搜索
   登录

也道排雄
所属图书:《苗族贾理(第二版)(上)》 出版日期:2015-11-01 文章字数:7495字

十四 也道排雄

ab nriangb diot gheeb Vangl Beex Dlaix
ax niangb diot ghangb Vangl Bangx Dlenx

不住羊扁甩寨脚,

ab vuf diot fend Vangl Beex Nrees
ax vuf diot hfud Vangl Bangx Nangs

不栖羊扁念村头,

diux taid bus Veex Daod [1]
diex taid bus Vangx Ded

走到也道岭,

dieik diangf bus Bil Xongt [2]
dik diangf bus Bil Xongt

行至排雄坡。

lol khab lieix jux niongl
lol khab lix jex niongl

来开九冲田,

lol seet las jux qongd
lol hsait las jex qongd

来垦九片地,

jas dail daot vax vud
jas dail det vax vud

遇株野梨树,

jas dail daot fab niul
jas dail det hfab niel

遇棵大楠木,

dieed lol daod diongx jux dlieex dad
dad lol ded diongx jex dliangx dad

拿来砍筒九庹长,

it niul xongx bus liub
ait niel xongx bes hlieb

制鼓七抱粗,

daod diongx seeb ghaot Veeb [3]
ded diongx sangb ghet Vangb

砍筒祭央公,

xongt niul but wouk Mas
xongt niel but wuk Mas

制鼓祀曼奶,

jouf ghab it Veex Daod
jef ghab ait Vangx Ded

才称也道岭,

jouf gol it Bil Xongt
jef gol ait Bil Xongt

才叫排雄坡。

mix jub niul gid khot
maix job niel gid khot

别人鼓横放,

meeb it niul gid xongt
maib ait niel gid xongt

他们鼓竖立,

dib jous bangd dax mil
dib jus bangd dax mongl

捶鼓只一槌,

but teik xongs sangx niongl
bet teik xongs sangx niongl

响彻七层冲,

xongs ghaid aob dangl neel
xongs ghaid eb dangl nangl

响彻七段河。

daib Gud deib daib Fangs [4]
daib Gud deib daib Fangs

固人和仿人,

Dlib liub deib Dlib yut
Dlib hlieb deib Dlib yut

大西小西人,

daib Dlieex deib daib Yat
daib Dliangx deib daib Yat

显人和亚人,

daib Doux deib daib Yul
daib Dux deib daib Yel

嘎斗和尤人……

bangb feeb sail dax fud
bangb fangb sail dax hfed

村村来吹笙,

los vangl sail dax zouk
los vangl sail dax zuk

寨寨来跳鼓。

nriangb dail nrinx Dod Wid [5]
niangb dail ninx Dod Wid

有个朵玉姑娘,

nriangb dail peik Ad Wif
niangb dail pik Ad Wif

有个阿瑜少女,

nriangb dlil neel aob Boux Loux
niangb dlil nangl eb Bex Lux

住在宝鲁河下游,

xud dlil jus aob But Put
hxet dlil jes eb But Put

居于布瀑河上游。

nib mens bat wouk ngil
nenx mais bit wuk ngil

她妈人号称懒婆,

diongb naib yab geed sod
diub hnaib vax gad sod

中午还未熟早饭,

dol mul yab geed mangt
dol mongl vax gad hmangt

半夜还未熟晚餐,

daib Fangs Fab jouf vud
daib Fangs Fab jef vud

仿发姑娘就嚷嚷,

peik Fangs Ful jouf tat
pik Fangs Ful jef tat

仿符姑娘就指责:

ab mil ghob fat diongx
ax mongl ghongb fat diongx

“不去就误祭鼓,

ab zouk ghob fat niul
ax zuk ghongb fat niel

不跳就误过节,

mob dieed diongb naib ab geed sod
mongx dad diub hnaib ax gad sod

你却中午还未熟早饭,

dol mul ab geed mangt
dol mongl ax gad hmangt

半夜还未熟晚餐。”

lol caod dlox diot doul
lol ced dlox diot dul

端鼎罐落于火里,

lol nraif mous diot aob
lol nenf mus diot eb

移石磨落于水中,

nraf vob ghob dous weil
naf vob ghongb dus wil

匆忙煮菜破了锅,

nraf geed ghob dous xit
naf gad ghongb dus xit

匆忙煮饭破了甑,

jouf jeex nrinx weil nrongl
jef jangx ninx wil nongl

才生锅自哼的鬼,

jouf jas fak xit gix
jef jas fak xit genx

才成甑自鸣的邪, [6]

jouf jeex nrinx dax jeib
jef jangx ninx dax jib

才生槽长菌的鬼,

jouf jas fak liees nras
jef jas fak liangs nas

才成槽长笋的邪。 [7]

daod diongx jux dlieex dad
ded diongx jex dliangx dad

砍筒九庹长,

it niul xongs bus liub
ait niel xongs bes hlieb

制鼓七抱粗,

xongt wix ghob teik wix
xongt waix ghongb teik waix

竖起一头顶天,

xongt dab ghob teik dab
xongt dab ghongb teik dab

立起一头顶地。

bad nios Dlib neel dax
bad nios Dlib nangl dax

下方西人青年来,

bad nios Fangs jus dax
bad nios Fangs jes dax

上方仿人小伙到,

neel pangb oud laid laid
nangl pangb ud laid laid

穿件短衣服,

neel laib congt dad dad
nangl laib congt dad dad

穿条长裤子,

beeb dieeb dieed feis mol
bab diangb dangd fis mal

解佩刀挂马,

dieed dieed feis nrax niul
dad dad fis naix niel

却绊着鼓耳,

bangb diongx dib ghab bul
bangb diongx dib ghab bul

倒筒打舞伴,

gos niul dat bad nios
gos niel dat bad nios

倒鼓砸青年,

teik gos peik Dod Wid
teik gos pik Dod Wid

碰着朵玉姑娘,

dib gos daib end Gud
dib gos daib end Gud

砸中固人女婿。

meeb daod diongx xob fib
mangb ded diongx xob fib

“你们砍筒为发财,

meeb xongt niul dongb dlas
mangb xongt niel dongb dlas

你们造鼓为发富,

diongx gheel diongx jux dlieex dad
diongx ghail diongx jex dliangx dad

筒怎砍九庹长,

niul gheel niul xongs bus liub
niel ghail niel xongs bes hlieb

鼓怎做七抱粗!

laib diongx nongd diongx khaod
laib diongx nongd diongx khed

这筒是糟筒,

laib niul nongd niul xat
laib niel nongd niel hxat

这鼓是穷鼓!”

daib Dilb ghab xeed laid
daib Dilb ghab hxangd laid

西人青年脾气短,

daib Dlieex ghab qit bongt
daib Dliangx ghab qit bongt

显人小伙脾气暴,

daib Dlib jouf daox dieed
daib Dlib jef dex dangd

西人青年就拔刀,

diot laib niul jux dieed
diot laib niel jex dangd

砍巨鼓九刀,

saf niul it jux ghaid
hsait niel ait jex ghaid

截鼓成九段,

jux ghof mil jux gid
jex ghof mongl jex gid

九节去九地,

diot laib niul xongs seet
diot laib niel xongs sat

砍巨鼓七刀,

niul zos jeex peit lieit
niel zas jangx peid hleid

鼓散成碎片,

not jeex peit lieit daot
nongf jangx peid hleid det

碎成木渣渣。

ghob dous aob jid dax
ghongb dus eb jid dax

兄弟散去五水,

ghob tat bil jid ad
ghongb tat bil jid ad

姐妹散去三山,

ghob dous diot Veex Daod
ghongb dus diot Vangx Ded

分散在也道岭,

ghob tat diot Bil Xongt
ghongb tat diot Bil Xongt

离别在排雄坡。

daib Dlieex daib dad bil
daib Dliangx daib dad bil

显仔手臂长,

daib Dlieex daib yongs gent
daib Dliangx daib yongs gent

显仔手指直,

nib dot niul ib dlieex
nenx dot niel ib dliangx

他得鼓有一庹,

nib dot niul ob dlot
nenx dot niel ob dlot

他得鼓又二卡。 [8]

Dlieex dieed mil seeb nab
Dliangx dad mongl sangb naib

显拿去祭父,

Dlieex dieed mil but mens
Dliangx dad mongl but mais

显拿去祀母,

seeb nab ghoud jeex fib
sangb naib ghed jangx hfib

祭父也发财,

but mens ghoud jas dlas
but mais ghed jas dlas

祀母也发富。

Dlib liub it fend bud
Dlib hlieb ait hfud bed

大西是大哥,

nib aod xongs bus ghab ghab liub
nenx ed xongs bus ghab ghaib hlieb

他要七抱粗鼓脚,

xongs dlot ghab mis feed
xongs dlot ghab mais fangd

他要七卡宽鼓面,

ghoud dot niul ib dlieex
ghed dot niel ib dliangx

也得鼓有一庹,

ghoud dot niul ob dlot
ghed dot niel ob dlot

也得鼓又二卡。

Dlib liub dieed seeb nab
Dlib hlieb dad sangb naib

大西拿祭父,

Dlib liub dieed but mens
Dlib hlieb dad but mais

大西拿祀母,

seeb nab ghoud jeex fib
sangb naib ghed jangx hfib

祭父也发财,

but mens ghoud jas dlas
but mais ghed jas dlas

祀母也发富。

ghab Dlib yut lol aod
ghab Dlib yut lol ed

叫小西来要,

ghoud dot niul ib dlieex
ghed dot niel ib dliangx

也得鼓一庹,

ghoud dot niul ob dlot
ghed dot niel ob dlot

得鼓又二卡。

ghab ghaot Fangs lol aod
ghab ghet Fangs lol ed

叫仿公来要,

ghoud dot niul ib dlieex
ghed dot niel ib dliangx

也得鼓一庹,

ghoud dot niul ob dlot
ghed dot niel ob dlot

得鼓又二卡。

ghab ghaot Yul lol aod
ghab ghet Yel lol ed

叫尤公来要,

ghoud dot niul ib dlieex
ghed dot niel ib dliangx

也得鼓一庹,

ghoud dot niul ob dlot
ghed dot niel ob dlot

得鼓又二卡。

ghab ghaot Gud lol aod
ghab ghet Gud lol ed

叫固公来要,

ghaot Gud jouf lol vud
ghet Gud jef lol vud

固公才来说:

sax sax diongx seeb nab
seix seix diongx sangb naib

“同是祭父筒,

sax sax niul but mens
seix seix niel but mais

同是祀母鼓,

meeb niul aod ib dlieex
mangb niel ed ib dliangx

你们筒要一庹,

meeb niul aod ob dlot
mangb niel ed ob dlot

你们鼓又二卡。

wil aod bab dlot diongx mis nrieix
wil ed bib dlot diongx mais nix

我要三卡银鼓面,

wil aod bab dlot niul mis jenb
wil ed bib dlot niel mais jenb

我要三卡金鼓面。 [9]

naib seeb hangd jeex naix
hnaib hsaib hangd jangx naix

日后若成家,

naib seeb hangd jas bul
hnaib hsaib hangd jas bul

今后若立业,

meeb seeb nab dieed niul lol zouk
mangb hsaib naib dad niel lol zuk

你们祭父跳鼓舞,

meeb but mens xangt nrix lol diut
mangb but mais xangt ninx lol diut

你们祀母斗水牛, [10]

wil nongd diongx geed sod
wil nongd diongx gad sod

我这敲鼓吃早饭,

wil nongd niul geed mangt
wil nongd niel gad hmangt

我这奏鼓用晚餐, [11]

seeb nab ghoud jeex fib
sangb naib ghed jangx hfib

祭父同样发财,

but mens ghoud jas dlas
but mais ghed jas dlas

祀母同样发富。”

daib Diul jouf nangd nreex
daib Diel jef hnangd nangx

汉人闻音讯,

daib Diul jouf nangd bat
daib Diel jef hnangd bit

汉人得消息,

gangl dlil neel aob dax
gangl dlil nangl eb dax

从下游远方来,

gangl dlil jus aob dax
gangl dlil jes eb dax

从上游远地来,

nib dax weix dangl gheeb
nenx dax wix dangl ghangb

他来到最后,

nib dax leit dangl ghad
nenx dax leit dangl ghad

他来到最末,

meeb gheel aod jul diongx
maib ghail ed jul diongx

大家要完筒,

meeb gheel dot jul niul
maib ghail dot jul niel

大伙得完鼓,

yangf jous niul hvongb hvab
yangf jus niel hvongb hvab

只剩些碎块,

yangf jous niul peit lieit
yangf jus niel peid hleid

只余些碎片。

lol ghouk dol hvongb hvab
lol ghuk dol hvongb hvab

就搜些碎块,

lol ghouk dol peit lieit
lol ghuk dol peid hleid

就集些碎片,

dieed tieid dat tieid taob [12]
dad tid dangf tid teb

拿制像制‘滔’,

dieed dangt dat dangt dif
dad dangt dangf dangt dif

拿造像造桶,

tieid jeex bongl dongl liub
tid jangx bongl dongl hlieb

制成大扁鼓,

dangt jeex bongl dongl yut
dangt jangx bongl dongl yut

造成小腰鼓,

ghob heeb gongl ghob dib
ghongb hangb gongl ghongb dib

边行走边敲,

daob daob gheel daob daob
deb deb ghail deb deb

咚咚又咚咚,

jouf jeex niul heeb gheeb
jef jangx niel hangb ghaib

就成游街鼓,

jouf jas niul bus yees
jef jas niel bus yis

就成游城鼓。


[1] Veex Daod(也道)、Bil Xongt(排雄):地名,前者意为砍树制鼓的山岭,后者意为架鼓吃鼓藏祭祖的山坡。

[2] Veex Daod(也道)、Bil Xongt(排雄):地名,前者意为砍树制鼓的山岭,后者意为架鼓吃鼓藏祭祖的山坡。

[3] ghaot Veeb(央公):即人类始祖央。

[4] Fangs(仿):苗族的一个支系名,现分布于剑河、台江、雷山、凯里、丹寨等县(市)。

[5] Dod Wid(朵玉):一说为khab Wid(佧玉)。

[6] 锅自哼的鬼、甑自鸣的邪:过去苗族人喜用木甑蒸饭吃。如果蒸时甑子放在“汽盖”上后却不通汽,蒸汽从“汽盖”边沿或甑子脚喷出而产生鸣叫声,则认为是有此鬼邪来作祟。民间认为这是一种住在天神嘎里嘎对的金仓银仓脚的鬼,是给人送来财富福气等并来索要代价的鬼。因此当发生这种情况时,主人家就丢几个通宝铜钱(现为硬币)进甑子里,待鸣叫声消失后捡放衣箱内,过后还会乐意用雌猪仔、鱼、糯米饭和摘糯谷祭送它,至亲还要带米来祝贺。

[7] 槽长菌的鬼、槽长笋的邪:喻母猪生仔在潲食槽中的异常现象,苗族人认为是有鬼邪来作祟,往往要请巫禳解。

[8] 一庹、二卡:庹、卡为苗族民间日用的长度单位,“一庹”指两手臂伸直后,两手指尖间的距离,“一卡”指拇指尖到中指尖张开伸直后的距离。苗族制作木鼓的长度为一庹二卡(约五尺多),可能是象征十二年举行一次吃鼓藏活动。

[9] 三卡银鼓面、三卡金鼓面:指铜鼓。水族习俗:老人死后举行“开控”(为亡灵指路去阴间的一种隆重的葬礼)活动时,要敲奏铜鼓;另外有些地方水族在过端节(水族年节)或春节娱乐活动时,也敲奏铜鼓、跳铜鼓舞。

[10] 祭父跳鼓舞、祭母斗水牛:苗族举行吃鼓藏活动时,要祭鼓跳木鼓舞,用于祭祀的水牯牛,要先拿来斗角后才宰杀。

[11] 敲鼓吃早饭、奏鼓用晚餐:水族丧葬“开控”时,每次开餐前,都要先奏一通铜鼓,鸣三响铁炮。人们听到鼓响和炮声,不论寨人、亲友或陌生人,都可前来丧家吃饭。

[12] taob(滔):苗族民间用具,杉木制作,状似水桶。详见《创世篇·祭公祀奶(十)》注2、3。

苗族贾理(第二版)(上)