搜索
  登录

目录

莴囊约
所属图书:《苗族民间文学经典作品选读:中部方言:苗、汉对照》 出版日期:2015-05-01文章字数:字

莴囊约

Vob Nangl Yel

Vob Nangl Yel maix bib dail bed,dail hlieb bit hot Dlas,dail diongb bit hot Vib,dail bib bit hot Jenb. Bangs Ab Vob vut niux wat,bet deis dax nais nenx mongl ait niangb nenx seix niut mongl,dol bed mongb hvib dax ghax xit xangs tiet nenx mongl mail.

莴囊约有三个哥哥,大哥叫沙,二哥叫依,三哥叫金。因为莴囊约太漂亮了,哪个地方来为她说媒,她都不愿意,哥哥们很生气,就商量拉她去卖。

Maix ib hnaib,nongx gad dat yangk,bib jid dax dlab Ab Vob hot:“Vob,mongx des bib mongl hvad xangx mongl.” Ab Vob nongf bub dol bed ait hvib ax lal hul,seix ax bub ait deis vaf,ghax des dol bed dax mongl.

有一天,吃过早饭,三兄弟骗阿莴说:“莴,你跟我们赶场去。”阿莴虽然知道哥哥们起心不好,但也不知道怎样推辞,就跟随哥哥们去了。

Nenx dol mongl leit dangl gid,bongf dail ngix dot dik ghol zol ghol zol diot laib vud hvangb bil,dail xid seix ghend ax gos nenx,Ab Vob ghax nais hot:“Dol bed,dail ngix aib dios dail ngix gheix xid?” Dol bed dab hot:“Dios dail ngix dot.” Ait nend Ab Vob ghax gol hxak dax:

他们走到半路,看见一只山羊在对面的树林里一蹦一跳,谁也管不着它,阿莴就问道:“哥哥们,那只野兽是什么野兽呀?”哥哥们回答说:“是一只山羊。”于是,阿莴就唱起歌来:

Hol hol eit eil,

嗬嗬唉唉,

Vob seix Vob Nangl Yel,

莴是莴囊约,

Jenb seix Jenb Nangl Yel,

金是金囊约,

Vib seix Vib Nangl Yel,

依是依囊约,

Dlas seix Dlas Nangl Yel,

沙是沙囊约,

Dlob laix jus dail nal,

四人同娘养,

Jus laix naib lol diangl.

共一个妈生。

Dangt niox bib dail dial,

生下三兄弟,

Dangt niox jus dail nil.

只生妹一个。

Ait deis kub liex dial,

为啥三兄弟,

Nongt mail dius bangx dlol?

要把妹妹卖?

Dlab wil jox nangs vut,

假如我命好,

Hfaid lind jangx dail dot,

变成只山羊,

Vud hlieb wil mongl bit,

大山林我去栖息,

Vud yut wil mongl fat,

小山林我就走过,

Hfud vud wil was zeit,

山头我转过,

Ghangb vud wil was zeit,

山脚我转过,

Dlenl laib vud bas dliat,

整个山林都钻遍,

Maix hnaib wil jas vut

有朝一日我景况会好。

Dail bed hlieb dab hxak hot:

大哥唱歌答道:

Hol hol eit eil,

嗬嗬唉唉,

Dlab mongx jox nangs vut,

假如你命好,

Hfaid lind jangx dail dot,

变成只山羊,

Hfud vud mongx was zeit,

山头你转过,

Ghangb vud mongx was zeit,

山脚你转过,

Dlenl laib vud bas dliat,

整个山林都钻遍,

Ax yongs wil gos mait.

不会把妹妹捉住。

Vud hlieb mongx mongl bit,

大山林你去栖息,

Vud yut mongx mongl fat,

小山林你就走过,

Maix hnaib seix jas vut.

有朝一日你景况会好。

Qab bul zaid not vangt,

可惜别家青年多,

Yis maix bongl wof diut,

养有一对凶猎犬,

Bongl dlad diel nios lot,

一对花嘴的猎犬,

Dias ngix hfud Jes Lit [1]

纠利山上去打猎,

ngix zuk ngix jus bongt,

山羊逃命气欲绝,

Dlad ghax mongl jas dot,

山羊终遇上猎犬,

ngix ghax mongl gos hxongt,

山羊就挨枪子儿,

Mongx mongl gid deis vut.

你去哪里才好啊?

Ait nend,Ab Vob ghax gos hxak yangx,hxangt eb mais cenk,jus hvib seix des dol bed dax mongl. Nenx dol bub mongl bub mongl,mongl leit Vongl Xangb Jux [2] ,bongf dol nail ghob nail zongt niangb diot diub eb hfaid daid wenf wenf,Ab Vob dad gol hxak dax:

就这样,阿莴唱输了,她揩着眼泪,无奈地跟随哥哥们前行。他们走啊走啊,走到翁相桥,看见麻勾鱼、黄尾鱼在河里不停地摆动尾巴。阿莴又唱起来:

Hol hol eit eil,

嗬嗬唉唉,

Dlab wil jox nangs vut,

假如我命好,

Hfaid lind jangx nail zongt [3]

变成黄尾鱼,

Ghangb bongx wil was zeit,

波浪下面我游过,

Guf bongx wil was zeit,

波浪上面我游过,

Bongx hlieb wil mongl hxet,

大波浪我去住下,

Bongx yut wil mongl fat,

小波浪我就游过,

Maix hnaib wil jas vut.

有朝一日我景况会好。

Dail bed diongb dab hxak hot:

二哥唱歌答道:

Hol hol eit eil,

嗬嗬唉唉,

Dlab mongx jox nangs vut,

假如你命好,

Hfaid lind jangx nail zongt,

变成黄尾鱼,

Ghangb bongx mongx was zeit,

波浪下面你游过,

Guf bongx mongx was zeit,

波浪上面你游过,

Bongx hlieb mongx mongl hxet,

大波浪你去住下,

Bongx yut mongx mongl fat,

小波浪你就游过,

Maix hnaib seix jas vut.

有朝一日你景况会好。

Saib bul zaid not vangt,

可恨别家青年多,

Ghangb bongx mongl diot cat,

波浪下面去安笱,

Guf bongx mongl diot cat,

波浪上面去安笱,

Mongx nangl nangl gos cat.

你仍然被笱捕获。

Ait nend,Ab Vob dad gos hxak yangx,ax bub ait deis ait yel,nangl nangl hxangt eb mais cenk,des dol bed mongl.

就这样,阿莴又唱输了,不知道怎么办,仍然揩着眼泪,跟哥哥们走。

Nongt leit diub xangx dail,nenx dol jas dail ghet xed. Dail ghet xed nongd niangb diot ghab but gid,lol eb mais gul liul gul liul ngit nenx dol. Ab Vob ghax gol hxak diot dail ghet xed:

就要到场坝了,他们遇到一只老虎,这只老虎坐在路边,淌着眼泪看他们。阿莴就对老虎唱歌:

Hol hol eit eil,

嗬嗬唉唉,

Xit xus mongl vangs nongx,

饿了就去找吃的,

Ngangl mait dlol ghax niox,

把妹吃掉就算了,

Dail xid ax qib mongx,

没有谁来欺负你,

Ait deis mongx nongt genx?

你为啥还要哭?

Dail ghet xed dab hxak hot:

老虎唱歌答道:

Hol hol eit eil,

嗬嗬唉唉,

Wil ngas lot ngangl eb niux,

我口渴吞口水,

Xit xus ngangl dab fangx,

饥饿吞黄泥,

Dot dios ngangl daib niux,

不可吞妹妹,

Qab bul tiet liod was xangx,

别人牵牛到集市去卖,

Dial tiet ad mail niox,

你哥却拉你到集市去卖,

Wil hat [4] ad jef genx.

我可怜妹妹才哭。

Dol bed hnangd ait nend,ax vut ghab mais tiet Ab Vob mongl diub xangx mail yel,ghax yangl nenx diangd zaid lol. Lol leit Vongl Xangb Jux,dol bed hot:“Bib niangb ghab hfud jux nongd nongx gad hnaib yet,hangb gid gid mongl.” Nongx jangx gad hnaib dail,dol bed ghax jus hvongd Ab Vob dax mongl dab. Jox jux nongd hvib juf not zangd,dol bed hsent hot nenx das yangx nend,ghax diangd zaid lol. Nenx dol ghangb hvib bongt wat,jus lol leit zaid,ghax dib gheib dib gas nongx.

哥哥们听老虎这样说,不好意思拉妹妹到集市去卖了,就带她转回家来。来到翁相桥,哥哥们说:“我们在桥头吃午饭吧,然后再走。”就要吃成午饭时,哥哥们就把阿莴猛推下去。这座桥高十多丈,哥哥们以为她死了,就转回家。他们高兴极了,一回到家,就杀鸡杀鸭吃。

Ab Vob dliangd dax mongl leit dangl yangl,ghas diot laib ghab ghok det,baix ax sos dab,naix ax bil das,niangb diot dangl zat nangx hens ghax hens,hens ghax hens. Deid hxot nongd,dol khat fangb nangl qab niangx lol jas,ghax dliuk nenx lol. Dol khat nais nenx hot:“Mongx ait xid dliangd bil nend?” Ab Vob ghax xangs dol khat ait nend dluf ait nend. Dol khat hnangd yangx,at hat bongt wat,nais nenx hot:“Xangf nongd mongx hlib diangd zaid ghaid hlib des bib mongl nend?” Ab Vob dab hot:“Bod hfut mangx dliuk wil,wil des mangx dail xid mongl ait niangb mongl ghax niox,wil ax hlib diangd zaid yel.” Ait nend,nenx ghax des ib dail khat fangb nangl lol mongl ait niangb.

阿莴跌下去途中,幸被一个树桩绊住而没有直往下掉,人还没有死,在半山崖中哎哟哎哟地不断呻吟。恰好这时,几位东方客人划船来遇到,就把她救下来。客人问她:“你为什么跌下来的?”阿莴就如此这般地告诉客人。客人听了,非常可怜,问道:“现在你想回家还是想跟我们去呢?”阿莴回答说:“感谢你们救了我,我跟你们其中哪个做妻子算了,我不想回家了。”于是,她就跟一位东方客人去做妻子。

Ab Vob mongl khat jangx bib juf hniut yangx,dol bed sail khed hxat jul,jus ves ghax mongl nas naix jub dad ghet. Maix ib hnaib hmangt gos,dol bed nas naix jub ghangt ghangx dax leit Ab Vob niangb jox fangb id vangs zaid bit,Ab Vob xangs dangx dol xet baib nenx dol bit,ait nend,nenx dol jef lol leit Ab Vob zaid nais. Hxot id,maix jus Ab Vob xangk nenx dol,nenx dol ax xangk Ab Vob yel. Ab Vob xangs dail wuk dail ghet hot,dol khat nongd dios nenx zaid dol bed,dail wuk dail ghet ghax dab hveb dliat nenx dol lol bit,dail hot dib gheib lol nongx haib. Dol bed niangb gid liuf xit hsat hot:“Bib naix niul mak naix hsab,ait deis laib zaid nongd vut bib not nongd?”

阿莴出嫁30年了,哥哥们全都穷愁潦倒,无法就去跟人家打工。有一天傍晚,哥哥们替人家挑货来到阿莴居住的那个地方借宿。阿莴告诉大家不要留他们住,于是,他们才来到阿莴家问。那时候,只有阿莴认识他们,他们不认识阿莴。阿莴告诉公公婆婆说,这些客人是她家哥哥。公公婆婆就答应让他们来住,还说要杀鸡招待。哥哥们窃窃私语:“我们人地生疏,怎么这家人对我们这样好?”

Ax lax not xus,Ab Vob ghax hot hxangd gad hxangd vob yangx,ait lol ib dax ngix jud. Ab Vob hot:“Dol khat,xet gid naf nongx hek,dangl wil gol diux hxak diot mangx hnangd yet.” Ait nend,Ab Vob ghax gol hxak dax:

不一会儿,阿莴就把饭菜煮熟了,摆来一桌酒肉。阿莴说:“客人们,别忙吃喝,等我先唱首歌给你们听吧。”于是,阿莴就唱起歌来:

Hol hol eit eil,

嗬嗬唉唉,

Hfud dongd dongf niox hveb,

以前摆谈留下话,

Dul yel maf niox ghaib,

栎树砍去留下根,

Niox hmid sat bax yongb.

还可看见柴刀印。

Mangx nins ghaid mangx hniongb?

你们记得还是已忘记?

Wil dail nins lax saib,

我仍然记忆犹新,

Dail nins diot diongx hmongb.

还牢记在我心中。

Dlas seix Dlas Nangl Yel,

沙是沙囊约,

Vib seix Vib Nangl Yel,

依是依囊约,

Jenb seix Jenb Nangl Yel,

金是金囊约,

Vob seix Vob Nangl Yel,

莴是莴囊约,

Bib dlob laix jus dail nal,

我们四人同娘养,

Jus laix naib lol diangl,

共一个妈妈生下。

Dangt mangx bib dail dial,

生下你们三兄弟,

Dangt niux jus dail dlol,

只生妹妹我一个,

Mangx sot [5] xenb niox dail.

你们为什么这样折磨妹妹?

Bul tiet liod was xangx,

别人牵牛到集市去卖,

Dial tiet ad mail nongx,

哥哥们拉妹去卖来为生,

Tiet leit Vongl Xangb Jux,

把妹拉到翁相桥,

Lios mait mongl ghangb jux,

推妹直往桥脚下,

Sot mait dail das niox.

定置妹妹于死地。

Seix vut dol ghaib mangx,

幸好有个枫树桩,

Ghaib det yel ghas niox;

栎树桩把我绊住,

Dad vut dol khat Fangb Nix,

更有好心台江客,

Khat fangb nangl qab niangx.

东方客人划船来,

Ax dot wil das yangx,

不然我早把命丧,

Ait deis lol jas mangx?

我咋能遇到你们?

Nenx zaid bib jid dax mais dlub hxid mais nox,ax bub hot ait deis yel. Ab Vob dad gol hxak dax:

她家三兄弟面面相觑,无话可说。阿莴又唱起来:

Hol hol eit eil,

嗬嗬唉唉,

Mangx nas naix jub ghangt nongl,

你们替人抬粮仓,

Bul baib mangx xuk liangl,

别人送银两把两,

Wil baib mangx bat liangl,

我送你们银百两,

Dad mongl mail lix ghangb vangl,

拿去购买寨脚田,

Xangt gas ax baib dal,

放鸭鸭子不走失,

Xangt nef ax baib zangl,

放鱼鱼儿不离散,

Mangx jef bub dios nil.

你们才知是妹妹。

Xet nenx dol hveb nongd yel,

别再想伤心往事,

Hangd nenx dol hveb nongd lol,

如要想伤心往事,

Jus deix mongb dliud jul,

实在痛彻我心肝!

Jangx naix gheix xid yel.

Nenx zaid bib jid dax diangd lol leit zaid,vel nenx vel xit sas,ax vut ghab mais niangb fangb ait naix yel,sail kheib ghongd das jul.

她家三个哥哥回到家,越想越羞愧,再没有脸面在世上为人,都上吊死了。


[1] Jes Lit:纠利,地名,何处待考。

[2] Vongl Xangb Jux:翁相桥,地名,何处待考。

[3] nail zongt:黄尾鱼,一种河鱼。

[4] hat:可怜、同情。

[5] sot:折磨。

苗族民间文学经典作品选读:中部方言:苗、汉对照