搜索
   登录

丢闷和瓦侠
所属图书:《苗族贾理(第二版)(下)》 出版日期:2015-11-01 文章字数:7950字

十三 丢闷和瓦侠

Diux Mend [1] mil aod nrangx
Diux Mud mongl ed nangx

丢闷去摘草,

Waf Xat mil aod nrangx
Waf Xat mongl ed nangx

瓦侠去摘草,

bix mend diot ghab dongb
baix mud diot ghaib dongb

摘刀落草丛下,

los nieif mil ghab bul
los nif mongl ghaib bel

摘刀掉刺棵脚,

mil qab neel yab mib
mongl qab nangl vax mib

东找也不见,

mil vangs jus yab dot
mongl vangs jus vax dot

西寻也不着。

Wangl Jab [2] nriangb khab lieix
Wangl Jab niangb khab lix

旺嘉在开田,

dlaox Wangl Jab aod doul
dlex Wangl Jab ed dul

就跟他讨火,

Yat Gheik [3] nriangb khab lieix
Yat Gheik niangb khab lix

亚桂在开田,

dlaox Yat Gheik aod doul
dlex Yat Gheik ed dul

就跟他讨火,

mil pad bil qab mend
mongl pid bil qab mud

烧山好把摘刀寻,

mil pad vud qab nieif
mongl pid vud qab nif

焚坡好把摘刀找。

Bil Box dlouf Vangl Aob
Bil Box dluf Vangl Eb

从排报烧到羊巫,

Neel Mongb dlouf Jus Qeib
Nangl Hmongb dluf Jes Qib

从南猛烧到究期,

mil kib Wangx Khab nrix
mongl kib Wangx Khab ninx

烧死往喀牛,

mil kib Dlas Jangl daot
mongl kib Dlas Jangl det

烧毁夏疆树。

Wangx Khab jouf dax dlab
Wangx Khab jef dax dlab

往喀就来骗,

Dlas Jangl jouf dax dlab
Dlas Jangl jef dax dlab

夏疆就来诈:

dail dous sos ghab doul
dail deis sos ghab dul

“是谁放的火,

dail dous sos ghab daot
dail deis sos ghab det

是谁烧的树?

kib das xongs juf dail niongx wix
kib das xongs juf dail niongx waix

烧死七十只锦鸡,

xongs juf dail ngeix dab
xongs juf dail ngax dab

七十只山羊,

xongs juf ngeix dlieik bil
xongs juf ngax dlik bil

七十只野熊,

xongs juf beet dab dos
xongs juf bat dab dos

七十只野猪,

dax wil yeel nib mil aod nenx
dax wil yangl nenx mongl ed nongx

来我领他去要来吃,

yeel nib mil aod haok
yangl nenx mongl ed hek

领他去要来喝。”

Diux Mend jus wil doul
Diux Mud jus wil dul

丢闷说是我放火,

Waf Xat jus wil doul
Waf Xat jus wil dul

瓦侠说是我放火,

Wangl Jab jus wil doul
Wangl Jab jus wil dul

旺嘉说是我放火,

Yat Gheik jus wil doul
Yat Gheik jus wil dul

亚桂说是我放火。

xongs wad dax heik geeb
xongs wid dax heik gangb

七个来捞鱼虾妇,

ghoud jus dios wil doul
ghed jus dios wil dul

也说“是我烧的火,

mob doul hangd doux fouk
mongx dul hangd Dux hfek

你火快要熄,

wil gheeb deib jouf caod
wil ghangb deib jef ced

我舞裙来煽,

wil fend yeis jouf nraif
wil hfud yas jef nenf

我挥虾扒 [4] 煽,

mob doul jouf jis lol
mongx dul jef jens lol

你火才复燃。

dios wil doul gheeb deib
dios wil dul ghangb deib

是我裙子之功,

dios wil doul fend yeis
dios wil dul hfud yas

是我虾扒之力”。

xongs yous dax leik ghaib
xongs yus dax hleik ghaib

七个来割草男子,

ghoud jus dios wil doul
ghed jus dios wil dul

也说“是我烧的火,

mob doul hangd doux fouk
mongx dul hangd dux hfek

你火快要熄,

wil ghab lieex jouf khab
wil ghab linx jef khab

我镰刀来刨,

wil daot gheet jouf deit
wil det ghangt jef deit

我扁担来挑,

mob doul jouf jis lol
mongx dul jef jens lol

你火才复燃。

dios wil doul ghab lieex
dios wil dul ghab linx

是我镰刀之功,

dios wil doul daot gheet
dios wil dul det ghangt

是我扁担之力”。

mob hveeb wil ghoud jil
mongx hvangb wil ghed jil

你半边肉我也一腿,

mob jil wil ghoud laib
mongx jil wil ghed laib

你一腿肉我也一方,

mob laib wil aob zees
mongx laib wil eb zas

你一方肉我也有汤。 [5]

not laix not vongb Wangx Khab mil
not laix nongf vongb Wangx Khab mongl

人人都跟往喀去,

not laix not vongb Dlas Jangl mil
not laix nongf vongb Dlas Jangl mongl

个个都跟夏疆去,

mil yab jas xongs juf dail niongx wix
mongl vax jas xongs juf dail niongx waix

不见七十只锦鸡,

xongs juf dail ngeix dab
xongs juf dail ngax dab

七十只山羊,

xongs juf ngeix dlieik bil
xongs juf ngax dlik bil

七十只野熊,

xongs juf beet dab dos
xongs juf bat dab dos

七十只野猪,

mil jas kib das xongs juf
mongl jas kib das xongs juf

去见烧死七十头

nrix diox tiab
ninx diox tiab

宽角水牛,

xongs juf liod gib wuf
xongs juf liod gib wuf

七十头窄角黄牛,

jux seeb ghab jeib loul
jex hsangb ghab jib lul

九千株老杉,

xongs beet ghab yif hangt
xongs bat ghab yif hangt

七百株老松。

Wangx Khab jouf lol jus
Wangx Khab jef lol jus

往喀这才讲,

Dlas Jangl jouf lol jus
Dlas Jangl jef lol jus

夏疆这才说:

meeb not sos ghab doul
mangb nongf sos ghab dul

“你们放的火,

meeb not sos ghab daot
mangb nongf sos ghab det

你们烧的树,

kib das wil xongs juf nrix diox tiab
kib das wil xongs juf ninx diox tiab

烧死我七十头宽角水牛,

xongs juf liod gib wuf
xongs juf liod gib wuf

七十头窄角黄牛,

jux seeb ghab jeib loul
jex hsangb ghab jib lul

九千株老杉,

xongs beet ghab yif hangt
xongs bat ghab yif hangt

七百株老松。

meeb bux nrieix diot wil nrix
mangb bex nix diot wil ninx

你们拿银赔我牛,

bux seix diot wil daot
bex seix diot wil det

拿钱赔我树!”

jax jeex bab beet liangl
jax jangx bib bat liangl

议成三百两,

jus jeex bab beet seix
jus jangx bib bat seix

讲成三百钱,

dieed bux Wangx Khab nrix
dad bex Wangx Khab ninx

拿赔往喀牛,

dieed bux Dlas Jangl daot
dad bex Dlas Jangl det

拿赔夏疆树。

not laix not nriangb nrieix bux
not laix nongf niangb nix bex

别人有银赔,

not laix not nriangb nrieix diot
not laix nongf niangb nix diot

别人有钱偿,

ghob Bol bak yab nriangb nrieix bux
ghob Bol bad vax niangb nix bex

阿博爸无银赔,

ghob Youf bak yab nriangb nrieix diot
ghob Yef bad vax niangb nix diot

阿尤爸无钱偿,

jouf dieed ghob Bol bux
jef dad ghob Bol bex

才拿阿博赔,

jouf dieed ghob Youf bux
jef dad ghob Yef bex

才拿阿尤偿,

mil it ghaob qit nib nrix
mongl ait gheb qit nenx ninx

去做工赔他牛,

mil it gid qit nib daot
mongl ait gid qit nenx det

去做活偿他树。

bab lat dieed bab dongd
bib hlat dad bib dongd

三月又三季,

bab dongd dieed bab nriut
bib dongd dad bib hniut

三季又三年,

ib lob ghoud yab diangd
ib lob ghed vax diangd

一脚也不返,

ib dout ghoud yab tok
ib dut ghed vax tak

一踵也不回。

ghob Bol bak jouf mil
ghob Bol bad jef mongl

阿博爸才去,

ghob Youf bak jouf mil
ghob Yef bad jef mongl

阿尤爸才去,

mil nais dail Wangx Khab
mongl nais dail Wangx Khab

去问那往喀,

mil nais dail Dlas Jangl
mongl nais dail Dlas Jangl

去问那夏疆,

dieed dab yab nriangb xenk
dad dab vax niangb xenk

却答不在了,

dieed jus not gos xenk
dad jus nongf gos xenk

却说已死啦。

ghob Bol bak jouf jus
ghob Bol bad jef jus

阿博爸就说,

ghob Youf bak jouf jus
ghob Yef bad jef jus

阿尤爸就说:

hangd wil daib gos mil
hangd wil daib gos mongl

“若我崽死了,

hangd wil vangt gos mil
hangd wil vangt gos mongl

若我儿亡啦,

gid aob bangx liangx nral
gid eb bangx liangx nail

‘河中有鱼坟,

gid bil bangx liangx ak
gid bil bangx liangx ak

山上有鸦墓’,

mob yeel wil mil xid
mongx yangl wil mongl hxid

你领我去看,

mob yeel wil mil nrieet
mongx yangl wil mongl ngit

你带我去瞧。”

Wangx Khab jouf lol jus
Wangx Khab jef lol jus

往喀就说道,

Dlas Jangl jouf lol jus
Dlas Jangl jef lol jus

夏疆就说道:

nib nent nral diongb aob
nenx hnent nail diub eb

“他各叉鱼河里,

nib not gos bongx aob
nenx nongf gos bongx eb

他各溺于波涛,

aob lal nib mil xenk
eb lal nenx mongl xenk

水冲走他了,

seet bux nib mil xenk
hsat bex nenx mongl xenk

沙掩没他啦。”

ghob Bol hvit jouf lol
ghob Bol hvit jef lol

阿博伙计来,

ghob Youf hvit jouf lol
ghob Yef hvit jef lol

阿尤朋友到,

hvit oud fab jouf lol
hvit ud fab jef lol

贩绸衫的伙计来,

hvit oud send jouf lol
hvit ud send jef lol

卖绸服的朋友到,

lol jas ghob Bol bak
lol jas ghob Bol bad

来遇阿博爸,

lol jas ghob Youf bak
lol jas ghob Yef bad

来遇阿尤爸。

wil hvit Bol nid bak
wil hvit Bol nend bad

“我友阿博呢?

wil hvit Youf nid bak
wil hvit Yef nend bad

我友阿尤呢?”

ghob Bol bak jouf jus
ghob Bol bad jef jus

阿博爸才讲,

ghob Youf bak jouf jus
ghob Yef bad jef jus

阿尤爸才说:

nib xid dieed mil pad bil qab mend
nenx xid dad mongl pid bil qab mud

“他们烧山找摘刀,

mil kib Wangx Khab nrix
mongl kib Wangx Khab ninx

烧死往喀牛,

mil kib Dlas Jangl daot
mongl kib Dlas Jangl det

烧毁夏疆树,

jax jeex bab beet liangl
jax jangx bib bat liangl

议成三百两,

jax jeex bab beet seix
jax jangx bib bat seix

讲成三百钱,

dieed bux Wangx Khab nrix
dad bex Wangx Khab ninx

拿赔往喀牛,

dieed bux Dlas Jangl daot
dad bex Dlas Jangl det

拿赔夏疆树。

wil yab nriangb nrieix bux
wil vax niangb nix bex

我因无银赔,

wil yab nriangb seix diot
wil vax niangb seix diot

我因无钱偿,

dieed mob hvit Bol bux
dad mongx hvit Bol bex

才拿你友博赔,

dieed mob hvit Youf bux
dad mongx hvit Yef bex

才拿你友尤偿,

mil nib zad xeed ghaob
mongl nenx zaid hxad gheb

去他家做工,

mil nib zad sos gid
mongl nenx zaid sos gid

去他家做活,

bux nib xongs juf nrix diox tiab
bex nenx xongs juf ninx diox tiab

抵偿七十头宽角水牛,

xongs juf liod gib wuf
xongs juf liod gib wuf

七十头窄角黄牛,

jux seeb ghab jeib loul
jex hsangb ghab jib lul

九千株杉树,

xongs beet ghab yif hangt
xongs bat ghab yif hangt

七百株松树。

dieed das diot nib vangl
dad das diot nenx vangl

却死在他寨,

dieed niouk diot nib feeb xenk
dad niouk diot nenx fangb xenk

却亡于他乡了。”

ghob Bol hvit jouf jus
ghob Bol hvit jef jus

阿博伙计讲,

ghob Youf hvit jouf jus
ghob Yef hvit jef jus

阿尤朋友说:

nib dlab mob heid bak
nenx dlab mongx heid bad

“他骗你呀伙计爷!

hvit Bol nriangb wil feeb
hvit Bol niangb wil fangb

阿博在我们地方,

hvit Youf nriangb wil feeb
hvit Yef niangb wil fangb

阿尤在我们那里,

nriangb wil feeb Sid Qeeb
niangb wil fangb Sid Qeeb

在我们四川,

nriangb wil feeb Haof Gangx
niangb wil fangb Hef Gangx

在我们湖广。 [6]

not dios Wangx Khab mis
nongf dios Wangx Khab mail

是被往喀卖,

not dios Dlas Jangl mis
nongf dios Dlas Jangl mail

是被夏疆卖。”

ghob Bol bak jouf mil
ghob Bol bad jef mongl

阿博爸就去,

ghob Youf bak jouf mil
ghob Yef bad jef mongl

阿尤爸就去,

daos hvit oud fab mil
des hvit ud fab mongl

跟贩绸衫的伙计去,

vongb hvit oud send mil
vongb hvit ud send mongl

跟卖绸服的朋友去。

mil weix feeb Sis Qeeb
mongl wix fangb Sis Qeeb

去到那四川,

mil dlouf feeb Haof Gangx
mongl dluf fangb Hef Gangx

去到那湖广,

dot nriux ghob Bol lol
dot niux ghob Bol lol

得阿博的证言返,

dot lot ghob Youf lol
dot lot ghob Yef lol

得阿尤的证词归,

lol lix dat lix haob
lol lix dangf lix hob

来推如推篱笆,

lol daif dat daif did
lol denf dangf denf did

来踩似踩篾笼, [7]

yab lix nib not ab
vax lix nenx nongf ab

不推他自歪,

yab daif nib not gos
vax denf nenx nongf gos

不踩他自倒,

ab dat jeib Vangl Mangl
ab dangf jib Vangl Mangl

歪如羊芒的杉树,

gos dat gheid Ghab Lox
gos dangf gheid Ghab Lox

倒似嘎罗的松木。 [8]

hvib ab fat lat fend
hvib ax fat hlat hfud

高不过月亮头顶,

diouf ab fat lat lob
dief ax fat hlat lob

走不赢月亮脚步。

ghab bil Jax xid nid
ghab bil Jax xid nend

《贾》是那样讲,

ghab god xuf xid nid
ghab ged xuf xid nend

理是那样说。

naib vut ib juf wangl
hnaib vut ib juf wangl

吉因十二祖,

mangt vut ob dail qid
hmangt vut ob dail qend

祥缘十二王。


[1] Diux Mend(丢闷):人名,意为摘刀。摘刀是苗人从前常用于收割摘糯谷、小米及割芭茅草的工具,形似倒“凹”字,刀架用硬木或牛角制作,凹处嵌刀片,使用时夹于指缝间。

[2] Wangl Jab(旺嘉):人名,意为硫黄。从前苗族村寨缺乏火柴,常刨长约一尺、宽约二指的薄木片,片头蘸上硫黄,制成“硫黄片”自用或上市销售,用于引火。

[3] Yat Gheik(亚桂):人名,意为火绒。火绒用艾草制作,是苗人用打火镰敲擦打火石取火时的引火物。

[4] 虾扒:捕捞鱼虾的工具,一头似网兜,有长柄。

[5] 你半边肉我也一腿/你一腿肉我也一方/你一方肉我也有汤:比喻若说你有大功劳我也有小功劳,你有小功劳我也有苦劳。

[6] 在我们四川/在我们湖广:此处指阿博阿尤被债主卖到很远的外地。

[7] 来推如推篱笆/来踩似踩篾笼:比喻在处理纠纷的论辩中,一方轻轻松松就击败对方了。苗人爱用篾片编制烘笼来烘烤衣物、食物等,久之发脆,轻轻一碰或一踩即篾断笼毁。

[8] 歪如羊芒的杉树/倒似嘎罗的松木:指树木经不起风吹雪压或老朽而自行倒塌,比喻一方因理亏而在论辩中不堪一击。

苗族贾理(第二版)(下)