搜索
  登录

波秀和娜衣
所属图书:《苗岭古风:苗汉对照》 出版日期:2015-06-01文章字数:7535字

波秀和娜衣

Bod Dliet Sul Nax Vib

Dliel lax,maix ib dail daib dial bit Bod nend,nenx zaid maix nongx maix nangl,jus vud,nenx dot juf zab hniut id,gos mongb gheb yel,jox jid sail dliet def jul,dol naix ghax gol nenx hot Bod Dliet [1] nend. Bod Dliet dot bib juf hniut yangx,seix ax bil dot niangb. Nenx diub vangl maix dail daib pik bit gol Nax Vib,vut niux vut nios,jus vud nenx zaid hxat bongt wat,dol zaid dlas ngit ax qix,ax maix naix mongl nais;Dol zaid hxat nend,ax vut ghab mais mongl nais,hxat hvib nenx ax hangd lol ax bub ait deis ait. Ait nend,Nax Vib seix nongt dot bib juf hniut dax yangx,dail ax bil mongl khat.

从前,有个叫波的小伙子,家境较宽裕,但不幸的是,在他十五岁那年,得了一场天花病,弄得满身是麻子,人们便把他称为波秀。波秀人到三十了,都还没有成亲哩!在同一寨子上有个姑娘叫娜,按苗家子(女)父连名习惯法,人们便把她称为娜衣。娜衣长得清秀苗条,可是,家境常常端着铁锅当锣敲。富有人家嫌门户不相当,不肯提亲;而穷人家呢,又不好意思上门,怕不同意不好收场,所以娜衣也快三十了,还没有出嫁。

Maix ib lind,Bod Dliet ait ves cat dlak naix dax mongl nais Nax Vib,Nax Vib nongf ax yongs hangd,Bod Dliet ghax xens mais gongs nongs. Maix hveb hseid hot:“Waix dab ait” nend. Ax bub dios ait deis,laib waix ob hniut xit jud ax dax ib nif nongs,xangf dol gangb aib gangb nongd not not jus deix not,gik dol lix nax xix ghol jul,ib laib seix hxub ax dot. Hxot nongd,maix jus Bod Dliet zaid jef maix gad nongx,dol hsab zaid zaid sail jit vangx jit vud mongl nios vob vud,ghongs hveb lol nongx,laix laix sail yangx ves jul. Maix ib hnaib,Nax Vib xuk ib qangd ghab jongx hveb dax mongl eb gif sad,hsent leit ax maix gad nongx hxat dad wat,ghax nongf gol hxak hot:

有一次,波秀硬着头皮请人去向娜衣提亲,果不其然遭到了娜衣的拒绝,波秀好不失望。俗话说:“天不遂人愿”。不知怎么的,老天爷连续两年滴雨不下,蝗虫繁衍遍地,吃尽田中稻谷,庄稼颗粒无收。这时,除波秀家能有吃的外,家家户户只好上山摘野菜、挖蕨根。来充饥,一个二个有气无力。一天,娜衣提起一篮蕨根到沟边去洗,想起无吃的心酸,便唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Saib laib niangx hniut bal,

恨那坏年成,

Hniut yangf gangb bongx lol.

灾年蝗虫生。

Gangb nongx nax zangt nangl,

田坝来逞凶,

Nongx jul ghab det ghol.

谷秆全啃尽。

Ghab nangx ghaib hxangt dinl,

田土一片红彤彤,

Hxub ax yongs dot yel.

播下种子无收成。

Ghab nangx tit gad ngangl,

野菜树皮把饥充,

Mais fangx zait zend lel.

面如栀子难生存。

Yus diet def ax hul,

麻子丈夫也将就,

Yus dliet def seix nangl.

我愿和他来成亲。

Dot dit niaf nongx hul,

只要得碗饭吃饱,

Ed fat laib niangx bal.

为渡难关不由人。

Nax Vib gol zas hxak nongd,gos yend diot ghab but gif ab Bod Dliet hnangd yangx,nenx ghax ghangb hvib ghangb niongk diangd lol zaid dex nenx mais hot:“Mais!Mongx hvit nenk dlak naix mongl nais Nax Vib lol ait niangb!” Nenx mais hot:“Lind denx mongl nais nenx ax hangd yangx,diangd dlak naix mongl nais,mongx ax hxib naix jub diek?” Bod Dliet hot:“Nenx go lib zas hxak wil sail hnangd jul yangx,lind nongd mongl nais nenx maib hangd dail.” Nenx mais ghax diangd dlak naix mongl nais,Nax Vib jus deix hangd lol des Bod Dliet yangx. Nax Vib lol jangx ob hniut,hniut hniut vut eb vut nongs,zaid zaid seix maix nongx dax yangx,hxot nongd,Nax Vib maix nenk hfaid hvib yangx. Maix ib hnaib,nenx des Bod Dliet dax mongl ghab vud lax las gad ghol [2] ,lax dot ib zas,Bod Dliet hnangd jul ves seix jul,kib seix kib,ghax tad ud cat lol. Nax Vib jus ngit bongf nenx jox diub sul ob jil hxenb bil sail dliet def xok dial lial,ghax gol hxak hot:

娜衣所唱的歌,被躲在井沟边的波秀偷听到了,他高兴地回家对母亲说:“妈!你快请人再去把娜衣说来做媳妇吧!”他妈说:“上次去说不肯,再去说不怕人家笑掉牙?”波秀说“她唱歌我都听到了,这次去说她肯定同意的。”他妈就再次请人去提亲,娜衣果然同意嫁给了波秀。娜衣来了两年后,年岁风调雨顺,人们日子慢慢地好起来,这时,她有点后悔了。有一天她和波秀一起上山砍火捞,砍呀,砍呀,波秀觉得又累又热,就脱下衣服来。这下膀子身上全露在外,身上、手上麻得红彤彤,娜衣触景生情地唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Bul dliet def niox laib mangl,

他人麻子在脸上,

Mongx dliet def wix hxenb bil.

你的手杆全麻光。

Jox diub hxangt dial lial,

全身像结槟榔果,

Ninx des xongt seil liul.

妹为阿哥心变凉。

Det ax dios det jenl,

此树不是人栽树,

Sat ax dios sat nangl.

你做我夫不理想。

Ait jangx ob xil zangl,

咱俩到此结束吧,

Zait naix jub tat genl.

就像赶集人散场。

Bod Dliet hnangd yangx,ghax gol hxak dab hot:

波秀听了,就回敬地唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Maix dliet def niox laib mangl,

他人麻子在脸上,

Wil dliet def wix hxenb bil,

我的手杆全麻光,

Jox diub hxangt dial lial.

全身像结槟榔果。

Mait nongf ax niangb ngangl,

阿妹无米下锅慌,

Mait jef diex lob lol.

姗姗走进我家来。

Mongx nongx wil bib hniut gad,

你吃我饭三年长,

Mongx lol ob hxent hnangd,

快来咱俩算个账,

Bex jul ab mait diangd.

还清我俩再散场。

Nax Vib ib hxot vangs ax jas hseid dab,nenx ob laix ghax diangd lax las taid taid. Lax dot ib zas daib,Nax Vib ghangt khob ngit bongf jil ghab jil det maix ib dail nangb nox,ghax gol hxak hot:

娜衣一时找不到话答,他俩又继续砍火捞。砍呀,砍呀,娜衣突然见到树枝上有一条青竹标,她又触景生情地唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Wil dail ab Nax Vib,

我个娜衣妹,

Lins dail nangb nox nangb,

变条青竹标,

Bus dol vib vux vib,

钻进石旮旯,

Bod Dliet zek waix dab.

波秀无了招。

Gangl gid deis dax sos?

如何钻来到?

Mongl deis jas Nax Vib?

来把娜衣找?

Mongl hangd deis jangx hvab,

哪还配成双,

Nangl hvab taid maix aib?

相陪伴到老?

Bod Dliet hnangd yangx,ghax gol hxak dab hot:

波秀听了,便回敬地唱:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Mongx dail ab Nax Vib,

好你一个娜衣妹,

Lins dail nangb nox nangb,

变成一条青竹标,

Bus diot dol vux vib.

跑去钻那石旮旯。

Wil ed hsod dax ghongs,

我扛锄头展劲捣,

Wil ed zax dax qab,

我用钉耙发狠刨,

Jas dail nangb nox nangb.

遇着一条青竹标。

Bul vud nangb nox nangb,

他人说是青竹标,

Wil vus dios Nax Vib,

我说娜衣变蛇跑,

Nangl pangd dios liex hvab,

仍是我的好伴侣,

Dios wil sat yenx hnaib.

白头到老乐滔滔。

Nax Vib dad vangs ax jas hseid dab yel,nenx ob laix diangd lax las taid taid. Lax dot ib hxot,ib dail ngax bat dab zuk fat nenx ob laix ghab mais dax mongl,Nax Vib dad gol hxak hot:

娜衣一时又找不到话对答,他俩继续砍火捞。砍呀,砍呀,一头野猪从他们面前跑过,娜衣又触景生情地唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Wil dail ab Nax Vib,

我个娜衣妹,

Lins ait dail ngax dab,

变头野猪跑,

Dlenl laib vud jex hxib.

钻进九岭十三包。

Bod Dliet zek waix dab,

波秀摸不着头脑,

Gangl gid dos dax jasb,

从此难把阿妹找,

Ait deis diangs jangx hvab.

再也不能成对了。

Bod Dliet hnangd yangx,gol hxak dab hot:

波秀听了,便回敬地唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Mongx dail ab Nax Vib,

好你一个娜衣妹,

Lins ait dail ngax dab,

变成野猪满山跑,

Bus dol vud jex hxib.

钻进九岭十三包。

Wil zaid niangb nix eb,

我家有的是银宝,

Wil mongl diub xangx gangb,

急急往那集市跑,

Mail dail dlad dax jongb,

买得猎狗尾随找,

Mail diangb hnaid dax vongb,

买得火枪对准瞄,

Dias gos dail ngax dab.

野猪永远跑不了。

Bul vud dios ngax dab,

他人说是野猪逃,

Wil vud dios Nax Vib,

我说娜衣变猪跑,

Nangl pangd dios liex hvab,

仍是波的好伴侣,

Dios wil sat yenx hnaib.

白头到老乐滔滔。

Nax Vib dad vangs ax jas hseid dab yangx,nenx ob laix diangd lax lax taid taid. Lax dot ib zas,ob laix sail jul ves yangx,ghax xit seix niangb dab bub diub lol ves. Nax Vib ghangt khob ngit laib hnaib ib hxot,ghax gol hxak hot:

娜衣一时又找不到话来答,他们又继续去砍火捞。砍呀,砍呀,累了便双双坐下来休息。娜衣抬头看着太阳出神,触景生情地唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Wil lins ait ghox hnaib,

我要变成红太阳,

Bus diot dliel waix dlub,

挂在青天高万丈,

Niangb diot dliel waix aib.

稳稳站在白云端。

Bod Dliet zek waix dab,

麻哥你呀好心伤,

Gangl gid deis dax sosb,

无翅哪能把天上,

Mongl deis jas Nax Vib.

难找阿妹再成双。

Bod Dliet hnangd yangx,ghax gol hxak dab hot:

波秀听了,便回敬地唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Mongx dail ab Nax Vib,

好你一个娜衣妹,

Lins ait dliel ghox hnaib,

又要变成红太阳,

Niangb diot dliel waix dlub.

挂在青天高万丈。

Diangs niangb juk nongx hnaib,

还有天狗吃太阳,

Diangs niangb dliangk nongx gheib.

还有野猫把鸡伤,

Ngangl nil diot diongx hmongb,

一爪抓进口中尝。

Bul vud juk nongx hnaib.

人说天狗吃太阳,

Wil vud dios Nax Vib,

我说娜衣好模样,

Wil sat wil ax hniongb,

我的好妻永不忘,

Mongl gid deis yangx diub!

变成何物也冤枉!

Nax Vib hnangd jul,nenx mongl nos lol seix dios,Bod Dliet nongf dliet def hul,nenx fangd hvib seix vut hvib,nas nenx ait ib zaid naix seix xenf dot. Ghax gol hxak hot:

娜衣听了,思去想来也对,波秀虽然麻子,但心地善良,为人宽宏大量,跟他做一辈子夫妻也值得。于是唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Maf dol vud jex hxib,

夫妻一起砍火捞,

Hmat dol hseid jongx hvab,

歌试阿哥对得好,

Mongl gid deis sax qub.

阿妹无路可逃了。

Diangd mongl bus liex qangb,

双双回去把家瞧,

Diangd mongl des liex niangb,

安安心心持家好,

Niangb lul sangs naix jub!

相亲相爱直到老!

Ait nend,nenx ob laix ghax xit gangf bil,xit diek des jox gongl diangd lol zaid lol,xit hlib xit vut,niuf hvib niuf hnid ait ib zaid naix.

于是,他俩手拉手,笑嘻嘻回家来,和和睦睦生儿育女做一辈子好夫妻。

Det lul det nongf ngas,naix lul seix nongf das. Nax Vib hsat dal hvib nenx ob wuk ghet dol khangd xit hlib xit vut,ait deis seix ax baib xit dol,ghax gol hxak diot Bod Dliet hot:

树老了要枯,人老了也要死的。娜衣很珍惜和波秀间的恩爱,多么舍不得分开呀,便对波秀唱道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Mait des dail liex khab,

阿妹嫁给波秀哥,

Xongt gangb dail ninx dliangb,

哥娶娜衣居一室,

Xit vut jul laix sangsb,

恩恩爱爱一辈子,

Lul lol jit vangx vangb.

人老以后要仙逝。

Mait das dab fangx liangl,

妹死黄泥来遮盖,

Xongt das dab fangx liangl,

哥死黄泥来盖尸,

Liangs det liangs nangx dil,

满坟草木来相隔,

Ait deis jas mongx yel!

再遇阿哥待何时!

Bod Dliet zongb naix jul,nenx hnangd seix maix nenk xens hvib hul,hnangd hot dail naix das yangx,dail maix ghab dliux seix nongf niangb,ghax gol hxak diot Nax Vib hot:

波秀听了虽然有些伤感,但他仍以阴灵还可以活动的想法,对娜衣安慰道:

Hol hol id ol,

嗬嗬咿哦,

Hol hol id ol!

嗬嗬咿哦!

Xongt gangb dail ninx dliangb,

哥我能娶娜衣妹,

Mait des dail liex khab,

娜衣嫁我居一室,

Xit vut jul laix sangs,

恩恩爱爱一辈子,

Lul lol jus deix das.

人老以后要仙逝。

Xongt das dab fangx liangl,

哥死黄泥虽遮盖,

Mait das dab fangx liangl,

妹死黄泥来盖尸。

Ob niangb ghab dliux dlial,

我俩还有阴魂在,

Ob jit ghab waix niel,

待到走进天堂时,

Mongl ghab waix yangd niel,

还到那里去踩鼓,

Mongl eb waix diangd nail,

又到天河去捉鱼。

Mongl bus Ghet Lux vangl,

一起走进娄公寨,

Mongl des Ghet Lux niel。

去跟娄公一起居。

Gid mongl ait dlas diot bix jil,

保佑儿孙纳财宝,

Ait nios diot bix nil,

祝福女眷长伶俐,

Mais maib dot nongx nangl,

个个有吃又有喝,

Des hof fangx ax zail.

和睦相处心欢喜。

麻江县下司镇觉雅村蒙清福、蒙清明说唱


[1] Bod Dliet(波秀):Bod为人名,dliet为麻子,Bod Dliet即脸有麻子的波麻子或麻子波。

[2] lax las gad ghol:砍火捞,是刀耕火种的一种方式,即把山上的树草砍倒,放干后烧成灰肥,然后撒上小米、芝麻等作物,秋天既有收成。

苗岭古风:苗汉对照