搜索
  登录

捞油锅理辞(1)
所属图书:《苗岭古风:苗汉对照》 出版日期:2015-06-01文章字数:16564字

捞油锅理辞(1)

Jax Lil Pid Taib(1)

Diot hxak ax xus jud,

唱歌不离酒,

Ghed hlangb ed gheb vut.

议榔为庄稼。

Ghangd lol niul dlik,

蛙来生蝌蚪,

Dlik hlieb jangx ghangd.

蝌蚪长成蛙。

Niangb diot ghab zat vib waix,

在悬崖上面,

Niangb ghab zat vib dab.

在悬崖脚下。

Niangb dail det vob hvid,

有棵蒿菜秆,

Ghab ghaib mongl nongx dab,

生根吃泥巴,

Ghab guf mongl hek dat.

梢头吸雨露。

Dliangx bil mongl hsenk,

伸手去摸它,

Yongd bil mongl ed.

伸手去要它。

Dlut nenx ghaib zab hnaib,

拔它根晒日,

Mais nenx nex yens nongs.

让它叶淋雨。

Gox diot daix vib bet benl,

甩在石板嘣地发响,

Zenf diot bod vib bet dos.

砸在石头哆地发声。

Gol hob dax ax wix,

喊雷来不到,

Gol vongx lol ax sos.

叫龙来不了。

Niangb diangb det gix [1]

有根芦笙竹,

Liangs diot laib hnaib ghangb lob.

生在日脚下。

Niangb diangb det diuk,

有一根金竹,

Liangs diot laib hlat ghangb lob.

长在月脚下。

Jenl diot jux dad hfud dangl,

栽在长桥头,

Jenl diot jux hlieb ib pit.

植在大桥边。

Hnaib dax hnaib lol pid,

日出日来烤晒,

Nongs dax nongs lol yis.

雨下雨来滋养。

Hsangb jongx nongx dab,

千条根扎泥,

Bat guf bus waix.

百尖梢上天。

Dlut nenx ghaib zab hnaib,

拔它根晒日,

Mais nenx nex yens nongs.

让它叶淋雨。

Gox diot vib liul bet “benl”,

甩在石板嘣地发响,

Zenf diot vib bod bet “dos”.

砸在石头哆地发声。

Gol hob dax hnangd lil,

喊雷来评理,

Gol vongx dax hnangd lil.

叫龙来评理。

Hxangb ib hveb dax wix,

喊一声就来,

Gol ib hveb tak sos.

叫一声就到。

Ghab maib dax hnangd lil,

喊他俩评理,

Gol maib lol ded diangs.

叫他俩断案。

Ib laib lil jul niox,

一个理评完,

Ib laib lil dad lol.

一个理又来。

Cob gix wil ghongb hfaid,

吹笙我就跳,

Dib niel wil ghongb zuk.

击鼓我就踩。

Hfaid seix hof gix hveb,

跳也和笙曲,

Zuk seix hof niel bet.

踩也和鼓音。

Hlat ghaid ax niox hnaib ib,

正月有初一,

Ax niox laib hmangt ghaid.

还有初一夜。

Buk laib niangx lol,

新年来临了,

Hxed baid jox fangb.

春暖回大地。

Gangb genx nail longl lol,

虫叫鱼儿游,

Nail lol waif ghab dlot,

鱼儿来换鳞,

Nes lol waif ghab dliub.

鸟儿来换毛。

Ghob def niangb det khab,

斑鸠落青

Ghox ghol sos det jib.

布谷落杉尖。

Ghob def ceib ghab hnaib,

斑鸠催日月,

Ghox ghol ceib ait gheb.

布谷催活路。

Ghangb vangl yangt bib dak,

寨脚飞三回,

Hfud vangl was bib fus.

寨头飞三圈。

Dlut lol mab det diuk,

拔来把竹子,

Denl lol mab nangx diongx.

扯来把木贼。

Fal mongl jangs lix ghangb vangl,

种在寨脚田,

Dad mongl jenl vangx diux hlieb.

栽在大门槛。

Diangd lol wix diux,

转来到门口,

Tak lol sos zaid.

回来到屋中。

Wil gheib lol dib,

捉鸡来杀,

Zat jud lol hek.

斟酒来喝。

Ghab jid dax nongx ngix,

喊兄弟吃肉,

Gol wid niul hek jud.

叫妯娌喝酒。

Laix laix ghangt nangx,

人人得扬名,

Dail dail ghangt bit.

个个获名誉。

Ait gheb seix vut,

庄稼长得好,

Ait zangt seix hsob.

生意也兴旺。

Xangf naix taid jit bil,

人兴如上坡,

Vel jit vel hvib.

越攀爬越高。

Ait dlas taid jit vangx,

致富像爬岭,

Ib diex ib diot.

一步一步上。

Jul taid laib hlat ghaid,

时过了正月,

Dad jit laib hlat ob.

就到二月间。

Hlat ob ax xus hnaib ob,

二月有初二,

Ax niox diongb hnaib ghab jil,

白天枝丫长,

Ax niox diongb mongl ghab ghaib.

半夜根须发。

Ghob def ceib ghab hnaib,

斑鸠催日月,

Ghox ghol ceib ait gheb.

布谷催活路。

Nongx ax xangd khab lix,

吃不饱开田,

Nongx ax ghangb pid hxud.

吃不香烧灰。

Ax niox diub eb diot jux,

时有水架桥,

Ax niox but gongl diot dangk.

时有路架凳。

Niangb dail ghet jex juf jex,

公公九十九,

Niangb dail wuk yaf juf yaf.

婆婆八十八。

Diangs ax maix daib,

没有生有儿,

Diangs ax jas vangt.

没有育有女。

Mongl gol ghet xangs dax bud,

去请巫师算,

Gol wuk xangs lol hsent.

请巫婆问卦。

Gangb xangs niangb gid nangl,

虾巫居下游,

Nail xangs niangb gid jes.

鱼巫住上游。

Gangb xangs hsent niangb lul,

虾巫算长寿,

Nail xangs hsent nangs dad.

鱼巫卜命长。

Nenx diangd wix dangl gongl,

他回到半路,

Tak lol sos det xet.

他回到中途。

Jas dut zaid bad lind,

遇屋檐燕子,

Jas maix qangb nes zeil.

遇穿枋麻雀。

Niangx daf niangx tid vil,

年复年筑巢,

Hxib daf hxib yangl daib.

时时育儿女。

Ib niangx bib vil,

一年抱三窝,

Ib hniut bib faf.

一岁生三拨。

Nenx xangs ghet lul vud:

它给老人讲:

“Mongl diot jux ghab nangl hnaib,

“你东方搭桥,

Mongl diot dangk ghab nangl hlat.”

你东面架凳。”

Diot jangx jux haib dangk,

架成桥和凳,

Nenx diangd lol wix diux,

他转到门口,

Nenx tak lol sos zaid.

他回到屋中。

Daf niangx ghongb hsad daib,

来年就生儿,

Daf hniut ghongb yangl vangt.

来岁就育女。

Hsad daib ghongb jex ghongb,

生儿个接个,

Dot vangt saib jex saib [2] .

育女人连人。

Nangl ud dad ait vangt,

子辈穿长衫,

Det mos wangx ait jid.

孙辈戴官帽。

Ghab nangx jil jil niul,

草儿棵棵青,

Naix vas sangs sangs niangb.

能人辈辈出。

Jex sangs ax niox diuk ghox,

九代继承祖,

Juf sangs ax niox jent hsongd.

十代沿袭宗。

Cuf vas niangb wangl xid,

能人出盐井,

Cuf dlas fal niangx ongd.

富人出船埠。

Dlas hfed nenx bad,

富有胜前人,

Vas hfed sangs lul.

聪明赛前辈。

Hlat ob fat mongl niox,

时过二月份,

Gix cob wil lol hfaid,

笙响我来跳,

Niel dib wil lol zuk.

鼓鸣我来踩。

Gid denx tid waix xongt dab,

古时开天辟地,

Lol hsad hnaib niul hlat.

铸造太阳月亮。

Hnaib niangb ghab dab,

太阳在地上,

Hlat niangb diub eb.

月亮居水中。

Gid denx niangb juf ob laib hlat,

从前有十二个月亮,

Juf ob laib hnaib niangb ghab vangx.

十二个太阳在岭岗。

Juf ob laib hnaib sail dax,

十二个太阳全出动,

Juf ob laib hlat sail dax.

十二个月亮全出来。

Yangx jul ghab vangx vib zat,

熔尽山冈石头,

Naix lul ax gaix mongl vud,

大人不敢上山,

Jib daib ax vas hangb gongl.

小孩不能走路。

Niangb dail Bangx Yangx Tinf Hsait,

有个榜养亭赛,

Niangb dail Pongf Yongf Tinf Nil.

和个朋荣亭尼。

Bangx Yangx hlieb ves,

榜养力气大,

Pongf Yongf hlieb dliangl.

朋荣气力强。

Hnaib hnaib mongl tid hnaid,

天天制强弓,

Hmangt hmangt mongl tid ok.

夜夜造利箭。

Jit diot dail det ak,

爬上马桑树,

Bangd juf ob hnaid ngal nangl,

十二支箭射东方,

Mongl yens juf ob laib hnaib.

射中十二个太阳。

Bangd juf ob hnaid jit jes,

十二支箭射西方,

Ghongb yens juf ob laib hlat.

射中十二个月亮。

Hnaib mais jangf jangx leib,

太阳垮脸像猴面,

Mongb hvib jangx dail dlik.

怒火中烧如恶熊。

Zuk mongl bus ghab zat,

跑去钻岩洞,

Zuk mongl yend khangd vib.

躲进岩洞中。

Fangb dab ax bongf fangx,

人间不见亮,

Gid waix zek ghenl ninl,

天上黑沉沉,

Fangb dab zek ghal xas.

地上黑黢黢。

Naix lul ax gaix jit bil,

大人不敢上山,

Jib daib ax vas hangb gid.

小孩不能走路。

Hfud bil ax bongf mal zuk,

山上不见马跑,

Ghangb vangx ax bongf ninx liod.

山脚不见牛群。

Ngix yongx ngix dot zuk jul,

野羊野猪逃尽,

Dol leib dol lok zuk jis.

猴子野兔跑光。

Xangs ninx mongl gol hnaib,

叫水牛请太阳,

Xangs ninx mongl gol hlat.

叫水牛请月亮。

Dail ninx jef vud:

水牛才过来说:

“Wil hfud liangs gib niox,

“我头生角了,

Wil lob liangs qut niox.

我脚长蹄了。

Wil bub kab lix yis bad,

只知犁田养父,

Wil bub kab las yis mais.

只知耕地养母。

Laib hlat ax dios wil mais bad,

月亮不是我父母,

Laib hnaib ax dios wil ghet nenl.

月亮不是我舅父。

Wil ghab nenx ax dab wil,

我喊它不应,

Wil gol nenx ax zangb wil.”

我叫它不理。”

Ed mal mongl gol hnaib,

要马请太阳,

Ed mal mongl gol hlat.

要马请月亮。

Dail mal jef vud:

马才过来说:

“Wil bub dox hot ngal nangl,

“我只知驮货东走,

Wil bub ak hot jit jes.

我只知驮货西行。

Laib hlat ax dios wil mais bad,

月亮不是我父母,

Laib hnaib ax dios wil ghet nenl.

太阳不是我舅父。

Wil ghab nenx ax dab,

我喊它不应,

Wil gol nenx ax yib.”

我叫它不依。”

Ed yongx mongl gol hnaib,

要羊请太阳,

Ed yongx mongl gol hlat.

要羊请月亮。

Dail yongx jef vud:

羊才过来说:

“Wil bangf hfud dlis gib,

“我头生弯角,

Wil bangf lob laid qut.

我脚长短蹄。

Wil nas naix zangb xongs dliangb,

我替人祭七鬼,

Wil nas naix zangb xongs zangs.

我给人祀七怪。

Hlat ax dios wil bangf mais bad,

月亮不是我父母,

Hnaib ax dios wil bangf ghet nenl.

太阳不是我舅父。

Wil ghab nenx ax dab,

我喊它不应,

Wil gol nenx ax yib.”

我叫它不依。”

Xangs dlad mongl gol hnaib,

叫狗请太阳,

Xangs dlad mongl gol hlat.

叫狗请月亮。

Dail dlad jef vud:

那狗才来讲:

“Wil nongx nongf dios gad senb,

“我吃的是凉饭,

Wil hek nongf dios vangd seil.

我喝的是冷汤。

Wil xil bub diongb hnaib ved hseib,

我只知白天守贼,

Bub diongb mongl ved niangs.

只知夜晚防盗。

Laib hlat ax dios wil mais bad,

月亮不是我父母,

Laib hnaib ax dios wil ghet nenl.

太阳不是我舅父。

Wil ghab nenx ax dab,

我喊它不应,

Wil gol nenx ax yib.”

我叫它不来。”

Xangs baif mongl ghab hnaib,

叫猫请太阳,

Xangs baif mongl gol hlat.

叫猫请月亮。

Dail baif jef lol vud:

那猫才来说:

“Naix ed ax hniongb nangl,

“人如不忘记,

Baib wil nenk nail nongx.

还给我鱼吃。

Naix jus hniongb nangl niox,

人一忘记了,

Wil ghongb nongx gad dlub.

我尽吃米饭。

Wil bub ved nongl liangx,

我只知守仓,

Wil bub wil nangl gik.

我只知捉鼠。

Hlat ax dios wil mais bad,

月亮不是我父母,

Hnaib ax dios wil ghet nenl.

太阳不是我舅父。

Wil ghab nenx ax dab,

我喊它不应,

Wil gol nenx ax yib.”

我叫它不理。”

Xangs gas mongl ghab hnaib,

叫鸭请太阳,

Xangs gas mongl gol hlat.

叫鸭请月亮。

Dail gas jef lol vud:

那鸭才来说:

“Wil nongf dios dail mil lot,

“我天生嘴扁,

Diangb yex dias wil jit ghongb jit,

竹竿赶我上就上,

Diangb yex dias wil ngal ghongb ngal.

竹竿赶我下就下。

Hlat ax dios wil mais bad,

月亮不是我父母,

Hnaib ax dios wil ghet nenl.

太阳不是我舅父。

Wil ghab nenx ax dab,

我喊它不应,

Wil gol nenx ax yib.”

我叫它不依。”

Xangs gheib mongl ghab hnaib,

叫鸡请太阳,

Xangs gheib mongl gol hlat.

叫鸡请月亮。

Dail gheib jef lol vud:

那鸡才来讲:

“Laib hlat dios wil mais bad,

“月亮是我的父母,

Laib hnaib dios wil ghet nenl.

太阳是我的舅父。

Ed ib liangl ob jenb dib mos,

需一两二金打冠,

Ed ib liangl ob nix dib mos.

要一两二银打冠。

Nangl pangb ud taid niongx vut hxid,

穿件衣裳像雉鸡漂亮,

Nangl pangb ud taid niongx vut ngit.

穿件衣服如锦鸡美丽。

Wil ghab hnaib ghongb dax,

我喊太阳它就来,

Wil gol hlat ghongb lol.”

我叫月亮它就到。”

Gheib mongl ghab hob waix laib hnaib,

鸡去墙上请太阳,

Hnaib dax jex mab dul,

太阳带来九把火,

Fangx jul ghab waix dab.

照亮天空和大地。

Gheib mongl eb lix gol hlat,

鸡去田边请月亮,

Hlat dax jex mab zot,

月亮带来九把油柴,

Duk fangx jul bob bil.

照亮山山和岭岭。

Naix lul gol jib daib,

大人喊小孩,

Dail lul gol dail vangt,

老人叫青年,

Ait gheb nongx mongl yad.

做活路去吧。

Laib id laib gux lul,

那些是古典,

Xangf nongd bib lol ngit.

现在咱来看。

Ghet Zangb ghot ghet Lix,

张公告李公,

Xit zenb ax hangd dliat.

争执不相让。

Fangb hlieb niangb vangl lul,

大寨有族长,

Vangl yut niangb vangl lul.

小寨有寨老。

Ghab fangb hlieb bib juf,

喊大地方三十,

Gol fangb yut bib laix.

叫小地方三个。

Laix laix ghab mais fangd,

人人脸面宽,

Dail dail fangd ib dlot.

个个宽一拃。

Dad ob lil lol nas,

拿咱理来量,

Khangd hvib tif khangd gal.

削高填矮处。

Jil gib ob pit maf,

长角两边砍,

Hmid dad ob pit hved.

长牙两面削。

Gib ninx vel hved vel vas,

牛角越削越尖,

Hmid mob vel hved vel xit.

猫牙越磨越快。

Vangl lul cend dlenl,

因寨老调唆,

Laib yut jangx laib hlieb.

小事变大事。

Niangx niangx ded ax jul,

年年案不断,

Hniut hniut xenb ax jus.

岁岁事不完。

Jex dlox ib khangd dod,

九杵舂一碓,

Juf dlox jus khangd liul.

一碓十杵舂。

Ghab hfat jangx ghab penb,

秕糠变灰尘,

Ghab hsaid jangx ghab xangb.

米粒破两半。

Gid waix ax dax ib,

上头不冒烟,

Gid dab ax faf bongt.

下面不透气。

Bil hvib mal jul ves,

山高马力竭,

Bil dad ninx jul bongt.

坡长牛气尽。

Jex lind khod ax hnangd bet,

九次听不到闹事,

Juf lind diangs ax hnangd gos.

十回听不到纠纷。

Ax hnangd Lif Daob Wuaib cob gix,

听不到镰刀湾吹笙,

Ax hnangd Ngaif Yenb Tenf [3] niel bet.

听不到岩英屯鼓响。

Bat daib dad mongl diot jux,

用猪去敬桥,

Gas daib dad mongl seik khat,

用鸭去待客,

Ax ed mongl khat daib ad.

不拿嫁姑娘。

Hsongd gek mongl gid det hlieb,

骨硬扛原木,

Ves hlieb mongl ghangt vib liul.

力大挑石板。

Diub gek nenx nongf ghongl,

脊骨再硬也会驼,

Jid diangs leit hnaib sot.

身体再胖也会瘦。

Jex dias set ax hnangd ded,

九次不听案断,

Juf lind diangs ax hnangd xenb.

十回不听案结。

Ax hnab hxangb lix gangb yel,

不动田边蜻蜓,

Ax hnab but las bax lief.

不惊土坎蝴蝶。

Dail xid hnab hxangb lix gangb yel,

谁动田边蜻蜓,

Dail xid hnab but las bax lief.

谁动土坎蝴蝶。

Dliangx hxangb lix bib zangt dol,

丈量田边三丈远,

Nas but las bib dliangx dad.

丈量土坎三庹长。

Laib nend gux lul,

那些是古典,

Laib nend bens ghot.

那些是古理。

Ax dios ed ninx dliangd vongl,

不要水牛跌下崖,

Ax dios ed liod dliangd bok.

不要黄牛滚下坡。

Ninx das dus ib jil,

水牛死了分一腿,

Liod das dus ib hvangb.

黄牛死了分半边。

Laib nend gux lul,

那也是古典,

Laib nend bens ghot.

那也是古理。

Ax dios weid zenb vud det gix,

不是为夺苦竹林,

Ax dios weid zenb vangx det diuk.

不是为抢金竹岭。

Nongf maix nongf bad zaid,

各自有父家,

Nongf maix nongf ghet qangb.

各自有公屋。

Vit lix det mil gib lix bangf,

挨田的柿树归田主,

Vit las det vax gib las bangf.

近土的梨树属土主。

Kak liax nongf niangb pit bil,

喜鹊居山上,

Nangl eb nongf niangb but eb.

水鼠住河边。

Ib laix dot ib tongd,

一人得一处,

Ib dail dot ib gib.

一个得一角。

Des gid jix mal,

顺路骑马,

Des eb qab niangx.

顺水划船。

Ax weid zenb dex hniongd,

不争重秤砣,

Ax weid zenb dliok yut.

不抢小秤杆。

Ax weid zenb hxenb lix hsaid,

不争量米升,

Ax weid zenb dod dib liangx.

不抢量米斗。

Ob laib hxenb lix hsaid,

两只量米升,

Ob laib dod dib liangx.

两只量米斗。

Ib zaid ob diangb dliok,

一家两把秤,

Diangb dliok ob laib dex.

一秤两个砣。

Dliok yut dliok mongl gux,

小秤称出去,

Dliok hlieb dliok lol zaid.

大秤称进来。

Ax hnangd gux lul,

不依古理,

Ax des bens ghot.

不照古规。

Dad lol xit vil,

还来争吵,

Dad lol xit tat.

又来闹事。

Vel ait vel hlieb,

越闹越凶,

Ait diangs ob pit hlieb.

两头遭殃。

Lil lul ves yut,

理老力薄,

Diangs ded ax jul,

事端难断,

Diangs sangt ax jangx.

纠纷不清。

Nef ax lol ib,

冒不出烟,

Dib ax lol dul.

点不起火。

Ghab hob dax ded,

请雷公来判,

Gol vongx lol xenb.

叫龙王来断。

Khab jangx pid taib dens,

修成油锅坪,

Hsait jangx khangd liub kab.

筑成铧口灶。

Xangt hsab mongl jel dod,

放谷碓里舂,

Jis dul diot niangx qab.

装柴在船上。

Mongl xangs Ghet Zangb pid,

喊张公来烧,

Mongl xangs Ghet Lix juf.

叫李公去捞。

Dail bad dail mif,

是雌还是雄,

Pid taib ib pit.

油锅旁边烧。

Diangx ninx bib jangb bib liangl bib sangx zab,

牛油三斤三两三钱五,

Gad ghol bib hxenb bib dit,

小米三升三合,

Jangb bib liangl bib sangx bib hfenb.

蜂蜡三两三钱三分。

Niuf diot hnaib xangx,

定在赶场天,

Ax baib dail xid dinx,

不准哪个顶着不来,

Ax baib dail xid gek.

不许哪个赖着不到。

Vangs dot dail gheib fangx,

找来只黄鸡,

Vangs dot dail gheib dlub,

找来只白鸡,

Vangs dot dax dlob jil.

找来四方桌。

Genk dud bib liangx,

剪纸三张,

Kheik det bib diuk.

刻木三刀。

Vangs hangb gid hsangt fangx,

找来把黄伞,

Vangs dias vangl hsangt nox,

找来把绿伞,

Hek bib ngub hsaid jud.

喝三杯米酒。

Jud mif dus bangx,

一碗甜酒酿,

Ib dit gad nax dlub,

一碗白米饭,

Ib niuf pit nus.

一副卜卦。

Yangs yangs vangs jis diot dax,

样样找齐放桌上,

Yangs yangs vangs jis diot dangk.

件件备好放凳上。

Jis jul ghongb ghab,

找齐就呼,

Jis jul ghongb gol.

备好就唤。

Jenb dax bib laib hnaib,

呼来三个太阳,

Jenb lol bib laib hlat.

唤来三个月亮。

Jenb maix dax hnangd hseid,

呼他们来听讲,

Jenb maix lol ded diangs.

唤他们来断案。

Dliangx bil mab hsaid,

伸手抓米,

Yongd bil zas hsaid.

挥手洒米。

Gangl zaid niangs dax gux,

自屋中到外,

Fat hxib fat vangl.

越村又过寨。

Lol wix hxangb lix jangl,

走到田坎边,

Lol leit hxangb ongd hlieb.

来到大塘坝。

Fat zangx xangt ghol,

又过放鹅坪,

Lol wix vud zek.

走拢老森林。

Lol sos dlongs det mangx,

来到枫香坳,

Lol sos vangx det gheid.

来到松木岭。

Dlob hfangb waix nox,

四方见蓝天,

Diut ghot hnaib hlat.

六面有日月。

Mongl leit hnaib diux,

走拢太阳门,

Bus sos hlat zaid.

钻进月亮家。

Ed eb nix sad naix,

以银水洗脸,

Ed eb hxed ot mais.

用温水洗面。

Dlak hnaib niangb hangd seil,

请太阳住冷处,

Jid niangb fangb bait pet,

身居冰雪地,

Jid diot vob dub lef.

全身长青苔。

Hxent Ninl bangf nenk,

镇远的扇,

Wangx Zangx bangf hsangt.

旧州的伞。

Dad dax bib lox jab gheik,

拿来三箩火草,

Bib lox jab del.

又拿三箩艾绒。

Dad dul lol diod,

拿柴来烧,

Dad dul lol yux.

拿火来炼。

Wil vud ax jul,

我说不完,

Mongx dad lol vud.

你又来讲。

Wil hmat ax jus,

我讲不周,

Mongx dad lol hmat.

你又来道。

Nangl ud sangs lul,

身披古装,

Nangl vut taid wangx.

犹如皇帝。

Gangl hangb waix dax,

从天上来,

Yangt dliaf sos dab.

飞到地下。

Lol wix Zangb diux,

来到张公门口,

Lol sos nenx zaid,

走进张公屋中,

Ghongb linx nenx gid gongb mongl.

领走他的礼物。

Yangs yangs linx jul,

样样领尽,

Jens jens linx jis.

件件领齐。

Zongb naix wil hseid:

听我话讲:

Ib zas leit dens pid taib,

待会到油锅坪,

Ib zas leit zangx maf bat.

待会到杀猪坪。

Wil eb bongt wat,

我水很开,

Wil dul jens wat.

我火很旺。

Mongl pid dol ninx,

去烧那水牛,

Mongl tangt dol liod.

去烫那黄牛。

Dus pot hlieb dit,

起泡大如碗,

Dus pot hlieb gangs.

泡如钵口大。

Jit bil fix lob hangb,

上坡吊脚走,

Ngal dab det mais hangb.

下坡低头行。

Taid yens diuk bangf ninx,

如挨刀的牛,

Taid gos jab bangf mal.

像中毒的马。

Ib zas wil liub ghangb wil,

待会铸锅底,

Wil hsuk dangl dangx hsangt.

关掉堂屋伞。

Lind vib jit bil,

滚石上坎,

Hfaid vib jit niangs.

翻石上岸。

Pid leit hxib ninx jul,

烧到丑时,

Waix tob fal mongl.

天亮起床。

Tiet bat dax dib,

拉猪来杀,

Zat jud lol hek.

斟酒来喝。

Dib bat bib dad hmid,

杀猪三指牙,

Jud dliut bib hniut ghangb,

好酒三年香,

Laib nend jef khab fangb naix not.

那才告诫地方人。

Cob jul gix wil hfaid,

听笙响我跳,

Dib jul niel wil was.

闻鼓鸣我踩。

Juf bib dail Ghet Vob Nil Buf Benx,

十三个乌尼布本公,

Juf bib dail Ghet Vob Jenb Buf Kaib [4]

十三个乌金布开公,

Vangs dot dail bat diangs,

找得头肥猪,

Juf bib pangb ud pongb ud hxangt,

十三件灰衣红衣,

Juf bib ngub jud hsaid.

十三杯米酒。

Vangs ib hxenb mal liaot,

找一升马料,

Vangs ib niuf pit nus.

找一副卜卦。

Vangs ib diangb dax dad,

找一张长桌,

Vangs ib diangb dangk dad.

找一根长凳。

Jens jens jis jul,

样样都备齐,

Jis jul wil mongl ghab,

备齐我去请,

Jis jul wil mongl gol.

备齐我去喊。

Ghab juf bib dail Vob Nil Buk Benx,

请十三个乌尼布本,

Gol juf bib dail Vob Jenb Buk Kaib.

喊十三个乌金布开。

Dliangx bil vib hsaid zas,

伸手抓米洒,

Xongt bil vib hsaid yel.

抬手抓米扔。

Dol khat bangf hmid lob,

客人的脚印,

Denf bas diux gux zaid niangs,

踩满屋内屋外,

Denf bas but hxib but vangl.

踏遍寨中寨旁。

Denf bas lix jangl ghab hxangb,

弯田坎也走拢,

Denf bas ghab dens nangx niul,

青草坪也去到,

Lol wix ghab hxangb las.

来到土坎边。

Hmid lob denf fat ghab dlongs,

脚印踩过山坳,

Jit leit Bil Ghat Dliok.

上到秤钩坡。

Hangb fat Dens Nangl Said [5]

走过囊赛坪,

Lol leit fangb Kad Linx.

来到凯里地。

Was fat Bil Jel,

绕过香炉山,

Lol leit Max Cangf.

来到马场。

Fat Gaob Jeex Wenf Deef [6]

过高枧文德,

Lol leit fangb Deb Yenx.

来到都匀。

Eb kib sad niux,

热水漱口,

Eb seil ot mais.

冷水洗脸。

Vas nix xak khob,

银梳梳头,

Diot wangb ghab lail,

官儿装束,

Diot jof jangx wangx.

皇帝模样。

Diangd jid hnangd hveb,

转身听讲,

Ghangt khob hnangd hseid.

抬头听话。

Lix niangb hangd seil,

关在冷处,

Hfuk niangb hangd senb.

闭在寒地。

Qib dot cad val,

关在冰里,

Hfuk dot bait pet.

闭在雪中。

Qib dot vob dub,

关长青苔,

Hfuk dot dus muk.

闭它发霉。

Ib diangb nenk Hxent Ninl,

一把镇远扇,

Ib laib hsangt Wangx Zangx.

一把黄平伞。

Bib lox jab gheik,

三箩艾绒,

Bib lox jab dul.

三箩火草。

Jis diot nongl hsab,

放在钢仓,

Vik diot nongl hlet.

藏于铁库。

Ghaib hlieb hek jenl,

富者敬茶,

Ghaib yut hek yenb.

贫者敬烟。

Gangl hangb waix dax,

从天上来,

Lol wix fangb dab.

来到地下。

Lol wix ghongb linx,

来到就领,

Lol linx bat diangs.

来领肥猪。

Lol linx juf bib dit jud zend wab,

领十三碗樱桃酒,

Juf bib pangb ud pongb ud hxangt.

十三件灰衣红衣。

Dail naix nangl ud,

人穿衣服,

Dail dliangb nangl dud.

鬼穿纸衣。

Genk dud bib zongs,

剪纸三串,

Kheik det bib vix,

刻木三行,

Dlob yangs sail jis.

四样齐全。

Wil dad lil xangt mongx hvib,

以理谈心,

Ghab lil xit buf,

用理相驳,

Lil send xit nais.

拿理招呼。

Mob bix ghab daid dad,

猫比尾巴长,

Xed bix gent bil vas.

虎比爪子利。

Niangb lil ghongb yenf,

有理就赢,

Yenf lil niangb dangl waix.

赢者居上。

Not lil ib liangl ghaid,

理多一两五,

Dot yenf ib sangx zab.

得胜一钱五。

Ib zas wix zangx pab dul,

待会走到劈柴坪,

Ib zas leit genl yis bat.

待会去到养猪场。

Wil bangf eb kib,

我的水滚开,

Wil bangf dul jens.

我的火烧旺。

Mongx ait xab mais hfud,

你要遮母头,

Mongx ait xab bad lob.

你要盖父脚。

Wil vangs hnaid vangs ok,

我找弓和箭,

Tut vib vib dus,

瞄石石就破,

Tut zat zat gos.

瞄崖崖就崩。

Xangs ghenx wil ghenx,

喊抬我就抬,

Xangs ghangt wil ghangt.

叫挑我就挑。

Ghangt liangx baib dail diel,

抬粮送官家,

Ghangt lil baib ghaib zaid.

挑理给主人。

Wil lol des ded diangs naix vud,

来同判人讲,

Lol des ghab bul hxub khat hmat.

来和亲朋说。

Ib lol ghongb vud,

一来就讲,

Taid ghangt zend dlenx,

如抬桃子,

Taid ghangt zend nangs.

像挑李子。

Wil niangb ib jangb Hxent Ninl hsab,

有一斤镇远的钢,

Wil niangb ib jangb Wangx Zangx hlet.

有一斤黄平的铁。

Liul hsab liek dul,

钢如烈火,

Liul hlet taid zat.

铁像岩石。

Wil liongx bib liongx,

我晃三晃,

Wil was bib fus.

我转三圈。

Wil ghangd bib zas,

我讲三句,

Mongx ghangd bib juf zas.

你回三十句。

Wil ghangd bib juf zas,

我讲三十句,

Mongx ghangd bib zas.

你回三句。

Mongx ax des wil lob hangb,

你不跟我同行,

Mongx ax gid niangx wil gid mongl.

你不与我同路。

Ax ed dlax lob mal xenb,

不要失蹄马,

Ax ed dus bid bangf nes.

不要破嗉鸟。

Ax baib dlut nangx mes hfud,

不准拔草遮头,

Dlut bel mes lob.

不许扯刺盖脚。

Liax lios mes wangl,

杨柳遮井,

Dent ent mes hnaib.

云雾蔽日。

Ghad dlad ib denf,

狗屎一脚踩,

Ghad bat ib denf.

猪屎踩一脚。

Yangs yangs seix dot,

样样都得,

Jens jens seix jis.

件件齐全。

Niuf diot hangd deis pid?

定在哪里烧?

Niuf diot ghab dlongs.

定在坳口上。

Diot wil ghangb vangl,

架锅寨脚,

Dail wix mongl ghot.

歪者去告。

Dail deix mongl pid,

直者来烧,

Diod dul vud lil.

烧火讲理。

Ghab dail hob dax,

请雷公来,

Gol dail vongx lol.

喊龙王到。

Laib hnaib niangb pit wil,

太阳在锅边,

Dail vongx niangb pit wil.

龙王在锅旁。

Dad lil niangb diot bil,

拿理在手上,

Naix not sail kot.

大家齐欢呼。

Wil but zait wangl bux eb,

油锅沸腾如泉涌,

Hob dax bet hongl hongl,

雷声袭来隆隆响,

Zait bangb ob pit bil.

犹如崩塌两面山。

Diangs jul tongd nend,

案到此了结,

Ax baib diangd hfaid.

不许谁反悔。

Dot vas zait hsongd nail,

斧快如鱼刺,

Bil juf juf xongs lind.

手捞十七次。

Juf juf xongs lind ax dot,

十七次捞不起,

Gos wil diongb diangx,

倒进油锅里,

Hfuk dangl dangx hsangt.

关掉堂屋伞。

Juf taib bangf ninx,

捞油锅的水牛,

Juf taib bangf liod.

捞油锅的黄牛。

Jit bil ghongb denl lob,

上坡就拉脚,

Ngal dab ghongb neif hfud.

下坡就压头。

Tiet leit ghab diux,

拉到门口,

Diangd lol sos zaid.

回到屋中。

Baib nenx dus pot hlieb dit,

让它起泡大如碗,

Dus pot hlieb gangs.

泡像钵口一样大。

Gos hxak ghongb gos jud,

输歌就醉酒,

Gos lil ghongb gos nix.

输理就输银。

Ghet Zangb ghangt vib nil bil,

张公抬石撑坡,

Dad det jib dax xab.

拿杉枝来遮盖。

Ait xab mongx mais hfud,

遮你母亲头,

Ait xab mongx bad lob.

盖你父亲脚。

Niangb diot hangd sod,

趁在早上,

Fangx waix ghongb fal.

天亮就起。

Tiet bat lol dib,

拉猪来杀,

Zat jud lol hek.

斟酒来喝。

Gol nongf bangf hxub khat,

邀自己亲戚,

Gol nongf bangf ghet nenl.

约自己舅父。

Maix dax ib lus gad,

抬来一箩饭,

Mongx diangd ib lus ngix.

你回一箩肉。

Gol ad gol deik,

请姐妹姑姑,

Maix dax ib lus gad,

抬来一箩饭,

Mongx diangd ib lus ngix.

你回一箩肉。

Zangb zaid yenf lil,

张家赢理,

Lix zaid gos lil.

李家输理。

Yenf lil hsent yenf,

赢理胜诉,

Gos lil hsent gos,

输理败诉,

Ax gid xit fangs.

不相埋怨。

Ib laix khad gad,

一个包饭,

Ib dail khad vob.

一个包菜。

Ib laix dad dul,

一人拿火,

Ib dail dad yenb.

一人拿烟。

Hangd dol xit bongf,

远处相见,

Xit diek xit nais.

笑脸相迎。

Hangd vit xit jas,

近处相遇,

Nongf ed xit nais.

互打招呼。

Hsad ed ax nais,

不打招呼,

Nenx ait naix ax vut.

为人不好。

Nenx diot vob ax liangs,

种菜不长,

Naix ghongb jul hniub.

人丁绝种。

Khab naix fangb dab,

教育众人,

Zek jul fangb waix.

黑整个天。

Hangb gongl xit deid,

走路相逢,

Xit diek xit nais.

笑脸相迎。

Jef dios gid zuk mal,

这样方成跑马道,

Jef dios eb qab niangx.

这样才是水划船。

Laib nend gux lul,

那些是古理,

Laib nend bens ghot.

那些是古规。

Laib hnaib haib laib hlat,

太阳和月亮,

Dot nangx dot bit.

得名又得誉。

Juf bib Ghet hob Nil Buf Benx,

十三雷公尼布本,

Juf bib Ghet hob Jenb Buf Kaib,

十三雷公金布开,

Laix laix dot nangx diangd mongl.

个个都得好名声。

凯里市凯棠乡杨告波传唱


[1] det gix:一种用来制作芦笙的苦竹,俗称芦笙竹。

[2] Hsad daib ghongb jex ghongb,dot vangt saib jex saib:意思是“生儿育女很多,一个挨一个地生”。

[3] Lif Daob Wuaib,Ngaif Yenb Tenf:镰刀湾、岩英屯,地名,在黄平县谷陇镇境内。

[4] Ghet Vob Nil Buf Benx,Ghet Vob Jenb Buf Kaib:乌尼布本公、乌金布开公,神名。

[5] Bil Ghat Dliok,Dens Nangl Said:秤钩坡、囊赛坪,地名,具体方位不详。

[6] Max Cangf,Gaob Jeex Wenf Deef:马场、高枧文德,地名,在麻江县境内。

苗岭古风:苗汉对照