第十一部 逃婚歌
Byagtgaadt dauc rih reenh, | 青菜长在苦楝地, |
Byagtdeengz dauc rih laus, | 荒地长苦菜, |
Gvaanl gaus gvaanl ndux nuangx hax aul, | 阿妹还在想前夫, |
Haec rauz deeuz laez daail ndil geh? | 这样要我如何好? |
Daail laez daic ndil geh? | 使我进退为难? |
Gaulgaadt daz gaulnyuangl, | 犹如葛藤缠麻油, |
Deengl luangz daz deengl ries, | 好比铜钉引锡钉, |
Dax mengz ies gaais jobt miz saanl, | 你要舍弃那旧情, |
Dax mengz ies gaais raanz miz xaaux, | 只要你抛弃旧恋, |
Ies gaais jaauc miz ul, | 只要舍旧情不爱, |
Mul lac xogt miz gaans, | 丢下家务事不管, |
Dax mengz labthamh suans ndanl deeuz riangz bix, | 只要你打算和阿哥出逃, |
Dax mengz labthamh suans ndanl deeuz riangz gul, | 你有心和阿哥外出, |
Isnauz saaul dingl xux, | 阿妹如是想抗婚, |
Isnauz yux dingl deeuz, | 阿妹为抗婚而逃, |
Mal rauz gac gais genl liad ndibt, | 我们杀鸡喝生血, |
Gac bidt genl hozxamh, | 鸭血表心态, |
Gac haans genl hozxiz, | 杀鹅表盟誓, |
Daailsiz gaangc hozsinh. | 我俩要一心同然。 |
Bux rimz bins rimz bins, | 该找木屑找木屑, |
Bux rimz bail rimz bail, | 该打行装打行装, |
Dalmbail rimz soic gonh, | 阿妹在清点首饰, |
Gonh xos jeenl banz roix, | 戴上手镯亮晃晃, |
Soic xos riez banz duangs, | 戴上耳环成一串, |
Dangs bux luangs bux mbaanx rauz xaiz, | 向父老乡亲告别, |
Jic meeh qyaix jic dangs, | 告别那年迈老母, |
Xohneex labt dal miz ndaix dungx nangh, | 再没有机会见面, |
Labthamh miz ndaix dungx ranl, | 早晚没见在一起, |
Mal rauz dangs xonz langl haec meeh, | 我们要向阿妈告别, |
Nauz xonz leeux haec meeh, | 有什么话全告诉她, |
Jicsiz meeh xianl udt faanhumx, | 只惜阿妈的哺乳, |
Meeh faanh umx xianl el, | 恩谢阿妈抚养大, |
Dez leeux yinc leeux beah, | 为我们穿烂多少衣, |
Beas leeux mbugt leeux ndal, | 襁褓背带尿捂烂, |
Meanhneex wois yieh laaux xamxxal, | 我已经长大成人, |
Wois yieh labt dal deeuz xeel meeh. | 狠心离阿妈而去。 |
Isnauz saaul dingl xux, | 阿妹如是想抗婚, |
Isnauz yux dingl deeuz, | 阿妹为抗婚而出逃, |
Mal rauz jachamh xaadt xahqyaangx, | 我们夜间先准备, |
Jachamh raangc ndal raabt, | 捆好东西准备走, |
Deems basgais rungl ngaaiz, | 待到鸡叫煮饭吃, |
Anx rauz os dul gvaaiz byaaic bauh, | 我们早走不赶路, |
Byaaic ronl bauh lizlaanz, | 路上不着急, |
Raanzmaanz qyaabt aul daaus, | 以防他家半路拦, |
Raanzqyaangl doonc aul daaus. | 路上他家拦回去。 |
Nauz banz haaus ndaixbyeeul, | 不是大话来赌气, |
Leeul laez deemc miz roongh, | 哪有亮蒿点不亮, |
Deemc miz roongh dazdies, | 不亮的亮蒿不要, |
Lungc liel qyaix aul daaus, | 他家捡剩的回去, |
Isnauz deemc xix roongh lumc xugt, | 像蜡烛样全照亮, |
Isnauz deemc xix roongh lumc dangl, | 照亮像灯那样明, |
Qyaix naanz ranl aul daaus, | 他家想要也难得, |
Qyaangl naanz ranl aul daaus, | 他家难以要回去, |
Isnauz saaul dingl xux, | 阿妹如是想抗婚, |
Isnauz yux dingldeeuz, | 阿妹为抗婚而逃, |
Mal rauz bail ndonglyeeul degt gais, | 咱后龙山打鸡卦, |
Ndos gais ndaix gaais maz? | 看卜得什么卦? |
Ndos gais ndaix gais faanx, | 如是异卦走他乡, |
Ndaix sismaanc gaisrungz, | 四孔就是保障卦, |
Jaanglfengz ndaix gais guangh, | 手中握住灾凶卦, |
Gais seeul
[1]
dez os mbaanx, | 遭遣卦要离开家, |
Gais saamc dez os luangs, | 要是荤卦不吉利, |
Gais guangh dezbail jail, | 卜得凶卦逃远方, |
Haec rauz bail hadtxoh, | 我们明早就出发, |
Ramx dumh gos lixlinz, | 河中石墩水漫过, |
Bail jaanglhenz byah meeh, | 离别阿妈连夜走, |
Jaanglhenz bail byah meeh, | 夜深人静离别去, |
Deemc dangl xugt gvas ndongl, | 打起灯笼穿山林, |
Deemc dangl xugt gvas rungh, | 灯笼照亮过峡谷, |
Bumhbax henc ndoil eel, | 摸黑走上夜郎坡, |
Deeuz xeel bix riangz boh, | 留下父兄顾不了, |
Isnauz saaul dingl xux, | 阿妹如是想抗婚, |
Isnauz yux dingl deeuz, | 阿妹为抗婚而逃, |
Mal rauz gac gais seeul aul ndos, | 咱们杀鸡敬祭看骨卦, |
Ndos gais ndaix faanx saamc jings faanxseeul, | 卜得遭遣和荤卦, |
Haec rauz deeuz hamhxoh, | 我们明晚就离开, |
Dungxdoih henc ndoil bauz, | 两人穿过苦竹林, |
Dungxdoih henc ndoil faaiz, | 咱们爬上斑竹坡, |
Nuangx maz jeenh bail byaail dungxmbaus, | 阿妹越走越有心事, |
dungxmbaus gueh maz nuangx? | 阿妹为何忧心忡忡? |
dungxmbaus gueh maz naangz? | 你为何心事重重? |
Laaul mengz ndiabt dangz gvaanl xix daaus, | 如怀旧不强迫你, |
Ndiabt dangz mbaaus xix mal dazraaix, | 心里有阿哥快跟上, |
Byaaic dazraaix riangz bix, | 真心实意跟阿哥走, |
Ngeahlix gul haucjeex, | 赶集我能做生意, |
Ngeahlix bix hauchel, | 集市我能做买卖, |
Ngeahlix dul hauc has, | 汉人集市我能走, |
Gvas saamlfuj sisxianq, | 走过了三府四县, |
Byaaic ndaaulndis roonghndianl, | 披星戴月咱赶路, |
Jic beangz dul jic gvas, | 我不知路过多少地方, |
Jic dah dul jic haamc, | 也不知蹚了多少条河, |
Haamc bail buxnanl buxqyaus, | 渡河到百安幼坪, |
Buxnanl deel beangz gaus, | 百安是祖籍, |
Buxqyaus deel beangz rauz, | 幼坪是家乡, |
Xauzbangz gaail deeuhngih, | 半匹布能卖一吊二, |
Gaail deeuhsis deeuhhac xeenzluangz, | 卖得吊四五价钱, |
Beangz banz gaail riangz diams, | 这地方大街连小巷, |
Beangz banz diams riangz gaail, | 小巷通大街的地方, |
Jic geac bux hax daail hax daaus, | 那是起死回生之地, |
Gaangc geac mbaaus saaul deeuz, | 要说男女逃婚事, |
Reeuz xicyiangl bail goons, | 者香寨上有先例, |
Reeuz weangzmux bail goons, | 王母街上有人去, |
Xicyiangl bail jic bux, | 者香去了不少人, |
Weangzmux bail jiclaail, | 王母去的人更多, |
Xeel geac gaail lacdiams miz hauc, | 他们离别了老街集市, |
Xeel jic xianl jic faanh damz naz, | 荒芜了多少良田, |
Xeel duez banz lasleel, | 家禽家畜没人管, |
Xeel boh riangz meeh jauc haaul, | 抛弃了白发双亲, |
Riangz saaul deeuz miz ruangh. | 一心与阿妹奔逃。 |
Bail miz ruangh gaais maz, | 为逃避啥不牵挂, |
Laaul ruangh gaais rihlaus, | 怕是牵挂那荒地, |
Laus yieh laus rihhaz, | 那是丢茺茅草地, |
Isnauz bix ruangh eeux, | 阿哥要是牵挂家乡, |
Eeux yieh eeux faixsaanl, | 阿哥家是棕竹房, |
Isnauz bix ruangh raanz, | 阿哥要留念家乡, |
Raanz yieh raanz faixngaaih, | 家是艾蒿搭成房, |
Ngonzndeeul waaih jic ndanl, | 一天不知盖多少幢, |
Deeuz bail nanl miz ruangh, | 逃到百安啥不想, |
Bail nanllac miz ruangh. | 到了百安放宽心。 |
Juangh sez ramx juangh hongz, | 走急好似水落潭, |
Bail songz ndoil gvislah, | 赶到皈乐就休息, |
Bail dogt dah buxgaanl, | 到了甘田找处住, |
Faanlneex rauz bail naaus, | 我们出来别想家, |
Daausneex rauz bail niel, | 此次离乡要安心, |
Bail riel nac beangz roh, | 在异乡要认亲人, |
Daausneex rauz bail lumz, | 这次要忘掉一切, |
Bail gueh wenz beangz roh. | 我们要在异乡安家。 |
Gvislah waanz gvislah, | 皈乐还是皈乐样, |
Gvislah qyus jaangl maux bolsaangl, | 皈乐居住高山中, |
Jic beangz qyaangl jic gveengs, | 寨前开阔看得远, |
Gveengs lacmbaanx buxnanl, | 百安寨子看得清, |
Yaanz ranl ramx geeucluh, | 江中漩涡也看到, |
Ramx gveeucluh jizjul, | 漩涡水急流, |
Sul deg wenz legmbegt ganhhis, | 女孩家心着急, |
Ganhhis maz mea nuangx? | 阿妹为何要担忧? |
Ganhhis maz mea naangz? | 阿妹担忧啥? |
Lix buxgvaangl gueh manh, | 有我在你身边, |
Labthamh aul soonglbux saamlbux gaaul saz, | 晚上摆渡怕漩涡, |
Bix bail hams doh genz, | 阿哥到上渡口问, |
Doh genz aul xaangz hac, | 他们一两五银子, |
Bix bail hams doh lac, | 阿哥去下渡口问, |
Doh lac aul xaangzngih, | 他们要一两二银子, |
Dianghdis dogt lacndaangl, | 恰好自己要摆渡, |
Ximlxic soonglsaaml xeenz yieh gvas, | 许是两三钱银也渡, |
Raiz gueh nyas ramxhanl, | 因是涨水过季节, |
Bail buxnanl aul deeuh, | 到百安得要一吊银, |
Bail nanllac aul gucganl, | 行下百安要九斤(银)。 |
Ramxhanl dez nyasrauh, | 急流险滩难摆渡, |
Dianghdis bux nac gaus lumz rauz, | 故友他认不得我, |
Dul rox jauz seeuc noih. | 我左说右说他少收。 |
Gvas bail baaih unx nyiel, | 渡到江对岸, |
Yaanz ranl mbaanx buxqyaus, | 一眼看到幼坪寨, |
Mal raus roxnyiel hingl, | 听见寨上狗叫声, |
Xunl bail lac ranl dongh. | 沿江往下是坝子。 |
Gvas soongllongh saamllongh ronlbaanz, | 过了那盘山路, |
Sul buxmaanz banz gah, | 故人知你了不起, |
Gvas basdah hongz yeeul, | 蹚过了许多深潭, |
Ndanl jeeuz gadt jaucraais, | 滩头横跨一座桥, |
Raaih jicgongc jeeuzrinl, | 行走在石孔桥上, |
Yuxjiml daic ndaangl goons, | 站听阿妹哭身世, |
Ramx mogmons sizsinz, | 桥下水珠四处溅, |
Ramx mogmons sizsaz, | 雾气蒙蒙水珠飞, |
Raz gaml jeenl bail raaih, | 我与阿妹桥上过, |
Soongl baaih soongl banz ronl, | 桥上两边人行走, |
Ngonz ngonz lix bux gvas, | 天天有人桥上过, |
Yieh lix has xingl max, | 也有贩马人, |
Yieh lix gax xingl waaiz, | 也有贩子牵牛过, |
Yux maz laaul dalraaiz miz qyaams? | 阿妹为啥不敢过? |
Laaul raaiz deeus miz qyaams? | 是怕眼花要跌倒? |
Suans gaaismaz bux deeuz, | 你算啥子逃难人, |
Mengz laaul jeeuz neex qyas, | 你怕这桥不吉利, |
Doh mbaanx neex banz siangl, | 这寨河口里有灾凶, |
Yux samlmeanl ndiabtdih, | 阿妹你不要多虑, |
Duezluanl leeux ndiabtdih. | 你这妹子疑心重。 |
Baais bux binl faixlaaux, | 好像攀树人那样, |
Gaaisneex ngaaux dungxaul, | 这是我俩终身事, |
Raanz haxbail yieh bius, | 想家你也没法回, |
Hax bail raanz yieh bius. | 回去你也没家。 |
Isnauz qyams meeh jis, | 这不是朋友家探视, |
Isnauz qyams meehqyail
[2]
, | 不是去探望保妈, |
Raanz miz jail sanhneex, | 她们家不这么远, |
Bix miz riangz nuangxsaaul deeuz mbaanx, | 阿哥与阿妹不会私奔, |
Reeuznauz nanl ndilqyus, | 人们说百安好地方, |
Reeuz nanllac ndilqyus, | 下百安山水好去处, |
Buxnanl waanz buxnanl, | 百安那地方, |
Buxnanl xomc ganldauh, | 人们兴包灰色帕, |
Buxqyaus waanz buxqyaus, | 幼坪那地方, |
Buxqyaus xomc ganlraaiz, | 那地方包花纹帕, |
Gaaisdeel yaaiz lungznax bohmeeh. | 那是家乡老模样。 |
Qyus geazneex xaauxeeux, | 我们在这里安家, |
Qyus geazneex xaauxraanz, | 咱在这里落个脚, |
Lungc bail waanz bohmeeh. | 日后再去回报父母恩。 |
Naaih suans naaih banz eeux, | 我们一心同然安个家, |
Naaih suans naaih banz raanz, | 相亲相爱创家业, |
Waanz banz genl ngonzliangh, | 总有一天我们会幸福, |
Gvaangl banzdanc ngonzliangh. | 幸福生活总会来。 |
[1] gais seeul:指祭祀祖宗、灶神之类用的鸡。
[2] meehqyail:保妈,“干妈”的当地叫法,拜干爹叫“拜保爷”。