包粑理辞
Lil Taib Jed
Waix saib dlangd def gas, | 天上怨那叼鸭鹰, |
Dab saib wid luf yus. | 人间恨那抢夫女。 |
Saib dail hseib diongb hnaib, | 白日怨强盗, |
Saib dail niangs diongb mongl. | 黑夜恨窃贼。 |
Diongb hnaib naf gheb lix, | 白天忙农活, |
Diongb mongl naf gheb zaid. | 晚上忙家务。 |
Dongd naf naf gheb vud, | 农忙忙耕种, |
Dongb khongt naf ait zangt. | 农闲忙营销。 |
Nongx zab dit dliat det dit, | 吃了五碗留半碗, |
Kheib dlad ghuk gad, | 勒起裤带节粮食, |
Kheib jil ghuk hmub. | 束身御寒节布匹。 |
Ghuk gad yis nal, | 积粮养父母, |
Ghuk nix dlangd daib. | 攒银扮儿女。 |
Niangb lul jef jangx zaid, | 家有老人方叫家, |
Dlangd daib jef dos bul. | 装扮儿女才合群。 |
Ghuk jangx juf niangx, | 积攒成十年, |
Dangt hsed jef liangl. | 制十两项链。 |
Saib mongl saib lol, | 怨去怨来, |
Qit mongl qit dax. | 恨来恨去。 |
Saib dail ngas nongx ngil ait, | 怨那好吃懒做, |
Niangs wil hsed jef liangl. | 偷我十两项链。 |
Ghongs wil deib hmub bat bet, | 盗我百尺裙布, |
Jus ves vangs xangs jongl ghok. | 无法才找理老。 |
Ait ninx des wil dad hfud, | 做牛跟我开路, |
Ait mal des wil ak hut. | 为马给我驮货。 |
Dlad gik gux ax gik ghaib, | 狗咬外人不咬主, |
Naix fangf dol ax fangf vit. | 防人防远不防近。 |
Bongf dol ax bongf vit, | 见远不见近, |
Bongf naix ax bongf hvib. | 见人不见心。 |
Laib lot nes jub, | 人面鸟嘴, |
Jox hvib dlad vud. | 野狗心肠。 |
Dad nenx ait dail vut, | 拿他当好人, |
Nenx dad wil ait niat. | 他认为我傻。 |
Hniab hnaib mongx wil diux, | 天天探我门, |
Hmangt hmangt mongt wil zaid. | 夜夜窥我家。 |
Hfaid wil laib longl, | 翻我箱子, |
Buk wil laib git. | 开我柜子。 |
Niangs wil gheb juf liangl, | 偷我十两项链, |
Niangs wil deib hmub juf bet. | 盗我十尺裙布。 |
Nenx hmid niangb gangb, | 他牙虫蛀, |
Nenx bil wat ghad. | 他手脏屎。 |
Naf hvib vangs nenx, | 担心找他, |
Dad hut was zuk. | 提赃逃跑。 |
Zuk jangx xongs hnaib, | 逃了七天, |
Xongs hmangt jef lol. | 七夜才回。 |
Dlak dol vangl lul, | 请来寨老, |
Gol dol bed ut. | 邀来兄弟。 |
Bus diux vangs hsed, | 进门寻项链, |
Bus vangl vangs hmub. | 入寨找裙布。 |
Laix laix niangb zaid, | 人人都在家, |
Qab nenx ib yus. | 就差他一个。 |
Ax dios nenx qeb, | 不是他偷, |
Dios dail xid niangs? | 又是谁盗? |
Fangb vangl dax dongx, | 地方人来到, |
Vangl lul dax jis. | 寨老们来齐。 |
Xangs des lil hmat, | 理师随理讲, |
Lul dad naix zongb. | 老人用耳听。 |
Dail deix dail wix, | 谁曲谁直, |
Nongf maix lil xenb. | 自有理断。 |
Saib dail dliangb guf zangx, | 怨那山坳鬼, |
Qit dail faf ghab diongl. | 恨那山冲怪。 |
Saib nenx hvib ax lal, | 怨它心眼坏, |
Qit nenx hnid nenk ghenk. | 恨它意扭曲。 |
Wil hsud diux niangb, | 我关门在家, |
Nenx buk diux vangs. | 它开门挑衅。 |
Vib hab lad mangl, | 石灰膏抹脸, |
Hniangt wil lad mais. | 锅烟灰涂面。 |
Bit wangx xad dot, | 官名难得, |
Bit niangs xad ak. | 贼名难背。 |
Nangb gik niangb jab diot, | 蛇咬有药医, |
Naix gik niangb lil dliuk. | 人咬有理治。 |
Mongx vud wil niangs nix, | 你说我偷银, |
Mongx nas wil sad jus. | 要跟我洗清。 |
Maf wil det gos dab, | 砍我树倒地, |
Mongx nas wil xongt fal. | 要跟我立起。 |
Ax baib mongx vud fangx ghongb fangx, | 不让你说黄就是黄, |
Vud dlaib ghongb dlaib. | 说黑就是黑。 |
Waix niangb dliangb deix, | 天上有直鬼, |
Dab niangb xangs xil. | 人间有理师。 |
Nenx deix taid jox nox, | 它直像墨线, |
Nenx dins taid laib bil. | 他稳如大山。 |
Mongx tut hxangd diot wil mangl, | 你血口喷人, |
Zend naf lad wil mais. | 辣椒抹我面。 |
Ed wil jid diot dab, | 要我身倒地, |
Ed wil nangs diot waix. | 要我命归天。 |
Wil bil ax hsenk ghad, | 我手不摸屎, |
Dins taid Bol Bil Jel. | 稳如香炉山。 |
Wil lob ax vongs mux, | 我脚不踩粪, |
Dins dos Bob Bil Ongd [1] . | 稳如必瓮坡。 |
Mongx bongf wil niangs hsed, | 见我偷项链, |
Ait xid ax gangf bil? | 为啥不抓我? |
Mongx vud wil niangs deib, | 你说我盗裙, |
Ait xid ax gol vangl? | 为何不喊寨? |
Dios dail xid xangs mongx, | 是谁告诉你, |
Gol nenx lol deit lot. | 叫你来对证。 |
Jox fangb bat not zaid, | 地方百多户, |
Laib vangl hsangb not naix. | 寨子千多人。 |
Bongf wil niat vut qib, | 见我傻好欺, |
Hxid wil mais vut nongx. | 看我软好侮。 |
Dliangb niangb waix bongf, | 鬼有天看见, |
Zangs niangb dab bub. | 怪有地知晓。 |
Jax des wil ait ghaib, | 贾给我做主, |
Lil des wil ait xek. | 理为我做桩。 |
Ghab bib jef dax, | 喊我们才来, |
Gol bib jef sos. | 叫我们才到。 |
Ax bongf eb sangx longd, | 不见水想游, |
Ax bongf dul sangx dat. | 不见火想烤。 |
Ax dios dax hangb hxub, | 不是来走亲, |
Ax dios lol hek jud. | 不是来喝酒。 |
Lob denf dangx taib, | 脚踏油锅场, |
Mais ngit wil hvib. | 眼看油锅高。 |
Dad naix zongb hveb, | 拿耳听话, |
Dad lot hmat lil. | 用嘴说理。 |
Dios jenb dios dex, | 是金是银, |
Niangb wil diongb hvib. | 在我心中。 |
Mangb ob dail ghaib, | 你两个主, |
Nongf hsent nongf hvib, | 各自思量, |
Nongf hlat nongf hnid. | 各自思考。 |
Dios deix dios wix, | 是曲是直, |
Dios vut dios yangf. | 是好是坏。 |
Mangx niangb khangd fangx, | 你们在明处, |
Bib niangb khangd zek. | 我们在暗处。 |
Dad ninx dod hfud, | 拿牛相碰, |
Seix niangb dail zuk. | 必有一输。 |
Saib eb das eb, | 怨水水淹, |
Qit dul das dul. | 恨火火焚。 |
Ax gid hliod ib sangs, | 不要聪明一世, |
Jef lol niat ib hxib. | 糊涂一时。 |
Hangb gongl ngit hfud, | 走路看前方, |
Jas zat tok ghangb. | 临崖绕道行。 |
Niangb hsad vud hsad, | 有错认错, |
Xit xangs xit rangt, | 互敬互让, |
Xit ghuk niangb fangb. | 和睦相处。 |
Tiet liod sos sangx dliangb, | 拉牛到鬼场, |
Diangd ax sos jangs. | 回不到牛厩。 |
Khod jit dangx taib, | 案进油锅场, |
Dul seix diangs hfuk das. | 仍可把火灭。 |
Niangb bend jef niangb linf, | 有本方赢利, |
Maix lil jef ait khod. | 有理才争执。 |
Niangb yenf niangb gos, | 争执有输赢, |
Mongl dot lol dot, | 要去得来得, |
Ax gid ait jus niox. | 切莫做绝了。 |
Liod hxib dongd seil, | 瘦牛怕冬天, |
Naix hxib mongb hvib, | 人最怕伤心, |
Det hxib hluk liut. | 树最怕剥皮。 |
Niangb dab ax hxed, | 坐立不安, |
Diangd bit ax dlaib. | 夜不能寐。 |
Bad quk jangx bek, | 父辈打死结, |
Daib hlangb xad tad. | 子孙难解开。 |
Ninx diut wil vil lob, | 牛斗我拉脚, |
Ait khod wil khaib diangs. | 纠纷我调解。 |
Liub wil ed hot gad, | 铸锅来煮饭, |
Ax hot jed ded diangs. | 不煮粑断案。 |
Bub qend bub hsat, | 知兴知结, |
Nongf hsad nongf gaix. | 自错自改。 |
Hnangd lul hveb hseid, | 听老人言, |
Hangb gongl dos vut. | 出入平安。 |
Hsad vud ax hangd, | 如是不依, |
Gongl mangb nongf hangb. | 自行其是。 |
Jib daib ait longs, | 小孩做玩, |
Bad lul ait deix. | 大人当真。 |
Eb dod liol was, | 水冲轮转, |
Dod hsaid jef xangb. | 方好碾米。 |
Dul nongt diod hlieb, | 火要烧大, |
Hsongd dlongb jef mais. | 骨炖才。 |
Wil xongt jangx wil, | 我立成锅, |
Dul ngas ib bob. | 干柴一堆。 |
Ob dangl khaid jed, | 二主包粑, |
Ib laib dlob jangb. | 四斤一个。 |
Ghuk ait ib wil, | 同一锅煮, |
Ngit dail xid hxangd, | 看谁的熟, |
Hxid dail xid niul. | 看谁的生。 |
Laib hxangd hsent yenf, | 熟的算赢, |
Laib niul hsent gos. | 生的算输。 |
Jib daib ait longs, | 小孩做玩, |
Naix lul ait deix. | 大人当真。 |
Ib dangl dliok nix ob juf liangl, | 各人出银二十两, |
Lix hsaid dlob jangb. | 量米四斤。 |
Dad baib vangl lul, | 送给寨老, |
Baib maix gangf jongt, | 握在手上, |
Hot jed lol ded. | 煮粑来断。 |
Ghed dongx ghongb pid, | 议好就烧锅, |
Kheib jongt ghongb hot. | 捆紧就拿煮。 |
Ax hnangd naix khaib, | 不听人劝, |
Jef hot jed ded. | 才煮粑断。 |
Jed hot ghangb wil, | 粑煮锅底, |
Sail ves longl dul. | 大火来烧。 |
Dul nongf bub dlongs, | 火自知情, |
Ax pid dail deix. | 不烧直人。 |
Eb nongf bub hfangb, | 水自懂理, |
Ax xab dail wix. | 不护坏人。 |
Hot jed jus wil, | 粑煮一锅, |
Nongf hfaid nongf bangf. | 各翻各的。 |
Dliangb waix dliangb dab, | 天地诸神, |
Lol des mangb ded. | 为你俩判。 |
Jed laib hxangd laib niul, | 粑有熟有生, |
Laib hxangd ghongb yenf, | 熟的就算赢, |
Laib niul ghongb gos. | 生的就算输。 |
Ob laib sail hxangd, | 两个都熟, |
Ob laib sail niul. | 两个都生。 |
Ax maix yenf gos, | 不分输赢, |
Ob dangl dliat diangs. | 两头撤诉。 |
Lil hvib bit hangd deis, | 新理在何方, |
Lil ghot niangb hangd nend. | 古理在这里。 |
黄平县重安镇杨耇里传唱
[1] Bob Bil Ongd:必瓮坡,山名,在黄平县境内。