搜索
  登录

第六朗
所属图书:《布依民歌荟萃:布依文、汉文·大调民歌》 出版日期:2015-12-01文章字数:24911字

六 第六朗

[1]

Byagt jodt daausmal rauc,
pjak35 ʨɔt35 ta:u35ma24 zau53
菜 冷 回来 热

冷菜重新热,

Haux jodt daausmal raangl,
hau31 ʨɔt35 ta:u35ma24 za:ŋ24
饭 冷 回来 炒

冷饭重新炒,

Xudt laez waanl daausmos,
ɕut35 laɯ11 va:n24 ta:u35mo35
淡 了 甜 下一次

淡了又好转香,

Baais duezdos lac mbaanx xaaux roongz,
pa:i35 tuə11to35 la53 ɓa:n31 ɕa:u31 zo:ŋ11
好像 马蜂 下 寨子 造 巢穴

好比马蜂造蜂窝,

Hoobt bil xoomz miangxmaih,
ho:p35 pi24 ɕo:m11 mi:ŋ31mai33
星期 年 聚 匆匆

一年到头匆匆聚,

Naanz bil xuex miangxmaih.
na:n11 pi24 ɕuə31 mi:ŋ31mai33
久 年 闲谈 匆匆

久别闲谈也匆匆。

Nyiecbaanh geac goy genl haux lumz naail nuangx,
kɯə5333 kɯn24 hau31 lum11 na:i24 nu:ŋ31
刚才 (助词) 哥 吃 饭 忘记 招呼 妹

刚才我吃饭忘招呼妹,

genl haux lumz naail menl,
kɯn24 hau31 lum11 na:i24 mɯn24
吃 饭 忘记 招呼 妹

吃饭忘记向妹打招呼,

Lumz naail jiml xezbanh,
lum11 na:i24 ʨim24 ɕɯ11pan33
忘记 招呼 你 刚才

刚才忘记招呼你了,

Lumz naail nuangx xezbanh.
lum11 na:i24 nu:ŋ31 ɕɯ11pan33
忘记 招呼 妹 刚才

刚才忘记招呼妹妹了。

Goy xih bas xih nauz genlhaux,
33 ɕi33 pa35 ɕi33 nau11 kɯn24hau31
哥 是 嘴巴 是 说 吃饭

哥哥说是在吃饭,

Bas xih qyaux guhdeh,
pa35 ɕi33 ʔjau31 ku3333
嘴巴 是 举 筷子

说是拿筷子,

Guhdeh soongl daaus qyaux,
ku3333 so:ŋ24 ta:u35 ʔjau31
筷子 两 次 举

筷子举多次,

Doixhaux soongl daaus dies,
toi31hau31 so:ŋ24 ta:u35 tiə35
饭碗 两 次 放

饭碗放多次,

Bix doc neh haz ies miz genl,
pi31 to5333 ha11 ʔiə35 mi11 kɯn24
兄 都 想 要 罢 不 吃

哥都想不吃,

Miz genl gaz hocjis,
mi11 kɯn24 ka1153ʨi35
不 吃 顾虑 朋友

可又对不起朋友,

Sis hac bux xamh xoongz,
si35 ha53 pu31 ɕam33 ɕo:ŋ11
四 五 人 共 桌

一桌四五人共餐,

Ngoonz xac gul bins meanh,
ŋo:n11 ɕa53 ku24 pin35 mɯ:n33
眼睁睁 等 我 直到 现在

等我到现在,

Ximl xac bix bins meanh.
ɕim24 ɕa53 pi31 pin35 mɯ:n33
看 等 兄 直到 现在

等哥到现在。

Miz mal yieh banz mal,
mi11 ma24 jiə33 pan11 ma24
不 来 也 得 来

不来也得来,

Mal yieh xaauc geac lauc loc boh sucraanz,
ma24 jiə33 ɕa:u53 kɯə3 lau53 lo53 po33 su53za:n11
来 也 破费 那 酒 啦 父 主人家

来也破费东家酒肉,

Xaauc geac byal lianx gais,
ɕa:u53 kɯə53 pja24 li:n31 kai35
炒 那 鱼 和 鸡

炒着鱼和鸡,

Xaauc jic yiangh dungxxuz,
ɕa:u53 ʨi53 ji:ŋ33 tuŋ31ɕu11
炒 几 样 一起

一连炒几菜,

Boz xaanghxuz yieh naanh.
11 ɕa:ŋ33ɕu11 jiə33 na:n33
众 厨师 也 辛苦

厨师们辛苦了。

Feax ruangh feax doc ndaml faixrod mal daux,
fɯə31 zu:ŋ33 fɯə31 to53 ɖam24 fai31zɔt33 ma24 tau31
别人 伤心 别人 都 种 金竹 来 支撑

人家伤心还种竹子撑,

Feax ruangh feax genl haux gaijmenq,
fɯə31 zu:ŋ33 fɯə31 kɯn24 hau31 ka:i53mɯn24
别人 伤心 别人 吃 饭 解闷

人家伤心吃饭来解闷,

Miz genl doc banz gamh,
mi11 kɯn24 to53 pan11 kam33
不 吃 都 要 劝

不吃也要劝,

Miz ndux doc banz gamh.
mi11 ɖun31 to53 pan11 kam33
不 吞 都 要 劝

不吞也要劝。

Haux miz genl xih naais,
hau31 mi11 kɯn24 ɕi33 na:i35
饭 不 吃 就 累

饭不吃体虚,

Beahwaais miz danc xih xeengx,
pɯə33va:i35 mi11 tan53 ɕi33 ɕe:ŋ31
棉衣 不 穿 就 冷

棉衣不穿身上冷,

Haux naz reengx xih mbaul,
hau31 na11 ze:ŋ31 ɕi33 ɓau24
饭 田 旱 就 轻

旱田稻谷颗粒轻,

Xaul miz os xih boongh.
ɕau24 mi11 ʔo35 ɕi33 po:ŋ33
造 不 出 就 出彩

不暗淡就出彩。

Xiaoyyeq wois naail leeux,
ɕiau3324 voi35 na:i24 le:u31
宵夜 仆人 招呼 完

宵夜我已招呼完,

Xiaoyyeq wois naail sinl,
ɕiau3324 voi35 na:i24 sin24
宵夜 仆人 招呼 尽

宵夜我已招呼尽,

Rauz damx naail jianjdany,
zau11 tam31 na:i24 ʨi:n53ta:n33
咱们 只是 招呼 简单

我们招呼很简单,

Goy damx xuex jianjdany.
33 tam31 ɕuə31 ʨi:n53tan33
哥 只是 闲谈 简单

哥哥谈得很简单。

Goy haz doodt bus nix xeel lac laangh,
33 ha11 to:t35 pu35 ni31 ɕe24 la53 la:ŋ33
哥 要 脱 部 这 丢 下 地

哥把部歌丢在地,

Daangh nix xeel lac lail,
ta:ŋ33 ni31 ɕe24 la53 lai24
部 这 丢弃 下 石梯

丢这部歌在石梯,

Rauz haz bail bus mos,
zau11 ha11 pai24 pu35 mo35
我们 要 去 部 新

我们要唱新部歌,

Daangs bus nix xaangh soz,
ta:ŋ35 pu35 ni31 ɕa:ŋ3311
别样 部 这 匠 编

不同歌有不同编,

Danygof weanl soongl baaih,
ta:n3331 vɯ:n24 so:ŋ24 pa:i33
耽搁 歌 双 方

免得耽误双方歌,

Danygof bic soongl baaih.
ta:n3331 pi53 so:ŋ24 pa:i33
耽搁 诗歌 双 方

免得耽误双方歌。

Dongh gvaangs xeel max jaanh,
tɔŋ33 kwa:ŋ35 ɕe24 ma31 ʨa:n33
田野 宽 随 马 逛

坝宽随马跑,

Raanz gvaangs xeel mengz byaaic,
za:n11 kwa:ŋ35 ɕe24 mɯŋ11 pja:i53
家 宽 随 你 走

家宽随你走,

Xeel mengz maaic weanl laez,
ɕe24 mɯŋ11 ma:i53 vɯ:n24 laɯ11
随 你 喜欢 歌 哪

随你喜欢什么歌,

Gul naaih daez naaih dois,
ku24 na:i33 taɯ11 na:i33 toi35
我 慢 守 慢 对

我慢等慢对,

Dois lumc bux dois oix,
toi35 lum53 pu31 toi35 ʔoi31
对 好像 人 对 甘蔗

好比人们吃甘蔗,

Dois lumc bux dois diangz,
toi35 lum53 pu31 toi35 ti:ŋ11
对 好像 人 对 糖

好比人们吃红糖,

Rauz yiangz sul dois mianh,
zau11 ji:ŋ11 su24 toi35 mi:n33
我们 和 你们 对 面

我们相互对唱,

Dois lumc bux dois oix,
toi35 lum53 pu31 toi35 ʔoi31
对 好像 人 对 甘蔗

好比人们吃甘蔗,

Dois lumc bux dois guel,
toi35 lum53 pu31 toi35 kuə24
对 好像 人 对 盐巴

好比人们吃盐巴,

Xec guel yiangz mengz gaanh,
ɕɯ53 kuə24 ji:ŋ11 mɯŋ11 ka:n33
煮 盐 和 你 难

和你煮盐感觉难,

Laaul gul yiangz nuangx gaanh.
la:u24 ku24 ji:ŋ11 nu:ŋ31 ka:n33
怕 我 和 妹 难

怕我和妹在一起艰难。

Xaaux meangx xaaux sis xaangz,
ɕa:u31 mɯ:ŋ31 ɕa:u31 si35 ɕa:ŋ11
造 盖网 造 四 两

渔网织四面,

Xaaux waangh xaaux sis xih,
ɕa:u31 va:ŋ33 ɕa:u31 si35 ɕi33
造 鸟网 造 四 面

鸟网织四面,

Xaaux meangx dih aul byal,
ɕa:u31 mɯ:ŋ31 ti33 ʔau24 pja24
造 盖网 密 要 鱼

渔网密了好捕鱼,

Weanl xih ral dais mengz mal goons,
vɯ:n24 ɕi33 za24 tai35 mɯŋ11 ma24 ko:n35
歌 是 找 从 你 来 先

歌是从你先唱起,

Ral dais nuangx mal goons.
za24 tai35 nu:ŋ31 ma24 ko:n35
找 从 妹 来 先

歌从妹妹先唱来。

Isnauz ndanl haucjeex,
ʔi35nau11 ɖan24 hau53ʨe31
如果 这 赶场

如果是赶场,

Isnauz ndanl hauchel,
ʔi35nau11 ɖan24 hau5324
如果 这 赶场

如果是赶集,

Goy xih dez bail goons,
33 ɕi3311 pai24 ko:n35
哥 是 带 去 前

哥哥带你往前走,

Goy xih yinx bail goons,
33 ɕi33 jin31 pai24 ko:n35
哥 是 引 去 前

哥哥引你往前走,

Geacnix ndanl gueh bic,
kɯə53ni31 ɖan24 kuə33 pi53
这 个 做 诗歌

这个是唱歌,

Geac nix ndanl hic weanl,
kɯə53ni31 ɖan24 hi53 vɯ:n24
这 个 开始 歌

这个是起歌,

Mengz banz xuex bail goons,
mɯŋ11 pan11 ɕuə31 pai4 ko:n35
你 成 讲 去 先

你必须先讲,

Goy lengc gueh sazqyoons sazqyoonx riangzlangl,
33 lɯŋ53 kuə33 sa11ʔjo:n35 sa11ʔjo:n31 zi:ŋ11laŋ24
哥 才 做 慢慢吞吞 假装 跟后

哥哥假装跟在后,

Lengc rox saml mengz soh,
lɯŋ53 zo31 sam24 mɯŋ11 so33
才 知道 心 你 直

才知你耿直,

Lengc rox dungx mengz soh.
lɯŋ53 zo31 tuŋ31 mɯŋ11 so33
才 知道 肚子 你 直

才知你耿直。

Xib gal jies lengcxih banz gal ric,
ɕip33 ka24 ʨiə35 lɯŋ53ɕi33 pan11 ka24 zi53
十 条 沟 才 成 条 溪

十条沟才汇成溪,

Xib gal ric lengcxih banz gal dah,
ɕip33 ka24 zi53 lɯŋ53ɕi33 pan11 ka24 ta33
十 条 溪 才 成 条 河

十条溪才汇成河,

Xib gal dah lengcxih banz gal nyiel,
ɕip33 ka24 ta33 lɯŋ53ɕi33 pan11 ka24
十 条 河 才 成 条 江

十条河才汇成江,

Xib gal nyiel lengcxih banz gal haaic,
ɕip33 ka24 lɯŋ53ɕi33 pan11 ka24 ha:i53
十 条 江 才 成 条 海

十条江才汇成海,

Xib gal haaic lengcxih banz gal xaaih.
ɕip33 ka24 ha:i53 lɯŋ53ɕi33 pan11 ka24 ɕa:i33
十 条 海 才 成 条 洋

十片海才汇成洋。

Mengz dais baaih laez mal mea ndaaix?
mɯŋ11 tai35 pa:i33 laɯ11 ma24 mɯə53 ɖa:i31
你 从 方 哪 来 啊 麻

你从哪方来?

Beangl laez mal mea waais?
pɯ:ŋ24 laɯ11 ma24 mɯə53 wa:i35
方 哪 来 啊 棉

你从何方来?

Gueh sazndaais lumc xaz duglux,
kuə33 sa11ɖwa:i35 lum53 ɕa11 tuk33lu31
做 婀娜的样子 像 丛 柳树

像柳条一样婀娜多姿,

Liec lumc yux beangz jail,
liə53 lum53 ju31 pɯ:ŋ11 ʨai24
看 像 恋人 地方 远

看起像远方的恋人,

Liec lumc yux dal mbail beangz gvaangs,
liə53 lum53 ju31 ta24 ɓai24 pɯ:ŋ11 kwa:ŋ35
看 像 恋人 眼 迷蒙 地方 宽

看起像城市来的恋人,

Ranl mengz danc jongs beah ndeeul sisxib hunz dez daaul,
zan24 mɯŋ11 tan53 ʨɔŋ35 pɯə33 ɖe:u24 si35ɕip33 hun1111 ta:u24
看 你 穿 件 衣服 一 四十 人 带 剪刀

见你衣服四十人做,

Nac bangz haaul sez jiangs,
na53 paŋ11 ha:u2411 ʨi:ŋ35
表面 布 白 似 玻璃

面料似玻璃晶莹透,

Byaail fengz geangx sez jiangs,
pja:i24 fɯŋ11 kɯ:ŋ3111 ʨi:ŋ35
尖 手 巧 似 玻璃

纤纤巧手白如玉,

Laaul xih jimlnganz bians banz mengz mea nuangx?
la:u24 ɕi33 ʨim24ŋan11 pi:n35 pan11 mɯŋ11 mɯə53 nu:ŋ31
怕 是 金银 变 成 你 吧 妹

妹是金银变成的吧?

Jimlnganz bians banz mengz mea menl?
ʨim24ŋan11 pi:n35 pan11 mɯŋ11 mɯə53 mɯn24
金银 变 成 你 吧 妹

金银变成妹的吧?

Dez mal gul def hanh,
11 ma24 ku2431 han33
带 来 我 得 赞

带给我赞美,

Dez mal bix def hanh.
11 ma24 pi3131 han33
带 来 兄 得 赞

带给哥赞美。

Is mengz banzlumc dugt,
ʔi35 mɯŋ11 pan11lum53 tuk35
如果 你 像 竹条

若你是竹条,

Is mengz banzlumc gaul,
ʔi35 mɯŋ11 pan11lum53 kau24
如果 你 像 藤子

若你是藤子,

Goy jaiz jodt xos xaul,
33 ʨai11 ʨɔt35 ɕo35 ɕau24
哥 想 拉紧 放 包

哥想放在包里,

Aul gueh baz laauxlih,
ʔau24 kuə33 pa11 la:u31li33
要 成 妻子 私房

娶你做妻子,

Aul gueh maix laauxlih.
ʔau24 kuə33 mai31 la:u31li33
要 成 妇女 私房

娶你做媳妇。

Damxxih genzmbenl ndaaulndis qyabt,
tam31ɕi33 kɯn11ɓɯn24 ɖa:u24ɖi35 ʔjap35
只是 天上 星星 眨

只是天上星星多变化,

Banz xib xagt guc loh,
pan11 ɕip33 ɕak35 ku53 lo33
成 十 台 九 路

变成十层九阶,

Banz xib sos guc hongz,
pan11 ɕip33 so35 ku53 hɔŋ11
成 十 渡口 九 水潭

变成十河九塘,

Banz xib hongz guc raais,
pan11 ɕip33 hɔŋ11 ku53 za:i35
成 十 潭 九 滩

变成十潭九滩,

Neh nauz yiangz nuangx xamh jeeul waais ndeeul daz,
33 nau11 ji:ŋ11 nu:ŋ31 ɕam33 ʨe:u24 va:i35 ɖe:u24 ta11
想 说 和 妹 共 条 棉花 一 纺

想和妹妹同纺线,

Xamh biz sal ndeeul yungh,
ɕam33 pi11 sa24 ɖe:u24 juŋ33
共 张 纸 一 用

共用一张纸,

Hamz duezfungh gveeuc wal,
ham11 tuə11fuŋ33 kwe:u53 va24
恨 凤凰 围 花

恨凤凰飞在花枝上,

Hamz duezbyal gveeuc lih,
ham11 tuə11pja24 kwe:u53 li33
恨 鱼 围 鱼梁

恨鱼围着鱼梁转,

Neh nauz yiangz nuangx xamh mbeenx rih ndeeul weadt xos gaz,
33 nau11 ji:ŋ11 nu:ŋ31 ɕam33 ɓe:n31 zi33 ɖe:u24 vɯ:t35 ɕo35 ka11
想 说 和 妹 共 片 地 一 芟 放 荞麦

想和妹妹芟草种荞麦,

Xamh mbos naz ndeeul weadt xos haux,
ɕam33 ɓo35 na11 ɖe:u24 vɯ:t35 ɕo35 hau31
共 丘 田 一 芟 放 谷子

一同芟草种谷子,

Xos geac hauxxiaml gas xiaml gaamc lac meangl,
ɕo35 kɯə53 hau31ɕi:m24 ka35 ɕi:m24 ka:m53 la53 mɯ:ŋ24
种 那 粳米 谷子 粳米 洞 下 沟渠

播种粳米在渠下,

Hamz mengz saangl saauh jas saauh jiangz banzguh,
ham11 mɯŋ11 sa:ŋ24 sa:u33 ʨa35 sa:u33 ʨi:ŋ11 pan11ku33
恨 你 高 像 炕架 像 三脚架 成双

恨你初长成就嫁,

Yiangz gal saux banzguh.
ji:ŋ11 ka24 sau31 pan11ku33
和 腿 三脚架 成双

还未长高就出嫁。

Beazbeaz haec goy daailhanz rih ndongl jaus,
pɯə11pɯə11 haɯ5333 ta:i24han11 zi33 ɖɔŋ24 ʨau35
白白 给 哥 羡慕 地 森林 桐子

白白让我羡慕桐子林的地,

Daailhanz laus rih gaz,
ta:i24han11 lau35 zi33 ka11
羡慕 块 地 荞麦

羡慕那荞麦地,

Ngonz laez seenc raanz bail xamh xaanh,
ŋɔn11 laɯ11 se:n53 za:n11 pai24 ɕam33 ɕwa:n33
日 哪 搬 家 去 共 晒台

哪天同把家同搬在一处,

Ngonz laez sis rauz ndaix dac baangh guehhoongl,
ŋɔn11 laɯ11 si35 zau11 ɖai31 ta53 pa:ŋ33 kuə33ho:ŋ24
日 哪 四 我们 得 做 群 做活路

哪天我们四人一起做农活,

Isnauz deeh mengz xac deeh bix gueh ndoongl,
ʔi35nau11 te33 mɯŋ11 ɕa53 te33 pi31 kuə33 ɖo:ŋ24
假如 父 你 等 父 兄 做 姻亲

如果你我父亲结姻亲,

Ngonz deel dangc raanz goongl doc xauh, [2]
ŋɔn11 te24 taŋ53 za:n11 ko:ŋ24 to53 ɕau33
日 他 立 房子 倒下 都 漂亮

那天即使房子倒下也是美,

Foongz raanz ndax doc xauh.
fo:ŋ11 za:n11 ɖa31 to53 ɕau33
盖 房子 空 都 漂亮

没什么盖房也美丽。

Damxxih rih ndil feax bail xos legjaus,
tam31ɕi33 zi33 ɖi24 fɯə31 pai24 ɕo35 lɯk33ʨau35
只是 地 好 别人 去 种 桐子

只是好地人家种桐子,

Rih laus feax bail xos legraz,
zi33 lau35 fɯə31 pai24 ɕo35 lɯk33za11
地 肥沃 别人 去 种 芝麻

沃土人家种芝麻,

Hamz mengz deengl geac baz buxroh,
ham11 mɯŋ11 te:ŋ24 kɯə53 pa11 pu31zo33
恨 你 是 那 妻子 外人

恨你是别人的妻子,

Hamz mengz deengl geac maix buxroh.
ham11 mɯŋ11 te:ŋ24 kɯə53 mai31 pu31zo33
恨 你 是 那 媳妇 外人

恨你是别人的媳妇。

Gocsiz daaml gocsiz,
53si11 ta:m2453si11
可惜 啊 可惜

可惜啊可惜,

Gocsiz faixweah bas ngih mbeal,
53si11 fai31vɯə33 pa35 ŋi33 ɓaɯ24
可惜 青树 百 二 叶子

可惜青树上叶子多,

Faixraul bas ngih jis,
fai31zau24 pa35 ŋi33 ʨi35
枫香树 百 二 枝

枫香树枝叶子多,

Mbaanx bas sis jings bas hac raanzhunz,
ɓa:n31 pa35 si35 ʨiŋ35 pa35 ha53 za:n11hun11
寨 百 四 和 百 五 人家

寨上几百户人家,

Hamhnix gah ranl mengz dezhis,
ham33ni31 ka33 zan24 mɯŋ1111hi35
今晚 独 见 你 上眼

今晚唯独看上你,

Gah ranl jis dezdal,
ka33 zan24 ʨi3511ta24
独 见 朋友 上眼

唯独见你最上眼,

Ndilmaz dez selsal [3] guehguh,
ɖi24ma111124sa24 kuə33ku33
恨不得 带 八字 成双

真想合了八字做夫妻,

Gaail naz xex guehguh.
ka:i24 na11 ɕɯ31 kuə33ku33
卖 田 买 做双

卖田娶你做夫妻。

Damxxih gaail damz damz haz xuangs genl byal,
tam31ɕi33 ka:i24 tam11 tam11 ha11 ɕu:ŋ35 kɯn24 pja24
只是 卖 水塘 水塘 要 留 吃 鱼

只是水塘想要留起来养鱼,

Gaail naz naz haz xuangs genl haux,
ka:i24 na11 na11 ha11 ɕu:ŋ35 kɯn24 hau31
卖 田 田 要 留 吃 饭

田土想要留耕种,

Nacndaix bix damcjauc guehhoongl,
na53ɖai31 pi31 tam53ʨau53 kuə33ho:ŋ24
不如 兄 埋头 做农活

不如哥哥我埋头干活,

Jaangl jangchenz guehrih,
ʨa:ŋ24 ʨaŋ53hɯn11 kuə33zi33
中 深夜 种地

种地到深夜,

Guehrih dangz lacgais,
kuə33zi33 taŋ11 la53kai35
种地 到 鸡叫

种地到凌晨,

Guehrih dangz gaishanl,
kuə33zi33 taŋ11 kai35han24
种地 到 鸡叫

种地到三更,

Waangh deel ndaix geac saaul jeedtlanz ngonzliangh,
va:ŋ33 te24 ɖai31 kɯə53 sa:u24 ʨεt35lan11 ŋɔn11li:ŋ33
可能 它 得 那 恋人 精巧 哪天

说不定哪天能娶你,

Waangh deel ndaix geac leglunz feax ngonzliangh.
va:ŋ33 te24 ɖai31 kɯə53 lɯk33lun11 fɯə31 ŋɔn11li:ŋ33
可能 它 得 那 幺女 别人 哪天

哪天娶得你。

Xiz haz leeux haz haanz. [4]
ɕi11 ha11 le:u31 ha11 ha:n11
将 要 结束 要 了

结束了。

女:

Byagt jodt daausmal rauc,
pjak35 ʨɔt35 ta:u35ma24 zau53
菜 冷 回来 热

冷菜再来热,

Haux jodt daausmal raangl,
hau31 ʨɔt35 ta:u35ma24 za:ŋ24
饭 冷 回来 炒

冷饭再来炒,

Xudt leeux waanl daausmos,
ɕut35 le:u31 va:n24 ta:u35mo35
没味道 完 香甜 下次

饭菜又香甜,

Naanz ndaix rauc daausmos,
na:n11 ɖai31 zau53 ta:u35mo35
难 得 热 下次

难得再来热,

Baais duezdos lac mbaanx xaaux roongz,
pa:i35 tuə11to35 la53 ɓa:n31 ɕa:u31 zo:ŋ11
好像 马蜂 下 寨子 造 巢穴

好比马蜂建蜂窝,

Laail bil xoomz myagmaih,
la:i24 pi24 ɕo:m11 mjak33mai33
多 年 聚 匆匆

多年匆匆聚,

Laail bil xaaux myagmaih.
la:i24 pi24 ɕa:u31 mjak33mai33
多 年 造 匆匆

多年匆匆造。

Ros foonx os geazlaez?
zo5 fo:n31 ʔo35 kɯə11laɯ11
布 黑 出 哪里

黑布出自哪里?

Ros foonx os gvihdaz,
zo35 fo:n31 ʔo35 kwi33ta11
布 黑 出 柜子

黑布出自柜子,

Bangz wal os dinl faanh,
paŋ11 wa24 ʔo35 tin24 fa:n33
布 花 出 脚 万

花布多人绣,

Hunz faanh os dinl wal,
hun11 fa:n33 ʔo35 tin24 va24
人 万 出 脚 花

多人绣成花,

Baanz xos byal xux noh,
pa:n11 ɕo35 pja24 ɕu31 no33
盘 放 鱼 接 肉

盘子放鱼肉,

Baanz xos dos xux dinz,
pa:n11 ɕo35 to35 ɕu31 tin11
盘子 放 马蜂 接 蜂蛹

盘子放蜂蛹,

Baaiz xoongz riml xac ruangh,
pa:i11 ɕo:ŋ11 zim24 ɕa53 zu:ŋ33
摆 桌子 满 等 伤心

摆满桌子等妹妹,

Dimz xoongz ronx xac ruangh.
tim11 ɕo:ŋ11 zɔn31 ɕa53 zu:ŋ33
添 桌子 满 等 伤心

上满桌子等妹妹。

Xiaoyyeq lo bix jiml,
ɕiau3324 lo53 pi31 ʨim24
宵夜 了 兄 金

吃宵夜了哥哥,

Genl haux lo bix ngih,
kɯn24 hau31 lo53 pi31 ŋi33
吃 饭 了 兄 二

吃饭了两位哥哥,

Nuangx yieh miz mal yieh jaiz mal,
nu:ŋ31 jiə33 mi11 ma24 jiə33 ʨai11 ma24
妹 也 不 来 也 想 来

妹妹不来也想来,

Mal yieh xaauc duezgais deeuhidt,
ma24 jiə33 ɕa:u53 tuə11kai35 te:u33ʔit35
来 也 炒 鸡 十一斤

麻烦炒了十一斤鸡肉,

Mal yieh xaauc duezbidt deeuhngih,
ma24 jiə33 ɕa:u53 tuə11pit35 te:u33ŋi33
来 也 炒 鸭子 十二斤

炒了十二斤鸭子,

Xaauc nohlaab sis ganl,
ɕa:u53 no33la:p33 si35 kan24
炒 腊肉 四 斤

腊肉炒四斤,

Rongz guc ndanl dungxdoih,
zɔŋ11 ku53 ɖan24 tuŋ31toi33
摆 九 个 一起

一连摆九菜,

Doih ndeeul xux radtsanz,
toi33 ɖe:u24 ɕu31 zat35san11
次 一 接 木耳

一个放木耳,

Ndanl ndeeul xux fenjsiy,
ɖan24 ɖe:u24 ɕu31 fɯn5333
个 一 接 粉丝

一个放粉丝,

Fenjseh reeux hozxeeul,
fɯn5333 ze:u31 ho11ɕe:u24
粉丝 夹杂 胡椒

粉丝撒胡椒,

Banz jeeul waanl jeeul uns,
pan11 ʨe:u24 wa:n24 ʨe:u24 ʔun35
成 根 香 根 软

有的香有的软,

Nyaauhgungs reeux duezbyal,
ze:u31 tuə11pja24
虾 夹杂 鱼

有鱼也有虾,

Duehngaz reeux duehfuh,
tuə33ŋa11 ze:u31 təu24fu53
豆芽 夹杂 豆腐

豆芽和豆腐,

Miz lix gaanc byagtmbus byagtjeeux laez namz,
mi11 li31 ka:n53 pjak35ɓu35 pjak53ʨe:u31 ləɯ11 nam11
没 有 干 葱 荞头 哪 挨

不杂葱和荞,

Genl geac jiml geac nganz xoh wois,
kɯn24 kɯə53 ʨim24 kɯə53 ŋan11 ɕo33 voi35
吃 这 金 这 银 给 仆人

让我吃珍馐佳肴,

Wois gueh bux ndeeul genl,
voi35 kuə33 pu31 ɖe:u24 kɯn24
仆人 做 人 一 吃

我一个人光吃,

Jiml gueh hunz ndeeul gvaih,
ʨim24 kuə33 hun11 ɖe:u24 kwai33
金 做 人 一 打理

您一个人打理,

Yianghyiangh doc gvaih leeux,
ji:ŋ33ji:ŋ33 to53 kwai33 le:u31
样样 都 打理 完

样样都理完,

Yianghyiangh doc gvaih xaiz,
ji:ŋ33ji:ŋ33 to53 kwai33 ɕai11
样样 都 打理 全

样样都打理,

Bix dal mbail xaangh gvaih,
pi31 ta24 ɓai24 ɕa:ŋ33 kwai33
兄 眼 迷蒙 会 打理

哥哥会打理,

Deengl raanz nix xaangh gvaih.
te:ŋ24 za:n11 ni31 ɕa:ŋ33 kwai33
是 家 这 会 打理

东家会打理。

Nuangx yieh miz mal yieh jaiz mal,
nu:ŋ31 jiə33 mi11 ma24 jiə33 ʨai11 ma24
妹 也 不 来 也 想 来

妹妹不来也想来,

Bux gueh byagt yieh jeenlbeah faux,
pu31 kuə33 pjak35 jiə33 ʨe:n24pɯə33 fau31
人 做 菜 也 衣袖 煳

厨师衣袖火烧焦了,

Bux nangc haux yieh jeenlbeah reemc,
pu31 naŋ53 hau31 jiə33 ʨe:n24pɯə33 ze:m53
人 蒸 饭 也 衣袖 烧

厨师衣袖被火烧了,

Soongl nuangx soh daux jeemc mal genl,
so:ŋ24 nu:ŋ31 so33 tau31 ʨe:m53 ma24 kɯn24
两 妹 直 托 腮 来 吃

妹妹托着腮子就来吃,

Miz ndaix baangl gead fenz laez xingh.
mi11 ɖai31 pa:ŋ24 kɯ:t33 fɯn11 laɯ11 ɕiŋ33
不 得 帮 捆 柴 哪 点

没能帮要一捆柴。

Xaanghxuz hee xaanghxuz,
ɕa:ŋ33ɕu11 he53 ɕa:ŋ33ɕu11
厨师 啊 厨师

厨师啊厨师,

Qyal mengz gvaih bux lac,
ʔja24 mɯŋ11 kwai33 pu31 la53
假如 你 打理 人 下

如果你做给其他人,

Ndaix mbaelnac sois fenz,
ɖai31 ɓaɯ24na53 soi35 fɯŋ11
得 脸帕 洗 手

得张帕子来洗脸,

Qyal mengz gvaih bux genz,
ʔja24 mɯŋ11 kwai33 pu31 kɯn11
假如 你 打理 人 上

如果你做给其他人,

Ndaix beens gunz yiez weas,
ɖai31 pe:n35 kun11 jiə11 vɯə35
得 片 围腰 遮 灰尘

得张围腰挡灰尘,

Yiez weas jings yiez ndaangl,
jiə11 vɯə35 ʨiŋ35 jiə11 ɖa:ŋ24
遮挡 灰尘 和 遮挡 身

又挡灰尘又遮身,

Gvaih geac jiej xizlaanl bius xingh,
kwai33 kɯə53 ʨiε53 ɕi11la:n24 piu35 ɕiŋ33
打理 这 姐 小孩 没 点

做给我吃什么都没得,

Gvaih geac jiej saaml feax bius xingh.
kwai33 kɯə53 ʨiε53 sa:m24 fɯə31 piu35 ɕiŋ33
打理 这 姐 三 别人 没 点

做给妹吃什么都没得。

Geal wois nac geal ngeah,
kɯə24 voi35 na53 kɯə24 ŋɯə33
喂 仆人 不如 喂 蛟龙

供我不如供蛟龙,

Ngeah doc lix ramx waanz anl,
ŋɯə33 to53 li31 zam31 va:n11 ʔan24
蛟龙 都 有 水 还 恩

蛟龙还有水还恩,

Xiangx wois nacndaix xiangx rinlmanl baangx dah,
ɕi:ŋ31 voi35 na53ɖai31 ɕi:ŋ31 zin24man24 pa:ŋ31 ta33
养 仆人 不如 养 石头 畔 河

供我不如供磨石,

Rinlmanl baangx dah doc lix sagt meeh neengzngaamz [5]
zin24man24 pa:ŋ31 ta33 to53 li31 sak35 me33 ne:ŋ11ŋa:m11
石头 畔 河 都 有 些 母 虾巴虫

磨石还有虾巴虫,

Xiangx soongl menl bas baamz ndaxndah,
ɕi:ŋ31 so:ŋ24 mɯn24 pa35 pa:m11 ɖa31ɖa33
养 两 妹 嘴 粗鲁 白白

白白供养我们两人,

Xiangx soongl menl bas qvax ndaxndah.
ɕi:ŋ31 so:ŋ24 mɯn24 pa35 ʔwa31 ɖa31ɖa33
养 两 妹 嘴 笨 白白

白白供养俩妹妹。

Nuangx yieh miz mal yieh banz mal,
nu:ŋ31 jiə33 mi11 ma24 jiə33 pan11 ma24
妹 也 不 来 也 必须 来

妹妹不来也得来,

Mal yieh xaauc geac sianl byagtmbus boh leeux,
ma24 jiə33 ɕa:u53 kɯə53 si:n24 pjak35ɓu35 po33 le:u31
来 也 炒 这 园子 葱 父 完

来也东家园里葱炒完,

Mal yieh xaauc geac sianl byagtjeeux boh runh,
ma24 jiə33 ɕa:u53 kɯə53 si:n24 pjak35ʨe:u31 po33 zun33
来 也 炒 这 园子 藠头菜 父 尽

东家园里藠头菜炒尽,

Xaangz fenz xiangl boh byoongh,
ɕwa:ŋ31 fɯn11 ɕi:ŋ24 po33 pjo:ŋ33
堆 柴 春节 父 一半

东家备节柴烧半,

Gaangl lauc laaux boh byoongh.
ka:ŋ24 lau53 la:u31 po33 pjo:ŋ33
缸 酒 大 父 一半

东家酒坛喝去半。

Xezbanh xiaoyyeq lumz naail bix,
ɕɯ11pan33 ɕiau3324 lum11 na:i24 pi31
刚才 宵夜 忘记 招呼 兄

刚才宵夜忘记招呼哥,

Genl haux lumz naail jiml,
kɯn24 hau31 lum11 na:i24 ʨim24
吃 饭 忘记 招呼 金

吃饭忘记招呼哥,

Lumz naail jiml xezbanh,
lum11 na:i24 ʨim24 ɕɯ11pan33
忘记 招呼 金 刚才

刚才忘记招呼哥哥了,

Lumz naail bix xezbanh.
lum11 na:i24 pi31 ɕɯ11pan33
忘记 招呼 兄 刚才

刚才忘记招呼哥哥了。

Xiaoyyeq wois naail leeux,
ɕiau3324 voi35 na:i24 le:u31
宵夜 仆人 招呼 完

宵夜我已经招呼完了,

Xiaoyyeq wois naail xaiz,
ɕiau3324 voi35 na:i24 ɕai11
宵夜 仆人 招呼 全

宵夜我已经招呼全,

Wois haz weanl xamz maiz yiangz goy,
voi35 ha11 vɯ:n24 ɕam11 mai11 ji:ŋ1133
仆人 要 歌 玩 热闹 和 哥

我要和哥哥唱歌热闹了,

Xamz maiz bic yiangz goy.
ɕam11 mai11 pi53 ji:ŋ1133
玩 热闹 诗歌 和 哥

和哥哥唱歌热闹了。

Doodt bus dungx doodt bus,
to:t35 pu35 tuŋ31 to:t35 pu35
脱 部 一起 脱 部

抛开部歌就抛开,

Bus nix xeel lac laangh,
pu35 ni53 ɕe24 la53 la:ŋ33
部 这 丢 下 路

部歌丢到路坎下,

Daangh nix xeel lac lail,
ta:ŋ33 ni31 ɕe24 la53 lai24
藤子 这 丢 下 石梯

部歌丢到石梯下,

Rauz haz bail bus mos,
zau11 ha11 pai24 pu35 mo35
我们 要 去 部 新

我们要开始唱新部歌,

Menl haz xuex bus mos,
mɯn24 ha11 ɕuə31 pu35 mo35
妹 要 唱 部 新

妹妹要唱新部歌,

Haec bus nix xaangh soz,
haɯ53 pu35 ni31 ɕa:ŋ33 so11
让 部 这 娴熟 编

把这部收起,

Daanghgoz weanl soongl baaih,
ta:ŋ3311 vɯ:n24 so:ŋ24 pa:i33
耽搁 歌 两 方

免得耽搁双方唱,

Daanghgoz bic soongl baaih.
ta:ŋ3311 pi53 so:ŋ24 pa:i33
耽搁 诗歌 两 方

免得耽搁双方唱。

Dongh gvaangs xeel max laangh,
tɔŋ33 kwa:ŋ35 ɕe24 ma31 la:ŋ33
田野 宽 随 马 奔

坝广随马跑,

Raanz gvaangs xeel mengz byaaic,
za:n11 kwa:ŋ35 ɕe24 mɯŋ11 pja:i53
家 宽 随 你 走

家宽随你走,

Xeel mengz maaic weanl laez,
ɕe24 mɯŋ11 ma:i53 vɯ:n24 laɯ11
随 你 喜欢 歌 哪

随你喜欢哪部歌,

Gul naaih daez naaih dois,
ku24 na:i33 taɯ11 na:i33 toi35
我 慢 守 慢 对

我慢等慢对,

Gul naaih liec naaih dois,
ku24 na:i33 liə53 na:i33 toi35
我 慢 看 慢 对

我慢看慢对,

Dois lumc bux dois oix,
toi35 lum53 pu31 toi35 ʔoi31
对 像 人 对 甘蔗

好比人们吃甘蔗,

Dois lumc bux dois diangz,
toi35 lum53 pu31 toi35 ti:ŋ11
对 像 人 对 糖

好比人们吃红糖,

Gul yiangz mengz dois mianh,
ku24 ji:ŋ11 mɯŋ11 toi35 mi:n33
我 和 你 对 面

我和你面对面,

Gul yiangz bix dois mianh.
ku24 ji:ŋ11 pi31 toi35 mi:n33
我 和 兄 对 面

我和哥哥面对面。

Xood gal jies lengcxih dangz gal ric,
ɕo:t33 ka24 ʨiə35 lɯŋ53ɕi33 taŋ11 ka24 zi53
结束 条 沟壑 才 到 条 溪

溪的源头处是沟壑,

Xood gal ric lengcxih dangz gal dah,
ɕo:t33 ka24 zi53 lɯŋ53ɕi33 taŋ11 ka24 ta33
结束 条 溪 才 到 条 河

溪的尽处是河,

Xood gal dah lengcxih dangz gal nyiel,
ɕo:t33 ka24 ta33 lɯŋ53ɕi33 taŋ11 ka24
结束 条 河 才 到 条 江

河的尽处是大江,

Xood gal nyiel lengcxih dangz gal haaic,
ɕo:t33 ka24 lɯŋ53ɕi33 taŋ11 ka24 ha:i53
结束 条 江 才 到 条 海

江的尽处是大海,

Xood gal haaic lengcxih dangz gal xaaih.
ɕo:t33 ka24 ha:i53 lɯŋ53ɕi33 taŋ11 ka24 ɕa:i33
结束 条 海 才 到 条 洋

大海的尽处是大洋。

Bix dais baaihlaez mal mea ndaaix [6]
pi31 tai35 pa:i33laɯ11 ma24 mɯə53 ɖa:i31
兄 从 哪方 来 嘛 麻

哥从哪方来?

Xaaiclaez mal mea waais?
ɕwa:i53laɯ11 ma24 mɯə53 va:i35
哪方 来 嘛 棉花

哥从哪方到?

Ngvaaih lumc wallianzlux,
ŋwa:i33 lum53 va24liən11lu31
温柔 像 柳絮

像柳絮一样温柔,

Ranl mengz danc jongs beah ndeeul sisxib bux dez daaul, [7]
zan24 mɯŋ11 tan53 ʨɔŋ35pɯə33ɖe:u24 si35ɕip33 pu3111ta:u24
看 你 穿 件 衣服 一 四十 人 带 剪刀

你穿的衣服工艺复杂,

Fengz mengz haaul lumc hac,
fɯŋ11 mɯŋ11 ha:u24 lum53 ha53
手 你 白 像 油

手如凝脂般白嫩,

Nac mengz haaul lumc jiangs,
na53 mɯŋ11 ha:u24 lum53 ʨi:ŋ35
脸 你 白 像 玻璃

脸如玻璃般晶莹,

Laaulxih jimlnganz bians banz mengz bea bix,
la:u24ɕi33 ʨim24ŋan11 pi:n35 pan11 mɯŋ11 pɯə53 pi31
怕 金银 变 成 你 吧 兄

怕是金银打造的吧,

Jimlnganz bians banz mengz bea goh.
ʨim24ŋan11 pi:n35 pan11 mɯŋ11 pɯə5333
金银 变 成 你 吧 哥

金银打造的哥哥吧。

Nuangx daz ximl bail lac jeeuz rongs,
nu:ŋ31 ta11 ɕim24 pai24 la53 ʨe:u11 zɔŋ35
妹 一 看 去 下 桥 笼子

妹妹一眼看去,

Jeeuz rongs soongl duezbad,
ʨe:u11 zɔŋ35 so:ŋ24 tuə11pat33
桥 笼子 两 菩萨

桥下两个菩萨,

Jeeuz rongs xadt duezsianl,
ʨe:u11 zɔŋ35 ɕεt35 tuə11si:n24
桥 笼子 七 神仙

桥下七个神仙,

Ndianlndeeul xibngih luangz xaaux ramx,
ɖi:n24ɖe:u24 ɕip33ŋi33 lu:ŋ11 ɕa:u31 zam31
一个月 十二 龙 造 水

一月十二龙喷水,

Xamx sez mbos rinlbyal.
ɕam3111 ɓo35 zin24pja24
凉快 似 水井 石头

像井水般清凉。

Ranl mengz danc jongs beah os walngozhaaic,
zan24 mɯŋ11 tan53 ʨɔŋ35 pɯə33 ʔo35 wa24ŋɔ11ha:i53
看 你 穿 件 衣服 出 花

看你衣服金光闪,

Mengz yieh deg maaic yiangz fus dal,
mɯŋ11 jiə33 tɯk33 ma:i53 ji:ŋ11 fu35 ta24
你 也 值得 喜欢 和 双 眼

最讨喜欢的是你双眼,

Deg hal yiangz fus yaangh,
tɯk33 ha24 ji:ŋ11 fu35 ja:ŋ33
值得 般配 和 双 样子

最讨喜欢的是你英俊,

Fus dal doc miz suans,
fu35 ta24 to53 mi11 su:n35
双 眼 都 不 算

眼睛都不算什么,

Fus yaangh doc miz nauz,
fu35 ja:ŋ33 to53 mi11 nau11
双 样子 都 不 讲

样子都不说了,

Deg hanz fus sianghdauz heenz ndonx,
tɯk33 han11 fu35 si:ŋ33tau11 he:n11 ɖɔn31
值得 赞美 双 鬓角 边 脖子

值得赞美的是双鬓角,

Fus sianghndonx heenz ganl,
fu35 si:ŋ33ɖɔn31 he:n11 kan24
双 鬓角 边 头帕

值得赞美的是眉毛,

Deghanz gvaangl buxroh,
tɯk33han11 kwa:ŋ24 pu31zo33
喜欢 公子 外面

很喜欢你啊哥哥,

Daailhanz bix buxroh.
ta:i24han11 pi31 pu31zo33
喜欢 兄 外面

真的很喜欢哥哥。

Buxlaez xaaux meangx xaaux sis xaml?
pu31laɯ11 ɕa:u31 mɯ:ŋ31 ɕa:u31 si35 ɕam24
谁 造 盖网 造 四 面

哪个编网编四面?

Buxlaez xaaux saml xaaux sis xih?
pu31laɯ11 ɕa:u31 sam24 ɕa:u31 si35 ɕi33
谁 造 渔网 造 四 面

哪个编网编四面?

Buxlaez xaaux gaais meangx dal dih aul byal,
pu31laɯ11 ɕa:u31 ka:i35 mɯ:ŋ31 ta24 ti33 ʔau24 pja24
谁 造 东西 盖网 眼 密 要 鱼

谁把网编密钓鱼,

Weanl dais raz mal goons,
vɯ:n24 tai35 za11 ma24 ko:n35
歌 从 我 来 先

从我开始先唱歌,

Weanl dais nuangx mal goons.
vɯ:n24 tai35 nu:ŋ31 ma24 ko:n35
歌 从 妹 来 先

从妹开始先唱歌。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Isnauz ndanl gueh iamx,
ʔi35nau11 ɖan24 kuə33 ʔi:m31
假如 这 做 针线活

如果是做针线活,

Isnauz ndanl gueh xaaiz,
ʔi35nau11 ɖan24 kuə33 ɕa:i11
假如 这 做 裁缝

如果是做裁缝活,

Nuangx xih byaail daaul yaaiz bail goons,
nu:ŋ31 ɕi33 pja:i24 ta:u24 jwa:i11 pai24 ko:n35
妹 就 尖 剪刀 伸 去 先

妹先把剪刀伸出去,

Byaail daaul wix bail goons,
pja:i24 ta:u24 vi31 pai24 ko:n35
尖 剪刀 指 去 先

先把剪刀往前指,

Gaais nix ndanl gueh bic,
ka:i35 ni31 ɖan24 kuə33 pi53
东西 这 个 做 诗歌

这个是对歌,

Gaais nix ndanl hic weanl,
ka:i35 ni31 ɖan24 hi53 vɯ:n24
东西 这 个 起 歌

这个是起歌,

Luanl banz dez miz duanh,
lu:n24 pan1111 mi11 tu:n33
你 成 带 不 可

你必须领起,

Goy banz yinx miz duanh.
33 pan11 jin31 mi11 tu:n33
哥 成 引 不 可

哥必须领起。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz genzmbenl ndaaulndis qyabt,
la:i35 nau11 kɯn11ɓɯn24 ɖa:u24ɖi35 ʔjap35
认为 说 天上 星星 眨

天上星星变化快,

Banz xib xagt guc loh,
pan11 ɕip33 ɕak35 ku53 lo33
成 十 级 九 路

变成十级九阶,

Banz xib sos guc hongz,
pan11 ɕip33 so35 ku53 hɔŋ11
成 十 渡口 九 水潭

变成十河九潭,

Banz xib hongz guc raais,
pan11 ɕip33 hɔŋ11 ku53 za:i35
成 十 潭 九 滩

变成十潭九滩,

Neh nauz yiangz nuangx xamh jeeul waais ndeeul daz,
33 nau11 ji:ŋ11 nu:ŋ31 ɕam33 ʨe:u24 va:i35 ɖe:u24 ta11
想 说 和 妹 共 条 棉花 一 纺

想和妹妹同纺线,

Xamh biz sal deeul yungh,
ɕam33 pi11 sa24 ɖe:u24 juŋ33
共 张 纸 一 用

共用一张纸,

Hamz duezfungh gveeuc wal,
ham11 tuə11fuŋ33 kwe:u53 sa24
恨 凤凰 围 花

恨凤凰飞在花枝上,

Hamz duezbyal gveeuc lih,
ham11 tuə11pja24 kwe:u53 li33
恨 鱼 围 鱼梁

恨鱼围着鱼梁转,

Neh nauz yiangz nuangx xamh mbeenx rih ndeeul weadt xos gaz,
33 nau11 ji:ŋ11 nu:ŋ31 ɕam33 ɓe:n31 zi33 ɖe:u24 vɯ:t35 ɕo35 ka11
想 说 和 妹 共 块 地 一 芟 放 荞麦

想和妹妹一同芟草种荞麦,

Xamh mbos naz ndeeul weadt xos haux,
ɕam33 ɓo35 na11 ɖe:u24 vɯ:t35 ɕo35 hau31
共 丘 田 一 芟 放 谷子

一同芟草种谷子,

Xos geac hauxxiaml gas xiaml gaamc lac meangl,
ɕo35 kɯə53 hau31ɕi:m24 ka35 ɕi:m24 ka:m53 la53 mɯ:ŋ24
种 那 粳米 谷子 粳米 洞 下 沟渠

种植粳米在渠下,

Hamz rauz saangl saauh jas saauh jiangz banzguh,
ham11 zau11 sa:ŋ24 sa:u33 ʨa35 sa:u33 ʨi:ŋ11 pan11ku33
恨 我 高 像 炕架 像 三脚架 成双

恨我初长成就嫁,

Yiangz gal saux banzguh.
ji:ŋ11 ka24 sau31 pan11ku33
和 腿 三脚架 成双

刚长高就嫁。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Genzmbenl ndaaulndis ndingl [8]
kɯn11ɓɯn24 ɖa:u24ɖi35 ɖiŋ24
天上 星星 红

天上的星星呈五彩,

Ximl banz walrucgais,
ɕim24 pan11 va24zu53kai35
看 成 鸡冠花

看起像是鸡冠花,

Xamzreeul dais mengz mal,
ɕam11ze:u24 tai35 mɯŋ11 ma24
玩笑 从 你 开始

是你先开的玩笑,

Nuangx bail gal laez doonc?
nu:ŋ31 pai24 ka24 laɯ11 to:n53
妹 去 条 哪 拦住

妹去何处拦住你?

Gul bail hoongc laez laanz?
ku24 pai24 ho:ŋ53 laɯ11 la:n11
我 去 山谷 哪 拦住

我去哪个山谷拦住你?

Gul qyus baanz laez meangh?
ku24 ʔju35 pa:n11 laɯ11 mɯ:ŋ33
我 在 盘山路 哪 盼

我在哪条道上盼?

Haec nuangx gah meangh gah dogtxel,
haɯ53 nu:ŋ31 ka33 mɯ:ŋ33 ka33 tɔk35ɕɯ24
让 妹 独 盼 独 伤心

妹妹独自盼等独伤心,

Baais byagtfuz naz xeeh,
pa:i35 pjak35fu11 na11 ɕe33
好像 浮萍 田 泡

好比田里的浮萍,

Geac ngoj boh miz meeh laez gaml,
kɯə53 ŋɔ53 po33 mi11 me33 laɯ11 kam24
这 我 父 不 母 哪 禁止

我没有父母管,

Ndanlsaml rauz beangs laangh,
ɖan24sam24 zau11 pɯ:ŋ35 la:ŋ33
心 我们 敞开 广袤

我们敞开心扉,

Ndanlsaml nuangx beangs laangh.
ɖan24sam24 nu:ŋ31 pɯ:ŋ35 la:ŋ33
心 妹 敞开 广袤

妹妹敞开心扉。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Genzmbenl ndaaulndis maanx,
kɯn11ɓɯn24 ɖa:u24ɖi35 ma:n31
天上 星星 绿色

天上的星星呈绿色,

Jaanglhamh os baiz nad,
ʨa:ŋ24ham33 ʔo35 pai11 nat33
夜晚 出 些 点

晚上稀稀疏疏,

Jaanglhaadt os baiz guh,
ʨa:ŋ24ha:t35 ʔo35 pai11 ku33
早上 出 些 双

早上出成双,

Ngonzlaez gueh mongc lumc seec liangc,
ŋɔn11laɯ11 kuə33 mɔŋ53 lum53 se53 li:ŋ53
哪天 做 群 像 伞骨 伞

哪天像伞般收拢,

Gueh gveex lumc mail sil,
kuə33 kwe31 lum53 mai24 si24
做 圈 像 线 丝

像丝线卷成圈,

Isnauz mingh gul ndil ans deengl mengz xaux,
ʔi35nau11 miŋ33 ku24 ɖi24 ʔan35 te:ŋ24 mɯŋ11 ɕau31
如果 命 我 好 一定 是 你 早

若我命好早成双,

Ngoj miz xac meeuz haux banz daanl,
ŋɔ53 mi11 ɕa53 me:u11 hau31 pan11 ta:n24
我 不 等 季 谷子 成 收割

我不会等秧子长成谷,

Gul miz xac meeuz raangz banz dieh,
ku24 mi11 ɕa53 me:u11 za:ŋ11 pan11 tiə33
我 不 等 季 笋子 成 丛

我不会等笋子长成林,

Meanhnix nuangx lix lies jings lix liex lac meangl,
mɯ:n33ni31 nu:ŋ31 li31 liə35 ʨiŋ35 li31 liə31 la53 mɯ:ŋ24
现在 妹 有 看 和 有 看 下 沟渠

如今妹妹仍在等,

Soonglrauz bail yux ies miz ndaix aul ans saml miz needt,
so:ŋ24zau11 pai24 ju31 ʔiə35 mi11 ɖai31 ʔau24 ʔan35 sam24 mi11 ne:t35
我们 去 囊绍 过 不 得 要 一定 心 不 踏实

相爱不相守心不安,

Baais geac seedt dogt dungx duezbyal,
pa:i35 kɯə53 se:t35 tɔk35 tuŋ31 tuə11pja24
好像 这 鱼钩 落 肚子 鱼

好比鱼钩落鱼肚,

Genl gaaismaz doc jeenx,
kɯn24 ka:i35ma11 to53 ʨe:n31
吃 哪样 都 哽

吃什么都哽,

Baais geac xeenx duc fengz,
pa:i35 kɯə53 ɕe:n31 tu53 fɯŋ11
好像 这 木刺 刺 手

好像手被刺,

Xaxnauz gaauc miz ndaix saml jiml xih ruangh,
ɕa31nau11 ka:u53 mi11 ɖai31 sam24 ʨim24 ɕi33 zu:ŋ33
如果 考 不 得 心 你 就 伤心

得不到你必伤心,

Aul miz ndaix geac goy saaml feax xih ruangh.
ʔau24 mi11 ɖai31 kɯə5333 sa:m24 fɯə31 ɕi33 zu:ŋ33
要 不 得 这 哥 三 别人 就 伤心

得不到哥必伤心。

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz daailhanz rih ndongljaus,
la:i35 nau11 ta:i24han11 zi33 ɖɔŋ24ʨau35
认为 说 羡慕 地 桐子林

说羡慕桐子林的地,

Daailhanz laus rih gaz,
ta:i24han11 lau35 zi33 ka11
羡慕 旧 地 荞麦

羡慕荞麦地,

Ngonzlaez seenc raanz bail xamh xaanh,
ŋɔn11laɯ11 se:n53 za:n11 pai24 ɕam33 ɕa:n33
哪天 搬迁 家 去 共 晒台

哪天把家搬到一起,

Ngonzlaez sis rauz ndaix dac baangh guehhoongl,
ŋɔn11laɯ11 si35 zau11 ɖai31 ta53 pa:ŋ33 kuə33ho:ŋ24
哪天 四 我们 得 打 伙 干活

哪天我们四人能一起干活,

Is nauz deeh nuangx xac deeh bix gueh ndoongl,
ʔi35 nau11 te33 nu:ŋ31 ɕa53 te33 pi31 kuə33 ɖo:ŋ24
如果 说 父 妹 等 父 兄 做 姻亲

如果家父等令尊做姻亲,

Ngonz deel dangc raanz goongl doc xauh, [9]
ŋɔn11 te24 taŋ53 za:n11 ko:ŋ24 to53 ɕau33
日 它 立 房子 倒下 都 美丽

即使房子倒也是佳话,

Foongz raanz ndax doc xauh.
fo:ŋ11 za:n11 ɖa31 to53 ɕau33
盖 房子 空 都 美丽

没什么盖房也是佳话。

Damxxih rih ndil feax bail xos legjaus,
tam31ɕi33 zi33 ɖi24 fɯə31 pai24 ɕo5 lɯk33ʨau35
只是 地 好 别人 去 种 桐子

只是好地被人种桐子,

Rih laus feax bail xos legraz,
zi33 lau35 fɯə31 pai24 ɕo35 lɯk33za11
土地 旧 别人 去 种 芝麻

沃土被人种芝麻,

Hamz rauz deengl geac baz buxroh,
ham11 zau11 te:ŋ24 kɯə53 pa11 pu31zo33
恨 我 是 这 妻子 外人

恨我是他人妻,

Hamz rauz deengl geac maix buxroh.
ham11 zau11 te:ŋ24 kɯə53 mai31 pu31zo33
恨 我 是 这 女人 外人

恨我是他人妇。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Nuangx yieh golfaix dauc jaangl hoongc,
nu:ŋ31 jiə33 ko24fai31 tau53 ʨa:ŋ24 ho:ŋ53
妹 也 树 长 中 山谷

妹妹好比山谷中的树,

Rumz doomc mbael miz bans,
zum11 to:m53 ɓaɯ24 mi11 pan35
风 吹 叶子 不 转

风吹叶不动,

Geazgenz hams miz xux,
kɯə11kɯn11 ham35 mi11 ɕu31
上面 问 不 接

到处有人提亲我不接,

Geazlac hams miz bail,
kɯə11la53 ham35 mi11 pai24
下面 问 不 去

到处有人提亲我不嫁,

Laaul nauz xac duez bix dal mbail mal dingh,
la:u24 nau11 ɕa53 tuə11 pi31 ta24 ɓai24 ma24 tiŋ33
怕 说 等 人 哥 眼睛 迷蒙 来 定

除非等哥哥来定亲,

Xac geac goy saaml feax mal dingh.
ɕa53 kɯə5333 sa:m24 fɯə31 ma24 tiŋ33
等 那 哥 三 别人 来 定

等着哥哥来定亲。

May nuangx jangl gais xac yeeuh gvax,
ma33 nu:ŋ31 ʨaŋ24 kai35 ɕa53 je:u33 kwa31
妈 妹 圈 鸡 等 老鹰 盘旋

我母亲养鸡等鹰来,

Jangl max xac nyiecuns,
ʨaŋ24 ma31 ɕa53
圈 马 等 嫩草

养马等青草,

Degt benh xac naz ndaml,
tɯk35 pɯn33 ɕa53 na11 ɖam24
打 粪 等 田 种

打粪等种田,

Lengclix yungz ndanlsaml xac goy,
lɯŋ53li31 juŋ11 ɖan24sam24 ɕa5333
还有 容 心 等 哥

还在养心等哥哥,

Yungz saml nuangx xac goy.
juŋ11 sam24 nu:ŋ31 ɕa5333
容 心 妹 等 哥

妹妹养心等哥哥。

May nuangx lengclix jangl gueh ramx diec jams,
ma33 nu:ŋ31 lɯŋ53li31 ʨaŋ24 kuə33 zam31 tiə53 ʨam35
妈 妹 还在 装 做 水 底 紫色

母亲把我养成水底花,

Jangs gueh ramx diec benz,
ʨaŋ24 kuə33 zam31 tiə53 pɯn11
装 做 水 底 盆

装做盆底水,

Lengclix ndunl xac mengz nganyjiay,
lɯŋ53li31 ɖun24 ɕa53 mɯŋ11 ŋa:n33ʨia33
还在 站 等 你 安家

妹站着等你安家,

Ndul xac bix nganyjiay.
ɖun24 ɕa53 pi31 ŋa:n33ʨia33
站 等 兄 安家

站等哥哥你安家。

May nuangx lengclix xuangs gueh fad xah xoongz xac bix,
ma33nu:ŋ31 lɯŋ53li31 ɕu:ŋ35 kuə33 fat33 ɕa33 ɕo:ŋ11 ɕa53 pi31
妈 妹 还在 留 做 树叶 垫 桌子 等 哥

母亲把我留做树叶垫桌子,

Xuangs gueh roongl sues haux,
ɕu:ŋ35 kuə33 zo:ŋ24 suə35 hau31
留 做 叶子 包 饭

留做叶子来包饭,

Xuangs gueh baex may mengz,
ɕu:ŋ35 kuə33 paɯ31 ma33 mɯŋ11
留 做 儿媳 母 你

留给你母亲做媳妇,

Xuangs gul saec dinl fengz may goy,
ɕu:ŋ35 ku24 saɯ53 tin24 fɯŋ11 ma3333
留 我 侍奉 脚 手 妈 哥

留我侍奉你母亲,

Saec doix haux may goy.
saɯ53 toi31 hau31 ma3333
侍奉 碗 饭 妈 哥

侍奉哥哥的母亲。

Nuangx haz xac mbael nyunx sues ngaaiz,
nu:ŋ31 ha11 ɕa53 ɓaɯ24 suə35 ŋa:i11
妹 要 等 叶 椿树 包 早饭

妹要等椿树叶来包午饭,

Xac mbael faaiz sues haux,
ɕa53 ɓaɯ24 fa:i11 suə35 hau31
等 叶 楠竹 包 饭

等楠竹叶来包饭,

Ngonzlaez bians banz baex raanz mengz,
ŋɔn11laɯ11 pi:n35 pan11 paɯ31 za:n11 mɯŋ11
哪天 变 成 媳妇 家 你

哪天变成你家儿媳妇,

Geacdeel nuangx gvaanghgunl seeuc ruangh,
kɯə53te24 nu:ŋ31 kwa:ŋ33kun24 se:u53 zu:ŋ33
那么 妹 光棍 少 伤心

那单身妹妹少伤心,

Menl ndanljiangc [10] seeuc ruangh.
mɯn24 ɖan24ʨi:ŋ53 se:u53 zu:ŋ33
妹 里奖 少 伤心

里奖妹妹少伤心。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Goz dah saauhnix hongz,
11 ta33 sa:u33ni31 hɔŋ11
整 河 这么 水潭

一条河有这么多水潭,

Goz ndongl saauhnix faix,
11 ɖɔŋ24 sa:u33ni31 fai31
整 森林 这么 树

一片森林有这么多树,

Neh jaiz ndaix sanc ndeeul gueh haanz,
33 ʨai11 ɖai31 san53 ɖe:u24 kuə33 ha:n11
想 喜欢 得 根 一 做 扁担

想要一根做扁担,

Neh jaiz xac mengz yeeuh raanz gul gueh daais,
33 ʨai11 ɕa53 mɯŋ11 je:u33 za:n11 ku24 kuə33 ta:i35
想 喜欢 等 你 叫 家 我 做 岳母

想等你叫我母亲做岳母,

Neh jaiz haec mengz yeeuh gueh dal jings daais,
33 ʨai11 haɯ53 mɯŋ11 je:u33 kuə33 ta24 ʨiŋ35 ta:i35
想 喜欢 让 你 叫 做 岳父 和 岳母

想你叫我父亲做岳父送棉,

Neh jaiz haec mengz yeeuh gueh daais jings bangz,
33 ʨai11 haɯ3 mɯŋ11 je:u33 kuə33 ta:i35 ʨiŋ35 paŋ11
想 喜欢 让 你 叫 做 岳母 和 布

想你叫我母亲做岳母送布,

Haaiz danc mangl yuanl rieh,
ha:i11 tan53 maŋ24 ju:n24 ziə33
鞋 穿 旧 愿 换

鞋子穿旧愿给你换,

Ganl danc ndaanx yuanl rieh.
kan24 tan53 ɖa:n31 ju:n24 ziə33
头帕 穿 灰尘 愿 换

头帕脏了愿给你换。

xiz haz leeux haz haanz.
ɕi11 ha11 le:u31ha11 ha:n11
将 要 结束 要 了

结束了。


[1] 这一朗是夜宵过后,因此起歌要叙述宵夜之情况,过渡才自然,符合实际。

[2] 此句意为两人能在一起,即使两人共同修建的房子倒塌,两人的婚姻爱情也是一段佳话,也不枉此生。下句亦同。

[3] selsal:指合八字,这是布依族婚嫁重要程序,根据双方出生年、月、日、时和属相推算,查其是否相生相克的一种民俗。如果八字不合,婚配也不会成功。

[4] 此句为结束语。在布依族weanl的对唱中,在每一“朗”的最后,常有此结束语。

[5] neengzngaamz:虾巴虫,望谟河中盛产,生长在水中石头下,味道鲜美。

[6] ndaaix:麻,这里代指男子。下句“waais”棉花亦同。

[7] 此句说的是衣服有四十人做,说明工艺复杂。

[8] ndingl:红色。此句并非单指红色,而是要按“五彩缤纷”来理解,否则与下句意思不连贯。

[9] 这两句大意为:只要我们两个能够在一起,即使盖的房子倒塌了,或者房子简陋,上无片瓦,我们的爱情、婚姻也是一段佳话。

[10] ndanljiangc:里奖,寨名,在望谟县油迈乡。此句,女歌手以寨名代指自己。

布依民歌荟萃:布依文、汉文·大调民歌