第三部 赞誉歌
Raanz xib saul guc saul, | 十柱九柱的房子, |
Saul laez saul faixraabt
[1]
? | 哪柱是金丝朗? |
Saul jaanglraanz faixraabt, | 中柱是金丝朗树, |
Gaab
[2]
jaanglraanz faixnyeeh, | 岩桑树压中堂, |
Meeh laaux meeh sucraanz, | 母亲是家中主妇, |
Buxlaez saangl xix meeh, | 高尚的人是家母, |
Faangz laez laaux xix meeh. | 受人尊敬是母亲。 |
Raanz xibjoonl guc gaab, | 瓦房离不开桷榷, |
Gaab laez gaab faixnyeeh? | 哪个压杆是岩桑? |
Raanz xibfah guc meeh, | 十列九柱房, |
Meeh laez meeh sucraanz? | 哪位是母亲? |
Rauz hax baangz deel noih, | 我向她要多问候, |
Gul hax doongx deel noih, | 我特向她多请安, |
Raanzboh ndil waanz ndil, | 主人家很富丽, |
Dogt jaangl jiz duezfungh, | 安在凤凰背, |
Dogt jaangl gumh duez luangz, | 落脚龙窝中, |
Raanz boh qyus jaangl beangz ixaaux, | 是一方的好坐向, |
Baangxbas xaaux dieh rumh, | 青山绿水造财源, |
Benh lac xogt gaix laanz, | 耕畜成群猪满圈, |
Raanz aul nganz dab fal, | 家中银子堆如山, |
Raanz boh hauc gueh sais, | 主人家受命为官, |
Gueh sais gvaanc jiezlaez? | 辖区管到哪里去? |
Gueh sais gvaanc xeehheengl
[3]
, | 辖区近的到册阳, |
Gueh sais gvaanc naanzningz, | 南宁是管辖之地, |
Banz wenz gvaail wenzxinh, | 他们个个能说会道, |
Goih max gvas jaangl gaail, | 骑着大马街中过, |
Max aanl jiml siehsieh, | 金鞍套马背, |
Ndaangl boh lumc sais rams
[4]
, | 好似泗城府的官, |
Ngonz genl bidt genl gais, | 鸡肉鸭肉天天有, |
Fex genl byal genl noh, | 好酒好菜餐餐吃, |
Mingh boh mingh faixgonl, | 主人家是好命运, |
Wanl boh wanl oixmoih, | 少播种收进得多, |
Ndaml nois gahbanz xoongz, | 少栽能多收获, |
Ngonz danc hungl danc xuz baans sians, | 身着绸缎服办事, |
Jic jauc sais dais lac mal laanz, | 各路官爷来拜会, |
Raanz banz gvaangl jic xeeuh, | 家中代代出官爷, |
Deengl laauxyiez jic xeeuh. | 老爷威名传四方。 |
Raanz boh ndil waanz ndil, | 主人家很富丽, |
Songl gol liz mal daux, | 门前梨树作装点, |
Soongl gol ngaux mal daux, | 院中杉树来陪衬, |
Buxsuc
[5]
gvas yieh ximl, | 官府路过也要看, |
Buxbingl
[6]
gvas yieh hanh, | 统兵赞赏看如速, |
Mag xuangs lix dogt langl, | 如似天生自然成, |
Basjoonl udt gaulwaaiz, | 椽口弯弯如牛角, |
Byaail joonl raaiz ngvihbaanc, | 房屋檐口画花纹, |
Wois xix haamc bail ndael mizgvas, | 我看了就忘了进屋, |
Byac sogsans miz ningl, | 打雷下雨不震动, |
Raanz goh ndal xoongz jiml genllauc, | 主人家金桌摆酒席, |
Genllauc xos xoongz daaiz, | 八仙桌摆酒席, |
Genl ngaaiz xos xoongz gvih, | 就餐摆放四方桌, |
Sis xuih sis haab nganz, | 桌面四周摆银碗, |
Mizlix ndanl laez ries, | 没有哪个是锡铸, |
Mizlix ndanl laez luangz, | 清一色不是铜铸碗, |
Dangz beangz reeuz gaabtboh, | 人们颂扬主人家, |
Reeuz gaabtboh banzlaaux, | 主人名声向外扬, |
Reeuz gaabtboh banzmingz, | 主人是功名之家, |
Sanc saul saaml bux umx, | 三人合抱的柱头, |
Menfsenf weenl saldois
[7]
, | 门神贴在大门上, |
Jaangl raanz weenl saldois, | 堂中两边挂对联, |
Wois longllis mal xunz, | 我偶尔来串门玩, |
Ndunl dulbungz gaabt
[8]
ngaeh, | 靠着板壁看入神, |
Ngoonz dulmbongx gaabt ngaeh. | 站在窗前看入迷。 |
Raanzboh ndil waanz ndil, | 主人家很富丽, |
Aul lofbanf mal ximl, | 罗盘定屋向, |
Aul basjiml mal dies, | 让指针来寻方位, |
Lofbanf dies genz rinl, | 罗盘搁放石头上, |
Basjiml sans reehreeh, | 指针晃来又晃去, |
Soongl baiz ngab dois xeh, | 两次对着一个字, |
Saaml baiz ngab dois xeh, | 三次对准一个字, |
Ximl deenhraanz bausbeis, | 这屋基是一个宝, |
Os beehdois soongldois gonglmingz, | 家中功名少不了, |
Jaanglraanz gaabt os ins, | 堂中有人来掌印, |
Kaojwuj xos jaangl fengz, | 武官出在自家中, |
Gonglmingz xos nacbyas, | 头上戴着乌纱帽, |
Axbas feax xih laaul, | 张嘴谁都服, |
Aulhaec mengz ribrumh, | 让你来收租税, |
Mbaanxlaez mbaanxdeel miz songs rumh? | 哪个村寨租不交? |
Gumhlaez gumhdeel miz songs liangz? | 哪处他不送粮来? |
Beangz laez deel ndaixqyeeus? | 哪些地方敢抗粮? |
Qyeeus noih laez qyeeus laail, | 看他抗粮是多少, |
Qyeeus noih dez bail gaail, | 若抗少了就饶恕, |
Qyeeus laail dez bail gac, | 抗多了就要斩首, |
Dax bozdeel bail gaaus, | 看他们向谁叫冤, |
Beehnauz gaaus sais qyaix, | 给布依官叫冤, |
Deel yieh ndaix deg ndas, | 他势必挨骂, |
Beehnauz gaaus sais has
[9]
, | 在汉官面前叫屈, |
Deel yieh ndaix deg diz, | 同样也被打, |
Raanzboh ndil jic xeeuh, | 主人家代代荣华, |
Gonglmingz lix jic xeeuh, | 榜上功名代代传, |
Raanzboh ndil waanz ndil, | 主人家很富丽, |
Dogt jaangl jiz duezfungh, | 如居在凤巢里, |
Dogt jaangl gumh duezluangz, | 似住在龙穴中, |
Qyus jaangl riangl duezfungh, | 屋基建在凤窝里, |
Boongh mal daux hoongsjaangl, | 中堂就像凤凰头, |
Ndaangl luangz daux hoongs xood, | 两边似龙身撑, |
Jizlanz goodt dinl lail, | 石狮坐在石梯脚, |
Bail beangz lix bux jeeuh, | 出门坐轿有人抬, |
Lix bux jeeus basmax, | 骑马有人牵笼套, |
Jix bux waz bingzxaz, | 喝茶有人端着来, |
Lix bux ndal longzjas, | 马鞍笼套有人备, |
Beengz xaz lix bux riuc, | 喝茶有人端, |
Lix bux riuc xeeusianl, | 抽烟有人递上前, |
Bail beangz lix maxyeh
[10]
, | 外出有人仗马作陪, |
Saaml bohleg saaml max, | 父子三人有坐骑, |
Hac bohleg hac aanl, | 父子五人备五鞍, |
Dangsgoongs beed jaangl raanz, | 椅子放在堂中央, |
Laangxgaanl daux sis xuih, | 房屋四周干栏护, |
Sis xuih siswenz jings, | 家中处处仆人守, |
Lix gonglmingz jic xeeuh, | 主人家代代出功名, |
Gonglmingz lix jic xeeuh. | 榜上功名代代传。 |
[1] faixraabt:金丝朗,即金丝楠木。
[2] gaab:压杆。茅草房的茅草是一层叠一层的,每层都用竹竿压紧,并用竹篾捆扎结实。
[3] xeehheengl:册阳,地名,距册亨县城约4公里,原为册亨县城所在地。
[4] rams:泗城,即广西泗城府(治所在今广西凌云县城)。今罗甸、望谟、册亨一带原隶属于广西泗城府,雍正五年(1727年)之后,划归贵州永丰州。
[5] bux suc:原为奴仆对权势者的称谓,即“主人”,在此意为官府。
[6] bux bingl:原指当兵的人,这里意为“统兵”,即掌握兵权的人。
[7] 指已经装裱好的不同规格的对联纸。
[8] gaabt:指有官职之人。
[9] sais has:原指“汉人官员”,这里指到本地当官的外乡人。
[10] maxyeh:骑马的仪仗队。