xees lol yux naib
xit xangs lol yux hnaib

来商量铸日,

xid xees lol dangt lat
xit xangs lol dangt hlat

来商量造月,

yux naib vut feex feeb
yux hnaib vut fangx fangb

铸日照地方,

dangt lat vut feex vangl
dangt hlat vut fangx vangl

造月亮村寨。

gheeb veex bil it jit
ghangb vangx bil ait jent

山谷当风箱,

vib vongx diongl it tait
vib vongx diongl ait tait

岩石当炭火,

nriux tongd nrongl hvul hvut
niux tongd nongl hvul hvut

风箱呼呼鼓,

aob sab lal gil yit
eb hsab lal gil yit

矿液哗哗流。

yux jul zab wangs vib
yux jul zab wangs vib

炼完五沟矿,

yux jul zab wangs seet
yux jul zab wangs hsat

冶完五沟石,

jouf dot ib wangs jenb
jef dot ib wangs jenb

得一沟金液,

jouf dot ib wangs laot
jef dot ib wangs hlet

得一沟铁水。

aob jenb linb weel vib
eb jenb liub wangl vib

金液注岩洼,

linb jeex laib mangl naib
liub jangx laib mangl hnaib

铸成了太阳;

aob laot linb weel zeet
eb hlet liub wangl zat

铁水注石凼,

linb jeex laib mangl lat
liub jangx laib mangl hlat

铸成了月亮。

linb jeex xongs nriouf lat
liub jangx xongs niuf hlat

铸成七双月, [1]

jux gangx naib bil aot
jex gangx hnaib bil ent

造成日九双。 [2]

mil aod aob nriangk zeet
mongl ed eb hniangk zat

去找来岩露,

aob nriux vib lol cot
eb niux vib lol cot

去要来山泉,

seed naib laib mangl liangt
sad hnaib laib mangl liangt

洗日亮晃晃,

sab lat dloub hvol hvot
hsab hlat dlub hvol hvot

刷月白生生。

dliangd bod jeex daob seeb
dliangd bod jangx tub hsenb

飞液成星宿,

gud geid jeex saib ghaib
gud geid jangx daib ghaib

溅滓成星辰,

jeex ib wees yaf seeb laib
jangx ib wangs yaf hsangb laib

一万八千颗,

dieik mil wix bongb diongb
dik mongl waix bongb diongb

跳去半空中,

xid nangx hvab not hvab
hxid nangx hvab nongf hvab

有的地方稀,

xid nangx deeb not deeb
hxid nangx dab nongf dab

有的地方密。

ghob yux ghob jeex naib
ghongb yux ghongb jangx hnaib

铸成了太阳,

ghob dangt ghob jas lat
ghongb dangt ghongb jas hlat

造成了月亮。

yux jeex juf ob laib naib
yux jangx juf ob laib hnaib

太阳十二个,

dangt jeex juf ob laib lat
dangt jangx juf ob laib hlat

月亮十二颗,

linb jeex juf ob laib niul
liub jangx juf ob laib niel

似十二个鼓,

dangt jeex juf ob laib geef
dangt jangx juf ob laib gangf

像十二个盆。

jouf nriangb bak Dins Lax
jef niangb bad Dins Lax

有定拉爸爸, [3]

jouf nriangb mens Dins Send
jef niangb mais Dins Send

有定圣妈妈, [4]

jouf nriangb yaf saif wix
jef niangb yaf saif waix

有八个天神,

jouf nriangb yaf saif dab
jef niangb yaf saif dab

有八个地神,

xid xees lol xongt naib
xit xangs lol xongt hnaib

来商量撑日,

xid xees lol xongt lat
xit xangs lol xongt hlat

来商议撑月,

xongt naib mil wix niul
xongt hnaib mongl waix niel

撑日去天宇,

xongt lat mil daot aot
xongt hlat mongl dent ent

撑月去云霄。

dieed bangd dieed mil beeb
dad bangd dad mongl bangb

拿大锤去捶,

dieed sab dieed mil xeit
dad hsab dad mongl xent

拿巨钉去钉,

beeb dangx ghab juf dinb
bangb dangx ghab juf dinb

钉进几十钉,

ghob dix ghab juf naib
ghongb dix ghab juf hnaib

撑住几十天,

beeb dangx ghab juf xeit
bangb dangx ghab juf xent

钉进几十楔,

ghob dix ghab juf lat
ghongb dix ghab juf hlat

撑住几十月。

xongt naib leit wix niul
xongt hnaib leit waix niel

撑日上了天,

xongt lat leit daot aot
xongt hlat leit dent ent

撑月入了云。

juf ob naib gid bil
juf ob hnaib gid bil

十二日照山,

juf ob lat gid aob
juf ob hlat gid eb

十二月照水,

veeb ghob jus deix veeb
vangb ghongb jus deix vangb

晒得不得了,

kib ghob jus deix kib
kib ghongb jus deix kib

热得了不得。

diongb bil dat pad tait
diub bil dangf pid tait

山热如炭燃,

bil kib zail xeed laot
bil kib zail hxangd hlet

山烫似红铁,

diongb aob dat pad doul
diub eb dangf pid dul

水热似火燎,

aob bent jeex gheeb weil
eb but jangx ghangb wil

水沸胜开锅。

it ab jeex ghaob ngangl
ait ax jangx gheb ngangl

种不成庄稼,

nent ab jeex mub nieel
hnent ax jangx hmub nangl

缝不成衣穿,

it ghaob mil diongb mil
ait gheb mongl diub mongl

做活靠半夜,

mil gid mil sod mangt
mongl gid mongl sod hmangt

劳作靠深更。

kib yeex Lol Yangx daib
kib yangx Lol Yangx daib

热熔洛养子,

kib yeex Lol Yangf [5] vangt
kib yangx Lol Yangf vangt

热化洛扬孩,

yeex daib mil dak zeet
yangx daib mongl dak zat

熔子巴岩上,

bad veex vongl ghangl liangt
bad vangx vongl ghangl liangt

贴岩煳焦焦。

Lol Yangx jouf menb hveib
Lol Yangx jef mongb hvib

洛养才痛心,

Lol Yangf jouf angt xent
Lol Yangf jef angt hxut

洛扬才气坏,

qud naid lol bangd naib
qud hnaid lol bangd hnaib

制弓来射日,

xongb sab lol dangt lat
hxongb hsab lol dangt hlat

造箭来射月。

vangb khangb daot vax bil
vangb khangb det vax bil

野梨木做弓,

fab xeeb lieet xongx jil
hfab hxangb hlat xongx jenl

家麻线做弦,

xongb sab dot jeex zal
hxongb hsab dot jangx zal

又制一捆箭,

jit daot mil wix niul
jit det mongl waix niel

攀树上云天。

jit mil guf daot yul
jit mongl guf det yul

爬水冬瓜梢,

mil bangd jux gangx naib
mongl bangd jex gangx hnaib

去射九双日,

jit mil guf daot ak
jit mongl guf det ak

登马桑树顶,

mil bangd xongs nriouf lat
mongl bangd xongs niuf hlat

去射七双月。 [6]

naib dangx diot weel vongx
hnaib dangx diot wangl vongx

日落进龙潭,

lat liouf diot weel eek
hlat liuf diot wangl eek

月沉在蛟滩。

jouf yangf ib gangx naib
jef yangf ib gangx hnaib

剩一双日月,

jouf yangf ib nriouf lat
jef yangf ib niuf hlat

余月日一双,

mil yend diot gheeb bil
mongl yend diot ghangb bil

去躲进山脚,

mil xuk diot gheeb zeet
mongl xuk diot ghangb zat

去藏入岩穴。

wix dab dlaib gil xis
waix dab dlaib gil xis

天地黑漆漆,

zaok jeex diongb mil nriongs
zek jangx diub mongl niongs

漆黑像子夜,

daib jees xid sad diux
daib jangs xit hsad diux

男人进错门,

bal nial xid sad qut
bal nial xit hsad qut

女人上错铺,

dail mens ab xangk daib
dail mais ax xangk daib

妈妈不识子,

dail bak ab xangk vangt
dail bad ax xangk vangt

爸爸不识儿。 [7]

geeb nongb jouf dieed doul
gangb hnongb jef dad dul

唯有萤火虫,

gangf zot feex diongb mul
gangf zot fangx diub mongl

持火照黑夜,

it ab jeex ghaob ngangl
ait ax jangx gheb ngangl

种不成庄稼,

nent ab jeex mub neel
hnent ax jangx hmub nangl

缝不成衣穿。

jouf nriangb yaf saif wix
jef niangb yaf saif waix

才有八天神,

jouf nriangb yaf saif dab
jef niangb yaf saif dab

才有八地神,

jouf nriangb bak Dins Lax
jef niangb bad Dins Lax

有定拉爸爸,

jouf nriangb mens Dins Send
jef niangb mais Dins Send

有定圣妈妈,

xid xees lol daox naib
xit xangs lol dex hnaib

来商量拉日,

xid xees lol dliof lat
xit xangs lol dliof hlat

来商议牵月:

daox jous ib gangx naib
dex jus ib gangx hnaib

日只拉一双,

dliof jous ib nriouf lat
dliof jus ib niuf hlat

月只牵一对, [8]

daox naib lol wix niul
dex hnaib lol waix niel

拉日回天宇,

dliof lat lol daot aot
dliof hlat lol dent ent

牵月返云霄,

feex feeb vut lol nriangb
fangx fangb vut lol niangb

照亮地方好生活,

feex vangl vut lol liees
fangx vangl vut lol las

照亮村寨好起居。

dliof ghoud dait xeeb xongx
dliof ghed dait hxangb xongx

拉断了麻绳,

mouf ghoud weet ceib gix
muf ghed wangt ceib gix

打折了竹鞭,

laib naib ghoud ab lail
laib hnaib ghed ax lal

太阳也不动,

laib lat ghoud ab diux
laib hlat ghed ax diex

月亮也不走。

sob nrix mil daox naib
sob ninx mongl dex hnaib

叫水牛拉日,

nrix jus not ghenx keeb
ninx jus nongf ghenx kab

牛说只拉犁,

sob liod mil dliof lat
sob liod mongl dliof hlat

叫黄牛牵月,

liod jus not gheet kak
liod jus nongf ghangt kak

牛说只牵耙。

sob lius mil daox naib
sob lius mongl dex hnaib

叫鸡去拉日,

sob gheib mil dliof lat
sob gheib mongl dliof hlat

叫鸡去牵月,

lius jus ab nriangb oud neel
lius jus ax niangb ud nangl

鸡说无衣饰,

gheib jus ab dot xangt mangs
gheib jus ax dot hxangt mangs

鸡说无裳穿。

jouf nriangb bak Dins Lax
jef niangb bad Dins Lax

那定拉爸爸,

jouf nriangb mens Dius Send
jef niangb mais Dius Send

那定圣妈妈,

aod naox dongb it oud
ed nex dongb ait ud

要芭茅做衣,

aod zaid lioul tout xangt
ed zend liul tut hxangt

拿草莓染服,

dieed beex liox diot bees
dad bangx liox diot bangs

杜鹃花饰脸,

dieed zaid wab diot mis
dad zend wab diot mais

樱桃果点睛,

bul xongb lol diot lot
bel hxob lol diot lot

紫木刺作喙,

bul xangt lol diot gent
bel xangt lol diot gent

花椒刺作爪,

doud neeb lol diot dlot
dud nangb lol diot dlot

蛇皮饰脚纹。

gheib ghob dot oud neel
gheib ghongb dot ud nangl

鸡有了衣穿,

lius ghob dot xangt mangs
lius ghongb dot hxangt mangs

鸡有了服饰,

ghob nangl ghob tob jid
ghongb nangl ghongb tob jid

身上光鲜鲜,

ghob mangs ghob xok dis
ghongb mangs ghongb xok dis

胸前红艳艳,

dib lal nib vangx xangb
dib lal nenx vangx hxangb

扮俊它相貌,

diot mees nib jol yif
diot mangs nenx jol yif

靓丽它容颜。

nriangb dail Dins Lax jid
niangb dail Dins Lax jid

定拉的儿子,

jit dail daot vax vud
jit dail det vax vud

爬上野梨树,

jeik vees jeik kangb keid
jik vas jik kangb keid

锯木做梳子,

tieik diot ghab dlieex fend
tik diot ghab dlangx hfud

梳插在头顶,

diot jof nib dax ghangd
diot jof nenx dax ghangd

得冠方来喊。

gheib ghat ghoub ghoux ghoub
gheib ghat gheb ghoux gheb

公鸡叫咯咯,

naib dangt ghab nriux vib
hnaib dangt ghab niux vib

日露脸岩旁,

ghab wul wangs feex dliub
ghab wul wangs fangx dliub

山湾明亮亮;

gheib ghat ghab diux diul
gheib ghat ghab diex diel

公鸡叫喔喔,

naib dangt ghab nriux bil
hnaib dangt ghab niux bil

日现身坳上,

ghab wul wangs feex jul
ghab wul wangs fangx jul

山湾亮光光。

Jox Naib [9] jouf lol ghoud
Jux Hnaib jef lol ghed

觉奈又说道,

Dlas Lat [10] jouf lol jus
Dlas Hlat jef lol jus

夏腊又说道:

wil ab dot hveib xongx
wil ax dot hvib xongx

“我还没有妻,

wil ab dot seet ghot
wil ax dot sat ghot

我尚无伴侣。

xob hveib xongx jouf lol
xob hvib xongx jef lol

得妻才游天,

dot seet ghot jouf lol
dot sat ghot jef lol

得伴才巡宇。”

mil aod Boux Dit Nil [11]
mongl ed Bex Dit Nil

去要宝嫡妮,

mil aod Boul Dit Saif [12]
mongl ed Bel Dit Saif

去要包嫡莎,

it Jox Naib hveib xongx
ait Jux Hnaib hvib xongx

做觉奈妻子,

it Dlas Lat seet yangs
ait Dlas Hlat sat yangs

做夏腊伴侣。

xob hveib nib ghob hangd
xob hvib nenx ghongb hangd

有妻它才肯,

dot seet nib ghob hos
dot sat nenx ghongb hos

得偶它才愿,

gheib ghat nib ghob diux
gheib ghat nenx ghongb diex

鸡鸣它起身,

lius ghangd nib ghob lol
lius ghangd nenx ghongb lol

鸡叫它出行,

gheib ghat zab diut zas
gheib ghat zab diut zas

鸡啼五六遍,

nib dangt ghab lot dlongs
nenx dangt ghab lot dlongs

它爬到坳上,

feex feeb vut lol xud
fangx fangb vut lol hxed

照亮了大地,

feex vangl vut lol nriangb
fangx vangl vut lol niangb

照亮了村庄。


[1] 铸成七双月/造成日九双:此二句是一句话分拆为二的特殊句式,意为铸成七(九)双日月。“七”、“九”亦是虚说,下文的六双才是实指。前后虽然明显矛盾,但贾师在诵唱到此时坚持七双月、九双日的说法,说是不能更改《贾》中的原话。《贾》中还出现同一个人其名字前后不同的矛盾,贾师也宁愿解释而不更改世代传承下来的原话。本书译文也遵循此风格。

[2] 铸成七双月/造成日九双:此二句是一句话分拆为二的特殊句式,意为铸成七(九)双日月。“七”、“九”亦是虚说,下文的六双才是实指。前后虽然明显矛盾,但贾师在诵唱到此时坚持七双月、九双日的说法,说是不能更改《贾》中的原话。《贾》中还出现同一个人其名字前后不同的矛盾,贾师也宁愿解释而不更改世代传承下来的原话。本书译文也遵循此风格。

[3] 定拉爸爸、定圣妈妈:此处的“爸爸”、“妈妈”并非实指,也不表示实际性别,只是一种尊称,有如汉语“父母官”中的“父母”之意。《贾》中类似称谓见于许多处。

[4] 定拉爸爸、定圣妈妈:此处的“爸爸”、“妈妈”并非实指,也不表示实际性别,只是一种尊称,有如汉语“父母官”中的“父母”之意。《贾》中类似称谓见于许多处。

[5] Lol Yangf(洛扬):即Lol Yangx(洛养),系一人双名。

[6] 传说水冬瓜树和马桑树原来长得高入云天,被洛养踩在树梢射日月后,才成了今天矮小的模样。这两种树含水能力特强,伐后暴晒一年半载也干不透,故彼时才剩它们未被烈日晒死。“九双日”“七双月”属于修辞手法,形容前文的六双日月。

[7] 以上四句暗指过着群婚生活。

[8] 日只拉一双/月只牵一对:这是《贾》对偶句式的特殊表述方式,表示“只拉一双日月(一个太阳一个月亮)”的意思,而非“只拉日月各一双”的意思。

[9] Jox Naib(觉奈):太阳的拟人名。Jox 意为“桥”,苗族取名常用之;Naib 意为“太阳”。

[10] Dlas Lat(夏腊):月亮的拟人名。Dlas 意为“富”,苗族取名常用之;Lat意为“月亮”。此处的“夏腊”只是作为对仗用语而已,实仍指上句之“觉奈”一人。

[11] Boux Dit Nil(宝嫡妮)、Boul Dit Saif(包嫡莎):太阳妻子名,系一人双名。

[12] Boux Dit Nil(宝嫡妮)、Boul Dit Saif(包嫡莎):太阳妻子名,系一人双名。

苗族贾理(第二版)(上)