搜索
  登录

目录

小媳妇最聪明
所属图书:《苗族民间文学经典作品选读:中部方言:苗、汉对照》 出版日期:2015-05-01文章字数:字

小媳妇最聪明

Dail Niangb Yut Hsat Vas

Gid denx,maix ib zaid dlob bad daib,bib dail daib,ob dail hlieb dot niangb yangx,ghet lul ghend zaid,ib zaid naix dongx hvib xit vut,khangd nongx khangd nangl sail dlongs ves [1] diob ob.

从前,有一家父子四人,三个儿子中,两个大的娶了媳妇,老头管家,一家人团结友好,生活宽裕。

Ait nend hul,maix ib gid ghet lul seix dail ax liangl hvib:Nongf lul yangx,ghend zaid ghend ax dot not xus hniut yel,ob bib dail daib sail dad deix [2] bongt wat,ghend ax qix zaid. Nenx xangx yangs ob dail niangb hxid,dail deis vas not,jef vut dliat nenx ghend zaid.

虽然如此,有一件事情老头也还不满意:自己老了,管家管不了几年了,几个儿子都太老实,管不起家。他想对两个媳妇测试看,哪一个聪明得多,才好让她管家。

Nongx niangx Hmub dail,ghet lul gol ob dail niangb lol nenx ghab mais,hot ob daib hot:“Nongx niangx dail,wil nongt ed ob bib jens gid gongb but mais but bad,but wuk but ghet:Liuk ax maix lob ob dail,vob bangf dlub xok diongx hmongb ob laib,lob bil bat dlaib hsongd ob jil,mangb nongf mongl vangs,hxid dail xid vangs jas gid denx.”

就要过苗年了,老头把两个媳妇喊到面前,对她俩说:“要过年了,我要用几件东西祭祖:无脚团鱼两只,红心白萝卜两个,黑骨猪脚两只。你俩各自去找,看谁先找到。”

Ghet lul bangf hseid,ob dail niangb ax gaix ax yib. Ait deis vangs dot dol gid gongb nongd nend? Ob daib ghot ves [3] dlinf. Nenx dol mongl leit laib ghab tiab gid,ax bub mongl gid deis vangs,ghax niangb dab diot hangd id bub genx bub genx.

老头的话,两个媳妇不敢不听从。怎样找到这些东西呢?两个媳妇感到很难。她俩走到一个岔路口,不知道去哪里找,就坐在那里哭呀,哭呀。

Ghab tiab gid hangd id maix ib zaid,zaid nongd bangf dail daib pik hnangd gid gux maix naix genx,ghax tongb diux dax hxid,bongf dios ob dail jib niangb vangt,ghax nais hot:“Ob dail ad,ait xid mangb genx xens hvib not nongd?”

岔路口那里有一户人家,这家的一个姑娘听见外面有人哭,就开门出来看。她见是两个年轻媳妇,就问道:“两位姐姐,为什么你俩哭得这样伤心?”

Ob daib xangs dail daib pik ait nend dluf ait nend [4] .

她俩如此这般地告诉了姑娘。

Dail daib pik hnangd ob daib xangs jul,ghax diek hot:“Ob dail ad,ait xid mangb niad not nongd!Dol gid gongb nongd mangb zaid sail niangb,dail mongl hangd deis vangs!”

姑娘听她俩说完,就笑道:“两位姐姐,为什么你俩这样傻呀!这些东西你俩家里都有,还去哪里找嘛!”

Ob daib dab hot:“Niul yut,ob naf hvib nongt das mongl,mongx dail dad ob deb xib!”

她俩回答说:“小妹,我俩急得要死,你还拿我俩开玩笑!”

Dail daib pik hot:“Wil xangs mangb,liuk ax maix lob ghax dios jed,vob bangf dlub xok diongx hmongb ghax dios git gheib ghaid git gas,lob bil bat dlaib hsongd ghax dios tait hlongb.”

姑娘说:“我告诉你俩,无脚团鱼就是糍粑,红心白萝卜就是鸡蛋或鸭蛋,黑骨猪脚就是 炭。”

Ob dail niangb hnangd yangx,hnangd jus deix dios dail,ghax bod hfut dail daib pik,ghangb hvib ghangb liak diangd lol zaid.

两个媳妇听了,觉得完全正确,就谢了姑娘,高高兴兴转回家。

Hnaib dangl ghangb,ob dail niangb dad jed,git gheib haib tait job diot dail ghet.

第二天,两个媳妇拿糍粑、鸡蛋和 炭交给老头。老头问她俩道:“是你俩自己想到呢,还是谁告诉你俩的?”

Dail ghet nais ob daib hot:“Nongf dios mangb nenx jas dax ghaid dail xid xangs mangb?”

她俩老老实实告诉说:“是岔路口那户人家的一位姑娘告诉我俩的。”

Ob daib dad deix xangs hot:“Dios laib zaid ghab tiab gid id bangf dail daib pik xangs ob hot.”

老头赞叹说:“这位姑娘太聪明了,你俩去问她看,愿不愿来跟你俩做妯娌。”

Ghet lul xangx hot:“Dail daib pik nend vas wat,mangb mongl nais nenx hxid hangd ax hangd lol des mangb ait jid ad.”

两个媳妇到姑娘家问。姑娘家知道老头家住房宽敞,有吃有穿,三儿子勤劳、手巧、善良、英俊,就答应了。

Ob dail niangb dax mongl dail daib pik zaid nais. Dail daib pik zaid bub ghet lul zaid dins diux dins zaid,maix nongx maix nangl,ghet lul bangf daib bib gangt ngas,sux bil,vut hvib,vut nios,ghax dab hveb yangx.

小媳妇来到几天,老头就说:“儿大儿当家,父老父让权。从今以后,我不管家了,让小媳妇来管。”

Dail niangb yut lol leit ob bib hnaib,ghet lul ghax hot:“Daib hlieb daib ait bad,bad lul bad ait daib. Ghaid nongd mongl waix,wil ax ghend zaid yel,dliat niangb yut lol ghend.”

小媳妇会管家,家里鸡鸭成群,猪牛满圈,粮食满仓,衣物满柜,越来越富。

Dail niangb yut sux ghend zaid,diub zaid yis gheib seix diangl,yis bat seix hlieb,vob gad baid nongl,ud qub baid git,vel ait vel dlas dax.

有个官员看老头家越来越富,一点也不服气。有一天,他派几个手下来把老头喊去说:“老头,听说你家小媳妇很聪明,她做什么成什么,你家整个家产都是她添置成的。现在,我要重如山坡的猪头,你在三天之内必须拿来交给我,不然的话,我就抄你家。”

Maix dail ghab lail hxid ghet lul zaid vel ait vel dlas,ib nenk seix ax mais hvib. Maix ib hnaib,nenx xangt ob bib dail lob bil dax gol ghet lul mongl hot:“Ghet lul,hnangd hot mongx zaid niangb yut vas bongt wat,nenx ait laib xid jangx laib xid,mongx zaid dangx laib ghab diux zaid sail dios nenx xit jangx. Xangf nongd,wil nongt ed laib khob bat hniongd liek laib bok,mongx niangb bib hnaib gid diongb nongt dad dax diot wil,ax dot nend,wil ghax dax cob mongx zaid!”

老头哭着转来告诉小媳妇。小媳妇说:“怕什么嘛!你明天去问官员,山坡重多少斤,我们就称多少斤猪头交给他。”

Ghet lul genx genk hxenk diangd lol xangs dail niangb yut. Dail niangb yut hot:“Hxib laib gheix xid mangf!Mongx fub fal mongl nais ghab lail,laib bok hniongd not xus jangb,bib ghax dliok not xus jangb khob bat diot nenx.”

第二天,老头去对官员说:“你先称山坡有多少斤,我们才好称多少斤猪头拿来交给你。”

Dail ghab lail niad mais yangx,ib dangl hnaib jef hot:“Laib khob bat wil ax ed yel,wil ed jud not liek jox eb ghax niox,mongx bib hnaib gid diongb nongt dad dax!”

官员傻眼了,半天才说:“猪头我不要了,我只要多如河水的酒就算了,你三天之内必须拿来。”

Ghet lul nangl nangl genx genk hxenk diangd lol mongl xangs dail niangb yut. Dail niangb yut hot:“Ax hxib,mongx fub fal mongl nais ghab lail,jox eb maix not xus dit,bib ghax lix not xus dit jud diot nenx.”

老头仍然哭着转来告诉小媳妇。小媳妇说:“不怕,你明天去问官员,河水有多少碗,我们就量多少碗酒交给他。”

Hnaib dangl ghangb,ghet lul dad dax mongl hot ghab lail:“Mongx lix jox eb maix not xus dit yet,wil jef vut mongl lix not xus dit jud dad dax diot mongx.”

第二天,老头又去对官员说:“你先量河水有多少碗,我们才好量多少碗酒拿来交给你。”

Dail ghab lail nangl nangl niad mais yangx,ib dangl hnaib jef hot:“Jud wil seix ax ed yel,dias nongd wil ed dail bad gheib nas git,fub fal mongx nongt dad dax!”

官员仍然傻眼了,半天才说:“酒我也不要了,这次我只要一只下蛋的公鸡,你明天必须拿来。”

Ghet lul dad genx genk hxenk diangd lol xangs dail niangb yut. Dail niangb yut hot:“Ax naf hvib,fub fal mongx naix lul niangb zaid qet ves,wil nongf dad mongl diot nenx.”

老头又哭着转来告诉小媳妇。小媳妇说:“别心焦,明天你老人家在家休息,我自己拿去交给他。”

Hnaib dangl ghangb,dail niangb yut dax mongl ghab lail zaid,jus bongf dail ghab lail ghax hot:“Ghab lail,mongx ed dail bad gheib nas git,wil ghet dail ax bil mongl vangs,dlak mongx dangl ib hlat yet!”

第二天,小媳妇去官员家,一见官员就说:“官员,你要下蛋的公鸡,我公公还没有去找,请你等一个月吧!”

Dail ghab lail nais hot:“Nenx ait xid dail ax bil mongl vangs?”

官员问道:“他为什么还不去找呢?”

Dail niangb yut diek gib nib xangs hot:“Nenx hnaib nongl hxib hmangt qeb dot dail jib daib yangx!”

小媳妇笑嘻嘻地说:“他昨天晚上生孩子了!”

Dail ghab lail nenk mais cat nul hot:“Mongx dail ghab daib wid nongd,gaix dad wil ait ob bat zab!Daib jangs ait deis sux qeb jib daib [5] nend?”

官员瞪起眼睛,吼道:“你这个小妇人,敢拿我当二百五!男人怎么会生孩子呢?”

Dail niangb yut ax naf ax jend,dab hot:“Mongx bub daib jangs ax qeb jib daib,ait deis ax bub bad gheib ax nas git nend?”

小媳妇不慌不忙,回答说:“你知道男人不生孩子,怎么不知道公鸡不下蛋呢?”

Dail ghab lail gos lil gos lot [6] ,laib xid seix ax dongf ed yel.

官员理屈词穷,什么也不提要了。


[1] dlongs ves:(生活)轻松、(经济)宽裕。

[2] dad deix:正直、憨厚、老实、诚实。

[3] ghot ves:费力、够劲儿。

[4] ait nend dluf ait nend:如此这般。

[5] qeb jib daib:生孩子的婉辞。

[6] gos lil gos lot:理屈词穷。

苗族民间文学经典作品选读:中部方言:苗、汉对照