搜索
  登录

目录

耐公和旁公
所属图书:《苗族民间文学经典作品选读:中部方言:苗、汉对照》 出版日期:2015-05-01文章字数:字

耐公和旁公

Ghet Nail Ghet Pangt

Lol dus diangs [1] Ghet Nail,

爆发耐公案件,

Lol dus diangs Ghet Pangt.

爆发旁公纠纷。

Ghet Pangt daib ghab Hxangb,

旁公儿子嘎香,

Ghet Pangt daib ghab Dangt,

旁公儿子嘎宕,

Seix Ghet Nail dangl gongl,

遇耐公在路上,

Jas Ghet Nail det xet [2] .

遇耐公在途中。

Mongx ngit dail Ghet Nail,

你看那个耐公,

Hangd aib hangd nongd yel.

整天东游西逛。

Dlab naix nongx gad sod,

骗别人早饭吃,

Dliot naix ed nix dlub.

诈人家银子用。

Nenx nais dail daib Hxangb,

他问儿辈嘎香,

Nenx nais dail daib Dangt:

他问儿辈嘎宕:

Mangb mongl hangd deis daib?

你俩去哪里呀?

Mangb mongl hangd deis vangt?

你俩到哪里去?

Daib ghab Hxangb jef vud,

儿辈嘎香才说,

Daib ghab Dangt jef vud:

儿辈嘎宕才讲:

Ob dad bad vangs xangs bud,

我俩找巫师给爹占卜,

Ob dad bad vangs xangs nais.

我俩找巫师给爹问卦。

Mongx bad mongb not ghaid xus?

你爹痛多或少?

Mongx bad mongb hniongd ghaid mens?

你爹病重或轻?

Ib gangx daib jef vud:

两个孩子才说:

Mongb not ax mongb xus,

爹痛多不痛少,

Mongb hniongd ax mongb mens.

爹病重而不轻。

Nenx niangb dot ib hxib,

他能活一个时辰,

Niangb ax dot ib hnaib.

他也活不到一天。

Nenx niangb dot ib hxot,

一个时辰他能活,

Niangb ax dot ib hmangt.

一宿怕他难得过。

Ghet Nail jef lol vud:

耐公才来说:

Dliel ob hniut denx id,

在那前几年,

Mongx bad ob ait zangt mal,

你爹我俩做马生意,

Nenx xus wil nix penb mongl,

他欠我一些碎银,

Nenx xus wil jenb pit khut.

他欠我半块金锞。

Xus bib bat liangl nix,

欠三百两银,

Xus bib juf sangx jenb.

欠三十钱金。

Xangf nongd jangx ib hsangb gid hsongd,

现计本金一千两,

Jangx ib bat ghab linf.

现计利息一百两。

Mangb hnangd ghaid dot hnangd?

你俩听说过没有?

Mangb bub ghaid dot bub?

你俩知道不知道?

Daib ghab Hxangb jef vud,

儿辈嘎香才说,

Daib ghab Dangt jef vud:

儿辈嘎宕才讲:

Laib nend ob ax bub,

这事我俩不知道,

Laib nend ob ax hnangd.

这事我俩没听说。

Mongx gangb ax lol sod,

你的虫儿不早来,

Mongx nes ax lol hvit.

你的鸟儿不早到。

Wil bad dib diongx dail ax fal,

敲鼓我爹也不起,

Wil bad buk lot dail ax dab.

撬嘴我爹也不答。

Wil naix nongf dangx mongl ghab dab,

我的老人进泥土,

Wil lul nongf los mongl ghangb jid.

我的老人沉潭底。

Mongx dad niux mongl langl niel,

你用嘴去塞铜鼓,

Mongx dad lot mongl saib naib.

你用嘴去诈父母。

Mongx laib jax nongd xad vud,

你这佳难说清楚,

Mongx laib lil nongd xad hmat.

你这理难讲明白。

Daib ghab Hxangb jef xangs,

儿辈嘎香才问,

Daib ghab Dangt jef xangs,

儿辈嘎宕才问,

Lol xangs bad Ghet Pangt:

他俩来问旁公:

Mongx xus Ghet Nail nix penb mongl,

你欠耐公一些碎银,

Mongx xus Ghet Nail jenb pit khut,

你欠耐公半块金锞,

Mongx dot ghaid ax dot?

你得还是不得?

Mongx xus ghaid ax xus?

你欠还是不欠?

Ghet Pangt jef lol vud:

旁公才来说:

Laib nix wil ax dot,

这银我没有得,

Laib jenb wil ax xus.

这金我没有欠。

Nenx dax ghaid ax dax?

他来还是不来?

Nenx lol ghaid ax lol?

他到还是不到?

Ib zas nenx ghongb dax,

一会儿他就来,

Ib hxot nenx ghongb lol.

一会儿他就到。

Mangx yax wil bit ghab dab,

你们移我到地下睡,

Mangx xuk wil bit but jib.

你们扶我到火坑躺。

Ghet Nail ghongb dax wix,

耐公来到了,

Ghet Nail ghongb dax sos.

耐公走拢了。

Dax wix ghongb dax ghab:

来到就喊叫:

Ghet Pangt ghail Ghet Pangt,

旁公呀旁公,

Mongx mongb not ghaid xus?

你痛多还是少?

Mongx mongb hniongd ghaid mens?

你病重还是轻?

Hxot id ob ait zangt mal,

那时我俩做马生意,

Mongx xus wil nix penb mongl,

你欠我一些碎银,

Mongx xus wiil jenb pit khut,

你欠我半块金锞,

Xus bib bat liangl nix,

欠三百两银,

Xus bib juf sangx jenb.

欠三十钱金。

Jangx ib hsangb gid hsongd,

变成千两本金,

Jangx ib bat ghab linf.

变成百两利息。

Mongx hniongb ghaid nins ghet?

你记得还是忘了?

Ghet Pangt ghongb fal zangl,

旁公忽然起,

Qeb diud diangb dangd Diel.

捡起把长刀。

Ghongb jus maf laib hfud,

砍耐公头颅,

Ghongb jus xongl laib khob.

戳耐公脑袋。

Ghet Nail ghongb baix eb,

耐公血掉下来,

Ghet Nail ghongb lol hxangd.

耐公血洒地上。

Ghet Nail jef lol vud:

耐公才来说:

Wil nongf dax jox lal,

我来清清白白,

Wil nongf lol gid vut.

我来正正当当。

Hek yenb jangx wil mongl,

抽杆烟我就走,

Hek eb jangx wil diangd.

喝口水我就回。

Mongx dib wil baix eb,

你却打我流血,

Mongx maf wil lol hxangd.

你杀我血溅地。

Mongx hxid hlieb ghaid yut?

你看事大还是小?

Mongx hxid not ghaid xus?

你看赔多还是少?

Ghet Pangt jef lol vud:

旁公才来说:

Mongx dax jox lal nongf niox,

你如好意来没事,

Mongx dax gid vut nongf niox.

你如善意来没啥。

Wil nangb nongf jangd daid,

我是蛇会卷起尾巴,

Wil xed nongf jangd khob.

我是虎会缩着脑袋。

Ob nongf xix xix hxed,

我俩便亲亲热热,

Ob nongf hol hol vut.

我俩便和和气气。

Mongx dax hvib ax lal,

你来不安好心,

Mongx lol hnid ax vut.

你来不怀善意。

Mongx ait hvib nongx naix,

你起心吃人,

Mongx ait hvib nongx bul.

你蓄意害友。

Mongx hxid wil ax hxed,

你看我生着病,

Mongx dangl wil ax das.

你等我不早死。

Mongx ait hvib gangb ninl,

你心是蚂蟥心,

Mongx ait dliud gangb ghenb.

你心是臭虫心。

Had hmid ob jox nif,

一口牙两舌头,

Laib lot ob xangb ghangx.

一张嘴两下巴。

Mongx dil bil jangx bait,

你遮坡成雪,

Mongx hxud hxend jangx nongs.

你洒水成雨。

Dlab naix nongx ghongd liongl,

骗人家为了吃肉,

Vangs bul ed nix dlub.

找朋友为要银子。

Mongx hfab wil waix dad waix,

你玩弄我忽上忽下,

Mongx hfaid wil dab dad dab.

你戏弄我忽高忽低。

Wil hfud nangb jef fal,

我蛇头才立起,

Wil hfud xed jef xongt.

我虎头才伸出。

Jef jangx jib niol dul,

才烧起这把火,

Jef jas wangl nongd eb.

才酿成这起祸。

Mongx hot wil xus mongx nix penb mongl,

你说我欠你一些碎银,

Mongx hot wil xus mongx jenb pit khut,

你说我欠你半块金锞,

Xus bib bat liangl nix,

欠三百两银,

Xus bib juf sangx jenb.

欠三十钱金。

Jangx ib hsangb gid hsongd,

变成千两本金,

Jangx ib bat ghab linf.

变成百两利息。

Ob lol sos jax pid taib [3]

那就论烧油锅佳,

Ob lol hmat lil juf dot.

那就论捞斧头理。

Mongl ghab Ghab Liangx dax,

去喊嘎良来,

Mongl gol Ghab Deit dax.

去喊嘎兑来。

Ghab Liangx dax liub wil,

嘎良来铸锅,

Ghab Deit dax dangt dot.

嘎兑来制斧。

Lol liub wil hxib ninx,

牛时来铸锅,

Lol dangt dot hxib xed.

虎时来制斧。

Liub jangx laib wil vongx,

铸成口龙锅,

Dangt jangx diangb dot hob.

制成把雷斧。

Laib wil liek laib hlaib,

锅像副棺材,

Diangb dot taid dail xed.

斧像只老虎。

Dail xid hvib ax lal,

哪个心不正,

Dail xid hnid ax vut.

哪个意不好。

Dail vongx maib nenx bil,

龙抓他的手,

Dail hob ghok nenx hxenb.

雷拽他的肘。

Dax kib diot vangx wil,

把他烫伤在锅边,

Lol hluk diot but sot.

让他脱皮在灶上。

Wix hxib maib ghongb dax,

到时候他俩就来,

Sos hmangt maib ghongb lol.

到时辰他俩就到。

Ib laix dax pid wil,

一个来烧锅,

Ib dail lol juf dot.

一个来捞斧。

...

……

Mongx hnangd dail Ghet Nail,

你听那耐公,

Nenx nongx jax ax mongl,

佳他吞下去,

Nenx ngangl lil ax sos.

理他咽不下。

Gos jax ghab diongb hvib,

输佳在心里,

Gos lil ghab diongb hnid.

输理在意中。

Lol kib diot vangx wil,

烫伤在锅边,

Lol hluk diot but sot.

脱皮在灶上。

Lol zaf liek zaf ghangd,

脱皮像剐青蛙皮,

Lol hluk liek hluk juk.

脱皮像剥蟾蜍皮。

Jef ghab Jangb Jab dax,

才叫姜佳来,

Jef gol Lit Jab lol.

才叫利佳来。

Jangb Jab dax dib hsud,

姜佳来造链条,

Lit Jab lol hfab hlat.

利佳来搓绳子。

Dib jangx hsud ib jox,

造成链条一根,

Hfab jangx hlat ib ghok.

搓成绳子一截。

Kheib Ghet Nail mongl ngix,

捆耐公进衙门,

Kheib Ghet Nail mongl yis.

捆耐公进城邑。

Qib jangx bib niangx diangd hxed,

关他三个年头,

Qib jas bib hniut dluf xux.

关他三年过冬。


[1] dus diangs:爆发案件。

[2] det xet:半路,同dangl gid、dangl gongl。

[3] pid taib:烧油锅、烧汤捞斧,过去苗族理老常用的神判方式之一。双方较大的纠纷调解无效后,就在寨脚或坳口安放一口大锅,将水、油、小米等物和一把斧头放进锅里,由原告pid taib(用猛火烧锅),待锅里的小米烂熟,理老念完理词后被告juf taib(将锅里的斧头捞出)。如捞斧者手被烫伤则输理败诉,反之则赢。输理败诉,苗语叫gos taib.

苗族民间文学经典作品选读:中部方言:苗、汉对照