搜索
  登录

第五朗
所属图书:《布依民歌荟萃:布依文、汉文·大调民歌》 出版日期:2015-12-01文章字数:25164字

五 第五朗

男:

Gaisganl hanl dais xagt laez dauc,
kai35kan24 han24 tai35 ɕak35 laɯ11 tau53
鸡 叫 从 坎 哪 来

鸡从哪坎叫来,

Rogrees hanl dais maux laez mal,
zɔk33ze35 han24 tai35 mau31 laɯ11 ma24
鸟 叫 从 山堡 哪 来

鸟声从哪个山堡传来,

Gaishaz hanl jauc dah,
kai35ha11 han24 ʨau53 ta33
秧鸡 叫 头 河

秧鸡在上游鸣叫,

Hanl jauc dah buxxingz,
han24 ʨau53 ta33 pu31ɕin11
叫 头 河 城里人

在城头上鸣叫,

Hanl jaanglxingz buxxeeh [1]
han24 ʨa:ŋ33ɕiŋ11 pu31ɕe33
叫 城里 新屯

在屯堡中鸣叫,

Sams boz meeh leg daic [2]
sam3511 me33 lɯk33 tai53
那些 大家 妇女 儿女 哭

那些带着小孩的妇女,

Sams boz maix leg [3] deeuz,
sam3511 mai31 lɯk33 te:u11
那些 大家 妇女 不要 离开

妇女们请不要离开,

Rauz xamzreeul bins roongh,
zau11 ɕam11ze:u24 pin35 zo:ŋ33
咱们 玩笑 直到 亮

咱们玩笑到天亮,

Guehxamz bic bins roongh.
kuə33ɕam11 pi53 pin35 zo:ŋ33
做玩 诗歌 直到 亮

唱歌到天亮。

Jih nauz doh luangs ninz byagaanx,
ʨi33 nau11 to33 lu:ŋ35 nin11 pjak33ʔa:n31
即使 说 全 弄 睡 安静

即使全寨人都睡了,

Doh mbaanx ninz byagsianz,
to33 ɓa:n31 nin11 pjak33si:n11
全 寨子 睡 安静

全寨人都睡深了,

Rauz jaiz weanl bins roongh,
zau11 ʨai11 vɯ:n24 pin35 zo:ŋ33
咱们 喜欢 歌 直到 亮

我们仍想唱歌到天亮,

Goy jaiz bic bins roongh.
33 ʨai11 pi53 pin35 zo:ŋ33
哥 喜欢 诗歌 直到 亮

哥想对歌到天亮。

Miz roongh doc gais hanl,
mi11 zo:ŋ33 to53 kai35 han24
不 亮 都 鸡 叫

不到天亮也要到三更,

Haec deel dangz xez sanl lengc byah,
haɯ53 te24 taŋ11 ɕɯ11 san24 lɯŋ53 pja33
给 他 到 时 申 才 分

让它到申时才分,

Byaail nyanz mauc lengc byah.
pja:i24 mau53 lɯŋ53 pja33
尾 寅 卯 才 分

寅末卯初时才分。

Damxxih soongl goy bas xih nauz xez fad,
tam31ɕi33 so:ŋ2433 pa35 ɕi33 nau11 ɕɯ11 fat33
只是 两 哥 嘴 是 说 时 未时

只是我们说是到未时,

Bas xih nauz xez sanl,
pa35 ɕi33 nau11 ɕɯ11 san24
嘴巴 是 说 时 申

说要到申时,

Gusdeeml gais hanl deeuz miz dingh,
ku35te:m24 kai35 han24 te:u11 mi11 tiŋ33
一会儿 鸡 叫 离开 不 定

一会鸡鸣时走说不定,

Laangc langl beex miz dingh.
la:ŋ53 laŋ24 pe31 mi11 tiŋ33
朗 后 输 不 定

下一“朗”怕了也说不定。

Hamhnix goy xaaux weanl daausndux,
ham33ni3133 ɕa:u31 vɯ:n24 ta:u35ɖu31
今晚 哥 开始 歌 第一次

今晚我才第一次对歌,

Bix xaaux bic daaus ndeeul,
pi31 ɕa:u31 pi53 ta:u35 ɖe:u24
兄 开始 诗歌 次 一

哥才第一次对歌,

Xaxnoz nauzweanl beeul mic nyah,
ɕa3111 nau11vɯ:n24 pe:u24 mi53
如果 唱歌 得罪 不 生气

如果唱错请不要生气,

Beeul xonz gaangc mic nayh.
pe:u24 ɕɔn11 ka:ŋ53 mi53
错 句 讲 不 生气

话讲错了请不要生气。

Feax xih xaaux ndaml mas xos sianl lo nuangx,
fɯə31 ɕi33 ɕa:u31 ɖam24 ma35 ɕo35 si:n24 lo53 nu:ŋ31
别人 是 造 种 果子在 园子 啦 妹妹

人们种果种在园子里,

Xaaml soongl nyangh ndaml diangz xos dungx,
ɕa:m24 so:ŋ24 ɖam24 ti:ŋ11 ɕo35 tuŋ31
求 两 娘 种 糖 在 肚子

求两位姑姑把糖种在肚子里,

Jih nauz ndil yieh rungx,
ʨi33 nau11 ɖi24 jiə33 zuŋ31
即使 说 好 也 包容

即使好也包容,

Jih nauz qyas yieh rungx,
ʨi33 nau11 ʔja35 jiə33 zuŋ31
即使 说 恶 也 包容

不好也包容,

Mic dungxdoongx miz rox waanl diangz,
mi53 tuŋ31to:ŋ31 mi11 zo31 va:n24 ti:ŋ11
不要 打招呼 不 会 香 甜

不要互相挑刺,

Xiangz ndael goonl xih las,
ɕi:ŋ11 ɖaɯ24 ko:n24 ɕi33 la35
墙 内 空 就 垮

墙里空了就会垮,

Nas daail ies xih goongl,
na35 ta:i24 ʔiə35 ɕi33 ko:ŋ24
水獭 死 饿 就 倒

水獭饿死就倒下,

Geac goy xih gaangc miz hoongz lumc gaus,
kɯə5333 ɕi33 ka:ŋ53 mi11 ho:ŋ11 lum53 kau35
那 哥 就 讲 不 响 像 原来

哥讲话已没当初那么亮,

Nyas meanh ndeeul xih boongh lumc daus damc bangz,
mɯ:n33 ɖe:u24 ɕi33 po:ŋ33 lum53 tau35 tam53 paŋ11
季 那时 一 是 飘 像 梭子 织 布

曾像织布梭子一样流畅,

Meanhnix gaangc miz banz dangz doh,
mɯ:n33ni31 ka:ŋ53 mi11 pan11 taŋ11 to33
现在 讲 不 成 到 一点

现在一点都讲不成了,

Nauz miz luamc dangz doh.
nau11 mi11 lu:m53 taŋ11 to33
讲 不 好 到 一点

一点都讲不好了。

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚你总是说,

Laais nauz bix xih ndael jos laez roh jos,
la:i35 nau11 pi31 ɕi33 ɖaɯ24 ʨo35 laɯ11 zo33 ʨo35
认为 说 兄 是 内 朝门 还是 外 朝门

问我是在朝门内还是外,

Ndael xiangz laez roh xiangz,
ɖaɯ24 ɕi:ŋ11 laɯ11 zo33 ɕi:ŋ11
内 墙 还是 外 墙

是在墙内还是墙外,

Ndael jos nuangx xih yiangz,
ɖaɯ24 ʨo35 nu:ŋ31 ɕi33 ji:ŋ11
内 朝门 妹 就 和

在朝门内妹就和我坐一起,

Roh xiangz menl xih ieh.
zo33 ɕi:ŋ11 mɯn24 ɕi33 ʔiə33
外 墙 妹妹 就 算

若在墙外妹妹就算了。

Soongl goy xih ndael jos reeux xoh jos,
so:ŋ2433 ɕi33 ɖaɯ24 ʨo35 ze:u31 zo33 ʨo35
两 哥 是 内 朝门 兼 外 朝门

哥俩朝门内又在朝门外,

Ndael xiangz reeux roh xiangz,
ɖaɯ24 ɕi:ŋ11 ze:u31 zo33 ɕi:ŋ11
内 墙 兼 外 墙

既在墙内又在墙外,

Xaanghis mengz miz yiangz goc ieh,
ɕa:ŋ33ʔi35 mɯŋ11 mi11 ji:ŋ1153 ʔiə33
随便 你 不 和 就 算

你自己随意吧,

Miz yiangz bix goc ieh.
mi11 ji:ŋ11 pi3153 ʔiə33
不 和 兄 就 算

不和我坐一起就算了。

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz bix yieh baiz mal dais dieh roomc,
la:i35 nau11 pi31 jiə33 pai11 ma24 tai35 tiə33 zo:m53
认为 说 兄 也 时 来 从 丛 蓝靛

说我从蓝靛丛中来,

Baiz daaus ndoonx lac xaanz,
pai11 ta:u35 ɖo:n31 la53 ɕa:n11
时 回 弯腰 下 晾台

从晾台下弯腰回去,

Laaul rauz mal myaec raanz roxheeh,
la:u24 zau11 ma24 mjaɯ53 za:n11 zo31he33
怕 我们 来 不让 家 知道

怕我们来时不让家里知,

Mal myaec boh jings meeh rauz rox,
ma24 mjaɯ53 po33 ʨiŋ35 me33 zau11 zo31
来 不让 父 和 母 我们 知道

来时不让父母知,

Mal myaec boh jings meeh rauz ranl,
ma24 mjaɯ53 po33 ʨiŋ35 me33 zau11 zan24
来 不 父 和 母 我们 见

来时不让父母见,

Laaul rauz fad yiangz ganl xos xumh,
la:u24 zau11 fat33 ji:ŋ11 kan24 ɕo35 ɕum33
怕 我们 腰带 和 头帕 放 包

把皮带和头帕装好,

Ganl yiangz haaiz xos xumh.
kan24 ji:ŋ11 ha:i11 ɕo35 ɕum33
头帕 和 鞋子 放 包

头帕鞋子包裹好。

Xos xumh leeux lengc mal,
ɕo35 ɕum33 le:u31 lɯŋ53 ma24
放 包 完 才 来

装好才出门,

Nauznoz rauz xincjal laez fih,
nau1111 zau11 ɕin53ʨa24 laɯ11 fi33
说 我们 请假 了 没有

问我们请假了没有,

Haail fengz haec laez fih.
ha:i24 fɯŋ11 haɯ53 laɯ11 fi33
开 手 给 了 没有

放手让我们出门了没有。

Nuangx hee,
nu:ŋ31 he53
妹 啊

妹妹啊,

Soongl bix baiz mal dais dullaaux,
so:ŋ24 pi31 pai11 ma24 tai35 tu24la:u31
两 兄 时 来 从 大门

哥俩来时出大门,

Baiz daaus ndoonx duljaangl,
pai11 ta:u35 ɖo:n31 tu24ʨa:ŋ24
时 回 弯腰 中门

回时弯腰走中门,

Mal haec raanz roxheeh,
ma24 haɯ53 za:n11 zo31he33
来 给 家 知道

出门让家人知道,

Mal haec boh jings meeh rauz ranl,
ma24 haɯ53 po33 ʨiŋ35 me33 zau11 zan24
来 给 父 和 母 我们 见

出门让父母亲看见,

Rauz nangh xaml raaixraaih,
zau11 naŋ33 ɕam24 za:i31za:i33
我们 坐 安心 真的

我们坐得很安心,

Nangh xaml needt raaixraaih.
naŋ33 ɕam24 ne:t35 za:i31za:i33
坐 安心 踏实 真的

坐得很踏实。

Soongl goy os raanz mal doc dangs,
so:ŋ2433 ʔo35 za:n11 ma24 to53 taŋ35
两 哥 出 家 来 都 嘱咐

哥俩出门前嘱咐家人,

Dangs nauz may hee may,
taŋ35 nau11 ma33 he53 ma33
嘱咐 说 母亲 啊 母亲

说母亲啊母亲,

Miz haec xuangs dul xac,
mi11 haɯ53 ɕu:ŋ35 tu24 ɕa53
不 让 放 门 等

不要留门等,

Miz haec ax dul genz,
mi11 haɯ53 ʔa31 tu24 kɯn11
不 让 开 门 上

不要留小门,

Hamhnix wois bail xunz miz daaus,
ham33ni31 voi35 pai24 ɕun11 mi11 ta:u35
今晚 仆人 去 玩 不 回

今晚去玩不回家,

Wois miz daausmal eeux,
voi35 mi11 ta:u35ma24 ʔe:u31
仆人 不 回来 家

我们不回家,

Wois miz daausmal raanz,
voi35 mi11 ta:u35ma24 za:n11
仆人 不 回来 家

我们不回来,

Haec mengz ees gaanz dul manhmanh,
haɯ53 mɯŋ11 ʔe35 ka:n11 tu24 man33man33
让 你 门销 卡 门 牢牢

你们牢牢闩好门,

Xiaml gaanz mux manhmanh.
ɕi:m24 ka:n11 mu31 man33man33
楔子 卡 楔子 牢牢

用楔子牢牢卡住它。

Hamhnix goy nangh yiangz nuangx nangh needt,
ham33ni3133 naŋ33 ji:ŋ11 nu:ŋ31 naŋ33 ne:t35
今晚 哥 坐 和 妹 坐 踏实

今晚和妹坐得很踏实,

Nangh yiangz nuangx nangh xaml,
naŋ33 ji:ŋ11 nu:ŋ31 naŋ33 ɕam24
坐 和 妹 坐 安心

和妹妹坐得很安心,

Rauz lix saml mal nangh,
zau11 li31 sam24 ma24 naŋ33
我们 有 心 来 坐

我们有心来此坐,

Goy lix daamc mal nangh.
33 li31 ta:m53 ma24 naŋ33
哥 有 胆 来 坐

哥哥有胆来此坐。

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz laaul rauz reegt raanz lix ramx mbos,
la:i35 nau11 la:u24 zau11 zεk35 za:n11 li31 zam31 ɓo35
认为 说 怕 我们 旁 家 有 水 井

说我家旁边有井水,

Reegt siec lix ramx qyaml,
zεk35 siə53 li31 zam31 ʔjam24
旁 屋檐 有 水 隐瞒

屋旁暗藏水,

Lix bux gaml bux hah,
li31 pu31 kam24 pu31 ha33
有 人 紧握 人 限制

有人约束有人管,

Lix bux hah bux xeeuz,
li31 pu31 ha33 pu31 ɕe:u11
有 人 限制 人 看管

有人约束有人守,

Nac rauz deeuz xeel menl gah nangh,
na53 zau11 te:u11 ɕe24 mɯn24 ka33 naŋ33
不如 我们 离开 抛弃 你 自己 坐

不如我们离开让你坐,

Bail xeel nuangx gah nangh.
pai24 ɕe24 nu:ŋ31 ka33 naŋ33
去 抛弃 妹 自己 坐

哥哥离开妹妹自己坐。

Nac goy songs deel daausbail eeux,
na5333 sɔŋ35 te24 ta:u35pai24 ʔe:u31
最好 哥 送 她 回去 家

不如哥哥先送她回去,

Songs deel daausbail raanz,
sɔŋ35 te24 ta:u35pai24 za:n11
送 她 回去 家

送她转回去,

Songs deel gvas soongl gungx saaml baanz,
sɔŋ35 te24 kwa35 so:ŋ24 kuŋ31 sa:m24 pa:n11
送 她 过 两 角 三 平路

送她走三弯两路,

Lengcxih daausmal waanz xonz weanl xoixruangh,
lɯŋ53ɕi33 ta:u35ma24 va:n11 ɕɔn11 vɯ:n24 ɕoi31zu:ŋ33
才 回来 回应 句 歌 忧伤的人

才来回应妹的歌,

Waanz xonz bic xoixruangh.
va:n11 ɕɔn11 pi53 ɕoi31zu:ŋ33
回应 句 诗歌 忧伤的人

回应妹的歌。

Goy xih reegt raanz doc miz lix ramx mbos,
33 ɕi33 zεk35 za:n11 to53 mi11 li31 zam31 ɓo35
哥 是 旁 家 都 不 有 水 井

哥家旁边无井水,

Roh raanz doc miz lix ramx qyaml,
zo33 za:n11 to53 mi11 li31 zam31 ɓo35
外 家 都 不 有 水 隐瞒

屋外不暗藏有水,

Miz lix buxlaez gaml jings hah,
mi11 li31 pu31laɯ11 kam24 ʨiŋ35 ha33
不 有 谁 看管 和 限制

没有约束没人管,

Miz lix buxlaez hah jings gaml,
mi11 li31 pu31laɯ11 ha33 ʨiŋ35 kam24
不 有 谁 限制 和 看管

没人约束没人守,

Rauz lix saml mal nangh,
zau11 li31 sam24 ma24 naŋ33
我们 有 心 来 坐

我们有心来此坐,

Goy lix daamc mal nangh.
33 li31 ta:m53 ma24 naŋ33
哥 有 胆子 来 坐

哥哥有胆来此坐。

Banz saml genl maswaanc [4] loc nuangx,
pan11 sam24 kɯn24 ma35va:n53 lo53 nu:ŋ31
成 心 吃 (水果名) 啦 妹

妹妹有心吃果子,

Banz daamc genl maswaaul [5]
pan11 ta:m53 kɯn24 ma35va:u24
成 胆 吃 (水果名)

有胆你就吃果子,

Mic laaul hunz laez hah,
mi53 la:u24 hun11 laɯ11 ha33
不 怕 人 哪 禁止

不怕谁人管,

Mic laaul buxlaez hah.
mi53 la:u24 pu31laɯ11 ha33
不 怕 谁 禁止

不怕谁人禁。

Feax hah xih hah geac xonz gaangc nis reegt soic,
fɯə31 ha33 ɕi33 ha33 kɯə53 ɕɔn11 ka:ŋ53 ni35 zεk35 soi53
别人 禁止 是 禁止 (助词) 句 讲 小 旁 耳环

人家禁止的是耳边悄悄话,

Feax hah xih hah geac xonz gaangc niangx gogt riez,
fɯə31 ha33 ɕi33 ha33 kɯə53 ɕɔn11 ka:ŋ53 ni:ŋ31 kɔk35 ziə11
别人 禁止 是 禁止(助词) 句 讲 小 根 耳

人家禁止的是耳根悄悄话,

Geacnix weanl buxjees buxlaaux roxnyiel mic hah,
kɯə53ni31 vɯ:n24 pu31ʨe35 pu31la:u31 mi53 ha33
这个 歌 老人 大人 听到 不要 禁止

唱给长辈听的歌是允许的,

Weanl xamzmaiz mic hah.
vɯ:n24 ɕam11mai11 mi53 ha33
歌 热闹 不要 禁止

唱歌热闹是允许的。

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚你总是说,

Laais nauz byagtgaadt dauc baangx ric,
la:i35 nau11 pjak35ka:t35 tau53 pa:ŋ31 zi53
认为 说 青菜 长 畔 溪

青菜长在小溪边,

Mbael deel xic xazramh,
ɓaɯ24 te24 ɕi53 ɕa11zam33
叶子 它 紫色 (颜色浓密状)

叶子呈紫色,

Nuangx lumz hams rauz xaux,
nu:ŋ31 lum11 ham35 zau11 ɕau31
妹 忘 问 咱们 早

妹妹忘记早问我,

Nuangx lumz hams rauz naanz,
lu:ŋ31 lum11 ham35 zau11 na:n11
妹 忘 问 咱们 长

妹妹忘记早问哥,

Hees gaais goy banzraanz laez fih,
he35 ka:i3533 pan11za:n11 laɯ11 fi33
不知道 (助词) 哥 成家 了 没有

不知哥成家没有,

Goy banzeeux laez fih.
33 pan11ʔe:u31 laɯ11 fi33
哥哥 成家 了 没有

哥哥成家了没有。

Geac goy xih byagtgaadt dauc baangx ric,
kɯə5333 ɕi33 pjak35ka:t35 tau53 pa:ŋ31 zi53
(助词) 哥哥 是 蔬菜 长 畔 溪

哥哥蔬菜长在小溪边,

Mbael miz ndil mbael xic,
ɓaɯ24 mi11 ɖi24 ɓaɯ24 ɕi53
叶子 不 好 叶 紫色

叶子不好呈紫色,

Byagt miz xic mbael jams,
pjak35 mi11 ɕi53 ɓaɯ24 ʨam35
蔬菜 不 紫色 叶 红色

菜叶非紫即暗红,

Jih mengz hams miz hams doc fih banzeeux,
ʨi33 mɯŋ11 ham35 mi11 ham35 to53 fi33 pan11ʔe:u31
即使 你 问 不 问 都 没有 成家

不管你问不问都没成家,

Hams miz hams doc fih banzraanz,
ham35 mi11 ham35 to53 fi33 pan11za:n11
问 不 问 都 没 成家

问不问我都没成家,

Bux ndael daanz roxheeh,
pu31 ɖaɯ24 ta:n11 zo31he33
人 内 坛 知道

寨上人们知,

Jaangl mbaanx nix roxheeh.
ʨa:ŋ24 ɓa:n31 ni31 zo31he33
中 寨子 这 知道

寨上人们知。

Nac nuangx xih byagtgaadt dauc baangx ric,
na53 nu:ŋ31 ɕi33 pjak35ka:t35 tau53 pa:ŋ31 zi53
脸 妹妹 是 蔬菜 长 畔 溪

倒是妹妹你蔬菜长溪边,

Lix bux lic deel xomx,
li31 pu31 li53 te24 ɕɔm31
有 人 打理 它 茂盛

有人打理长得茂,

Lix bux rumx deel saangl,
li31 pu31 zum31 te24 sa:ŋ24
有 人 培土 它 高

有人培土长得高,

Gol deel xaanz dol rih,
ko24 te24 ɕwa:n11 to24 zi33
棵 它 茂盛 多 土地

枝繁叶茂盖一地,

Jis deel duec dol bol,
ʨi35 te24 tuə53 to24 po24
枝 它 茂盛 多 坡

枝叶繁茂满山坡,

Genl dangz hoz miz doh,
kɯn24 taŋ11 ho11 mi11 to33
吃 到 喉咙 不 停

吃进喉咙很顺畅,

Nohndos waanh miz il,
no33ɖo35 va:n33 mi11 ʔi24
瘦肉 换 不 同意

瘦肉换都不同意,

Nohbiz waanh miz haec,
no33pi11 va:n33 mi11 haɯ53
肥肉 换 不 给

肥肉换也不给,

Goy damx gvas reegt siec gvas ndoil,
33 tam31 kwa35 zεk35 siə53 kwa35 ɖoi24
哥 只是 过 旁 屋檐 过 白白

哥只是从屋檐下走过,

goy damx gvas reegt siec gvas qyal,
33 tam31 kwa35 zεk35 siə53 kwa35 ʔja24
哥 只是 过 旁 屋檐 过 白白

只是从屋檐下走过而已,

Jaanlnauz byagt dangz xaz xos daih,
ʨa:n24nau11 pjak35 taŋ11 ɕa11 ɕo35 tai33
以为 菜 连 根 放 口袋

以为把菜连根装口袋,

Jaanlnauz jaih dangz goongc xos laanz,
ʨa:n24nau11 ʨai33 taŋ11 ko:ŋ53 ɕo35 la:n11
以为 捡 连 根 放 篮子

以为连根放篮子,

Haec gul byaaic ronl banz deg laih,
haɯ53 ku24 pja:i53 zɔn24 pan11 tɯk33 lai33
让 我 走 路 成 被 追赶

本来走路反被追,

Leglaaiz daih miz xongl,
lɯk33la:i11 tai33 mi11 ɕɔŋ24
实际 袋子 不 包

幸好我没口袋,

Miz laail xoml heenz rih,
mi11 la:i24 ɕɔm24 he:n11 zi33
不 多 死 边 地

要不死在地里了,

Miz laail wis heenz naz,
mi11 la:i24 vi35 he:n11 na11
不 多 死 边 田

要不死在田边了,

Daausnix byagt banz xaz mic hanh,
ta:u35ni31 pjak35 pan11 ɕa11 mi53 han33
这次 菜 成 丛 不 赞美

这回菜好别赞美,

Banz xaz laaux mic hanh.
pan11 ɕa11 la:u31 mi53 han33
成 丛 大 不 赞美

长得茂盛别赞美。

Nuangx hee,
nu:ŋ31 he53
妹 啊

妹妹啊,

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz laaul xih mal mal raus luangs lac,
la:i35 nau11 la:u24 ɕi33 ma24 ma24 zau35 lu:ŋ35 la53
认为 说 怕 是 狗 来 叫 弄 下

怕狗来寨子上叫,

Mal mal raus sossag baangx dah,
ma24 ma24 zau35 so35sak33 pa:ŋ31 ta33
狗 来 叫 洗衣服处 畔 河

来到河边洗衣处叫,

Mal mal raus sossag baangx hongz,
ma24 ma24 zau35 so35sak33 pa:ŋ31 hɔŋ11
狗 来 叫 洗衣服处 畔 水潭

来到水边洗衣处叫,

Laaul jiej dongz mal yuamh,
la:u24 ʨiε53 tɔŋ11 ma24 ju:m33
怕 姐 老庚 来 跟踪

怕同年姐姐来跟踪,

Laaul baz bix mal yuamh.
la:u24 pa11 pi31 ma24 ju:m33
怕 妻子 兄 来 跟踪

怕哥妻来跟踪。

Laaul deel mal yuamh dangz reegt ros,
la:u24 te24 ma24 ju:m33 taŋ11 zεk35 zo35
怕 她 来 跟踪 到 旁 屋檐

怕她来到屋檐下,

Mal yuamh dangz reegt raanz,
ma24 ju:m33 taŋ11 zεk35 za:n11
来 跟踪 到 旁 家

跟踪到屋旁,

Nac rauz songs deel daausbail eeux,
na53 zau11 sɔŋ35 te24 ta:u35pai24 ʔe:u31
不如 我 送 她 回去 家

不如我先送她回去,

Songs deel daausbail raanz,
sɔŋ35 te24 ta:u35pai24 za:n11
送 她 回去 家

送她转回家去,

Songs deel gvas soongl gungx saaml baanz,
sɔŋ35 te24 kwa35 so:ŋ24 kuŋ31 sa:m24 pa:n11
送 她 过 送 角落 三 平路

送她走三弯两路,

Lengc xih daausmal waanz xonz weanl xoixruangh,
lɯŋ53 ɕi33 ta:u35ma24 va:n11 ɕɔn11 vɯ:n24 ɕoi31zu:ŋ33
才 (助词) 回来 还 句 歌 小妹妹

再来回应妹的歌,

Daausmal waanz xonz bic xoixruangh.
ta:u35ma24 va:n11 ɕɔn11 pi53 ɕoi31zu:ŋ33
回来 还 句 诗歌 小妹

再来回应妹的歌。

Nuangx hee,
nu:ŋ31 he53
妹 啊

妹妹啊,

Mal benc raus luangs lac,
ma24 pɯn53 zau35 lu:ŋ35 la53
狗 本 叫 弄 下

狗本在寨上叫,

Hunz benc gvax luangs jaangl,
hun11 pɯn53 kwa31 lu:ŋ35 ʨa:ŋ24
人 本 盘旋 寨 中

人本在寨上玩,

Mal benc gvax luangs genz,
ma24 pɯn53 kwa31 lu:ŋ35 kɯn11
狗 本 盘旋 寨 上

狗本在上院游,

Hunz benc xeeuz luangs naangh,
hun11 pɯn53 ɕe:u11 lu:ŋ35 na:ŋ33
人 本 盯 寨 边

人本盯着寨边那几家,

Banz lauc feax xih mal,
pan11 lau53 fɯə31 ɕi33 ma24
成 酒 别人 是 来

办喜事人们才来,

Banz xaz feax xih os,
pan11 ɕa11 fɯə31 ɕi33 ʔo35
成 茶 别人 是 出

有好事人们才到,

Jongsboh jings jongsbix mal xeeuz,
ʨɔŋ35po33 ʨiŋ35 ʨɔŋ35 pi31 ma24 ɕe:u11
父辈 兼 兄辈 来 盯

各位父兄都来看,

Dengclaez deeuz xeel sul gah nangh,
tɯŋ53laɯ11 te:u11 ɕe24 su24 ma24 naŋ33
怎么 离开 抛弃 你们 自己 坐

怎能离开让你自己坐,

Deeuz xeel nuangx gah nangh.
te:u11 ɕe24 nu:ŋ31 ka33 naŋ33
离开 抛弃 妹 自己 坐

离开妹妹让你自己坐。

Banz lauc feax xih mal,
pan11 lau53 fɯə31 ɕi33 ma24
成 酒 别人 才 来

办喜事人们才来,

Banz xaz feax xih os,
pan11 ɕa11 fɯə31 ɕi33 ʔo35
成 茶 别人 才 出

有喜事人们才到,

Lacros lacsiec lix bux ndunl,
la53zo35 la53siə53 li31 pu31 ɖun24
屋檐 屋檐 有 人 站

檐下站满人,

Biangh genz lix bux nangh,
pi:ŋ33 kɯn11 li31 pu31 naŋ33
面 上 有 人 坐

堂上有人坐,

Saec dangs doc miz hingz,
saɯ53 taŋ35 to53 mi11 hiŋ11
侍候 凳子 都 不 赢

凳子递不赢,

Dengclaez xaus bux ndunl [6] neex doh,
tɯŋ53laɯ11 ɕau35 pu31 ɖun24 ne31 to33
怎么 让 人 站 这 独

怎叫我一人离开,

Xaus bux baanx neex doh.
ɕau35 pu31 pa:n31 ne31 to33
让 人 陪伴 这 独独

叫我一人离开。

Hamhnix xih loh jeenl rauz miz os,
ham33ni31 ɕi33 lo33 ʨe:n24 zau11 mi11 ʔo35
今晚 是 拉 手臂 我们 不 出

今晚拖我也不走,

Doons jeenl bix miz bail,
to:n35 ʨe:n24 pi31 mi11 pai24
断 手臂 兄 不 去

砍手哥哥也不去,

Beeh sul jaiz yieh nangh,
pe33 su24 ʨai11 jiə33 naŋ33
即使 你们 爱 也 坐

即使你们喜欢也要坐,

Menl miz jaiz yieh nangh.
mɯn24 mi11 ʨai11 jiə33 naŋ33
妹 不 爱 也 坐

妹妹不喜欢也要坐。

Neh haz haanx jic hamh doc laaus,
33 ha11 ha:n31 ʨi53 ham33 to53 lwa:u35
想 要 函约 几 夜 都 耽误

想要预约几晚都耽误,

Xabt jic daaus doc beeul,
ɕap35 ʨi53 ta:u35 to53 pe:u24
准备 几 次 都 错过

想约几次都错过,

Neh haz wanf hamh ndeeul doc gaanh,
33 ha11 wan31 ham33 ɖe:u24 to53 ka:n33
想 要 玩 晚 一 都 不可能

想玩一晚都很难,

Weanl yiangz nuangx doc gaanh.
vɯ:n24 ji:ŋ11 nu:ŋ31 to53 ka:n33
歌 和 妹 都 不可能

和妹唱歌都很难。

Nuangx hee,
nu:ŋ31 he53
妹 啊

妹妹啊,

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚你总是说,

Laais nauz mal mal raus sossag baangx dah,
la:i35 nau11 ma24 ma24 zau35 so35sak33 pa:ŋ31 ta33
认为 说 狗 来 叫 洗衣服处 畔 河

狗到河边洗衣处叫,

Mal mal raus sossag baangx hongz,
ma24 ma24 zau35 so35sak33 pa:ŋ31 hɔŋ11
狗 来 叫 洗衣服处 畔 水潭

来到水边洗衣处叫,

Laaul jiej dongz mal yuamh,
la:u24 ʨiε53 tɔŋ11 ma24 ju:m33
怕 姐 老庚 来 跟踪

怕同年姐姐来跟踪,

Laaul baz bix mal yuamh.
la:u24 pa11 pi31 ma24 ju:m33
怕 妻子 兄 来 跟踪

怕哥的妻来跟踪。

Laaul deel mal yuamh dangz reegt ros,
la:u24 te24 ma24 ju:m33 taŋ11 zεk35 zo35
怕 她 来 跟踪 到 旁 屋檐

怕她跟踪到檐下,

Mal yuamh dangz reegt raanz.
ma24 ju:m33 taŋ11 zεk35 za:n11
来 跟踪 到 旁 家

跟踪到屋旁。

Mal raanz lo gvaanl xauh,
ma24 za:n11 lo53 kwa:n24 ɕau33
来 家 啦 丈夫 美丽

回家啦英俊的男人,

Haec gvaanl xauh gul daausmal eeux,
haɯ53 kwa:n24 ɕau33 ku24 ta:u35ma24 ʔe:u31
给 丈夫 美丽 我 回来 家

让我那英俊的男人回家吧,

Haec gvaanl xauh gul daausmal raanz,
haɯ53 kwa:n24 ɕau33 ku24 ta:u35ma24 za:n11
给 丈夫 美 我 回来 家

让我那英俊的男人回家吧,

Mic laanz gvaanl laaux meeh,
mi53 la:n11 kwa:n24 la:u31 me33
不要 阻拦 丈夫 老 母亲

不要阻拦老娘的男人,

Mic laanz jaauc laaux meeh.
mi53 la:n11 ʨa:u53 la:u31 me33
不要 阻拦 丈夫 老 母亲

不要阻拦老娘的男人。

Nuangx hee,
nu:ŋ31 he53
妹 啊

妹妹啊,

Mal benc raus luangs lac,
ma24 pɯn53 zau35 lu:ŋ35 la53
狗 本来 叫 寨 下

狗本在下院叫,

Mal benc gvax luangs genz,
ma24 pɯn53 kwa31 lu:ŋ35 kɯn11
狗 本来 盘旋 寨 上

狗本在寨上游,

Woil raanz boh banz lauc,
voi35 za:n11 po33 pan11 lau53
因为 家 父 成 酒

因为东家办喜酒,

Woil raanz bix banz xaz,
voi35 za:n11 pi31 pan11 ɕa11
因为 家 兄 成 茶

因为东家办好事,

Hunzlaail mal xih banz buxhees,
hun11la:i24 ma24 ɕi33 pan11 pu31he35
别人 来 就 成 客人

来人都是客,

Jic jeeh jic riml hunz,
ʨi53 ʨe33 ʨi53 zim24 hun11
几 角落 几 满 人

每个角落都站人,

Weiqlengc mal los rumz xih raus,
vɯi24lɯŋ53 ma24 lo35 zum11 ɕi33 zau35
所以 狗 误认 风 就 叫

风吹草动狗就叫,

Mal banz qvax xih raus,
ma24 pan11 ʔwa31 ɕi33 zau35
狗 成 笨 就 叫

狗笨才乱叫,

Hamhnix mal mal raus luangs lac,
ham33ni31 ma24 ma24 zau35 lu:ŋ35 la53
今晚 狗 来 叫 寨 下

今晚狗到下院叫,

Mal mal gvax luangs genz,
ma24 ma24 kwa31 lu:ŋ35 kɯn11
狗 来 盘旋 寨 上

狗在寨上四处游,

Laaul xih gvaanl mengz mal genllauc,
la:u24 ɕi33 kwa:n24 mɯŋ11 ma24 kɯn24lau53
怕 是 丈夫 你 来 吃酒

怕你丈夫来吃酒,

Gvaanl nuangx dauc genl xaz,
kwa:n24 nu:ŋ31 tau53 kɯn24 ɕa11
丈夫 妹 来 吃 茶

妹妹丈夫来吃酒,

Laaul xih raus gvaanl mengz miz dingh,
la:u24 ɕi33 zau35 kwa:n24 mɯŋ11 mi11 tiŋ33
怕 是 叫 丈夫 你 不 定

说不定是叫你丈夫,

Raus gvaanl nuangx miz dingh.
zau35 kwa:n24 nu:ŋ31 mi11 tiŋ33
叫 丈夫 妹 不 定

狗叫妹妹丈夫吧。

Byagtgaadt lac mbeal nal,
pjak35ka:t35 la53 ɓaɯ24 na24
蔬菜 底下 叶 厚

白菜叶子厚,

Byagtbyaz lac mbael jams,
pjak35pja11 la53 ɓaɯ24 ʨam35
广菜 底下 叶 紫红色

广菜叶底紫红色,

Goy lumz hams mengz xaux,
33 lum11 ham35 mɯŋ11 ɕau31
哥 忘 问 你 早

哥哥忘记问你了,

Bix lumz hams mengz naanz,
pi31 lum11 ham35 mɯŋ11 na:n11
兄 忘 问 你 久

哥哥忘记早问你,

Neh haz hams dulnac laaul qvax,
33 ha11 ham35 tu24na53 la:u24 ʔwa31
想 要 问 前面 怕 笨

想要当面问怕你说我笨,

Hams baaihlangl laaul baamz,
ham35 pa:i33laŋ24 la:u24 pa:m11
问 背后 怕 粗鲁

背后问你怕无礼,

Heeh geac sul banzraanz laez fih,
he33 kɯə53 su24 pan11za:n11 laɯ11 fi33
不知道 那 你们 成家 了 没有

不知你们成家了没,

Menl banzeeux laez fih.
mɯn24 pan11ʔe:u31 laɯ11 fi33
妹 成家 了 没有

妹妹成家了没有。

Soongl nuangx xih masbug laez masbaangz [7]
so:ŋ24 nu:ŋ31 ɕi33 ma35puk33 laɯ11 ma35pa:ŋ11
两 妹 是 柚子 还是 (果树)

两位妹妹是柚子还是野果?

Masgaaml laez xaangxxiuh?
ma35ka:m24 laɯ11 ɕa:ŋ31ɕiu33
黄果 还是 野柚子

是黄果还是野柚子?

Somcndius laez somcwaanl?
sɔm53ɖiu35 laɯ11 sɔm53va:n24
酸涩 还是 酸甜

是酸还是甜?

Banzraanz laez hunzbeangs?
pan11za:n11 laɯ11 hun11pɯ:ŋ35
成家 还是 单身

成家还是单身?

Hunzbeangs laez banzraanz?
hun11pɯ:ŋ35 laɯ11 pan11za:n11
单身 还是 成家

单身还是成家了?

Hunzbeangs goy xih laanz,
hun11pɯ:ŋ3533 ɕi33 la:n11
单身 哥 就 拦

单身哥就谈,

Banzraanz gul xih ieh,
pan11za:n11 ku24 ɕi33 ʔiə33
成家 我 就 算

成家我就算了,

Banzraanz bix xih ieh.
pan11za:n11 pi31 ɕi33 ʔiə33
成家 兄 就 算

成家哥就算了。

Soongl nuangx xih ndael jos laez roh jos?
so:ŋ24 nu:ŋ31 ɕi33 ɖaɯ24 ʨo35 laɯ11 zo33 ʨo35
两 妹 是 内 朝门 还是 外 朝门

两妹在朝门内还是外?

Ndael xiangz laez roh xiangz?
ɖaɯ24 ɕi:ŋ11 laɯ11 zo33 ɕi:ŋ11
内 墙 还是 外 墙

在墙内还是墙外?

Ndael jos goy xih yiangz,
ɖaɯ24 ʨo3533 ɕi33 ji:ŋ11
内 朝门 哥 就 和

在朝门内哥就和你坐,

Roh xiangz gul doc nangh,
zo33 ɕi:ŋ11 ku24 to53 naŋ33
外 墙 我 都 坐

在墙外我也坐,

Roh xiangz bix doc nangh.
zo33 ɕi:ŋ11 pi31 to53 naŋ33
外 墙 兄 都 坐

在墙外哥哥也要坐。

Hamhnix dal ranl daadt dal beenz,
ham33ni31 ta24 zan24 ta:t35 ta24 pe:n11
今晚 眼 见 岩壁 眼 攀爬

今晚明知悬崖偏要爬,

Dal ranl reenz dal dais,
ta24 zan24 ze:n11 ta24 tai35
眼 见 岩山 眼 走

明知岩山偏要走,

Dal ranl leg buxsuc banz sais dal xunz,
ta24 zan24 lɯk33 pu31su53 pan11 sai35 ta24 ɕun11
眼 见 儿 官家 成 官 眼 玩

明知当官偏要玩,

Dal ranl mengz banz genl dal nangh,
ta24 zan24 mɯŋ11 pan11 kɯn24 ta24 naŋ33
眼 见 你 成 吃 眼 坐

明知成家偏要坐,

Dal ranl jiml banzeeux dal nangh.
ta24 zan24 ʨim24 pan11ʔe:u31 ta24 naŋ33
眼 见 金 成家 眼 坐

明知妹成家偏要坐。

Hamhnix goy xih longl ndaix binl xiangz mal rag mas,
ham33ni3133 ɕi33 lɔŋ24 ɖai31 pin24 ɕi:ŋ11 ma24 zak33 ma35
今晚 哥 是 错 得 翻 墙 来 偷 水果

今晚哥错得翻墙偷水果,

Binl das mal rag yingl,
pin24 ta35 ma24 zak33 jiŋ24
翻 墙 来 偷 生姜

翻墙偷生姜,

Mal singl baz feax nangh,
ma24 siŋ24 pa11 fɯə31 naŋ33
来 抢 妻子 别人 坐

来抢别人妻子坐,

Mal singl baex feax nangh.
ma24 siŋ24 paɯ31 fɯə31 naŋ33
来 抢 媳妇 别人 坐

来抢别人媳妇坐。

Goy yieh dal ranl daadt dal beenz,
33 jiə33 ta24 zan24 ta:t35 ta24 pe:n11
哥 也 眼 见 悬崖 眼 攀爬

哥哥明知悬崖偏要爬,

Dal ranl reenz dal dais,
ta24 zan24 ze:n11 ta24 tai35
眼 见 岩山 眼 走

明知岩山偏要走,

Dal ranl nuangx bas mais dal xunz, [8]
ta24 zan24 nu:ŋ31 pa35 mai35 ta24 ɕun11
眼 见 妹妹 嘴 粉红 眼 玩

明知妹妹漂亮偏要一起玩,

Dal ranl mengz banz genl dal nangh,
ta24 zan24 mɯŋ11 pan11 kɯn24 ta24 naŋ33
眼 见 你 成 吃 眼 坐

明知你已婚偏要坐,

Dal ranl mengz banzeeux dal nangh. [9]
ta24 zan24 mɯŋ11 pan11ʔe:u31 ta24 naŋ33
眼 见 你 成家 眼 坐

明知你成家偏要坐。

Hamhnix laaul xih bangz loodt jianh qyas gaail,
ham33ni31 la:u24 ɕi33 paŋ33 lo:t35 ʨi:n33 ʔja35 ka:i24
今晚 怕 是 布 少 丈 难 卖

今晚怕是布未足丈难卖,

Lauc fih haail qyas dagt,
lau53 fi33 ha:i24 ʔja35 tak35
酒 没 开 难 舀

酒坛没开不好舀,

Jeeuz loodt mbagt qyas rongz,
ʨe:u11 lo:t35 ɓak35 ʔja35 zɔŋ11
楼梯 少 级 难 下

梯子少级不好下,

Hunz genl gongl qyas nangh,
hun11 kɯn24 kɔŋ24 ʔja35 naŋ33
人 吃 有工作 难 坐

你有工作不好坐,

Deengl baz feax qyas nangh [10] .
te:ŋ24 pa11 fɯə31 ʔja35 naŋ33
是 妻子 别人 难 坐

你是人妻不好坐。

Hamhnix laaul xih oix meeuz idt qyas mbis,
ham33ni31 la:u24 ɕi33 ʔoi31 me:u11 ʔit35 ʔja35 ɓi35
今晚 怕 是 甘蔗 季 第一 难 啃

今晚怕是首季甘蔗难啃,

Oix meeuz ngih qyas ndaml,
ʔoi31 me:u11 ŋi33 ʔja35 ɖam24
甘蔗 季 第二 难 栽

二季甘蔗不好栽,

Leg buxgvaangl qyas nangh,
lɯk33 pu31kwa:ŋ24 ʔja35 naŋ33
儿 大爷 难 坐

官家女儿不好坐,

Laanl buxlaaux qyas nangh.
la:n24 pu31la:u31 ʔja35 naŋ33
孙子 大人 难 坐

官家孙女不好坐。

Weanl goy dies xos genz laanz max,
vɯ:n2433 tiə35 ɕo35 kɯn11 la:n11 ma31
歌 哥 放 在 上 圈 马

我的歌放马圏上,

Dies xos lac laanz waaiz,
tiə35 ɕo35 la53 la:n11 va:i11
放 在 下 圈 牛

放在牛圈上,

Dies xos nuangx bas gvaail gah neh,
tiə35 ɕo35 nu:ŋ31 pa35 kwa:i24 ka3333
放 在 妹 嘴 聪明 自己 想

让聪明妹妹自己去想吧,

Dies xos leglunz feax gah neh.
tiə35 ɕo35 lɯk33lun11 fɯə31 ka3333
放 在 幺儿 别人 自己 想

让人家幺女自己去想吧。

女:

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz byagtgaadt dauc baangx ric,
la:i35 nau11 pjak35ka:t35 tau53 pa:ŋ31 zi53
认为 说 蔬菜 长 畔 溪

说蔬菜长在小溪边,

Mbael miz ndil mbael xic,
ɓaɯ24 mi11 ɖi24 ɓaɯ24 ɕi53
叶子 不 好 叶 紫色

叶子不好呈紫色,

Byagt miz xic mbael jams,
pjak35 mi11 ɕi53 ɓaɯ24 ʨam35
蔬菜 不 紫色 叶 红色

不是紫色是暗红,

Hams miz hams doc fih banzeeux,
ham35 mi11 ham35 to53 fi33 pan11ʔe:u31
问 不 问 都 没有 成家

你问不问我都没成家,

Hams miz hams doc fih banzraanz,
ham35 mi11 ham35 to53 fi33 pan11za:n11
问 不 问 都 没 成家

你问不问我都没结婚,

Bux ndael daanz roxheeh,
pu31 ɖaɯ24 ta:n11 zo31he33
人 内 坛 知道

寨上人知道,

Jaangl mbaanx nix roxheeh.
ʨa:ŋ24 ɓa:n31 ni31 zo31he33
中 寨子 这 知道

寨上人知道。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Byagtgaadt lac mbael nal,
pjak35ka:t35 la53 ɓaɯ24 na24
蔬菜 底下 叶子 厚

蔬菜叶底厚,

Byagtbyaz lac mbael jams,
pjak35pja11 la53 ɓaɯ24 ʨam35
广菜 底下 叶子 紫红

广菜叶底紫红色,

Jih mengz hams miz hams doc fih banzeeux,
ʨi33 mɯŋ11 ham35 mi11 ham35 to53 fi33 pan11ʔe:u31
即使 你 问 不 问 都 没 成家

不管你问不问我都没有成家,

Jih mengz hams miz hams doc fih banzraanz,
ʨi33 mɯŋ11 ham35 mi11 ham35 to53 fi33 pan11za:n11
即使 你 问 不 问 都 没 成家

不管你问不问我都没结婚,

Rauz xih wanf gvaanghgunl mal xianh,
zau11 ɕi33 wa:n31 kwa:ŋ33kun24 ma24 ɕi:n33
我们 是 玩 光棍 来 游

我们光棍才来玩,

Menl xih yejlanqrenf mal xianh.
mɯn24 ɕi3353la:n24zɯn31 ma24 ɕi:n33
妹 是 单身 来 游

妹妹单身才来玩。

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚才 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz soongl nuangx xih ndael jos laez roh jos,
la:i35 nau11 so:ŋ24 nu:ŋ31 ɕi33 ɖaɯ24 ʨo35 laɯ11 zo33 ʨo35
认为 说 两 妹 是 内 朝门 还是 外 朝门

说妹在朝门内还是外,

Ndael xiangz laez roh xiangz,
ɖaɯ24 ɕi:ŋ11 laɯ11 zo33 ɕi:ŋ11
内 墙 还是 外 墙

在墙内还是在墙外,

Ndael jos goy xih yiangz,
ɖaɯ24 ʨo3533 ɕi33 ji:ŋ11
内 墙 哥 就 和

在墙内哥就和我坐,

Roh xiangz sul doc nangh,
zo33 ɕi:ŋ11 su24 to53 naŋ33
外 墙 你们 也 坐

在墙外你们也要坐,

Roh xiangz bix doc nangh.
zo33 ɕi:ŋ11 pi31 to53 naŋ33
外 墙 兄 也 坐

在墙外哥哥也要坐。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Nuangx xih ndael jos reeux roh jos,
nu:ŋ31 ɕi33 ɖaɯ24 ʨo35 ze:u31 zo33 ʨo35
妹 是 内 朝门 夹杂 外 朝门

妹妹既在朝门内也在朝门外,

Ndael xiangz reeux roh xiangz,
ɖaɯ24 ɕi:ŋ11 ze:u31 zo33 ɕi:ŋ11
内 墙 夹杂 外 墙

既在内墙也在外墙,

Xaxnauz jiml [11] miz yiangz xih ieh,
ɕa31nau11 ʨim24 mi11 ji:ŋ11 ɕi33 ʔiə33
假如 金 不 和 就 算

若你不坐就算了,

Goy miz xuex xih ieh.
33 mi11 ɕuə31 ɕi33 ʔiə33
哥 不 摆谈 就 算

哥不谈就算了。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz banz saml genl maswaanc,
la:i35 nau11 pan11 sam24 kɯn24 ma35wa:n53
认为 说 有 心 吃 果子

说我有心就来吃果子,

Banz daamc genl maswaaul,
pan11 ta:m53 kɯn24 ma35va:u24
有 胆子 吃 果子

有胆就来吃果子,

Mic laaul hunz laez hah,
mi53 la:u24 hun11 laɯ11 ha33
不 怕 人 哪 禁止

不要怕有人禁止,

Mic haaul buxlaez hah.
mi53 la:u24 pu31laɯ11 ha33
不 怕 谁 限制

不要怕有谁禁止。

Feax damx hah xih hah geac xonz gaangc nis reegt soic,
fɯə31 tam31 ha33 ɕi33 ha33 kɯə53 ɕɔn11 ka:ŋ53 ni35 zεk35 soi53
别人 只是 限制 是 限制 那 句 讲 小 旁 耳环

别人只限制耳边悄悄话,

Feax damx hah xih hah geac xonz gaangc nis reegt riez,
fɯə31 tam31 ha33 ɕi3 ha33 kɯə53 ɕɔn11 ka:ŋ53 ni35 zεk35 ziə11
别人 只是 限制 是 限制 那 句 讲 小 旁 耳

别人只限制耳旁悄悄话,

Geacnix weanl buxjees buxlaaux roxnyiel mic hah,
kɯə53ni31 vɯ:n24 pu31ʨe35 pu31la:u31 mi53 ha33
这 歌 老人 大人 听到 不 限制

这是长辈听的歌不要禁,

Weanl xamz ndax mic hah.
vɯ:n24 ɕam11 ɖa31 mi53 ha33
歌 玩 白白 不 禁止

只是玩耍的歌不要禁。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Nuangx lix saml haz mal genl maswaanc,
nu:ŋ31 li31 sam24 ha11 ma24 kɯn24 ma35wa:n53
妹 有 心 要 来 吃 果子

妹我有心来吃果子,

Banz daamc haz mal genl masliz,
pan11 ta:m53 ha11 ma24 kɯn24 ma35li11
有 胆子 要 来 吃 梨子

有胆要来吃梨子,

Ranl mengz ndil lengc nangh,
zan24 mɯŋ11 ɖi24 lɯŋ53 naŋ33
见 你 好 才 坐

见你好才坐,

Ranl geac jiml jizndaix lengc nangh.
zan24 kɯə53 ʨim24 ʨi11ɖai31 lɯŋ53 naŋ33
见 那 金 值得 才 坐

见你值才坐。

Byagt xib dug guc dug,
pjak35 ɕip33 tuk33 ku53 tuk33
菜薹 十 棵 九 棵

菜薹有很多,

Miz lix dug laez goongl lumc mbus,
mi11 li31 tuk33 laɯ11 ko:ŋ24 lum53 ɓu35
不 有 棵 哪 倒 像 葱

没有哪棵像倒下葱葱,

Mbaanx xib moc guc hunz,
ɓa:n31 ɕip33 mo53 ku53 hun11
寨 十 众 九 人

寨上人很多,

Ndil lumc mengz naanz leeh,
ɖi24 lum53 mɯŋ11 na:n11 le33
好 像 你 难 选

像你这样好难选,

Banz lumc bix naanz leeh.
pan11 lum53 pi31 na:n11 le33
成 像 兄 难 选

像哥这样好难选。

Goz dah saauhnix hongz,
11 ta33 sa:u33ni31 hɔŋ11
全 河 如此 水潭

河流有这么多水潭,

Goz ndongl saauhnix faix,
11 ɖɔŋ24 sa:u33ni31 fai31
全 森林 如此 树

森林有这么多树木,

Gah ranl jis ndeeul duec,
ka33 zan24 ʨi35 ɖe:u24 tuə53
只 见 枝 一 茂盛

只见一枝独茂盛,

Gah ranl xiuc dal menz [12] hozxiny,
ka33 zan24 ɕiu53 ta24 mɯn1111ɕin33
只 见 双 眼 迷蒙 合心

只见你合心,

Gah ranl goy saaml feax hozxiny.
ka33 zan2433 sa:m24 fɯə3111ɕin33
只 见 哥 三 别人 合心

只见哥哥很合心。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz mal mal raus luangs lac,
la:i35 nau11 ma24 ma24 zau35 lu:ŋ35 la53
认为 说 狗 来 叫 寨 下

说狗来到下院叫,

Mal mal gvax luangs genz,
ma24 ma24 kwa31 lu:ŋ35 kɯn11
狗 来 盘旋 寨 上

狗来到上院盘旋,

Weiq raanz boh banz lauc,
vɯi24 za:n11 po33 pan11 lau53
因为 家 父亲 成 酒

因为东家办喜酒,

Weiq raanz bix banz xaz,
vɯi24 za:n11 pi31 pan11 ɕa11
因为 家 兄 成 茶

因为东家办喜事,

Hunz laail mal xih banz buxhees,
hun11 la:i24 ma24 ɕi33 pan11 pu31he35
人 多 来 就 成 客人

来人都是客,

Jic jeeh jic riml hunz,
ʨi53 ʨe33 ʨi53 zim24 hun11
几 角落 几 满 人

处处站满人,

Weiqlengc mal los rumz xih raus,
vɯi24lɯŋ53 ma24 lo35 zum11 ɕi33 zau35
所以 狗 误认 风 就 叫

所以风吹草动狗乱叫,

Mal banz qvax xih raus,
ma24 pan11 ʔwa31 ɕi33 zau35
狗 成 笨 就 叫

狗笨才乱叫,

Mal mal raus luangs lac,
ma24 ma24 zau35 lu:ŋ35 la53
狗 来 叫 寨 下

狗来到下院叫,

Mal mal gvax luangs genz,
ma24 ma24 kwa31 lu:ŋ35 kɯn11
狗 来 盘旋 寨 上

狗来到上院游,

Laaul xih gvaanl nuangx mal genl lauc,
la:u24 ɕi33 kwa:n24 nu:ŋ31 ma24 kɯn24 lau53
怕 是 丈夫 妹 来 吃 酒

怕是妹的丈夫来吃酒,

Gvaanl nuangx dauc genl xaz,
kwa:n24 nu:ŋ31 tau53 kɯn24 ɕa11
丈夫 妹妹 来 吃 茶

妹的丈夫来喝茶,

Laaul xih raus gvaanl rauz miz dingh,
la:u24 ɕi33 zau35 kwa:n24 zau11 mi11 tiŋ33
怕 是 叫 丈夫 咱们 不 定

说不定是狗叫我丈夫,

Raus gvaanl nuangx miz dingh.
zau35 kwa:n24 nu:ŋ31 mi11 tiŋ33
叫 丈夫 妹妹 不 定

说不定是狗叫妹丈夫。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Laaul xih mal qvax raus roonghndianl,
la:u24 ɕi33 ma24 ʔwa31 zau35 zo:ŋ33ɖi:n24
怕 是 狗 笨 叫 月亮

怕是狗笨叫月亮,

Mal qvax xih los rumz,
ma24 ʔwa31 ɕi33 lo35 zum11
狗 笨 就 误认 风

狗笨误认是风吹,

Gul bius hunz laez hah,
ku24 piu35 hun11 laɯ11 ha33
我 没 人 哪 限制

没有何人管住我,

Menl bius buxlaez hah.
mɯn24 piu35 pu31laɯ11 ha33
妹 没 谁 限制

没有何人管住妹。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Banh mengz laais daaml laais,
pan33 mɯŋ11 la:i35 ta:m24 la:i35
刚才 你 认为 总是 认为

刚才你总是说,

Laais nauz masbug laez masbaangz,
la:i35 nau11 ma35puk33 laɯ11 ma35pa:ŋ11
认为 说 柚子 还是 野柚子

说是柚子还是野柚子,

Masgaaml laez xaangxxiuh,
ma35ka:m24 laɯ11 ɕa:ŋ31ɕiu33
橘子 还是 桔子

是橘子还是桔子,

Somcndius laez somcwaanl,
sɔm53ɖiu35 laɯ11 sɔm53va:n24
酸涩 还是 酸甜

酸涩还是酸甜,

Banzraanz laez hunzbeangs,
pan11za:n11 laɯ11 hun11pɯ:ŋ35
成家 还是 单身

成家还是单身,

Hunzbeangs bix xih laanz,
hun11pɯ:ŋ35 pi31 ɕi33 la:n11
单身 兄 就 谈

单身哥就和我谈,

Banzraanz sul xih ieh,
pan11za:n11 su24 ɕi33 ʔiə33
成家 你们 就 算

成家哥哥就算了,

Banzraanz bix xih ieh.
pan11za:n11 pi31 ɕi33 ʔiə33
成家 兄 就 算

成家哥哥就算了。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Masbug doc fih saangl,
ma35puk33 to53 fi33 sa:ŋ24
柚子 都 没 高

柚子都还没长高,

Masgaaml doc fih heenc,
ma35ka:m24 to53 fi33 he:n53
橘子 都 没 黄

橘子都还没发黄,

Banz feangh heenc feangh roz,
pan11 fɯ:ŋ33 he:n53 fɯ:ŋ33 zo11
成 半 黄 半 干

有一半黄有一半干,

Gul lengc gueh buxxoz bins meanh,
ku24 lɯ:ŋ53 kuə33 pu31ɕo11 pin35 mɯ:n33
我 还 做 青年人 到 现在

我仍是青年人,

Gueh hunz feangx bins meanh.
kuə33 hun11 fɯ:ŋ31 pin35 mɯ:n33
做 人 半 到 现在

现在仍是青年人。

Bix hee,
pi31 he53
兄 啊

哥哥啊,

Masbug woic jis saangl,
ma35puk33 voi53 ʨi35 sa:ŋ24
柚子 挂 枝 高

柚子高高挂在树枝上,

Masgaaml woic jis dams,
ma35ka:m24 woi53 ʨi35 tam35
橘子 挂 枝 矮

橘子挂在低矮树枝上,

Bix dais rams [13] dais ngaanx laez mal,
pi31 tai35 zam35 tai35 ŋa:n31 laɯ11 ma24
兄 从 泗城 从 百安 哪 来

哥从哪个城市来,

Dengclaez miz rox raz gvaanghgunh,
tɯŋ53laɯ11 mi11 zo31 za11 kwa:ŋ33kun33
为什么 不 知道 我 光棍

为何不知我单身,

Miz rox nuangx gvaanghgunh.
mi11 zo31 nu:ŋ31 kwa:ŋ33kun33
不 知道 妹妹 光棍

不知妹妹还单身。

Gah nuangx gvaanghguns waanx gvaanghguns,
ka33 nu:ŋ31 kwa:ŋ33kun35 wa:n11 kwa:ŋ33kun35
只 妹妹 光棍 还 光棍

只有妹妹还光棍,

Gvaanghguns genl hauxxeengx,
kwa:ŋ33kun35 kɯn24 hau31ɕe:ŋ31
光棍 吃 冷饭

光棍的人吃冷饭,

Genl haux leengx genz rinl,
kɯn24 hau31 le:ŋ31 kɯn11 zin24
吃 饭 露 上 石头

把饭摊开在石上吃,

Neengz ndingl goc bas deh,
ne:ŋ11 ɖiŋ24 ko53 pa3533
蚊子 红 包裹 嘴巴 筷子

苍蝇飞到筷子上,

Goc bas deh banz benl,
ko53 pa3533 pan11 pɯn24
包裹 嘴巴 筷子 成 毛

在筷子上裹如毛,

Xax mengz ranl saaulnyeez xih bangy,
ɕa31 mɯŋ11 zan24 ɕi33 paŋ33
如果 你 见 可怜 就 帮助

如你可怜我就帮帮吧,

Saaulnyeez nuangx xih bangy.
nu:ŋ31 ɕi33 paŋ33
可怜 妹妹 就 帮助

可怜妹妹你就帮帮吧。

Nuangx yieh roglaic gvaanghguns mbenl,
nu:ŋ31 jiə33 zɔk33lai53 kwa:ŋ33kun35 ɓɯn24
妹 也 麻雀 光棍 天

我像天上麻雀一样孤单,

Byalrunz gvaanghguns dah,
pja24zun11 kwa:ŋ33kun35 ta33
钢鳅 光棍 河

好比钢鳅独自游水中,

Geac ngoj xizyah nyic gvaanghgunl,
kɯə53 ŋɔ53 ɕi11ja33 kwa:ŋ33kun24
这 我 妇女 女 光棍

我是女人担心光棍啊,

Xunz lac mbenl homx doh,
ɕun11 la53 ɓɯn24 hɔm31 to33
玩 下 天 次 一

在世间也就来那么一次,

Xunz lac weac homx doh.
ɕun11 la53 vɯə53 hɔm31 to33
玩 下 云 次 一

在世间玩也就那么一次。

Gah nuangx xianh lumc ramx xianh logt,
ka33 nu:ŋ31 ɕi:n33 lum53 zam31 ɕi:n33 lɔk35
只 妹 游 像 水 游 水车

只有妹妹如水般飘零,

Bogt lumc ramx bogt joongl,
pɔk35 lum53 zam31 pɔk35 ʨo:ŋ24
翻滚 像 水 翻滚 险滩

像江水般奔波,

Geacgul hoongl miz liangz xih xianh,
kɯə53ku24 ho:ŋ24 mi11 li:ŋ11 ɕi33 ɕi:n33
我 活儿 不 粮食 就 游

无心务农四处游,

Raanz miz eeux xih xianh.
za:n11 mi11 ʔe:u31 ɕi33 ɕi:n33
家 不 家室 就 游

没有家室四处游。

Dies xos genz laanz max,
tiə35 ɕo35 kɯn11 la:n11 ma31
放 在 上 圈 马

把歌放在马圈上,

Dies xos lac laanz waaiz,
tiə35 ɕo35 la53 la:n11 wa:i11
放 在 下 圈 牛

把歌放在牛圈上,

Xonz miz laail dies bianh,
ɕɔn11 mi11 la:i24 tiə35 pi:n33
句 不 多 放 快

歌不多停得快,

Xonz miz lix dies bianh.
ɕɔn11 mi11 li31 tiə35 pi:n33
句 不 有 放 快

歌没有就停得快。


[1] buxxeeh:新屯,地名,距望谟县城七八公里。此处应代指屯堡。

[2] daic:哭,leg daic,小孩哭。这里侧重指婴幼儿,并非小孩在哭。

[3] leg:这里意为“不要”,否定词。与上句“leg”(儿女)意思不一样。

[4] maswaanc:一种水果,野生,无法与汉语直译。

[5] maswaaul:一种水果,野生,无法与汉语直译。

[6] bux ndunl:此处代借“我”。

[7] masbaangz:果树名,与汉语无对应,不能直译。

[8] 本句应理解为:你如此美丽,本来不应该来高攀,但我还是偏偏要和你一起玩耍。bas mais,嘴唇红润,说明女生很漂亮。

[9] 本句字面上说是“banz genl”(已成家),但实则是男子认为女子结婚成家而已,并非真的成家,是一种虚拟的想象,也是试探性用语。这是布依weanl中常出现的,不能与汉文化语境中的“婚外恋”相提并论。下句亦同。

[10] 本句亦为假托之辞。

[11] jiml:金子,这里代指“你”,尊称对方。

[12] xiuc dal menz:眼睛迷蒙,形容对方眼睛很漂亮,这是代指“你”。

[13] rams:泗城,即广西泗城府(治所在今广西凌云县城)。今罗甸、望谟、册亨一带原隶属于广西泗城府,雍正五年(1727年)之后,划归贵州永丰州。

布依民歌荟萃:布依文、汉文·大调民歌