搜索
  登录

目录

正直者与邪行者
所属图书:《苗族民间文学经典作品选读:中部方言:苗、汉对照》 出版日期:2015-05-01文章字数:字

正直者与邪行者

Dail Deix Jangb Dail Wix

Dliel lax,maix ob bed ut,dail bed hot dail wix jef nongx,dail ut hot dail deix jef nongx,ob laix vaf [1] mongl vaf lol,dail xid seix vaf ax yenf dail xid,ghax xit xangs dax mongl nais laib khangd zat.

从前,有两兄弟,哥哥说不正直的人才吃得开,弟弟说正直的人才吃得开,两人辩去辩来,谁也辩不赢谁,就商量去问洞穴。

Dail bed nais gid denx:“Dail deix jef nongx ghaid dail wix jef nongx?” Laib khangd zat ghax diangd hveb [2] dax:“... dail wix jef nongx!” Dail bed hot:“Mongx hnangd mongx hnangd,laib khangd zat xangs hot dail wix jef nongx nend. Hangd mongx ax hsent,ob dad nais ib dias haib.” Dail bed dad nais:“Dail deix jef nongx ghaid dail wix jef nongx?” Laib khangd zat diangd hveb dax:“... dail wix jef nongx” Dail bed hot:“Mongx hnangd mongx hnangd,laib khangd zat nangl nangl xangs hot dail wix jef nongx nend,ax dot mongx nongf nais ngit.” Dail ut nais:“Dail deix jef nongx ghaid dail wix jef nongx?” Laib khangd zat jus deix xangs hot:“... dail wix jef nongx” Ait nend hul,dail ut seix ax yib dail bed mongl ait wix,ait nend,dail bed qit dul dax,ghax ghongs dail ut bangf ob jil hniub mais dliul yangx.

哥哥先问:“正直的人才吃得开,还是不正直的人才吃得开?”洞穴就传来回音:“……不正直的人才吃得开!”哥哥说:“你听你听,洞穴告诉说不正直的人才吃得开。如果你不相信,我俩再问一次。”哥哥又问:“正直的人才吃得开,还是不正直的人才吃得开?”洞穴就传来回音:“……不正直的人才吃得开!”哥哥说:“你听你听,洞穴仍然告诉说不正直的人才吃得开,不然你自己问问看。”弟弟问:“正直的人才吃得开,还是不正直的人才吃得开?”洞穴真的告诉说:“……不正直的人才吃得开!”虽然如此,弟弟也不依哥哥去搞歪门邪道的事。因此,哥哥生气起来,就把弟弟的两只眼睛抠瞎了。

Dail ut yens ghongs hniub mais dliul yangx,ax bub ait deis jef diangd leit zaid. Nenx hsenk benf [3] diangd lol leit dangl gid laib zaid nos id,dail ghet ved nos nais nenx hot:“Zek waix dail,mongx dliul mangl dliul mais,dail mongl hangd deis mongl?” Dail ut xangs hot:“Wil bed hot dail wix jef nongx,wil hot dail deix jef nongx,wil ax yib nenx mongl ait wix,nenx qit dul dax ghax ghongs wil bangf hniub mais dliul yangx. Xangf nongd wil diangd ax leit zaid yel,dlak mongx baib wil bit ib hmangt yet ghet.” Dail ghet ved nos dab hot:“Hel,mongx lol bit mangf,mongx ghax bit diot wil bangf pit ghangb. Hxib hmangt dol ngix dax wil zaid dias vangl [4] dongf dliangb xangs mongx ax gid hxib leif.” Ait nend,dail ut ghax bit diot laib zaid nos nongd.

弟弟的眼睛被抠瞎了,不知道怎样才能回到家。他摸索着,转回来到半路那座寺庙,老和尚问他:“天快黑了,你瞎眉瞎眼,还到哪里去?”弟弟告诉说:“我哥哥说不正直的人才吃得开,我说正直的人才吃得开。我不依他去搞歪门邪道的事,他生气来就把我的两只眼睛抠瞎了。现在我回不到家了,请你允许我睡一晚上吧,老公公。”老和尚回答说:“好吧,你来睡嘛。你就睡在我的背后。晚上野兽到我家来串门摆故事,你别害怕啊。”于是,弟弟就睡在这座寺庙里。

Hxib hmangt,dol ngix jus deix dax laib zaid nos nongd dongf dliangb xangs. Nenx dol jus dax leit ghab diux ghax nais ghet ved nos hot:“Ghet,mongx zaid ait xid daib mongs ngix gheib liol [5] hangt bongt zend gheik lis not nongd?”Ghet ved nos hot:“Mangx dax dongf dliangb xangs ghax dongf dliangb xangs,ax gid not niux not lot!Ax dot nend,wil ax baib mangx dax yel.” Ait nend,dol ngix ghax ax bet lot yel,bus dax laib zaid nos gid niangs dongf dliangb xangs.

晚上,野兽真的到这座寺庙来摆故事。它们一来到门口就问老和尚:“老公公,你家为什么有这么浓烈的桔梗味、橘子味呀?”老和尚说:“你们来摆故事就摆故事,不要多嘴多舌!不然的话,我就不允许你们来了。”于是,野兽都不说话了,进到寺庙里摆起故事来。

Dail dlieb liax dongf hot:“Wil hnalb nongl dax mongl vangs nail nongx,bongf gid dab laib lix mongx bangf ghab dangd maix bib laib ghab daib box was gib wib gib wib,dlab dail gheik ghongd [6] dliul mais bub nend,qeb mongl lad jil hniub mais dliul ghax bongf mais dlial dax dail.”

黄鼠狼说:“我昨天去找鱼吃,见下面那块田的出水口有三个转去转来的小浮薸,要是眼瞎的人知道了,捡去涂瞎了的眼睛就会复明。”

Dail dliangk dongf hot:“Wil hnaib hnaib mongl ait niangs gheib nongx,ghuk dot bib dod dliangb dux gheib vik diot gid nangl ghab ghangb gid laib khangd id,dlab dail gheik ghongd bub nend,qeb mongl ghax jangx dlas dail.”

野猫说:“我天天偷鸡吃,集得三斗鸡肫藏在下游路下坎那个洞里。要是人知道了,捡去就发财了。”

Dail xed dongf hot:“Wil hnaib hnaib seix mongl def naix nongx,ghuk dot bib kent hlinb hliongt fix diot laib ghab zat hvangb bil aib,dlab dail gheik ghongd bub nend,mongl ed ghax jangx dlas dail.”

老虎说:“我天天都去吃人,集得三篮子的首饰挂在对面那个悬崖上。要是人知道了,去要就发财了。”

Dol ngix dongf leit dol hmangt,jef zul zangl.

野兽摆故事直到深夜,才散去。

Fangx waix yangx,dail ut bod hfut ghet ved nos,ghax hsenk benf dax mongl leit laib lix gid dab bangf ghab dangd,hsenk dot bib laib ghab daib box,gal lial lad diot ob jil hniub mais,jus deix diangd bongf mais dax yangx. Nenx dad dax mongl gid nangl ghab ghangb gid laib khangd id qeb dot bib dod jenb,dax mongl hvangb bil laib ghab zat id qeb dot bib kent hlinb hliongt nix.

天亮了,弟弟谢了老和尚,摸索着来到下面那块田的出水口处,摸得三个小浮薸,赶快涂在两只眼睛上,真的重见光明了。他去下游路下坎那个洞里捡得三斗金子,又去对面那个悬崖捡得三篮子的银首饰。

Dail ut ak nix ak jenb diangd lol leit zaid,dail bed nais hot:“Mongx ait deis diangd bongf mais dax,dail dot lol dol nix dol jenb not nongd ut?”

弟弟背金背银回到家,哥哥问道:“弟弟,你怎么重见光明,还得来怎么多金银呀?”

Dail ut xangs dail bed ait nend dluf ait nend.

弟弟如此这般地告诉了哥哥。

Dail bed hot:“Ait nend,mongx seix ghongs wil bangf ob jil hniub mais niox,mais wil seix dax mongl qeb dot nix dot jenb lol.”

哥哥说:“那么,你也把我的两只眼睛抠瞎,让我也去捡得金银回来。”

Dail ut das ves seix niut ghongs,ait nend,dail bed ghax nongf ghongs nongf bangf ob jil hniub mais dliul niox,hsenk benf dax mongl leit laib zaid nos id,xangs dail ghet ved nos hot:“Wil ut yangf khangd niangs wat,ghongs wil ob jil hniub mais dliul yangx.Xangf nongd wil diangd ax leit zaid yel,dlak mongx baib wil bit ib hmangt yet ghet.” Dail ghet ved nos hot:“Wil zaid ngif diux ngif zaid,ax maix khangd qut diot mongx bit,wil baib mongx ib daif ghad hxud haib ib yas ghab ghok dul,mongx jit mongl ghab guf det gid waix mongx bit.” Ait nend,dail bed ghax jit dax mongl ghab guf det gid waix bit mongl yangx.

弟弟死活不愿抠,哥哥就自己把自己的两只眼睛抠瞎了,摸索着来到那座寺庙,告诉老和尚说:“我弟弟内心非常恶毒,把我的两只眼睛抠瞎了,现在我回不了家,请你让我睡一晚上吧,老公公。”老和尚说:“我家房屋狭窄,没有地方给你睡,我给你一袋灰烬和一撮箕柴圪蔸,你爬到那树梢上去睡吧。”于是,哥哥就爬到那树梢上去睡了。

Hxib hmangt,dol ngix jus deix dax laib zaid nos nongd dongf dliangb xangs. Nenx dol jus dax leit ghab diux ghax nais ghet ved nos hot:“Ghet,mongx zaid ait xid daib mongs ngix gheib liol hangt bongt zend gheik lis not nongd?” Ghet ved nos hot:“Mangx nongf vangs ngit mangf.” Ait nend,dol ngix ghax dlial hangd mongx dlial hangd nongd vangs,ait deis seix vangs ax jas,ax bub daib mongs diot hangd deis dax,hangt bongt diot hangd deis dax.

晚上,野兽真的到这座寺庙来摆故事。它们一来到门口就问老和尚:“老公公,你家为什么有这么浓烈的桔梗味、橘子味呀?”老和尚说:“你们自己找找看嘛。”于是野兽就忽而这里忽而那里地寻找,怎么也找不到,不知道香气是从哪里来的,臭气是从哪里来的。

Dail ghab daib nangl hot:“Wil nongf bub niangb hangd deis aib lail,qab wil yut wat,hxat hvib dot ngix lol mangx ax baib wil nongx.”

小老鼠说:“我倒是知道在哪里,可惜我太小了,担心得肉来你们不给我吃。”

“Hais!Ait deis ax baib mongx ngix nongx nend? Ait dot lol,dad ib dos ngix linl diot mongx nongx gid denx.”

“怎么不给你肉吃呢?弄得来,先拿一坨瘦肉给你吃。”

“Jus deix leif!”

“说话要算数!”

“Jus deix!Ait dot lol,dad ib dos ngix linl diot mongx nongx gid denx.”

“算数!弄得来,先拿一坨瘦肉给你吃。”

Dail nangl xangs hot:“Niangb ghab guf det gid waix aib.”

小老鼠告诉说:“在那树梢上。”

Dol ngix zangt mais bub jub ngit,bongf ghab guf det gid waix jus deix maix dail naix,ghax hot dail dliangk mongl ait lol.

野兽睁大眼睛,看见树梢上真的有个人,就让野猫去弄来。

Dail dliangk jit hxit dax mongl,gid waix ghax put ghad hxud dax. Dail dliangk dliul mais yangx,dik tob lol dab.

野猫忽地爬上去,上面就撒灰烬来。野猫眼睛瞎了,跳到地下。

Nenx dol dad hot dail leib mongl ait lol. Dail leib dad jit hxit dax mongl,gid waix nangl nangl put ghad hxud dax. Dail leib dliul mais yangx,seix dik tob lol dab.

它们又让猴子去弄来。猴子又忽地爬上去,上面仍然撒灰烬下来。猴子眼睛瞎了,也跳到地下。

“Ob daib ax xenf,ghet xed ait lol jef nongx.”

“它俩不行,老虎去弄来才得吃。”

Dail bed hnangd hot dail xed nongt jit dax,hxib bongt wat. Dail xed jit hxit dax mongl,gid waix ghax nef ghab ghok dul dax,ghet xed bongt ves,dlial ghax tuk had diot dail naix,ait gos lol leit dab yangx.

哥哥听说老虎要爬上来,怕极了。老虎忽地爬上去,上面就砸柴圪蔸下来。老虎力气大,很快就把哥哥咬住,叼到地下来了。

Dol ngix xit luf ngix nongx,mongx ib dos,wil ib dos,jus hxot ghab daib,ghax nongx ngix jul yangx.

野兽抢肉吃,你一坨,我一坨,一小会儿,就把肉吃完了。

Dail nangl yut ves,luf ax dot ngix nongx,nenx nais hot:“Hangd qend mangx hot dliat ib dos ngix linl diot wil nongx nend,dliat niangb hangd deis?”

小老鼠力气小,抢不到肉吃。它问道:“刚才你们说留一坨瘦肉给我吃,留在哪里?”

“Dail xid dail nins dliat diot mongx? Dail leif jox ghad [7] ,mongx mongl nongx.”

“谁还记得留给你!还剩一根肠子,你去吃吧。”

“Hangt wat,hangt wat.”

“太臭,太臭。”

“Hangt? Nongx ghax hvit nenk mongl nongx,ax dot bib nongx mongl mongx ghax hsab!”

“臭!吃就快点去吃,不然我们吃了你就干瞪眼!”

Ait nend,dail nangl ghax dot jus jox ghad hangt nongx.

于是,小老鼠只得把那根臭肠子吃。


[1] vaf:辩解、辩论。

[2] diangd hveb:回音、回话。

[3] hsenk benf:摸索、摸黑。

[4] dias vangl:串门。

[5] ngix gheib liol:桔梗,多年生草本,主治感冒咳嗽、肺结核。

[6] dail gheik ghongd:人,民间故事中其他动物或鬼怪对人的称呼。

[7] jox ghad:肠子。

苗族民间文学经典作品选读:中部方言:苗、汉对照