年歌(1)
Hxak Niangx(1)
Zongb naix yad dol bul, | 听吧亲友们, |
Zongb naix yad dol yil. | 闻吧青年人。 |
Nes senk [1] niangb bix diongl, | 米雀咱冲栖, |
Xangs hxak niangb bix vangl. | 歌师在咱村。 |
Bib ghet bub jax lil, | 咱公懂古典, |
Bib bak xangs bix lol, | 咱父教我们, |
Bat ob juf jox gongl. | 百二十路歌。 |
Dail lul jus deix lul, | 人老要离世, |
Lul jit Ghab Liangx Vangl [2] . | 去住嘎两央。 |
Wil yil ghab naix yil, | 那时我年轻, |
Wil ait hvib lax lal. | 记性又不好。 |
Not hfat dlangs ax mongl, | 糠多难舂细, |
Not ghet des ax jul, | 口传有遗漏, |
Not sangs jus deix dal. | 心记有遗忘。 |
Des niangx des dongd gol, | 跟年节唱歌, |
Des xux des ud nangl, | 随气候更衣, |
Des niangx ghangb nongd mongl. | 跟着年节走。 |
Bib hek laib niangx yangl, | 咱们喝年酒, |
Bib dongf laib niangx lil, | 咱要唱年歌, |
Ax dongf jus deix dal. | 不唱真要丢。 |
Bib dongf laib niangx lil, | 咱讲那年理, |
Laib niangx diek gil nil, | 那年笑嘻嘻, |
Laib niangx jef longl lol. | 年姗姗走来。 |
Mangb denf bib dangx yangl, | 客进咱酒堂, |
Bib dangx niangs bet bol. | 酒堂闹哄哄。 |
Liek maix denf dab del, | 像踩黑泥浆, |
Denf dab fangx lid nongl. | 踩黄泥塞仓。 |
Mangb xangk bib niangx bil? | 客可识咱年? |
Ot mif bit gheix xil? | 大年叫什么? |
Nais khat ib diux lil. | 问客个道理。 |
Mangb bangf jis ax bil? | 客备好没有? |
Bib bangf jis jangx jul, | 咱的已备齐, |
Bib ait bib diex mongl, | 快快往前走, |
Bib jit dens waix gol. | 更上一层楼。 |
Bib hek laib niangx jud, | 我们喝年酒, |
Bib dongf laib niangx hseid, | 要讲年的话, |
Ax dongf bib ax hangd. | 不讲不同意。 |
Dongf jas laib niangx hseid, | 讲到年的话, |
Laib niangx diek lial wend. | 那年笑嘻嘻。 |
Bib denf mangb dangx jud, | 咱进你酒堂, |
Mangb dangx niangs bet pod. | 酒堂闹哄哄。 |
Liek maix denf ghad sangd, | 像踩黑浠泥, |
Denf dab fangx lid zaid. | 踩黄泥塞房。 |
Bib xangk mangb niangx bad, | 咱识你大年, |
Ot mif bit niangx ghaid. | 大年为正月。 |
Bib denf mangb dangx yangl, | 咱入你酒堂, |
Liek maix denf dab del, | 像踩黑泥浆, |
Denf dab fangx lid nongl. | 踩黄泥堵房。 |
Bib xangk mangb niangx jul, | 咱认识你年, |
Ot mif bit xux seil. | 末季是冬天。 |
Wil xangk jil gib liod, | 我识黄牛角, |
Ax xangk jil gib dongd, | 不识那节角, |
Ot diangd lol ghongb hxed. | 春来暖和和。 |
Wil xangk jil gib ninx, | 我识水牛角, |
Ax xangk jil gib niangx [3] . | 不识那年角。 |
Liek yangs diel xid jangx, | 造型咋个样, |
Jef jas jil gib niangx! | 才成只年角! |
Wil diangd lot nais mangx, | 回头问客人, |
Mangb mongl not mangb sux, | 走多你知晓, |
Xangs lol ait laib nangx. | 教咱做纪念。 |
Mongx vud jil gib liod, | 你说黄牛角, |
Liangs diot dliel khob hfud. | 生在头顶上。 |
Ax xangk jil gib dongd, | 不识那节角, |
Mongl xuk dangl jangb ghongd. | 去割半斤肉。 |
Dub diot dliel gib zaid, | 挂在那屋角, |
Jul bad jul dab hxid, | 全家都观望, |
Jef jangx jil gib dongd. | 就识那节角。 |
Mongx vud jib gib ninx, | 你说水牛角, |
Liangs diot dliel ghab naix. | 生在那耳边。 |
Ax xangk jil gib niangx, | 不识那年角, |
Liek yangs dangl jangb ngix. | 去提半斤肉。 |
Dub diot dliel gib diux, | 挂在门边上, |
Hot lol dub diangb dax. | 煮好端上桌。 |
Jul bad jul daib vux, | 全家吃得欢, |
Jef jas jil gib niangx. | 就识那年角。 |
Dol jes jef bongx wangl, | 源远才流长, |
Dail mais jef dax niul. | 都是娘生养。 |
Dail xid hsad hsat mongl? | 哪个生细沙? |
Dail xid hsad git nail? | 哪个育鱼蛋? |
Hsad laib niangx jit bil! | 才生年上来! |
Dail xid lol neif yangs? | 哪个来打扮? |
Laib niangx mongl jit jes. | 年才姗姗上。 |
Hsangt deis dax cob xil? | 什么风来吹? |
Jef nas niangx ob lol. | 才有二月来。 |
Qet nais mongx laib lil, | 问客个道理, |
Det nais gix ib ngol. | 如树审金竹。 |
Khat dlas dax vangs gongl, | 贵客清理路, |
Vangs diot diux bib mongl. | 定调咱们走。 |
Dol jes jef bongx wangl, | 源远才流长, |
Dail mais jef dax niul. | 都是娘生来。 |
Eb hlieb hsad git nail, | 河水育鱼蛋, |
Hsub hsab hsad hsat mongl. | 河滩生细沙。 |
Niux kab hsad ot lol, | 犁铧催节来, |
Hsad laib niangx jit bil. | 年节才拢到。 |
Kab diel dad neif yangs, | 犁头做模样, |
Lol niul laib ot mais, | 来生节脸庞, |
Laib niangx wenl jit jes. | 年节把路上。 |
Kak jent dax cob xil, | 春风呼呼吹, |
Jef nas niangx ob lol. | 才生二月来。 |
Zab hlat mongl ib dangl, | 五月去一边, |
Diut hlat mongl ib dangl. | 六月去一头。 |
Yangk ib hlat ghol liol, | 剩下一个月, |
Hlat nongd ait gheix xil? | 这月做哪样? |
Zab hlat mongl ib gid, | 五月去一边, |
Diut hlat mongl ib gid. | 六月去一头。 |
Yangk ib hlat ghol liod, | 剩下一个月, |
Hlat nongd ait diel xid? | 这月做哪样? |
Eb dex nais niel qed, | 响铜审铜鼓, |
Nais mongx ob dail qad. | 问你俩老表。 |
Dib gux baib wil hnangd, | 摆古给我听, |
Des mangx ghangb mongl hxid. | 跟你后头行。 |
Zab hlat mongl ib dangl, | 五月去一边, |
Diut hlat mongl ib dangl. | 六月去一头。 |
Yangk ib hlat ghol liol, | 剩下一个月, |
Hlat nongd hlat nongx dongdl [4] , | 这月拿过节, |
Hek laib ot xux seil. | 过节在冬季。 |
Zab hlat mongl ib gid, | 五月去一边, |
Diut hlat mongl ib gid. | 六月去一头。 |
Yangk ib hlat ghol liod, | 剩下一个月, |
Hlat nongd hlat nongx dongd. | 这月过节月。 |
Hek laib ot niangx ghaid, | 过那正月节, |
Ib hniut ghongb diangd zod. | 年到此回头。 |
Ib bax ait diel xid? | 一件做哪样? |
Ob bax ait diel xid? | 二件做哪样? |
Bib bax ait ghail xid? | 三件做哪样? |
Nais mongx laib lil hnangd, | 问客个道理, |
Mangb sux mangb lol tad, | 你们来解释, |
Des mangx ghangb mongl yad. | 咱跟后面追。 |
Ib hniut ghongb diangd ghangb, | 年满转回头, |
Ib bax qend ghaib gheb, | 一件开农活, |
Ib bax qend eb vob, | 一件起染缸, |
Ib bax qend jib niangb. | 一件找媳妇。 |
Yangk ib bax ghol liod, | 还剩下一件, |
Bax nongd nongf nongx dongd. | 这件要过年。 |
Des laix Hmub mongl nongd, | 跟随苗家走, |
Des laix daib mongl hxid. | 同苗家去看。 |
Dail xid seix hlieb dliangl, | 哪个力气大, |
Dail xid dax qangb mongl. | 哪个来要去。 |
Dail xid ghab hniub vut, | 哪家人丁旺, |
Dail xid gangb laib ot. | 哪个来娶年。 |
Gangb ib niangx dluf hniut, | 去了一整年, |
Gangb ib xux dluf bait. | 一个冬天过。 |
Nais mongx laib lil hment, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Wenx Wenl ghab hniub vut, | 紊文种子好, |
Wenx Wenl gangb laib ot. | 紊文娶那节。 |
Gangb ib niangx dluf hniut, | 去一年到头, |
Gangb ib xux dluf bait. | 一个冬天过。 |
Wenx Wenl ghab hnid hliod, | 紊文很聪明, |
Wenx Wenl gangb laib dongd. | 紊文娶那节。 |
Gangb ib niangx dluf diangd, | 去了一年满, |
Gangb ib niangx ait baid. | 整整满一年。 |
Maib diel xid lix eb? | 用啥来量水? |
Maib diel xid lix hnaib? | 拿啥量日子? |
Maib diel xid lix dongdb? | 什么量季节? |
Gongl gongl daf seix bub, | 别歌能理清, |
Gongl nongd daf seix hniongb. | 这歌早已忘。 |
Bul diangd kut xix gangb, | 人拿篓套鱼, |
Wil diangd lot senx mangb. | 我以话问客。 |
Nais dot khat ninx tiab, | 请教贵客们, |
Mangb mongl not mangx bub, | 去多你知晓, |
Xangs mongl ait niangx hlib. | 教咱把名扬。 |
Laib hlat jef lix hnaib, | 月份量日子, |
Laib dit jef lix eb. | 碗才把水量。 |
Laib hnaib jef lix dongd, | 太阳把季分, |
Lix dongd zait lix hmub. | 量季像量布。 |
Lix hsaid zait lix eb, | 量米似量水, |
Mongl lix hnaib daf hnaib, | 去量那日子, |
Mongl lix dongd daf dongd. | 去量那季节。 |
Ib hlat bib juf hnaib, | 一月三十天, |
Jef jangx juf ob dongd . | 造就十二月。 |
Niangx mongl not xus hlat? | 年去多少月? |
Niel mongl not xus hniut? | 鼓走多少年? |
Not xus niangx lol leit? | 多少年回到? |
Nais mongx laib lil hment, | 问你个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Niangx mongl juf ob hlat, | 年去十二月, |
Niel mongl juf ob hniut. | 鼓走十二年。 |
Niangx mongl hlieb dail bat, | 年去大头猪, |
Niel mongl hlieb dail vangt. | 鼓走大儿女。 |
Hlieb dail daib nangl sat, | 儿女要成家, |
Ob niangx pangd lol leit. | 两年已过去。 |
Niel hveb dail xid des, | 声鼓是谁追, |
Niel vongx dail xid des, | 龙鼓哪个随, |
Dail xid gid qangt nais. | 哪个高声问。 |
Nais mongl nangl mongl jes, | 问上又问下, |
Nais mongl bil mongl niangs, | 问左又问右, |
Bub diongb waix dliel deis. | 何处最适中。 |
Gongl gongl wil hsent jas, | 别歌我精通, |
Gongl nongd wil zek wus. | 这歌黑了天。 |
Jangx eb niel zek jes, | 像水浑源头, |
Ax bub mongl pit deis, | 不知去哪边, |
Dex hxub diel ait longs. | 请贵客指路。 |
Niel vongx eb seil des, | 龙鼓冷水追, |
Nie hveb eb seil des, | 声鼓冷水随, |
Hob lul gid qangt nais. | 雷公大声问。 |
Nais mongl nangl mongl jes, | 问上又问下, |
Neis mongl bil mongl niangs, | 问左又问右, |
Bub diongb waix dliel deis. | 何处最适中。 |
Bub diongb wangx nangl dens, | 皇家坪适中, |
Wangx hxid khangd qut bis. | 皇帝看地平。 |
Wangx nangl zaid xongt vus, | 皇帝起楼房, |
Qangb longx sul ghat vas. | 楼枕密如筘。 |
Dot daix jef tid zaid, | 有地才起房, |
Dot bax jef hfaid jud, | 有药才酿酒, |
Dot qangt jef nongx dongd. | 有季才过年。 |
Dail xid gid xangb diongx, | 是谁扛竹片, |
Ghok qangt nangl eb dax [5] . | 拉季下游来。 |
Gongl gongl wil bub niox, | 别歌我知晓, |
Gongl nongd zek dab waix. | 这歌黑天了。 |
Sail hvib zaid hsent mangx, | 全指望你们, |
Ngit dol khat dlob bax. | 请客人指导。 |
Dlangd lul gid xangb diongx, | 雄鹰扛竹片, |
Ghok qangt nangl eb dax. | 拉季下游来。 |
Niangb dal bongl qangt ot, | 还有对季节, |
Bongl bax dangd hniut ghot. | 一对旧季节。 |
Diangb dad dad diut dlot, | 长的有六拃, |
Diangb laid laid def hset. | 短的四指长。 |
Dail xid lol dangt qangt, | 哪个来兴季, |
Dib jangx bongl qangt ot, | 兴起那对节, |
Bongl bax dangd hniut ghot. | 那对旧季节。 |
Nais mongx lil nais hment, | 问客个道理, |
Gux ninagb xil ghaid dot? | 是否有古典? |
Dlas Qed haib Dlas Dangt, | 沙秋和沙当, |
Dlas Tid haib Dlas Xongt [6] , | 沙天和沙送, |
Ob laix lol dangt qangt, | 他们兴季节, |
Qend laib bil dent ent. | 兴在云雾中。 |
Ghaib lob mongl dangt qangt, | 用脚铸季节, |
Khob hfud mongl dangt hlat. | 用头铸月份。 |
Fangb waix vud wil ed, | 天上说我要, |
Fangb dab vud wil ed, | 地下说我要, |
Xit luf jens gheix xid. | 哄抢些什么。 |
Xit maf ghail hsad dangd, | 残杀就挨刀, |
Xit gik ghail hsad hseid. | 吵架就挨骂。 |
Yus bit yus gheix xid, | 大汉叫啥名, |
Nais mongx laib hseid hxed. | 问你句好话。 |
Hvent waix dab hvid hvid, | 天气好凉爽, |
Niangb ax bub xangd ghongd. | 住着好舒畅。 |
Niangb dail pik Nex Deid, | 有个脑堆妹, |
Pik Nes daib vut hfed. | 匹闹女漂亮。 |
Dlub dlub nox hsol hsod, | 生得白净净, |
Zait laib bangx bel pud. | 像鲜花一样。 |
Zait laib nix liangl ghaid, | 似白银一般, |
Liek laib nax jel dod. | 如碓中新米。 |
Fangb waix vud wil ed, | 天上说我要, |
Fangb waix ait bil dad, | 天上手臂长, |
Fangb waix dot mongl ded. | 得脑堆妹配。 |
Fangb dab ait bil laid, | 地下手臂短, |
Fangb dab hlait bil hvid. | 空空把手甩。 |
Liek maix hlait ful gheid, | 像剥松针皮, |
Jib daib hlait dul diod, | 像小孩剔柴, |
Hlait ghab diangb lol zaid. | 拿光杆回家。 |
Dax mongl jex laix zab, | 出去九个五, |
Diangd lol jus laix zab, | 回来一个五, |
Ax bub mongl nangl deis. | 不知去何方。 |
Dax mongl jex laix jex, | 出去九个九, |
Diangd lol jus laix jex, | 回来一个九, |
Ax bub mongl deis niox. | 不知去哪了。 |
Eb diangd lol dangs lix, | 车水来灌田, |
Bib diangd lol nais mangx. | 咱话问你们。 |
Mangb mongl not mangb sux, | 去多你知晓, |
Bib mongl ait laib nangx. | 教咱把名传。 |
Fangb waix gos dail xid? | 天上死了谁? |
Fangb waix gos Lil Bod, | 天上死厘波, |
Hxongb niox guf niel ghod. | 停尸铜鼓背。 |
Dangx fangb dangx vangl niangd, | 整个地方哭, |
Khat niongx dab hol hod. | 叫声震地呼。 |
Hsangt deis ait nenx jid, | 谁是他孙子, |
Hsangt deis jef ghenx jud, | 谁才抬酒来, |
Ghangt tok bais dax hvad. | 抬酒来吊丧。 |
Dail xid ait nenx hxub, | 谁是他亲戚, |
Dail xid gheik liangx bab, | 谁请来唢呐, |
Gheik liongl lid dax cob. | 请唢呐来吹。 |
Dail xid ait nenx daib, | 哪个是他崽, |
Dail xid jef ghenx jib, | 哪个抬棺材, |
Ghangt bis liangl nenx naib. | 抬棺板去埋。 |
Gongl gongl daf seix bub, | 别路歌我懂, |
Gongl nongd daf seix hniongb. | 这路歌我忘。 |
Bul diangd kut xix gangb, | 人拿篓套鱼, |
Wil diangd lot senx mangb. | 我以话问客。 |
Mangb mongl not mangx bub, | 去多你知晓, |
Xangs lol ait nangx hlib. | 教咱把名传。 |
Nongs mais ait nenx jid, | 雨做他孙子, |
Nongs mais jef ghenx jud, | 雨才抬酒来, |
Ghangt tok bais dax hvad. | 抬酒来吊丧。 |
Gangb mongl ait nenx hxub, | 蜜蜂是亲戚, |
Gangb mongl gheik liangx bab, | 蜜蜂嗡嗡叫, |
Gheik liongl lid dax cob. | 像是吹唢呐。 |
Dlangd lul ait nenx daib, | 雄鹰做他崽, |
Dlangd lul jef ghenx jib, | 雄鹰抬棺材, |
Ghangt bis liangl nenx nab. | 抬棺板去埋。 |
Hsangt deis dinx hlieb dliangl? | 哪个力气大? |
Ves dangf ninx zab dail. | 力似五头牛。 |
Ghangt qangt bus waix mongl, | 抬着节上天, |
Fangb waix jef ngit niel, | 天上才踩鼓, |
Hek laib ot xux seil. | 在冬天过年。 |
Wil qet nais mongx dail, | 借此问贵客, |
Mangb bangf jis ax bil? | 你们可备齐? |
Bib ait bib dax mongl, | 快些咱上去, |
Bib jit dens waix gol. | 更上一层叙。 |
Jit mais dinx hlieb dliangl, | 记娘力气大, |
Ves dangf ninx zab dail. | 力似五头牛。 |
Ghangt qangt bus waix mongl, | 抬着节上天, |
Fangb waix jef ngit niel, | 天上才踩鼓, |
Hek laib ot xux seil. | 过年在冬天。 |
Dail xid ghab hnid vut, | 谁心灵手巧, |
Dail xid mongl luf dot. | 谁去抢得到。 |
Nongx niangx dliel hlat diut. | 六月他过年。 |
Nenx nongx not xus hmangt? | 他过多少夜? |
Not xus hnaib lol leit? | 多少天来到? |
Nais mongx laib lil hment, | 问客个道理, |
Gox niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Hob lul ghab hnid vut, | 雷公心灵好, |
Nongx niangx dliel hlat diut. | 六月他过年。 |
Nenx nongx jex mongl hmangt, | 他过九夜满, |
Jex hnaib dinl dinl leit. | 快要到九天。 |
Leit jex hnaib dinl dinl, | 九天刚刚到, |
Ngit vangx dliab jul nail. | 盘中无鱼添。 |
Ngit vangx teb jul xul, | 缸中无佳肴, |
Ot diex lob venl venl. | 年慌忙起身。 |
Niangx lol fat det et, | 年来云雾端, |
Fangb waix niel pit diet. | 落在半空中。 |
Dail xid lol hek hniut? | 哪个来过年? |
Nongx niangx dliel det et? | 过年在云端? |
Maib diel xid tit bat? | 拿哪样当猪? |
Maib diel xid tit dit? | 用啥子当碗? |
Nais mongx lil nend hment, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Niangx lol fangb det et, | 年来到云端, |
Fangb waix niel pit diet. | 来在半空中。 |
Deb Sod haib Deb Hmangt [7] , | 启明和众星, |
Ob laix lol hek hniut, | 他们来过年, |
Nongx niangx fangb det et. | 过年在天空。 |
Maib hob fal tit bat, | 云雾当猪杀, |
Maib waix niel tit dit. | 拿天空当碗。 |
Nenx nongx bib mongl hmangt, | 它过了三夜, |
Bix hnaib dinl dinl leit. | 三天刚刚到。 |
Laib niangx dal was pet, | 年翻个筋斗, |
Niangx lol ghab ot det. | 来到那树梢。 |
Dail xid lol hek hniut? | 哪个来过年? |
Nongx niangx ghab ot det? | 过年在树梢? |
Maib diel xid tit bat? | 它拿何当猪? |
Maib diel xid tit dit? | 用什么当碗? |
Nais mongx ib dail khat, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Niangx lol ghab ot det, | 年来那树梢, |
Dlangd lul lol hek hniut. | 雄鹰来过年。 |
Maib gheib ghol tit bat, | 拿鸡鹅当猪, |
Maib ghab jil tit dit. | 用树丫当碗。 |
Nenx nongx bib mongl hmangt, | 它过三夜晚, |
Bix hnaib dinl dinl leit. | 三天刚刚到。 |
Laib niangx val vas tiet, | 那年狠命逃, |
Niangx lol diongb yangl det. | 来到树干间。 |
Dail xid lol hek hniut? | 哪个来过年? |
Maib diel xid tit bat? | 拿什么当猪? |
Maib diel xid tit dit? | 用哪样当碗? |
Nais mongx laib lil hment, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Niangx lol ghab yangl det, | 年来树干间, |
Diob bil lol hek hniut. | 啄木鸟过年。 |
Menb gangb dul tit bat, | 拿柴虫当猪, |
Menb ghab yangl tit dit. | 将树干当碗。 |
Nenx nongx bib mongl mangt, | 它过三夜晚, |
Bix hnaib dinl dinl leit. | 三天刚刚到。 |
Nenx nongx nenx lios ot, | 过完把年推, |
Laib niangx dal was pet, | 年翻个筋斗, |
Baix lol ghab ghaib det. | 落在树脚下。 |
Dail xid lol hek hniut? | 哪个来过年? |
Nongx niangx ghab ghab det? | 过年在树脚? |
Maib diel xid tit bat? | 拿什么当猪? |
Maib diel xid tit dit? | 用哪样当碗? |
Nais mongx laib lil hment, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Niangx lol ghab ghaib det, | 年来树脚下, |
Nangl zol lol hek hniut. | 老鼠来过年。 |
Maib zend yel tit bat, | 青籽当猪, |
Maib bex yel tit dit. | 青壳当碗。 |
Nenx nongx bib mongl hmangt, | 它过三夜晚, |
Bix hnaib dinl dinl leit. | 三天刚刚到。 |
Laib niangx val vas tiet, | 那年狠命逃, |
Niangx lol ghab but pangt. | 来到山脚下。 |
Dail xid lol hek hniut? | 哪个来过年? |
Maib diel xid tit bat? | 拿什么当猪? |
Maib diel xid tit dit? | 用哪样当碗? |
Nais mongx lil nais hment, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Niangx lol ghab but pangt, | 年来山脚下, |
Nes jub sul nes ceit, | 画眉和眼罩, |
Ob dail lol hek hniut, | 相邀来过年, |
Nongx niangx ghab but pangt. | 过年山脚下。 |
Gangb nend xel tit bat, | 毛毛虫当猪, |
Maib ghab jil tit dit. | 用树丫当碗。 |
Nenx nongx al dot not, | 它过不多久, |
Nenx nongx bib mongl mangt, | 过了三夜晚, |
Bix hnaib dinl dinl leit. | 三天刚刚到。 |
Laib niangx val vas tiet, | 那年狠命跑, |
Niangx lol hfud bok dliangt. | 来到草坡上。 |
Dail xid lol hek hniut? | 哪个来过年? |
Maib diel xid tit bat? | 拿哪样当猪? |
Maib diel xid tit dit? | 用什么当碗? |
Nais mongx laib lil hment, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Niangx lol hfud bok dliangt, | 年来到草坡, |
Niongx bongl lol hek hniut. | 野鸡来过年。 |
Maib vob niul tit bat, | 用野菜当猪, |
Maib dab del tit dit. | 拿泥土当碗。 |
Nenx nongx bib mongl hmangt, | 它过三夜晚, |
Bix hnaib dinl dinl leit. | 三天刚刚到。 |
Laib niangx val vas tiet, | 那年狠命跑, |
Baix lol eb yel yangt. | 落在河流上。 |
Niangb dal diel naix jub, | 还有一种人, |
Nongx niangx dliel diub eb. | 在水中过年。 |
Maib diel xid tit bat? | 拿什么当猪? |
Maib diel xid tit dit? | 用哪样当碗? |
Nais mongx lil nais ment, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Mongx vud diel naix jub, | 你说一种人, |
Nangl pangb ud deix dlangb. | 穿件直领衣。 |
Dail id dail hxab eb, | 那个是水獭, |
Nongx niangx dliel diub eb. | 过年在水里。 |
Maib gangb nail tit bat, | 用鱼虾当猪, |
Maib vib liul tit dit. | 拿石板当碗。 |
Nenx nongx bib mongl mangt, | 过了三夜晚, |
Bix hnaib dinl dinl leit, | 三天刚刚到, |
Laib niangx val vas tiet. | 那年狠命跑。 |
Dail xid ghab hnind vut? | 哪个心肠好? |
Maix qib dab dangl khat, | 人扫地等客, |
Nenx qib dab dangl ot, | 他扫地候节, |
Dangl laib niangx lol leit. | 待那年到来。 |
Daib xid ghab hnid hliod? | 谁是聪明人? |
Dail xid qib zaid fangd? | 谁扫大房屋? |
Qib dab nox diud yud, | 收拾干净净, |
Ot lol nenx laib zaid. | 年把他家进。 |
Nais mongx laib lil hnangd, | 问客个道理, |
Mangb sux mangb lol tad, | 请你来说明, |
Dib gux baib wil hnangd. | 摆古给我听。 |
Wangx nal ghab hnid vut, | 皇娘心肠好, |
Maix qib dab dangl khat. | 人扫地等客。 |
Nenx qib dab dangl ot, | 她扫地候节, |
Dangl laib niangx lol leit. | 等那年到来。 |
Fangb dab ghab hnid hliod, | 地下人聪明, |
Fangb dab qib zaid fangd. | 他们扫大屋。 |
Qib dab nox diud yud, | 收拾干净净, |
Ot lol nenx laib zaid. | 等节进他家。 |
Dail ghet gangl waix dax, | 公从天上来, |
Diot jus jil ghab naix. | 仅戴只耳环。 |
“Mongx mongl dliel deis ghet?” | “你去哪里公?” |
“Wil mongl dliel Dongs Hat, | “我去那东哈, |
Dus niangx nal dus hniut.” | 分祖年分岁。” |
Niangb dail bit Ghox Ghob, | 有个叫古咕, |
Deik Zuk Jux Wangx daib [8] . | 交往姑孩儿。 |
Ob dail jef dax hlib, | 俩人都挂念, |
Dus lil leit nenx fangb. | 分理到地方。 |
Pud mod leit jex jangb, | 炒米花九斤, |
Liul jed leit jex dliongb, | 打糍粑九槽, |
Vil dongd leit nenx fangb. | 拉年到他乡。 |
Niangx nes mongl Jes Jef, | 苗年去就角, |
Mongl Zangx Jenl Vis Vif. | 到掌金衣一。 |
Nongx jul nail senb liak, | 吃完小干鱼, |
Niangx dlaib mangl ghol niof. | 年生气变脸。 |
Lol Bil Vib Bib Jul, | 来别衣别纠, |
Dus xux ait dlob gongl, | 分冬四条道, |
Dus niangx ait dlob dial. | 分年四条路。 |
Ob niangx mongl pit deis, | 两年去哪边, |
Ob niangx mongl pit deis, | 两年去哪边, |
Wil ax bil qet jas. | 我还未想起。 |
Nais mongx dol khat dlas, | 请问你贵客, |
Hxub jix mal ghangt jes. | 骑马坐轿郎。 |
Dib gux wil vut des, | 摆古给咱听, |
Des mangx mongl ait longs. | 跟你去观光。 |
Lol Bil Vib Bil Jul, | 来别衣别纠, |
Dus xux ait dlob gongl, | 分冬四条道, |
Dus niangx ait dlob dial: | 分年四条路: |
Ib dial mongl fangb bil, | 一条去高坡, |
Ghet Dongs dliel fangb bil. | 东公居高坡。 |
Liat Xos dliel Dlib Jangl, | 亚学住西江, |
Nenx daib jef nongx dongdl, | 他们来过年, |
Hek ot diot nenx dlangl. | 过年在家乡。 |
Dail xid wil gangb ebt? | 哪个捉河虫? |
Dail xid nios vob bat? | 谁来摘猪菜? |
Wil dongd las laib cat, | 抓季进鱼笱, |
Fangb bil jef hek hniut, | 高坡才过年, |
Nongx niangx khangd gas hlat. | 过年在中旬。 |
Wil nais mangx dol khat, | 请问你贵客, |
Mangb tib taid dail pet, | 你洁如雪花, |
Dlub dlub taid dail bait, | 透明像冰凌, |
Des mongx ghangb mongl ngit. | 跟你去看吧。 |
Wid gud wil gangb ebt, | 翠鸟捉河虫, |
Wuk lul nios vob bat. | 老太割猪菜。 |
Wil dongd las laib cat, | 抓节进鱼笱, |
Fangb bil jef hek hniut, | 高坡才过年, |
Nongx niangx hangd gas hlat. | 过年在中旬。 |
Dail xid nios vob jex? | 谁割水芹菜? |
Dail xid wil gangb gux? | 谁来捉蚂蚱? |
Wil dongd las laib zex? | 捉节装箩筐? |
Fangb bil jef nongx niangx, | 高坡才过年, |
Fangb nangl jef jix vongx. | 河边才骑龙。 |
Dib dail dlad hox liox, | 杀个小狗崽, |
Dib dail baif ghol naix. | 杀个缺耳猫。 |
Dib dail ot bib max, | 打哪节三掌, |
Laib ot jef ax xangx, | 哪节不舒服, |
Gos dal nal wangx diux. | 横倒门槛上。 |
Gongl gongl wil bub niox, | 路路我知晓, |
Gongl nongd xek dab waix. | 这路黑了天。 |
Wil diangd dangl naix mangx, | 回头问你们, |
Nais dol khat dlob bax. | 问亲朋好友。 |
Ak liol wil gangb gux, | 乌鸦捉蚂蚱, |
Wuk lul nios vob jex. | 老太割芹菜。 |
Wil dongd las laib zex, | 捉节装箩筐, |
Fangb bil jef nongx niangx, | 高坡才过年, |
Fangb nangl jef jix vongx. | 河边才骑龙。 |
Dib dail dlad hox liox, | 杀个小狗崽, |
Dib dail baif ghol naix. | 杀个缺耳猫。 |
Diot laib ot bib max, | 打那节三掌, |
Laib ot jef ax xangx, | 那节不舒服, |
Gos dal nal wangx diux. | 横倒门槛上。 |
Lol Bil Vib Bil Jel, | 来别衣别纠, |
Lol Nangl Ghob Xongx Ghal. | 来南皋雄嘎。 |
Nangl Ghob Ghet Xax Nongl, | 南皋霞农公, |
Ghet Liangs Ghuk Xongx Ghal. | 雄嘎亮各公。 |
Nenx daix jef nongx dongdl, | 他们才过年, |
Hek ot diot nenx dlangl. | 过年在家乡。 |
Ib dial diot Vangl Diel, | 一条去扬丢, |
Diot Guf Gix ngal nangl. | 从葛给下来。 |
Kax Eb dail Pangt Mal, | 卡乌旁马公, |
Dail Jix Qib ait lol. | 纪期来过年。 |
Ib dial mongl Eb Bel, | 一条去乌不, |
Diot Jongf Leib mongl bil. | 从穹累下去。 |
Dail Tit Jux Eb Jul, | 乌纠替皎公, |
Dail Ghet Dex Eb Bel, | 乌不勾岛公, |
Nenx daix jef dongx dongdl. | 他们来过年。 |
Ib dial mongl Eb Max Eb Dlial, | 一条去乌也乌下, |
Mongl Zab Fab Lad Jel. | 去渣花辣纠。 |
Dail Xongt Gheb naix lul, | 那送勾老人, |
Vas yus jit senx mongl. | 能干上省城。 |
Jef dot laib niangx Diel, | 得那汉年来, |
Zenf diot eb ax lal. | 甩到河不流。 |
Zenf diot Ghab Dux lul, | 丢给家人, |
Ghab Yat hxub laix dangl. | 布依各一半。 |
Nenx daix jef nongx dongdl, | 他们才过年, |
Hek ot diot nenx dlangl. | 过年在家乡。 |
Ib dial diot Vangx Niongl [9] , | 一条去养农, |
Diot Dlob Bax ngal nangl. | 从四排下来。 |
Dob Bax dail Ghet Nail, | 四排的南公, |
Ghet Nix maib xit sul. | 和那个乜公。 |
Dail Ghet Qib Vangx Nangl, | 养囊的溪公, |
Job jib vangt dax nil. | 让青年来陪。 |
Nenx daix jef nongx dongdl, | 他们才过年, |
Hek ot diot nenx dlangl. | 过年在家乡。 |
Niangx lol mongl Vangl Diel, | 年过扬丢寨, |
Mongt Guf Gix lol nangl. | 从葛给下来。 |
Dol lul vud ait deis? | 老人说些啥? |
Dol yil vud ait deis? | 青年说些啥? |
Wil ax bil qet jas, | 我还没想开, |
Diangd ghangb lol xit nais, | 掉头来相问, |
Nais ghab bul ait longs. | 问亲友做玩。 |
Niangx lol mongl Vangl Diel, | 年过扬丢寨, |
Mongt Guf Gix lol nangl. | 从葛给下来。 |
Lul vud dib longx dil, | 老说钉木条, |
Dil bib bangf niangx mongl, | 把那年挡开, |
Ax baib laib niangx lol. | 不让年过来。 |
Hlat vuf teb jangx liul, | 月催木桶坏, |
Ot vuf bib deix lul. | 年催人变老。 |
Yil vud vut nangs laib niangx lol, | 青年说好运遇年来, |
Bib vut des laib niangx mongl. | 咱要跟年走。 |
Ax hek ot niangb diux nal, | 不在家过年, |
Hek ot jus deix bal. | 过年人发愁。 |
Niangx lol fat Vangl Diel, | 年从扬丢过, |
Fat Guf Gix lol nangl. | 从葛给下来。 |
Laib vangx nius cad val, | 高山结冰凌, |
Nius bait dliek caid jul. | 冰雪满山坡。 |
Laib niangx jef angd niangl, | 年才发脾气, |
Laib niangx jef ax lol. | 年不肯过来。 |
Hsangt deis dax hxib dul? | 哪个来捡柴? |
Hxent zot Vangx Zab Jil? | 劈柴五丫山? |
Jil gheib taid jil mal, | 鸡腿当马腿, |
Liongx laib niangx dlial dlial. | 挑逗那个年。 |
Laib niangx diek gil nil, | 年才笑眯眯, |
Laib niangx jef longl lol. | 姗姗走过来。 |
Wil nais mongx laib lil, | 问客个道理, |
Det nais gix ib ngol. | 如树问竹节。 |
Khat dlas dax vangs gongl, | 贵客理条路, |
Vangs diot diux bib mongl, | 定调咱们走, |
Mongl ait nangx hlib hul. | 去做个纪念。 |
Hnaib mais dax hxib dul, | 太阳来拾柴, |
Hxent zot Vangx Zab Jil. | 劈柴五丫山。 |
Jil gheib taid jil mal, | 鸡腿当马腿, |
Liongx laib niangx dlial dlial. | 挑逗那个年。 |
Laib niangx diek gil nil, | 年才笑嘻嘻, |
Laib niangx jef longl lol. | 姗姗走过来。 |
Niangx hlieb taid dail bat? | 年大像头猪? |
Ghaid niangx hlieb taid dail pet? | 还大像雪花? |
Dangx fangb dangx vangl dangt, | 村村寨寨迎, |
Sul dangl ghab lait tait, | 像迎官太爷, |
Gux niangb xil ghaid dot? | 是否有古典? |
Niangx ax hlieb dail bat, | 年不大像猪, |
Seix ax hlieb dail pet. | 也不像雪花。 |
Niangx lol jus laib met, | 年来一个名, |
Niangx gol jus laib bit. | 年叫一个音。 |
Dangx fangb dangx vangl dangt, | 村村寨寨迎, |
Vangl hlieb khab vangl yut, | 大寨邀小寨, |
Dlib Jangl khab Khangd Bat [10] . | 西江约控拜。 |
Ghangb vangl dib dail bat, | 寨脚杀头猪, |
Hfud vangl dib liod ghat. | 寨头杀黄牛。 |
Dib gheib ghol cat cat, | 杀鸡鹅来迎, |
Dangl laib niangx lol leit. | 等年节来到。 |
Mal lol mangs khud hsud, | 马来安嚼子, |
Mangs liangx dox fis hfud. | 笼头套头上。 |
Niangx lol dios diel xid, | 年来啥样子, |
Nais mongx laib lil hnangd. | 问客个道理。 |
Mangb sux mangb lol tad, | 请你来解释, |
Dib gux baib wil hnangd. | 摆古给我听。 |
Mal lol mangs khud hsud, | 马来安嚼子, |
Mangs liangx dox fis hfud. | 笼头套头上。 |
Niangx lol ax khud hsud, | 年来无嚼子, |
Ax liangx dox fis hfud. | 没笼头套头。 |
Dail Diel hfab pot dud, | 汉人造爆竹, |
Bib bad mal lol zaid. | 咱父买回家。 |
Jib daib ed lol bangd, | 小孩拿去放, |
Bet pid tid pad tiad, | 噼里啪啦响, |
Vut ghak seix jus nongd. | 这样最好玩。 |
Diangs yangk gangx ninx bad, | 还有对牯牛, |
Xit diut ghab dlangx zaid. | 打斗在堂屋。 |
Bet lix gib tiad tiad, | 牛角嗒嗒响, |
Liek yangs jens gheix xid. | 指的是哪样。 |
Diangs dal gangx ninx diel, | 还剩对水牯, |
Xit diut ghab dlangx vangl. | 打斗在庭院。 |
Bet lix gib tial tial, | 牛角咚咚响, |
Yus bit yus gheix xil. | 那叫什么名。 |
Wil qet nais mongx dail, | 借问你贵客, |
Naix khat ib diux lil. | 问客个道理。 |
Mongx vud gangx ninx bad, | 你说对牯牛, |
Xit diut ghab dlangx zaid, | 打斗在堂屋, |
Bet lix gib tiad tiad. | 牛角嗒嗒响。 |
Dol id gangx dlox jed, | 那是两粑槌, |
Laix dliof laix dax tad. | 一捶一个扯。 |
Mongx vud gangx ninx diel, | 你说对水牯, |
Xit diut ghab dlangx vangl, | 打斗在庭院, |
Bet lix gib tial tial. | 牛角咚咚响。 |
Laib ib gangx dlox jel, | 那是两粑槌, |
Laix dliof ib laix denl. | 个打一个拉。 |
Dail xid ait bad lul, | 哪个是能人, |
Dliof ob lob ninx diel, | 来把牛脚拉, |
Dliof niak jus deix lol. | 把牛救出来。 |
Dail xid ait bad xed, | 哪个耍虎威, |
Dliof ob lob ninx bad, | 拉那两牛脚, |
Lob niak jus deix nongd. | 俩牛才松开。 |
Nais mongx laib hseid hxed, | 好话来问客, |
Zait niangx ob diangd dongd. | 像二月春风。 |
Hvent waix dab hvid hvid, | 天气凉悠悠, |
Niangb ax bub xangd ghongd. | 坐起好舒服。 |
Diangx ninx ait bad xed, | 牛油耍虎威, |
Yux mix haib gad hniangd. | 芝麻和苏子。 |
Dliof ob lob ninx bad, | 拉咱牯牛脚, |
Lob niak jus deix nongd. | 两牛才松开。 |
Yux mix haib gad hniangdl, | 芝麻和颖子, |
Diangx ninx ait bad lul. | 牛油是能人。 |
Tiet ob lob ninx diel, | 拉咱水牯脚, |
Lob niak jus deix lol. | 水牯才松开。 |
Dail xid vut dliangb khangb, | 谁的办法多, |
Dail xid mongl hfab jab. | 谁把它捏搓。 |
Ghangl taid diot laib wangb, | 摆在簸箕上, |
Mil taid ait ghab heib. | 扁扁圆罗罗。 |
Bal sod ghangt hangb fangb, | 抬去走亲友, |
Mongl hxid Ghet Dliub Dliangb. | 走访修香公。 |
Ghet Bod Nongl kib hnaib, | 波农公悠闲, |
Deit dad bil qib qib. | 二老乐融融。 |
Gongl gongl bub niox hsab, | 路路我知晓, |
Gongl nongd ghongb lix wenb. | 这路我不通。 |
Bul diangd kut xix gangb, | 人拿篓捕鱼, |
Wil diangd lot senx mangb. | 我话问你们。 |
Mangb mongl not mangx bub, | 走多你知晓, |
Xangs wil ait nangx hlib. | 说说暖我心。 |
Wid niul vut dliangb khangb, | 妯娌办法多, |
Wid niul mongl hfab jab. | 妯娌来捏搓。 |
Ghangl taid diot laib wangb, | 摆在簸箕上, |
Mil taid ait ghab heib. | 扁扁圆罗罗。 |
Bal sod ghangt hangb fangb, | 抬去走亲友, |
Mongl hxid Ghet Dliub Dliangb. | 走访修香公。 |
Ghet Bod Nongl kib hnaib, | 波农公悠闲, |
Deit dad bil qib qib. | 二老乐融融。 |
Nes dangx diot vud lul, | 鸟儿钻深山, |
Gib dangx diot zaid nal. | 祭角藏神龛。 |
Cob nex ax hnangd yel, | 木叶不听响, |
Hveb gix ax hnangd dongl. | 笙曲不悠扬。 |
Niangx taib bet deis lol, | 年从哪里来, |
Xux taib bet deis lol. | 冬由何处到。 |
Wil qet nais mongx dail, | 我借问贵客, |
Nais khat ib diux lil. | 问客个道理。 |
Bib ait bib diex mongl, | 定调快走吧, |
Bib ghait hnaib ax dangl. | 有天无太阳。 |
Xux taib gid nangl lol, | 冬因北风吹, |
Niangx taib gid bil lol. | 年以月份计。 |
Dliok eb niangx diot dangl, | 年水称一头, |
Dliok eb xux diot dangl. | 冬水称一头。 |
Ngit eb niangx leit liangl, | 看年水量足, |
Ghaid eb xux leit liangl. | 或冬水量足。 |
Wil qet nais mongx dail, | 回头问客人, |
Nais khat ib diux lil. | 问客个道理。 |
Dliok eb niangx diot dangl, | 年水称一头, |
Dliok eb xux diot dangl. | 冬水称一头。 |
Eb niangx dad leit liangl, | 年水分量足, |
Eb xux ax leit liangl, | 冬水分量轻, |
Eb xux jef diangd nangl. | 冬水才不流。 |
Lol wix dliel Zat Gheik [11] , | 来到乍给岩, |
Lol jangx lol xit nief. | 来了就抱腰。 |
Dail xid vas not nenk, | 谁的力气大, |
Dail xid gos diut muf, | 谁被摔六跤, |
Gos diot hfaid diot gif. | 摔六跤进沟。 |
Gongl gongl jas not nenk, | 路路我知晓, |
Gongl nongd jus bongt dink. | 这路忘记了。 |
Vil hsod ghongs git jif, | 拿锄挖山药, |
Ghongs gongx liongl hot hek, | 挖虎杖熬汤, |
Mangb sux lol hvit dongf. | 客人来接唱。 |
Eb niangx vas not nenk, | 年水分量足, |
Eb xux gos diut muf, | 冬水摔六跤, |
Gos diut hfaid diot gif. | 摔六跤进沟。 |
Gongx liongl haib hxangt liangf, | 山药和血藤, |
Gongx liongl niangb but gif. | 山药在沟边。 |
Hxid laib niangx vut ghak, | 见年太好玩, |
Laix max laix diek khaik, | 相拍嘻嘻笑, |
Wil jef ax at dliuk. | 我才不想救。 |
Dongd lol ait bax yongb, | 年来静悄悄, |
Dongd lol jus jox hsub. | 年来个名声。 |
Dongd lol dongd yux hxub, | 年来年心焦, |
Hxub jul ghab nangx ghaib. | 草木齐慌了。 |
Dail xid ait naix hlieb, | 哪个做大人, |
Dail xid bit vangx hvib, | 哪个睡高山, |
Dail xid ait naix zongb. | 哪个洗耳听。 |
Hnangd dail ot diex lob, | 听那年走来, |
Dongd lol ait bax yongb. | 年来静悄悄。 |
Gongl gongl wil seix bub, | 他歌我知晓, |
Gongl nongd wil seix hniongb. | 这歌忘记了。 |
Bul diangd kut xix gangb, | 人拿篓捕鱼, |
Wil diangd lot senx mangb. | 我回头问客。 |
Nais dol khat ninx tiab, | 问你贵客啦, |
Mangb mongl not mangx bub, | 去多你知道, |
Xangs wil ait nangx hlib. | 教去当珍宝。 |
Zend jangl ait naix hlieb, | 木姜做大人, |
Zend jangl bit vangx hvib. | 木姜睡高山。 |
Zend jangl ait naix zongb, | 木姜洗耳听, |
Hnangd dail ot diex lob. | 听那年走来。 |
Dail xid ait bil dad, | 哪个手杆长, |
Dail xid fal khangd sod, | 哪个起得早, |
Bes nenx daib ngangl dongd. | 抱崽把年过。 |
Nais mongx laib lil hnangd, | 问客个道理, |
Mangb sux mangb lol tad, | 请客来解释, |
Dib gux baib wil hnangd. | 说古给我听。 |
Jek Liangs ait bil dad, | 胡颓手杆长, |
Hnangd laib ot lol sod, | 知年来得早, |
Jek Liangs jef ngangl dongd. | 胡颓才过年。 |
Dail xid ait naix hlieb, | 哪个当大人, |
Dail xid bit lix hfangb, | 哪个睡荒田, |
Dail xid bit vud lul, | 哪个睡深山, |
Dail xid mongt hfud dlial. | 哪个抬头看。 |
Bongf eb xux diangd nangl, | 冬水往下流, |
Bongf eb niangx diangd bil. | 春水往上流。 |
Maix fangb dangf dinl ninl, | 他方静悄悄, |
Bix fangb bet niel deil, | 咱地鼓声响, |
Bet gix hxongb hongl hongl. | 芦笙响轰轰。 |
Dail xid gangl nangl lol, | 谁从下游来, |
Mab nangx diot jil bil, | 手持一把草, |
Liul qub hfat ful ful. | 帕子手中扬。 |
Lol niox fangb diel xil, | 来自啥地方, |
Qet nais mongx laib lil. | 借问客道理。 |
Dliangb Dab haib Ghad Nangl, | 相达和戛囊, |
Ob laix gangl nangl lol. | 俩人下游来。 |
Mab nangx diot jil bil, | 手持一把草, |
Liul qub hfat ful ful. | 帕子手中扬。 |
Lol niox fangb Liangl Ghel [12] , | 来到良高地, |
Dlob bax niangs ghongl diongl. | 惊动了四方。 |
Dail xid bet niel deil, | 哪里鼓声响, |
Bet gix hlieb ghenl vangl. | 芦笙响震寨。 |
Wil nais mongx laib lil, | 问客个道理, |
Det nais gix ib ngol. | 树问竹一节。 |
Khat dlas dax vangs gongl, | 贵客找条路, |
Vuk diot diux bib mongl, | 定调咱们去, |
Mongl ait nangx hlib hol. | 去做个纪念。 |
Xongx Liongx haib Hxangl Liangl, | 雄拢和向良, |
Xongx Liongx nent nail niol. | 雄拢钓花鱼。 |
Nent xongs niangx ngal nangl, | 钓了七年整, |
Nent ax gos nail niol. | 钓不到花鱼。 |
Nend seix gos liul ngil, | 钓得块瓦片, |
Dot dex dlub lol leil. | 和一块白铜。 |
Jus dail Ghet Ngil Ngangl, | 有个岩昂公, |
Pab lob hlieb max nongl, | 脚板如穿枋。 |
Dib dex ghab but nongl, | 在仓旁打铜, |
Gux dib gux hfat bil. | 抡锤似招手。 |
Ax dib jangx hlet seil, | 打铁要趁热, |
Xit xangs dex dib niangl. | 定把铜打薄。 |
Ax dongx hveb yangt yel, | 若声音不齐, |
Dlab maix daib ait bul, | 哄青年玩耍, |
Tab lax ghab xit songl. | 闲游菜园边。 |
Diangb gix dail xid tid, | 芦笙哪个制, |
Laib niel dail xid qed, | 铜鼓哪个铸, |
Bub dub dail xid zaid. | 放在谁家里。 |
Nais mongx laib lil hnangd, | 问客个道理, |
Mangb sux mangb lol tad. | 客懂客解释。 |
Dib gux baib wil hnangd, | 摆古给我听, |
Des mangx ghangb mongl hxid. | 跟你后面行。 |
Diangb gix xangs Jux tid, | 芦笙交公制, |
Laib niel Xangs Niel [13] qed, | 铜鼓略公铸, |
Dub niox Xangs Niel zaid. | 放在略公家。 |
Xil dot yus dax tid, | 有人来造笙, |
Ax dot yus dax hved, | 无人来吹奏, |
Zenf diot ghab max zaid. | 挂在穿枋上。 |
Hsangt deis jef dax hved, | 是谁来吹响, |
But ghangx sangb gheid seid. | 响商商虽虽。 |
Nais mongx laib lil hnangd, | 问客个道理, |
Mangb sux mangb lol tad, | 客懂客解释, |
Dib gux baib wil nangd. | 摆古给咱听。 |
Zenf diot ghab max zaid, | 挂在穿枋边, |
Jent mais jef dax hved, | 风儿来吹响, |
But ghangx sangb gheid seid. | 响商商虽虽。 |
Diangs dal jil hongb hongb, | 有支响轰轰, |
Maib gheil xid liub maib. | 比喻些什么。 |
Diangs dal jil mol mol, | 有支响莫莫, |
Liek yangs jens gheix xil. | 比喻些什么。 |
Diangs dal jil gheid seid [14] , | 有支响归虽, |
Liek yangs jens gheix xid. | 比喻些什么。 |
Diangs dal ib jil dongt, | 还有支中柱, |
Vel dib nenx vel qangt, | 越敲它越震, |
Vel cob nenx vel bet, | 越吹它越响, |
Maib diel xid gheik hsangt, | 比喻些什么, |
Jef jangx ib jil dongt. | 才成那中柱。 |
Nais mongx laib lil hment, | 问客个道理, |
Gux niangb xil ghaid dot. | 是否有古典。 |
Mongx vud jil hongb hongb, | 你说支轰轰, |
Liek yangs gangb diangd dongdb, | 春虫做样板, |
Jef jas jil hongb hongb. | 制成支轰轰.。 |
Mongx vud jil mol mol, | 你说支莫莫, |
Mongl hxid gangb mongl zangl, | 听那蜜蜂飞, |
Jef jas jil mol mol. | 制成支莫莫。 |
Diangs dal jil gheid seid, | 你说支归虽, |
Liek yangs ghab wid lind, | 姑娘随笙转, |
Jef jas jil gheid gheid. | 才制支归虽。 |
Mongx vud ib jil dongt, | 你说那中柱, |
Hnangd dol hveb ghol kot, | 听那鹅叫声, |
Hol dib nenx vel qangt, | 越敲它越震, |
Hol cob nenx vel bet, | 越吹它越响, |
Jef jangx ib jil dongt. | 才制成中柱。 |
Gix hxongb xent jul jul, | 芦笙制齐了, |
Bix fangb dangf dinl ninl. | 咱地静悄悄。 |
Maix fangb bet niel deil, | 他方鼓声响, |
Bet gix hxongb hongl hongl. | 芦笙响云霄。 |
Niangx hlieb jit lol bil, | 大年上来了, |
Niangx zab jit Diongl Mal [15] . | 元宵到马田。 |
Zuk bix hnaib vangl wul, | 三天寨脚跳, |
Zuk bix hnaib vangl bil, | 三天寨头跳, |
Zuk bix hnaib dangl vangl, | 三天寨边跳, |
Leit jex hnaib dinl dinl. | 九天刚刚到。 |
Ngit vangx teb jul xul, | 吃完坛中鲊, |
Ngit vangx dliab jul nail. | 吃尽盘里鱼。 |
Ot was nais ax wenl, | 年节团团转, |
Zais was nais ninx diel. | 像牛鼻难牵。 |
Bib ait bib zux zangl, | 我们散了吧, |
Bib tat was ax wenl. | 快快散开吧。 |
Bib tat was xongx vangl, | 各回各家乡, |
Zait tat laib xangx genl. | 像散场一样。 |
Leit niox fangb diel xil, | 年来到何方, |
Leit niox fangb Liangl Ghel. | 来到良高地。 |
Dlob bax niangs ghongl diongl, | 四方惊动啦, |
Vut jox fangb Liangl Ghel. | 良高好地方。 |
Zek jangx bib hniut dangl, | 跳了三年半, |
Bib laib xux fat seil. | 三个冬天过。 |
Maf ax hxib ghongd liangl, | 砍不怕断颈, |
Zuk ax hxib dliangd bil. | 跳不怕跌跤。 |
Des ghet niox hnaib nongl, | 昨日跟公走, |
Des wuk niox hxib nangl. | 子时随太去。 |
Ghet nongd bit nix liangl, | 此公真富有, |
Bit diangs niangb dlax nangl. | 名声传四方。 |
Dex khab nongd hmat lil, | 来跟哥说理, |
Jangs yangk laib niangx diel. | 哥过了大年。 |
Gas hek eb ax mongl, | 像鸭不进水, |
Gas jit hxangb lix gol. | 鸭上田坎叫。 |
Nes tiet hsenb ax lal, | 妹纺纱不顺, |
Nes jit ghab diux gol. | 妹上门槛喊。 |
Dait xus eb niux yil, | 线断口水接, |
Dait not bob dox xal. | 断多理不清。 |
Hlat cat ghax jib dul, | 扯甩火塘烧, |
Hangt bongt sox fangb dinl. | 嗅气满屋熏。 |
Yangk laib ghangb niangx diel, | 大年过去了, |
Lios liex diot vud lul. | 叫哥去砍柴。 |
Ghab nex det xad dlenl, | 密林钻不通, |
Khab genx dlongt vud dinl. | 哥哭震山响。 |
Lios ninx diot hxed wel, | 叫妹去纺纱, |
Hsangb jox dak xad vil, | 千根线难理, |
Xenb genx dlongt zaid dinl. | 哭声震屋宇。 |
Ghangb niangx mais ghuk nil, | 年初娘聚妹, |
Guf niangx mais tat nil. | 年末娘驱妹。 |
Ax mongl maib ait mongl, | 不走也要赶, |
Ax mongl maib det ghail, | 不去用棒催, |
Maib ceib ninx muf nil. | 拿牛鞭打妹。 |
Mais bes xit seix diangl, | 娘养大家长, |
Bak bes xit seix diangl, | 父抱一起大, |
Mangb xid deis lios nil. | 为何把妹推。 |
Fangb lios wil jef lios, | 嫁女有风俗, |
Fangb dus wil jef dus. | 分家有习惯。 |
Mongl yad yad dius nes, | 去吧好姑娘, |
Mongl wix gid zot nos. | 去了再思想。 |
Zaid nal zaid mangs yangs, | 娘家屋宇好, |
Hved nangl zaid los zos, | 丈夫屋偏倒, |
Job wil xid deis bus. | 叫妹咋住老。 |
Hlat niangx ib diangd lol, | 一月刚过去, |
Hlat niangx ob diangd lol, | 二月又来到, |
Hlat niangx bib diangd lol. | 三月姗姗来。 |
Mais dok mais ax sail, | 娘未织完布, |
Mais jit ghab diux nongl. | 忙把谷仓开。 |
Xuk dot hniub nax lol, | 提得谷种来, |
Hsangb hniub diot ax vongl. | 千种等下种。 |
Nes ngit laib waix lal, | 妹看天气好, |
Nes ait gheb nongx mongl, | 上山做活了, |
Ait gheb baib maix ngangl. | 收获人吃饱。 |
Dail xid ait dail lul, | 哪位老人好, |
Baib gheb juf liangl dangl. | 十两半项圈。 |
Baib taid diot dail nil, | 赠送给阿妹, |
Tit mangb lix hlieb ngangl. | 替代养老田。 |
Tit mangb nax ghab bil, | 替代稻禾把, |
Tit mangb diux hlieb niel. | 替代房屋住。 |
Mangb ait jangx mangb mongl, | 得了就走吧, |
Ax dlab fangb lol nil. | 不再让人陪。 |
Ib laix dlab dol lul, | 一头哄老人, |
Ib laix dlab dol yil. | 一头哄青年。 |
Lot sux ob dangl vil, | 能说两头吹, |
Dlab maix daib jul dliangl. | 哄人魂儿飞。 |
Mail lix hlieb lol dangl, | 卖大田等着, |
Zenf jox fangb dal nail, | 抛家乡弃鱼, |
Zenf laix naib dal bul. | 弃娘抛朋友。 |
Ax hsent sos seix nil, | 不想就陪着, |
Hsent sos ob diex mongl, | 想起快些走, |
Zenf eb diot maix ngangl. | 留水让人喝。 |
Zenf naib diot maix gol, | 让娘给人喊, |
Zenf fangb diot maix niel, | 弃方让人住, |
Hsent sos hvib deix bal. | 想到好心酸。 |
Hnaib gheix xid jef khongt, | 何时才有空, |
Vangx gheix xid jef sait. | 何岭林茂密。 |
Bob diel xid jef dliangt, | 哪座山雄壮, |
Dax bib nil jas vangt. | 陪伴趁年轻。 |
Nongx vob bel jas ot, | 吃刺薹趁嫩, |
Niangx ghangb bel liangs gent. | 明年薹生刺。 |
Niangx ghangb lul nios kheit, | 来年人衰老, |
Ax hlib dol sangs hmat. | 休想再来玩。 |
Vangx ghab yangl jef sait, | 高岭林茂密, |
Jex bil jex vas not, | 九九坡雄壮, |
Wid Diel ait dok Yat [16] . | 姑娘绣花忙。 |
Ax saib dail mais ait, | 不恨娘来为, |
Sax saib dail bad ait. | 不恨爹来做。 |
Sax saib dail ghet ait, | 更不恨爷爷, |
Seix saib daib ghet khat. | 唯恨那撮客。 |
Dax dlab lal dlab dat, | 连哄又带骗, |
Gangx xenb ghail gos hxut. | 阿妹才倾心。 |
Niuf diot hnaib ghaix xil? | 约在哪一天? |
Dad niuf deix hnaib nangl. | 约在那子日。 |
Mongl jit vangx hvib gol, | 爬上高山喊, |
Gol diot Vangx Ghab Yel [17] . | 戛约岭去唱。 |
Hlat xongs deix hnaib nangl, | 七月到子日, |
Ghet Qenk nongx gangb nangl, | 秦公过子节, |
Bib ait bix sangs nil. | 同辈来相伴。 |
Bib jit vangx hvib gol, | 爬上高山唱, |
Bib ait vangx ghab yangl. | 在高岭上玩。 |
Xongt det wangx ghab diongl, | 放树横山沟, |
Dad ait jux hangb gongl, | 当桥来走路, |
Dad ait jox hmub vil. | 做布条来拉。 |
Bib niuf jangx hnaib lol, | 咱约好日子, |
Niuf deix hnaib gangb nangl. | 约在子午日。 |
Mais bad hxangb gangb nail, | 父母去捞虾, |
Dliat bix diub lol gol, | 让咱们歌唱, |
Hmat seix sangs gid mongl. | 唱够了再散。 |
Vut seix hnaib nongd niel, | 好也今天陪, |
Yangf seix hnaib nongd niel. | 孬也今天伴。 |
Zek waix ninb gid mongl, | 天黑尽再散, |
Mais jox hvib hangd bal. | 弥补那心酸。 |
Sangs seix niangb nongd nil, | 伙伴在此陪, |
Dok seix dios nongd sail, | 布在此织完, |
Hxak seix jus nend gol. | 歌到这结束。 |
Gheib vangt ax liangs jul, | 嫩鸡不生距, |
Daib vangt ax bub lil. | 青年不懂理。 |
Jax hlieb gid lol yil, | 歌师再来唱, |
Dax tongb ghongd venl venl. | 歌美声动听。 |
Maix niangb nongd dol lul, | 歇脚吧老人, |
Maix niangb nongd dol yil, | 歇脚吧青年, |
Niangx ghangb gid lol gol. | 明年再来唱。 |
麻江县下司镇新华村汪文国传唱
[1] nes senk:小米雀。
[2] Ghab Liangx Vangl:嘎两央,传说人死后到天上居住的地方(寨子),也就是老祖宗集中居住的地方。
[3] gib dongd:节角,即节日的角;gib niangx:年角,即年节的角。这里已经把年节、节日拟人化,让人联想到年节、节日像黄牛、水牛一样长有角。
[4] Hlat nongd hlat nongx dongdl(这月拿过节):苗歌有严整的“押调”格律,歌唱中一旦遇到不押调的词,那么歌唱者就改变该词的声调,使整首歌或整段歌的押调格律能够贯彻下去,称“临时变调”。如dongd(节日)一词的声调是第3调(d),但在唱歌时听起来是第4调(l)的调值,于是我们记作dongdl,把“临时变调”的调号置于音节本调的右上角,表示这里有变调。本书都用这个办法处理歌唱中的临时变调问题。
[5] Ghok qangt nangl eb dax(拉季下游来):ghok qangt,用手“拉着或牵着季节”的意思。整句的意思是“拉着季节从下游走上来”。
[6] Dlas Qed(沙秋),Dlas Dangt(沙当),Dlas Tid(沙天),Dlas Xongt(沙送):dlas是“善于”的意思,qed,dangt,tid,xongt分别是“铸造”、“打造”、“建造”、“竖立”的意思,在这里即是人名也是神名,即善于“铸造”、“打造”、“建造”、“竖立”的四位能人。
[7] Deb Sod haib Deb Hmangt(启明和众星):早晨出现在东方最亮的星苗语称为Deb Sod(启明星),晚上出现在西方的最亮的星苗语称为Deb Hmangt(“长庚”,即金星)。
[8] Niangb dail bit Ghox Ghob,deik Zuk Jux Wangx daib(有个叫古咕,交往姑孩儿):Ghox Ghob(古咕)和Zuk Jux Wangx(妯交往)为人名,Ghox Ghob(古咕)是Zuk Jux Wangx(妯交往)的孩子。deik,即姑姑、姑母;Deik Zuk Jux Wangx,即妯交往姑姑。
[9] Vangx Niongl:养农,山岭名,位于凯里市舟溪镇境内。
[10] Dlib Jangl,Khangd Bat:雷山县的西江寨和控拜寨。
[11] Zat Gheik(乍给岩):为音译。zat,即岩、悬崖;gheik,即窄、狭窄。zat gheik指两边为悬崖峭壁、中间又有小径可让人通行的地方。
[12] Liangl Ghel:良高,凯里市舟溪镇政府所在地一带。
[13] Xangs Jux,Xangs Niel:交公、略公。xangs,即工匠、师傅;Jux,Niel为人名,Xangs Jux,Xangs Niel,即交师傅、略师傅。
[14] sangb gheid seid,mol mol,gheid seid:商商虽虽、莫莫、归虽(以及后面的hongb hongb“轰轰”),为象声词,是凯里市舟溪一带苗族对六管芦笙相关管的响声的叫法。
[15] Diongl Mal:马田,村寨名,即凯里市万潮镇马田村。
[16] Wid Diel ait dok Yat(姑娘绣花忙):这句的本意为“汉族姑娘织布依族的布”,在此意为“姑娘在闺房绣花、缝制新衣裳,心想也要像汉族姑娘和布依族姑娘那样打扮得漂漂亮亮的”。
[17] Vangx Ghab Yel:戛约岭,山岭名,在凯里市舟溪镇境内。