搜索
   登录

日月纠纷
所属图书:《苗族贾理(第二版)(上)》 出版日期:2015-11-01 文章字数:11105字

五 日月纠纷

qid jeex gil Nriongb
qend jangx genl Niongb

立成侬集,

xongt jas gil Kongb
xongt jas genl Kongb

兴成孔场,

Jox Naib jouf mil fid gil
Jux Hnaib jef mongl hfaid genl

觉奈才去赶集,

Jox Naib jouf mil zouk zangt
Jux Hnaib jef mongl zuk zangt

觉奈才去经商。

mil fid gil Nriongb
mongl hfaid genl Niongb

赶了侬集,

dieed bus gil Kongb
dad bus genl Kongb

又赶孔场,

mil jeex ghab nrieex ngal
mongl jangx ghab niangx ngal

一赶就一年,

mil jas ghab nriut jit
mongl jas ghab hniut jit

一走就一岁,

jouf khad Boux Dit Nil
jef khad Bex Dit Nil

不顾宝嫡妮,

jouf feek Boul Dit Saif
jef fangk Bel Dit Saif

不管包嫡莎。

Dlas Lat hveib ab lieel
Dlas Hlat hvib ax lal

夏腊心不善,

Dlas Lat nrid ab vut
Dlas Hlat hnid ax vut

夏腊意不良,

xid Jox Naib mil dol
hxid Jux Hnaib mongl dol

见觉奈走远,

nrieet Jox Naib mil fab
ngit Jux Hnaib mongl fab

瞧觉奈去遥,

jouf dax gheib dol mul
jef dax gheib dol mongl

夜夜鸡叫来,

jouf dax dlad wix ob
jef dax dlad waix ob

天天黎明到,

dax xongx Boux Dit Nil
dax xongx Bex Dit Nil

来玩宝嫡妮,

dax daos Boul Dit Saif
dax des Bel Dit Saif

来缠包嫡莎。

nib qenb ghob boux wongl
nenx qub ghongb bongx wongl

她肚子就大,

nib jid ghob liongx hongl
nenx jid ghongb liongx hongl

她腰身就粗,

nib deib ab bees dis
nenx deib ax bangs dis

裙子遮不了,

nib oud ab bees guf
nenx ud ax bangs guf

衣服掩不住。

jouf nriangb ghob Jox Naib
jef niangb ghob Jux Hnaib

且说这觉奈,

fid gil diangd lol weix
hfaid genl diangd lol wix

赶场回到家,

zouk zangt diangd lol dlouf
zuk zangt diangd lol dluf

经商回到屋,

lol xid Boux Dit Nil
lol hxid Bex Dit Nil

来看宝嫡妮,

lol nrieet Boul Dit Saif
lol ngit Bel Dit Saif

来瞧包嫡莎,

nriangb dongl wongl ghab qenb
niangb dongl wongl ghab qub

鼓着大肚子,

nriangb dal was kangb dis
niangb dal was kangb dis

挺着粗腰身。

wil mil jeex ghab nrieex ngal
wil mongl jangx ghab niangx ngal

“我外出有年,

wil mil jas ghab nriut jit
wil mongl jas ghab hniut jit

我外出经岁,

mil jeex gheeb dak gheeb
mongl jangx ghangb dak ghangb

走已年打年,

mil jas juf ob lat
mongl jas juf ob hlat

去已十二月,

wil lob ab weix nriangx
wil lob ax wix niangx

身不曾乘船,

wil dout ab weix yis
wil dut ax wix yis

脚不曾踏舟, [1]

laix gheel hveib ab lieel
laix ghail hvib ax lal

是谁心不好,

dail dous xent ab vut
dail deis hxut ax vut

哪个意不良,

xid wil heeb gongl dol
hxid wil hangb gongl dol

见我已走远,

nrieet wil zouk gid fab
ngit wil zuk gid fab

瞧我已去遥,

dax dlaox wil hveib tid
dax dlaox wil hvib tind

来跟我妻玩,

dax daos wil seet bat
dax des wil sat bit

来与我伴睡!

dax fud wil liob jil
dax hfed wil liob jenl

来越我鼓桩, [2]

dax fat wil lieet nrof
dax fat wil hlat nof

来跨我墨线!” [3]

nib naib naib mil qab
nenx hnaib hnaib mongl qab

他日日去访,

nib mangt mangt mil vangs
nenx hmangt hmangt mongl vangs

他夜夜去查。

qab weix ghab gib weex
qab wix ghab gib wangx

访到园干角,

qab dlouf ghab ghot tit
qab dluf ghab ghot tit

寻到寨门边,

mil jas dail Dlas Vees [4]
mongl jas dail Dlas Vas

去遇见夏页,

mil jas dail Wangx Geeb [5]
mongl jas dail Wangx Gangb

去遇见往格,

ghob nais dail Dlas Vees
ghongb nais dail Dlas Vas

才问那夏页,

ghob nais dail Wangx Geeb
ghongb nais dail Wangx Gangb

才问那往格:

mob nriangb ghab gib weex
mongx niangb ghab gib wangx

“你居园干角,

mob xud ghab ghot tit
mongx hxet ghab ghot tit

你住寨门边,

benb laix gheel fud wil liob jil
bub laix ghail hfed wil liob jenl

见谁来越我鼓桩,

benb dail dous fat wil lieet nrof
bub dail deis fat wil hlat nof

见谁来跨我墨线?

dax dlaox wil hveib tid
dax dlex wil hvib tind

来跟我妻玩,

dax daos wil seet bat
dax des wil sat bit

来与我伴睡,

nib qenb jouf boux wongl
nenx qub jef bongx wongl

她肚子才大,

nib jid jouf liongx hongl
nenx jid jef liongx hongl

她腰身才粗?”

Wangx Geeb jouf lol jus
Wangx Gangb jef lol jus

往格才来讲,

Dlas Vees jouf lol xees
Dlas Vas jef lol xangs

夏页才来说,

jus diot Jox Naib nangd
jus diot Jux Hnaib hnangd

讲给觉奈听,

xees diot Jox Naib ment
xangs diot Jux Hnaib hmut

说给觉奈闻:

laix yeed ab fud mob liot jil
laix yid ax hfed mongx liot jenl

“谁也不越你鼓桩,

dail dous ab fat mob lieet nrof
dail deis ax fat mongx hlat nof

谁也不跨你墨线。

jouf nriangb ghob Dlas Lat
jef niangb ghob Dlas Hlat

只有那夏腊,

dax xil gheib dongl mul
dax xil gheib dongl mongl

半夜三更来,

dax fud mob liob jil
dax hfed mongx liob jenl

来越你鼓桩,

dax fat mob lieet nrof
dax fat mongx hlat nof

来跨你墨线,

dax xongx mob hveib nal
dax xongx mongx hvib nal

来追你妻子,

dax daos mob seet yangs
dax des mongx sat yangs

来缠你伴侣,

dax dlaox mob hveib tid
dax dlex mongx hvib tind

来与你妻玩,

dax daos mob seet bat
dax des mongx sat bit

来跟你伴睡,

nib qenb jouf boux wongl
nenx qub jef bongx wongl

她肚子才大,

nib jid jouf liongx hongl
nenx jid jef liongx hongl

她腰身才粗。

jub ab jub mob seeb
job ax job mongx hsab

指点不白指,

xees ab xees mob lial
xangs ax xangs mongx lial

告诉不白告,

nriangb aod nrix ghaob dlieel
niangb ed ninx gheb dliangl

要点牛工价,

nriangb aod mol ghaob vus
niangb ed mal gheb ves

要点马工钱。”

bib daix oud beex vax
baib denx ud bangx vax

“送件梨花衣,

bib daix xangt beex bul
baib denx hxangt bangx bel

给件彩花服,

mil nriangb ghab gib weex
mongl niangb ghab gib wangx

任住菜园边,

mil nriangb ghab ghot tit
mongl niangb ghab ghot tit

随栖寨门角。” [6]

Jox Naib nrangx ghouk hveib
Jux Hnaib nangx ghuk hvib

觉奈心内想,

Jox Naib seet ghouk nrid
Jux Hnaib sat ghuk hnid

觉奈暗思量:

jad lial deix ab deix
jad lial deix ax deix

恐怕有出入,

jad lial dios ab dios
jad lial dios ax dios

或许不定准,

mil nais fud sat laix
mongl nais hfed hsat laix

应多问几个,

mil nais fud sat dail
mongl nais hfed hsat dail

该多访几人。

mil jas naos gheil nriangb gheeb nrongl
mongl jas nes gheil niangb ghangb nongl

遇谷仓 [7] 脚的麻雀,

mil jas zaid liangx [8] xud gheeb langs
mongl jas nes zeil hxet ghangb langs

遇禾架 [9] 下的麻雀:

mob benf laix gheel fud wil liob jil
mongx bongf laix ghail hfed wil liob jenl

“你见谁越我鼓桩,

mob benf dail dous fat wil lieet nrof
mongx bongf dail deis fat wil hlat nof

你见谁跨我墨线?

dax dlaox wil hveib tid
dax dlex wil hvib tind

来与我妻玩,

dax daos wil seet bat
dax des wil sat bit

来跟我伴睡?

naos gheil jouf lol jus
nes gheil jef lol jus

麻雀才回答:

wil jub ab jub seeb
wil job ax job hsab

“我指不白指,

wil xees ab xees lial
wil xangs ax xangs lial

我说不白说,

nriangb aod nrix ghaob dlieel
niangb ed ninx gheb dliangl

要点牛工价,

nriangb aob mol ghaob vus
niangb eb mal gheb ves

要点马工钱。”

wil bib jox ghoub laol [10]
wil baib jox gheb laol

“我送圆项圈,

wil bib jox ghoub deif [11]
wil baib jox gheb deif

我送方项圈,

mob feix diot ghab dlieeb
mongx fix diot ghab ghongd

你戴在脖颈,

mob mangs diot ghab ghous
mongx mangs diot ghab ghus

你佩于项下 [12]

ghob dib mob vangx xangb
ghongb dib mongx vangx hxangb

打扮你容颜,

ghob diot mob jol yif
ghongb diot mongx jol yif

装饰你相貌,

xees nreex dax wil nangd
xangs nangx dax wil hnangd

请说来我听,

xees bat dax wil ment
xangs bit dax wil hmut

请道出我闻。”

naos gheil jouf lol jus
nes gheil jef lol jus

麻雀才道来,

zaid liangx jouf lol xees
nes zeil jef lol xangs

麻雀才告诉:

Dlas Lat not fud mob liob jil
Dlas Hlat nongf hfed mongx liob jenl

“是夏腊越你鼓桩,

Dlas Lat not fat mob lieet nrof
Dlas Hlat nongf fat mongx hlat nof

是夏腊跨你墨线,

nib dlaox mob hveib tid
nenx dlex mongx hvib tind

他与你妻玩,

nib daos mob seet bat
nenx des mongx sat bit

他跟你伴睡,

nib qenb jouf boux wongl
nenx qub jef bongx wongl

她肚子才大,

nib jid jouf liongx hongl
nenx jid jef liongx hongl

她腰身才粗。”

jas dail naos xeeb aob
jas dail nes hxangb eb

遇只点水雀,

wees ghab dangx vangb vangb
was ghab dangx vangb vangb

嬉水池塘上。

mob nriangb ghab dangx dad
mongx niangb ghab dangx dad

“你居长塘边,

mob xud ghab but vangl
mongx hxet ghab but vangl

你住寨门旁,

benb laix gheel fud wil liob jil
bub laix ghail hfed wil liob jenl

知谁越我鼓桩,

benf dail dous fat wil lieet nrof
bongf dail deis fat wil hlat nof

见谁跨我墨线,

dax dlaox wil hveib tid
dax dlex wil hvib tind

来与我妻玩,

dax daos wil seet bat
dax des wil sat bit

来跟我伴睡?”

xeeb aob [13] jouf lol ghoud
hxangb eb jef lol ghed

点水雀就讲,

xeeb aob jouf lol jus
hxangb eb jef lol jus

点水雀就说:

wil jus ab jus seeb
wil jus ax jus hsab

“我指不空指,

wil xees ab xees lial
wil xangs ax xangs lial

我说不白说,

nriangb aod nrix ghaob dlieel
niangb ed ninx gheb dliangl

要点牛工价,

nriangb aod mol ghaob vus
niangb ed mal gheb ves

要点马工钱。”

Jox Naib jouf lol jus
Jux Hnaib jef lol jus

觉奈便答道:

bib oud nrox mob neel
baib ud nox mongx nangl

“送绿裳 [14] 你穿,

bib oud fab mob mangs
baib ud fab mongx mangs

送绸衣你戴。

ghob dib mob vangx xangb
ghongb dib mongx vangx hxangb

打扮你容貌,

ghob diot mob jol yif
ghongb diot mongx jol yif

装饰你容颜,

jub nreex diot wil nangd
job nangx diot wil hnangd

请道名我听,

xees bat diot wil ment
xangs bit diot wil hmut

请指名我闻。”

xeeb aob jouf lol ghoud
hxangb eb jef lol ghed

点水雀才讲,

xeeb aob jouf lol xees
hxangb eb jef lol xangs

点水雀才说:

dail yeed ab fud mob liob jil
dail yid ax hfed mongx liob jenl

“不是谁越你鼓桩,

dail dous ab fat mob lieet nrof
dail deis ax fat mongx hlat nof

不是谁跨你墨线,

nriangb jous dail Dlas Lat
niangb jus dail Dlas Hlat

独是那夏腊,

dax dlaox mob hveib tid
dax dlex mongx hvib tind

来与你妻玩,

dax daos mob seet bat
dax des mongx sat bit

来跟你伴睡,

nib qenb jouf boux wongl
nenx qub jef bongx wongl

她肚子才大,

nib jid jouf liongx hongl
nenx jid jef liongx hongl

她腰身才粗。”

ib laix xeib ab deix
ib laix hxib ax deix

一人言怕错,

ob dail xeib ab dios
ob dail hxib ax dios

二人言怕误,

bab laix jus ghob deix
bib laix jus ghongb deix

三人言该对,

bab dail jus ghob dios
bib dail jus ghongb dios

三人言该准。

laib nid jib ghob deix
laib nend jib ghongb deix

此事定真确,

dail nid jib ghob dios
dail nend jib ghongb dios

此人定是了!

Jox Naib dot hvub gangf
Jux Hnaib dot hveb gangf

觉奈得证言,

Jox Naib dot dlinb beeb [15]
Jux Hnaib dot dliub bab

觉奈得证据,

jouf menb deil ib ghongd
jef mongb deil ib ghongd

恨得颈子痛,

jouf angt deil ib qenb
jef angt deil ib qub

气得肚子爆,

mil qenx Lol Dongs Nrieix
mongl qenx Lol Dongs Nix

去请洛栋辇,

mil gol Ghot Dongs Jenb
mongl gol Ghot Dongs Jenb

去叫葛栋金,

mil qenx Lol Dongx Vib
mongl qenx Lol Dongx Vib

去请洛董依,

mil gol Ghot Dongx Daot
mongl gol Ghot Dongx Det

去叫葛董道, [16]

mil qenx Lol Dins Lax
mongl qenx Lol Dins Lax

去请洛定拉, [17]

mil gol Ghot Dins Send
mongl gol Ghot Dins Send

去叫葛定圣, [18]

dieed Jax jouf dax bid
dad Jax jef dax baid

拿《贾》来论辩,

dieed lil jouf dax sos
dad lil jef dax sos

拿理来评说,

dieed hvub jouf dax jongb
dad hveb jef dax jongb

拿话语来讲,

dieed seid jouf dax jus
dad hseid jef dax jus

拿言辞来叙:

Dlas Lat it hveib ab lieel
Dlas Hlat ait hvib ax lal

“夏腊居心不正,

Dlas Lat it nrid ab vut
Dlas Hlat ait hnid ax vut

夏腊蓄意不良,

mob xid Jox Naib mil dol
mongx hxid Jux Hnaib mongl dol

你见觉奈走远,

mob nrieet Jox Naib mil fab
mongx ngit Jux Hnaib mongl fab

你趁觉奈去遥,

mob jouf fud nib liob jil
mongx jef hfed nenx liob jenl

你就越他鼓桩,

mob jouf fat nib lieet nrof
mongx jef fat nenx hlat nof

你就跨他墨线,

mob jouf xongx nib hveib
mongx jef xongx nenx hvib

你就玩他妻子,

mob jouf daos nib seet
mongx jef des nenx sat

你就奸他伴侣,

mob dot diangs bongx wad
mongx dot diangs bongx wid

你犯辱妻案件,

mob dot diangs bongs daib [19]
mongx dot diangs bongs daib

你启野崽纠纷。”

Dlas Lat nenx Jax ab mil
Dlas Hlat nongx jax ax mongl

夏腊吞贾不了,

Dlas Lat ngangl lil ab liouf
Dlas Hlat ngangl lil ax liuf

夏腊咽理不下,

jouf bub mangl leit dout
jef bub mangl leit dut

才垂首到脚,

jouf los mis ghoub vib
jef los mais gheb vib

才低头认错,

aod seix dieed lol xongb
ed seix dad lol hxongb

拿钱来谢罪,

aod liangl dieed lol qut
ed liangl dad lol qet

拿银来赔礼,

dieed xongb diangs bongx wad
dad hxongb diangs bongx wid

谢辱妻之罪,

dieed qut diangs bongs daib
dad qet diangs bongs daib

赔辱妻之礼:

bib mob xongs nriangx nrieix
baib mongx xongs niangx nix

“赔你七船银,

mob wad niox ab niox
mongx wid niox ax niox

愿否让你妻?”

wil zad xous nrieix niox [20]
wil zaid xus nix niox

“我银何其多,

wil wad wil ab niox
wil wid wil ax niox

我妻我不弃。”

bib mob xongs nriangx jenb
baib mongx xongs niangx jenb

“赔你七船金,

mob wad nongb ab nongb
mongx wid hniongb ax hniongb

愿否忘你妻?”

wil zad xous nrieix jenb [21]
wil zaid xus nix jenb

“我金何其多,

wil wad wil ab nongb
wil wid wil ax hniongb

我妻忘不了。”

Lol Dongs Nrieix jouf jus
Lol Dongs Nix jef jus

洛栋辇就说,

Ghot Dongs Jenb jouf jus
Ghot Dongs Jenb jef jus

葛栋金就说,

Lol Dongx Vib jouf jus
Lol Dongx Vib jef jus

洛董依就说,

Ghol Dongx Daot jouf jus
Ghol Dongx Det jef jus

葛董道就说,

Lol Dins Lax jouf jus
Lol Dins Lax jef jus

洛定拉就说,

Ghot Dins Send jouf jus
Ghot Dins Send jef jus

葛定圣就说:

xongt gheed diot dangx bil
xongt ghangd diot dangx bil

“推举青蛙在天塘,

xongt jouk diot ongd dlongs
xongt juk diot ongd dlongs

推举蟾蜍在瑶池,

Dlas Lat nib sad diangs bongx wad
Dlas Hlat nenx hsad diangs bongx wid

夏腊犯了辱妻案,

nib dot diangs bongs daib
nenx dot diangs bongs daib

肇了野崽祸,

jub diot Wangx Gheed [22] nenx
job diot Wangx Ghangd nongx

交给往桂吃,

dieed diot Dlas Jouk [23] ghout
dad diot Dlas Juk ghut

拿给夏局吞。

naib seeb naib sad ghob ngangl naib
hnaib hsaib hnaib hsad ghongb ngangl hnaib

今后日错就吃日,

lat sad ghob ngangl lat
hlat hsad ghongb ngangl hlat

月错就吞月,

nenx diot feeb dab xid
nongx diot fangb dab hxid

吃给世间看,

ghout diot feeb dab nrieet
ghut diot fangb dab ngit

呑给世人瞧。

ghob lieel ib jox dlieeb
ghongb lal ib jox dliangb

就完一件纠纷,

ghob lieel ib jox diangs
ghongb lal ib jox diangs

就了一桩案件,

ghob lieel diangs Jox Naib
ghongb lal diangs Jux Hnaib

就完觉奈纠纷,

ghob jul diangs Dlas Lat
ghongb jul diangs Dlas Hlat

就了夏腊案件。


[1] 身不曾乘船/脚不曾踏舟:喻未曾与妻子同房。

[2] 来越我鼓桩/来跨我墨线:苗族吃鼓藏时架放木鼓的鼓桩、立新房时弹了墨线的中柱,是绝对不允许任何人跨越的。此二句喻妻子被人奸污。

[3] 来越我鼓桩/来跨我墨线:苗族吃鼓藏时架放木鼓的鼓桩、立新房时弹了墨线的中柱,是绝对不允许任何人跨越的。此二句喻妻子被人奸污。

[4] Dlas Vees(夏页)、Wangx Geeb(往格):蜘蛛的拟人名。

[5] Dlas Vees(夏页)、Wangx Geeb(往格):蜘蛛的拟人名。

[6] 从前苗寨为利于治安及自卫,四周多栽植树木荆棘围蔽,建有寨门出入,房前屋后亦多有小块菜园。常见一种有白色或黄色“斑马纹”的大蜘蛛织网栖于其间。

[7] 从前苗寨住宅旁或寨边多单独建有谷仓及晾禾架,禾架上露天挂贮摘糯、小米、玉米等。今山区偏僻苗寨仍可见之。

[8] zaid liangx:naos zaid liangx(米麻雀)的省称。口语中不能省称。

[9] 从前苗寨住宅旁或寨边多单独建有谷仓及晾禾架,禾架上露天挂贮摘糯、小米、玉米等。今山区偏僻苗寨仍可见之。

[10] ghoub laol:圆筒形银项圈。

[11] ghoub deif:四棱形银项圈。

[12] 此二句喻米麻雀的颈部长着的一圈灰白色的羽毛。

[13] xeeb aob:naos xeeb aob(点水雀)的省称。口语中不能省称。

[14] 绿裳:喻点水雀身上翠绿色的羽毛。

[15] dot dlinb beeb:直译“得胡子带着”,比喻“掌握了证据”。dlinb(毛)是dlinb bod nras(“鼻尖旁的毛”,即胡子)的省称,源于一个传说典故:祭公祀奶时虎与猪生仇(参见本篇之《祭公祀奶》章),从此时时寻猪报复。一次竟然趁人外出,进入室内畜圈里把猪咬死叼走。人见猪不在了,又发现栅栏留有老虎闯入时落下的几根胡子,便去责问之。虎初时抵赖,人便亮出证据——虎之胡子,虎只得认错,表示今后定遵守“菩萨不开口(允许),老虎不(进村)咬猪”的规矩。

[16] 洛栋辇、葛栋金、洛董依、葛董道:四个理老的名字(音译),意为银柱、金柱、石头、树木理老。“洛”(Lol)、“葛”(Ghot)是对理老、寨老的泛称,此处指理老。

[17] 洛定拉、葛定圣:意为理老定拉、定圣,指把万物万艺万事之神定拉、定圣也请来当理老断案。

[18] 洛定拉、葛定圣:意为理老定拉、定圣,指把万物万艺万事之神定拉、定圣也请来当理老断案。

[19] diangs bongs daib:daib原义“子女”,此处指“胎儿”。diangs bongs daib,即奸淫导致怀孕之案件。

[20] xous nrieix niox:是nrieix not xous niox(银子何其多)的省略语,而非“少银子”的意思。

[21] xous nrieix jenb:是jenb not xous niox(金子何其多)的省略语,而非“少金子”的意思。

[22] Wangx Gheed(往桂):青蛙的拟人名。

[23] Dlas Jouk(夏局):蟾蜍的拟人名。此处指传说中吞食太阳月亮造成日食月食现象的天狗。

苗族贾理(第二版)(上)