捞油锅理辞(1)
Jax Lil Pid Taib(1)
Diot hxak ax xus jud, | 唱歌不离酒, |
Ghed hlangb ed gheb vut. | 议榔为庄稼。 |
Ghangd lol niul dlik, | 蛙来生蝌蚪, |
Dlik hlieb jangx ghangd. | 蝌蚪长成蛙。 |
Niangb diot ghab zat vib waix, | 在悬崖上面, |
Niangb ghab zat vib dab. | 在悬崖脚下。 |
Niangb dail det vob hvid, | 有棵蒿菜秆, |
Ghab ghaib mongl nongx dab, | 生根吃泥巴, |
Ghab guf mongl hek dat. | 梢头吸雨露。 |
Dliangx bil mongl hsenk, | 伸手去摸它, |
Yongd bil mongl ed. | 伸手去要它。 |
Dlut nenx ghaib zab hnaib, | 拔它根晒日, |
Mais nenx nex yens nongs. | 让它叶淋雨。 |
Gox diot daix vib bet benl, | 甩在石板嘣地发响, |
Zenf diot bod vib bet dos. | 砸在石头哆地发声。 |
Gol hob dax ax wix, | 喊雷来不到, |
Gol vongx lol ax sos. | 叫龙来不了。 |
Niangb diangb det gix [1] , | 有根芦笙竹, |
Liangs diot laib hnaib ghangb lob. | 生在日脚下。 |
Niangb diangb det diuk, | 有一根金竹, |
Liangs diot laib hlat ghangb lob. | 长在月脚下。 |
Jenl diot jux dad hfud dangl, | 栽在长桥头, |
Jenl diot jux hlieb ib pit. | 植在大桥边。 |
Hnaib dax hnaib lol pid, | 日出日来烤晒, |
Nongs dax nongs lol yis. | 雨下雨来滋养。 |
Hsangb jongx nongx dab, | 千条根扎泥, |
Bat guf bus waix. | 百尖梢上天。 |
Dlut nenx ghaib zab hnaib, | 拔它根晒日, |
Mais nenx nex yens nongs. | 让它叶淋雨。 |
Gox diot vib liul bet “benl”, | 甩在石板嘣地发响, |
Zenf diot vib bod bet “dos”. | 砸在石头哆地发声。 |
Gol hob dax hnangd lil, | 喊雷来评理, |
Gol vongx dax hnangd lil. | 叫龙来评理。 |
Hxangb ib hveb dax wix, | 喊一声就来, |
Gol ib hveb tak sos. | 叫一声就到。 |
Ghab maib dax hnangd lil, | 喊他俩评理, |
Gol maib lol ded diangs. | 叫他俩断案。 |
Ib laib lil jul niox, | 一个理评完, |
Ib laib lil dad lol. | 一个理又来。 |
Cob gix wil ghongb hfaid, | 吹笙我就跳, |
Dib niel wil ghongb zuk. | 击鼓我就踩。 |
Hfaid seix hof gix hveb, | 跳也和笙曲, |
Zuk seix hof niel bet. | 踩也和鼓音。 |
Hlat ghaid ax niox hnaib ib, | 正月有初一, |
Ax niox laib hmangt ghaid. | 还有初一夜。 |
Buk laib niangx lol, | 新年来临了, |
Hxed baid jox fangb. | 春暖回大地。 |
Gangb genx nail longl lol, | 虫叫鱼儿游, |
Nail lol waif ghab dlot, | 鱼儿来换鳞, |
Nes lol waif ghab dliub. | 鸟儿来换毛。 |
Ghob def niangb det khab, | 斑鸠落青, |
Ghox ghol sos det jib. | 布谷落杉尖。 |
Ghob def ceib ghab hnaib, | 斑鸠催日月, |
Ghox ghol ceib ait gheb. | 布谷催活路。 |
Ghangb vangl yangt bib dak, | 寨脚飞三回, |
Hfud vangl was bib fus. | 寨头飞三圈。 |
Dlut lol mab det diuk, | 拔来把竹子, |
Denl lol mab nangx diongx. | 扯来把木贼。 |
Fal mongl jangs lix ghangb vangl, | 种在寨脚田, |
Dad mongl jenl vangx diux hlieb. | 栽在大门槛。 |
Diangd lol wix diux, | 转来到门口, |
Tak lol sos zaid. | 回来到屋中。 |
Wil gheib lol dib, | 捉鸡来杀, |
Zat jud lol hek. | 斟酒来喝。 |
Ghab jid dax nongx ngix, | 喊兄弟吃肉, |
Gol wid niul hek jud. | 叫妯娌喝酒。 |
Laix laix ghangt nangx, | 人人得扬名, |
Dail dail ghangt bit. | 个个获名誉。 |
Ait gheb seix vut, | 庄稼长得好, |
Ait zangt seix hsob. | 生意也兴旺。 |
Xangf naix taid jit bil, | 人兴如上坡, |
Vel jit vel hvib. | 越攀爬越高。 |
Ait dlas taid jit vangx, | 致富像爬岭, |
Ib diex ib diot. | 一步一步上。 |
Jul taid laib hlat ghaid, | 时过了正月, |
Dad jit laib hlat ob. | 就到二月间。 |
Hlat ob ax xus hnaib ob, | 二月有初二, |
Ax niox diongb hnaib ghab jil, | 白天枝丫长, |
Ax niox diongb mongl ghab ghaib. | 半夜根须发。 |
Ghob def ceib ghab hnaib, | 斑鸠催日月, |
Ghox ghol ceib ait gheb. | 布谷催活路。 |
Nongx ax xangd khab lix, | 吃不饱开田, |
Nongx ax ghangb pid hxud. | 吃不香烧灰。 |
Ax niox diub eb diot jux, | 时有水架桥, |
Ax niox but gongl diot dangk. | 时有路架凳。 |
Niangb dail ghet jex juf jex, | 公公九十九, |
Niangb dail wuk yaf juf yaf. | 婆婆八十八。 |
Diangs ax maix daib, | 没有生有儿, |
Diangs ax jas vangt. | 没有育有女。 |
Mongl gol ghet xangs dax bud, | 去请巫师算, |
Gol wuk xangs lol hsent. | 请巫婆问卦。 |
Gangb xangs niangb gid nangl, | 虾巫居下游, |
Nail xangs niangb gid jes. | 鱼巫住上游。 |
Gangb xangs hsent niangb lul, | 虾巫算长寿, |
Nail xangs hsent nangs dad. | 鱼巫卜命长。 |
Nenx diangd wix dangl gongl, | 他回到半路, |
Tak lol sos det xet. | 他回到中途。 |
Jas dut zaid bad lind, | 遇屋檐燕子, |
Jas maix qangb nes zeil. | 遇穿枋麻雀。 |
Niangx daf niangx tid vil, | 年复年筑巢, |
Hxib daf hxib yangl daib. | 时时育儿女。 |
Ib niangx bib vil, | 一年抱三窝, |
Ib hniut bib faf. | 一岁生三拨。 |
Nenx xangs ghet lul vud: | 它给老人讲: |
“Mongl diot jux ghab nangl hnaib, | “你东方搭桥, |
Mongl diot dangk ghab nangl hlat.” | 你东面架凳。” |
Diot jangx jux haib dangk, | 架成桥和凳, |
Nenx diangd lol wix diux, | 他转到门口, |
Nenx tak lol sos zaid. | 他回到屋中。 |
Daf niangx ghongb hsad daib, | 来年就生儿, |
Daf hniut ghongb yangl vangt. | 来岁就育女。 |
Hsad daib ghongb jex ghongb, | 生儿个接个, |
Dot vangt saib jex saib [2] . | 育女人连人。 |
Nangl ud dad ait vangt, | 子辈穿长衫, |
Det mos wangx ait jid. | 孙辈戴官帽。 |
Ghab nangx jil jil niul, | 草儿棵棵青, |
Naix vas sangs sangs niangb. | 能人辈辈出。 |
Jex sangs ax niox diuk ghox, | 九代继承祖, |
Juf sangs ax niox jent hsongd. | 十代沿袭宗。 |
Cuf vas niangb wangl xid, | 能人出盐井, |
Cuf dlas fal niangx ongd. | 富人出船埠。 |
Dlas hfed nenx bad, | 富有胜前人, |
Vas hfed sangs lul. | 聪明赛前辈。 |
Hlat ob fat mongl niox, | 时过二月份, |
Gix cob wil lol hfaid, | 笙响我来跳, |
Niel dib wil lol zuk. | 鼓鸣我来踩。 |
Gid denx tid waix xongt dab, | 古时开天辟地, |
Lol hsad hnaib niul hlat. | 铸造太阳月亮。 |
Hnaib niangb ghab dab, | 太阳在地上, |
Hlat niangb diub eb. | 月亮居水中。 |
Gid denx niangb juf ob laib hlat, | 从前有十二个月亮, |
Juf ob laib hnaib niangb ghab vangx. | 十二个太阳在岭岗。 |
Juf ob laib hnaib sail dax, | 十二个太阳全出动, |
Juf ob laib hlat sail dax. | 十二个月亮全出来。 |
Yangx jul ghab vangx vib zat, | 熔尽山冈石头, |
Naix lul ax gaix mongl vud, | 大人不敢上山, |
Jib daib ax vas hangb gongl. | 小孩不能走路。 |
Niangb dail Bangx Yangx Tinf Hsait, | 有个榜养亭赛, |
Niangb dail Pongf Yongf Tinf Nil. | 和个朋荣亭尼。 |
Bangx Yangx hlieb ves, | 榜养力气大, |
Pongf Yongf hlieb dliangl. | 朋荣气力强。 |
Hnaib hnaib mongl tid hnaid, | 天天制强弓, |
Hmangt hmangt mongl tid ok. | 夜夜造利箭。 |
Jit diot dail det ak, | 爬上马桑树, |
Bangd juf ob hnaid ngal nangl, | 十二支箭射东方, |
Mongl yens juf ob laib hnaib. | 射中十二个太阳。 |
Bangd juf ob hnaid jit jes, | 十二支箭射西方, |
Ghongb yens juf ob laib hlat. | 射中十二个月亮。 |
Hnaib mais jangf jangx leib, | 太阳垮脸像猴面, |
Mongb hvib jangx dail dlik. | 怒火中烧如恶熊。 |
Zuk mongl bus ghab zat, | 跑去钻岩洞, |
Zuk mongl yend khangd vib. | 躲进岩洞中。 |
Fangb dab ax bongf fangx, | 人间不见亮, |
Gid waix zek ghenl ninl, | 天上黑沉沉, |
Fangb dab zek ghal xas. | 地上黑黢黢。 |
Naix lul ax gaix jit bil, | 大人不敢上山, |
Jib daib ax vas hangb gid. | 小孩不能走路。 |
Hfud bil ax bongf mal zuk, | 山上不见马跑, |
Ghangb vangx ax bongf ninx liod. | 山脚不见牛群。 |
Ngix yongx ngix dot zuk jul, | 野羊野猪逃尽, |
Dol leib dol lok zuk jis. | 猴子野兔跑光。 |
Xangs ninx mongl gol hnaib, | 叫水牛请太阳, |
Xangs ninx mongl gol hlat. | 叫水牛请月亮。 |
Dail ninx jef vud: | 水牛才过来说: |
“Wil hfud liangs gib niox, | “我头生角了, |
Wil lob liangs qut niox. | 我脚长蹄了。 |
Wil bub kab lix yis bad, | 只知犁田养父, |
Wil bub kab las yis mais. | 只知耕地养母。 |
Laib hlat ax dios wil mais bad, | 月亮不是我父母, |
Laib hnaib ax dios wil ghet nenl. | 月亮不是我舅父。 |
Wil ghab nenx ax dab wil, | 我喊它不应, |
Wil gol nenx ax zangb wil.” | 我叫它不理。” |
Ed mal mongl gol hnaib, | 要马请太阳, |
Ed mal mongl gol hlat. | 要马请月亮。 |
Dail mal jef vud: | 马才过来说: |
“Wil bub dox hot ngal nangl, | “我只知驮货东走, |
Wil bub ak hot jit jes. | 我只知驮货西行。 |
Laib hlat ax dios wil mais bad, | 月亮不是我父母, |
Laib hnaib ax dios wil ghet nenl. | 太阳不是我舅父。 |
Wil ghab nenx ax dab, | 我喊它不应, |
Wil gol nenx ax yib.” | 我叫它不依。” |
Ed yongx mongl gol hnaib, | 要羊请太阳, |
Ed yongx mongl gol hlat. | 要羊请月亮。 |
Dail yongx jef vud: | 羊才过来说: |
“Wil bangf hfud dlis gib, | “我头生弯角, |
Wil bangf lob laid qut. | 我脚长短蹄。 |
Wil nas naix zangb xongs dliangb, | 我替人祭七鬼, |
Wil nas naix zangb xongs zangs. | 我给人祀七怪。 |
Hlat ax dios wil bangf mais bad, | 月亮不是我父母, |
Hnaib ax dios wil bangf ghet nenl. | 太阳不是我舅父。 |
Wil ghab nenx ax dab, | 我喊它不应, |
Wil gol nenx ax yib.” | 我叫它不依。” |
Xangs dlad mongl gol hnaib, | 叫狗请太阳, |
Xangs dlad mongl gol hlat. | 叫狗请月亮。 |
Dail dlad jef vud: | 那狗才来讲: |
“Wil nongx nongf dios gad senb, | “我吃的是凉饭, |
Wil hek nongf dios vangd seil. | 我喝的是冷汤。 |
Wil xil bub diongb hnaib ved hseib, | 我只知白天守贼, |
Bub diongb mongl ved niangs. | 只知夜晚防盗。 |
Laib hlat ax dios wil mais bad, | 月亮不是我父母, |
Laib hnaib ax dios wil ghet nenl. | 太阳不是我舅父。 |
Wil ghab nenx ax dab, | 我喊它不应, |
Wil gol nenx ax yib.” | 我叫它不来。” |
Xangs baif mongl ghab hnaib, | 叫猫请太阳, |
Xangs baif mongl gol hlat. | 叫猫请月亮。 |
Dail baif jef lol vud: | 那猫才来说: |
“Naix ed ax hniongb nangl, | “人如不忘记, |
Baib wil nenk nail nongx. | 还给我鱼吃。 |
Naix jus hniongb nangl niox, | 人一忘记了, |
Wil ghongb nongx gad dlub. | 我尽吃米饭。 |
Wil bub ved nongl liangx, | 我只知守仓, |
Wil bub wil nangl gik. | 我只知捉鼠。 |
Hlat ax dios wil mais bad, | 月亮不是我父母, |
Hnaib ax dios wil ghet nenl. | 太阳不是我舅父。 |
Wil ghab nenx ax dab, | 我喊它不应, |
Wil gol nenx ax yib.” | 我叫它不理。” |
Xangs gas mongl ghab hnaib, | 叫鸭请太阳, |
Xangs gas mongl gol hlat. | 叫鸭请月亮。 |
Dail gas jef lol vud: | 那鸭才来说: |
“Wil nongf dios dail mil lot, | “我天生嘴扁, |
Diangb yex dias wil jit ghongb jit, | 竹竿赶我上就上, |
Diangb yex dias wil ngal ghongb ngal. | 竹竿赶我下就下。 |
Hlat ax dios wil mais bad, | 月亮不是我父母, |
Hnaib ax dios wil ghet nenl. | 太阳不是我舅父。 |
Wil ghab nenx ax dab, | 我喊它不应, |
Wil gol nenx ax yib.” | 我叫它不依。” |
Xangs gheib mongl ghab hnaib, | 叫鸡请太阳, |
Xangs gheib mongl gol hlat. | 叫鸡请月亮。 |
Dail gheib jef lol vud: | 那鸡才来讲: |
“Laib hlat dios wil mais bad, | “月亮是我的父母, |
Laib hnaib dios wil ghet nenl. | 太阳是我的舅父。 |
Ed ib liangl ob jenb dib mos, | 需一两二金打冠, |
Ed ib liangl ob nix dib mos. | 要一两二银打冠。 |
Nangl pangb ud taid niongx vut hxid, | 穿件衣裳像雉鸡漂亮, |
Nangl pangb ud taid niongx vut ngit. | 穿件衣服如锦鸡美丽。 |
Wil ghab hnaib ghongb dax, | 我喊太阳它就来, |
Wil gol hlat ghongb lol.” | 我叫月亮它就到。” |
Gheib mongl ghab hob waix laib hnaib, | 鸡去墙上请太阳, |
Hnaib dax jex mab dul, | 太阳带来九把火, |
Fangx jul ghab waix dab. | 照亮天空和大地。 |
Gheib mongl eb lix gol hlat, | 鸡去田边请月亮, |
Hlat dax jex mab zot, | 月亮带来九把油柴, |
Duk fangx jul bob bil. | 照亮山山和岭岭。 |
Naix lul gol jib daib, | 大人喊小孩, |
Dail lul gol dail vangt, | 老人叫青年, |
Ait gheb nongx mongl yad. | 做活路去吧。 |
Laib id laib gux lul, | 那些是古典, |
Xangf nongd bib lol ngit. | 现在咱来看。 |
Ghet Zangb ghot ghet Lix, | 张公告李公, |
Xit zenb ax hangd dliat. | 争执不相让。 |
Fangb hlieb niangb vangl lul, | 大寨有族长, |
Vangl yut niangb vangl lul. | 小寨有寨老。 |
Ghab fangb hlieb bib juf, | 喊大地方三十, |
Gol fangb yut bib laix. | 叫小地方三个。 |
Laix laix ghab mais fangd, | 人人脸面宽, |
Dail dail fangd ib dlot. | 个个宽一拃。 |
Dad ob lil lol nas, | 拿咱理来量, |
Khangd hvib tif khangd gal. | 削高填矮处。 |
Jil gib ob pit maf, | 长角两边砍, |
Hmid dad ob pit hved. | 长牙两面削。 |
Gib ninx vel hved vel vas, | 牛角越削越尖, |
Hmid mob vel hved vel xit. | 猫牙越磨越快。 |
Vangl lul cend dlenl, | 因寨老调唆, |
Laib yut jangx laib hlieb. | 小事变大事。 |
Niangx niangx ded ax jul, | 年年案不断, |
Hniut hniut xenb ax jus. | 岁岁事不完。 |
Jex dlox ib khangd dod, | 九杵舂一碓, |
Juf dlox jus khangd liul. | 一碓十杵舂。 |
Ghab hfat jangx ghab penb, | 秕糠变灰尘, |
Ghab hsaid jangx ghab xangb. | 米粒破两半。 |
Gid waix ax dax ib, | 上头不冒烟, |
Gid dab ax faf bongt. | 下面不透气。 |
Bil hvib mal jul ves, | 山高马力竭, |
Bil dad ninx jul bongt. | 坡长牛气尽。 |
Jex lind khod ax hnangd bet, | 九次听不到闹事, |
Juf lind diangs ax hnangd gos. | 十回听不到纠纷。 |
Ax hnangd Lif Daob Wuaib cob gix, | 听不到镰刀湾吹笙, |
Ax hnangd Ngaif Yenb Tenf [3] niel bet. | 听不到岩英屯鼓响。 |
Bat daib dad mongl diot jux, | 用猪去敬桥, |
Gas daib dad mongl seik khat, | 用鸭去待客, |
Ax ed mongl khat daib ad. | 不拿嫁姑娘。 |
Hsongd gek mongl gid det hlieb, | 骨硬扛原木, |
Ves hlieb mongl ghangt vib liul. | 力大挑石板。 |
Diub gek nenx nongf ghongl, | 脊骨再硬也会驼, |
Jid diangs leit hnaib sot. | 身体再胖也会瘦。 |
Jex dias set ax hnangd ded, | 九次不听案断, |
Juf lind diangs ax hnangd xenb. | 十回不听案结。 |
Ax hnab hxangb lix gangb yel, | 不动田边蜻蜓, |
Ax hnab but las bax lief. | 不惊土坎蝴蝶。 |
Dail xid hnab hxangb lix gangb yel, | 谁动田边蜻蜓, |
Dail xid hnab but las bax lief. | 谁动土坎蝴蝶。 |
Dliangx hxangb lix bib zangt dol, | 丈量田边三丈远, |
Nas but las bib dliangx dad. | 丈量土坎三庹长。 |
Laib nend gux lul, | 那些是古典, |
Laib nend bens ghot. | 那些是古理。 |
Ax dios ed ninx dliangd vongl, | 不要水牛跌下崖, |
Ax dios ed liod dliangd bok. | 不要黄牛滚下坡。 |
Ninx das dus ib jil, | 水牛死了分一腿, |
Liod das dus ib hvangb. | 黄牛死了分半边。 |
Laib nend gux lul, | 那也是古典, |
Laib nend bens ghot. | 那也是古理。 |
Ax dios weid zenb vud det gix, | 不是为夺苦竹林, |
Ax dios weid zenb vangx det diuk. | 不是为抢金竹岭。 |
Nongf maix nongf bad zaid, | 各自有父家, |
Nongf maix nongf ghet qangb. | 各自有公屋。 |
Vit lix det mil gib lix bangf, | 挨田的柿树归田主, |
Vit las det vax gib las bangf. | 近土的梨树属土主。 |
Kak liax nongf niangb pit bil, | 喜鹊居山上, |
Nangl eb nongf niangb but eb. | 水鼠住河边。 |
Ib laix dot ib tongd, | 一人得一处, |
Ib dail dot ib gib. | 一个得一角。 |
Des gid jix mal, | 顺路骑马, |
Des eb qab niangx. | 顺水划船。 |
Ax weid zenb dex hniongd, | 不争重秤砣, |
Ax weid zenb dliok yut. | 不抢小秤杆。 |
Ax weid zenb hxenb lix hsaid, | 不争量米升, |
Ax weid zenb dod dib liangx. | 不抢量米斗。 |
Ob laib hxenb lix hsaid, | 两只量米升, |
Ob laib dod dib liangx. | 两只量米斗。 |
Ib zaid ob diangb dliok, | 一家两把秤, |
Diangb dliok ob laib dex. | 一秤两个砣。 |
Dliok yut dliok mongl gux, | 小秤称出去, |
Dliok hlieb dliok lol zaid. | 大秤称进来。 |
Ax hnangd gux lul, | 不依古理, |
Ax des bens ghot. | 不照古规。 |
Dad lol xit vil, | 还来争吵, |
Dad lol xit tat. | 又来闹事。 |
Vel ait vel hlieb, | 越闹越凶, |
Ait diangs ob pit hlieb. | 两头遭殃。 |
Lil lul ves yut, | 理老力薄, |
Diangs ded ax jul, | 事端难断, |
Diangs sangt ax jangx. | 纠纷不清。 |
Nef ax lol ib, | 冒不出烟, |
Dib ax lol dul. | 点不起火。 |
Ghab hob dax ded, | 请雷公来判, |
Gol vongx lol xenb. | 叫龙王来断。 |
Khab jangx pid taib dens, | 修成油锅坪, |
Hsait jangx khangd liub kab. | 筑成铧口灶。 |
Xangt hsab mongl jel dod, | 放谷碓里舂, |
Jis dul diot niangx qab. | 装柴在船上。 |
Mongl xangs Ghet Zangb pid, | 喊张公来烧, |
Mongl xangs Ghet Lix juf. | 叫李公去捞。 |
Dail bad dail mif, | 是雌还是雄, |
Pid taib ib pit. | 油锅旁边烧。 |
Diangx ninx bib jangb bib liangl bib sangx zab, | 牛油三斤三两三钱五, |
Gad ghol bib hxenb bib dit, | 小米三升三合, |
Jangb bib liangl bib sangx bib hfenb. | 蜂蜡三两三钱三分。 |
Niuf diot hnaib xangx, | 定在赶场天, |
Ax baib dail xid dinx, | 不准哪个顶着不来, |
Ax baib dail xid gek. | 不许哪个赖着不到。 |
Vangs dot dail gheib fangx, | 找来只黄鸡, |
Vangs dot dail gheib dlub, | 找来只白鸡, |
Vangs dot dax dlob jil. | 找来四方桌。 |
Genk dud bib liangx, | 剪纸三张, |
Kheik det bib diuk. | 刻木三刀。 |
Vangs hangb gid hsangt fangx, | 找来把黄伞, |
Vangs dias vangl hsangt nox, | 找来把绿伞, |
Hek bib ngub hsaid jud. | 喝三杯米酒。 |
Jud mif dus bangx, | 一碗甜酒酿, |
Ib dit gad nax dlub, | 一碗白米饭, |
Ib niuf pit nus. | 一副卜卦。 |
Yangs yangs vangs jis diot dax, | 样样找齐放桌上, |
Yangs yangs vangs jis diot dangk. | 件件备好放凳上。 |
Jis jul ghongb ghab, | 找齐就呼, |
Jis jul ghongb gol. | 备好就唤。 |
Jenb dax bib laib hnaib, | 呼来三个太阳, |
Jenb lol bib laib hlat. | 唤来三个月亮。 |
Jenb maix dax hnangd hseid, | 呼他们来听讲, |
Jenb maix lol ded diangs. | 唤他们来断案。 |
Dliangx bil mab hsaid, | 伸手抓米, |
Yongd bil zas hsaid. | 挥手洒米。 |
Gangl zaid niangs dax gux, | 自屋中到外, |
Fat hxib fat vangl. | 越村又过寨。 |
Lol wix hxangb lix jangl, | 走到田坎边, |
Lol leit hxangb ongd hlieb. | 来到大塘坝。 |
Fat zangx xangt ghol, | 又过放鹅坪, |
Lol wix vud zek. | 走拢老森林。 |
Lol sos dlongs det mangx, | 来到枫香坳, |
Lol sos vangx det gheid. | 来到松木岭。 |
Dlob hfangb waix nox, | 四方见蓝天, |
Diut ghot hnaib hlat. | 六面有日月。 |
Mongl leit hnaib diux, | 走拢太阳门, |
Bus sos hlat zaid. | 钻进月亮家。 |
Ed eb nix sad naix, | 以银水洗脸, |
Ed eb hxed ot mais. | 用温水洗面。 |
Dlak hnaib niangb hangd seil, | 请太阳住冷处, |
Jid niangb fangb bait pet, | 身居冰雪地, |
Jid diot vob dub lef. | 全身长青苔。 |
Hxent Ninl bangf nenk, | 镇远的扇, |
Wangx Zangx bangf hsangt. | 旧州的伞。 |
Dad dax bib lox jab gheik, | 拿来三箩火草, |
Bib lox jab del. | 又拿三箩艾绒。 |
Dad dul lol diod, | 拿柴来烧, |
Dad dul lol yux. | 拿火来炼。 |
Wil vud ax jul, | 我说不完, |
Mongx dad lol vud. | 你又来讲。 |
Wil hmat ax jus, | 我讲不周, |
Mongx dad lol hmat. | 你又来道。 |
Nangl ud sangs lul, | 身披古装, |
Nangl vut taid wangx. | 犹如皇帝。 |
Gangl hangb waix dax, | 从天上来, |
Yangt dliaf sos dab. | 飞到地下。 |
Lol wix Zangb diux, | 来到张公门口, |
Lol sos nenx zaid, | 走进张公屋中, |
Ghongb linx nenx gid gongb mongl. | 领走他的礼物。 |
Yangs yangs linx jul, | 样样领尽, |
Jens jens linx jis. | 件件领齐。 |
Zongb naix wil hseid: | 听我话讲: |
Ib zas leit dens pid taib, | 待会到油锅坪, |
Ib zas leit zangx maf bat. | 待会到杀猪坪。 |
Wil eb bongt wat, | 我水很开, |
Wil dul jens wat. | 我火很旺。 |
Mongl pid dol ninx, | 去烧那水牛, |
Mongl tangt dol liod. | 去烫那黄牛。 |
Dus pot hlieb dit, | 起泡大如碗, |
Dus pot hlieb gangs. | 泡如钵口大。 |
Jit bil fix lob hangb, | 上坡吊脚走, |
Ngal dab det mais hangb. | 下坡低头行。 |
Taid yens diuk bangf ninx, | 如挨刀的牛, |
Taid gos jab bangf mal. | 像中毒的马。 |
Ib zas wil liub ghangb wil, | 待会铸锅底, |
Wil hsuk dangl dangx hsangt. | 关掉堂屋伞。 |
Lind vib jit bil, | 滚石上坎, |
Hfaid vib jit niangs. | 翻石上岸。 |
Pid leit hxib ninx jul, | 烧到丑时, |
Waix tob fal mongl. | 天亮起床。 |
Tiet bat dax dib, | 拉猪来杀, |
Zat jud lol hek. | 斟酒来喝。 |
Dib bat bib dad hmid, | 杀猪三指牙, |
Jud dliut bib hniut ghangb, | 好酒三年香, |
Laib nend jef khab fangb naix not. | 那才告诫地方人。 |
Cob jul gix wil hfaid, | 听笙响我跳, |
Dib jul niel wil was. | 闻鼓鸣我踩。 |
Juf bib dail Ghet Vob Nil Buf Benx, | 十三个乌尼布本公, |
Juf bib dail Ghet Vob Jenb Buf Kaib [4] , | 十三个乌金布开公, |
Vangs dot dail bat diangs, | 找得头肥猪, |
Juf bib pangb ud pongb ud hxangt, | 十三件灰衣红衣, |
Juf bib ngub jud hsaid. | 十三杯米酒。 |
Vangs ib hxenb mal liaot, | 找一升马料, |
Vangs ib niuf pit nus. | 找一副卜卦。 |
Vangs ib diangb dax dad, | 找一张长桌, |
Vangs ib diangb dangk dad. | 找一根长凳。 |
Jens jens jis jul, | 样样都备齐, |
Jis jul wil mongl ghab, | 备齐我去请, |
Jis jul wil mongl gol. | 备齐我去喊。 |
Ghab juf bib dail Vob Nil Buk Benx, | 请十三个乌尼布本, |
Gol juf bib dail Vob Jenb Buk Kaib. | 喊十三个乌金布开。 |
Dliangx bil vib hsaid zas, | 伸手抓米洒, |
Xongt bil vib hsaid yel. | 抬手抓米扔。 |
Dol khat bangf hmid lob, | 客人的脚印, |
Denf bas diux gux zaid niangs, | 踩满屋内屋外, |
Denf bas but hxib but vangl. | 踏遍寨中寨旁。 |
Denf bas lix jangl ghab hxangb, | 弯田坎也走拢, |
Denf bas ghab dens nangx niul, | 青草坪也去到, |
Lol wix ghab hxangb las. | 来到土坎边。 |
Hmid lob denf fat ghab dlongs, | 脚印踩过山坳, |
Jit leit Bil Ghat Dliok. | 上到秤钩坡。 |
Hangb fat Dens Nangl Said [5] , | 走过囊赛坪, |
Lol leit fangb Kad Linx. | 来到凯里地。 |
Was fat Bil Jel, | 绕过香炉山, |
Lol leit Max Cangf. | 来到马场。 |
Fat Gaob Jeex Wenf Deef [6] , | 过高枧文德, |
Lol leit fangb Deb Yenx. | 来到都匀。 |
Eb kib sad niux, | 热水漱口, |
Eb seil ot mais. | 冷水洗脸。 |
Vas nix xak khob, | 银梳梳头, |
Diot wangb ghab lail, | 官儿装束, |
Diot jof jangx wangx. | 皇帝模样。 |
Diangd jid hnangd hveb, | 转身听讲, |
Ghangt khob hnangd hseid. | 抬头听话。 |
Lix niangb hangd seil, | 关在冷处, |
Hfuk niangb hangd senb. | 闭在寒地。 |
Qib dot cad val, | 关在冰里, |
Hfuk dot bait pet. | 闭在雪中。 |
Qib dot vob dub, | 关长青苔, |
Hfuk dot dus muk. | 闭它发霉。 |
Ib diangb nenk Hxent Ninl, | 一把镇远扇, |
Ib laib hsangt Wangx Zangx. | 一把黄平伞。 |
Bib lox jab gheik, | 三箩艾绒, |
Bib lox jab dul. | 三箩火草。 |
Jis diot nongl hsab, | 放在钢仓, |
Vik diot nongl hlet. | 藏于铁库。 |
Ghaib hlieb hek jenl, | 富者敬茶, |
Ghaib yut hek yenb. | 贫者敬烟。 |
Gangl hangb waix dax, | 从天上来, |
Lol wix fangb dab. | 来到地下。 |
Lol wix ghongb linx, | 来到就领, |
Lol linx bat diangs. | 来领肥猪。 |
Lol linx juf bib dit jud zend wab, | 领十三碗樱桃酒, |
Juf bib pangb ud pongb ud hxangt. | 十三件灰衣红衣。 |
Dail naix nangl ud, | 人穿衣服, |
Dail dliangb nangl dud. | 鬼穿纸衣。 |
Genk dud bib zongs, | 剪纸三串, |
Kheik det bib vix, | 刻木三行, |
Dlob yangs sail jis. | 四样齐全。 |
Wil dad lil xangt mongx hvib, | 以理谈心, |
Ghab lil xit buf, | 用理相驳, |
Lil send xit nais. | 拿理招呼。 |
Mob bix ghab daid dad, | 猫比尾巴长, |
Xed bix gent bil vas. | 虎比爪子利。 |
Niangb lil ghongb yenf, | 有理就赢, |
Yenf lil niangb dangl waix. | 赢者居上。 |
Not lil ib liangl ghaid, | 理多一两五, |
Dot yenf ib sangx zab. | 得胜一钱五。 |
Ib zas wix zangx pab dul, | 待会走到劈柴坪, |
Ib zas leit genl yis bat. | 待会去到养猪场。 |
Wil bangf eb kib, | 我的水滚开, |
Wil bangf dul jens. | 我的火烧旺。 |
Mongx ait xab mais hfud, | 你要遮母头, |
Mongx ait xab bad lob. | 你要盖父脚。 |
Wil vangs hnaid vangs ok, | 我找弓和箭, |
Tut vib vib dus, | 瞄石石就破, |
Tut zat zat gos. | 瞄崖崖就崩。 |
Xangs ghenx wil ghenx, | 喊抬我就抬, |
Xangs ghangt wil ghangt. | 叫挑我就挑。 |
Ghangt liangx baib dail diel, | 抬粮送官家, |
Ghangt lil baib ghaib zaid. | 挑理给主人。 |
Wil lol des ded diangs naix vud, | 来同判人讲, |
Lol des ghab bul hxub khat hmat. | 来和亲朋说。 |
Ib lol ghongb vud, | 一来就讲, |
Taid ghangt zend dlenx, | 如抬桃子, |
Taid ghangt zend nangs. | 像挑李子。 |
Wil niangb ib jangb Hxent Ninl hsab, | 有一斤镇远的钢, |
Wil niangb ib jangb Wangx Zangx hlet. | 有一斤黄平的铁。 |
Liul hsab liek dul, | 钢如烈火, |
Liul hlet taid zat. | 铁像岩石。 |
Wil liongx bib liongx, | 我晃三晃, |
Wil was bib fus. | 我转三圈。 |
Wil ghangd bib zas, | 我讲三句, |
Mongx ghangd bib juf zas. | 你回三十句。 |
Wil ghangd bib juf zas, | 我讲三十句, |
Mongx ghangd bib zas. | 你回三句。 |
Mongx ax des wil lob hangb, | 你不跟我同行, |
Mongx ax gid niangx wil gid mongl. | 你不与我同路。 |
Ax ed dlax lob mal xenb, | 不要失蹄马, |
Ax ed dus bid bangf nes. | 不要破嗉鸟。 |
Ax baib dlut nangx mes hfud, | 不准拔草遮头, |
Dlut bel mes lob. | 不许扯刺盖脚。 |
Liax lios mes wangl, | 杨柳遮井, |
Dent ent mes hnaib. | 云雾蔽日。 |
Ghad dlad ib denf, | 狗屎一脚踩, |
Ghad bat ib denf. | 猪屎踩一脚。 |
Yangs yangs seix dot, | 样样都得, |
Jens jens seix jis. | 件件齐全。 |
Niuf diot hangd deis pid? | 定在哪里烧? |
Niuf diot ghab dlongs. | 定在坳口上。 |
Diot wil ghangb vangl, | 架锅寨脚, |
Dail wix mongl ghot. | 歪者去告。 |
Dail deix mongl pid, | 直者来烧, |
Diod dul vud lil. | 烧火讲理。 |
Ghab dail hob dax, | 请雷公来, |
Gol dail vongx lol. | 喊龙王到。 |
Laib hnaib niangb pit wil, | 太阳在锅边, |
Dail vongx niangb pit wil. | 龙王在锅旁。 |
Dad lil niangb diot bil, | 拿理在手上, |
Naix not sail kot. | 大家齐欢呼。 |
Wil but zait wangl bux eb, | 油锅沸腾如泉涌, |
Hob dax bet hongl hongl, | 雷声袭来隆隆响, |
Zait bangb ob pit bil. | 犹如崩塌两面山。 |
Diangs jul tongd nend, | 案到此了结, |
Ax baib diangd hfaid. | 不许谁反悔。 |
Dot vas zait hsongd nail, | 斧快如鱼刺, |
Bil juf juf xongs lind. | 手捞十七次。 |
Juf juf xongs lind ax dot, | 十七次捞不起, |
Gos wil diongb diangx, | 倒进油锅里, |
Hfuk dangl dangx hsangt. | 关掉堂屋伞。 |
Juf taib bangf ninx, | 捞油锅的水牛, |
Juf taib bangf liod. | 捞油锅的黄牛。 |
Jit bil ghongb denl lob, | 上坡就拉脚, |
Ngal dab ghongb neif hfud. | 下坡就压头。 |
Tiet leit ghab diux, | 拉到门口, |
Diangd lol sos zaid. | 回到屋中。 |
Baib nenx dus pot hlieb dit, | 让它起泡大如碗, |
Dus pot hlieb gangs. | 泡像钵口一样大。 |
Gos hxak ghongb gos jud, | 输歌就醉酒, |
Gos lil ghongb gos nix. | 输理就输银。 |
Ghet Zangb ghangt vib nil bil, | 张公抬石撑坡, |
Dad det jib dax xab. | 拿杉枝来遮盖。 |
Ait xab mongx mais hfud, | 遮你母亲头, |
Ait xab mongx bad lob. | 盖你父亲脚。 |
Niangb diot hangd sod, | 趁在早上, |
Fangx waix ghongb fal. | 天亮就起。 |
Tiet bat lol dib, | 拉猪来杀, |
Zat jud lol hek. | 斟酒来喝。 |
Gol nongf bangf hxub khat, | 邀自己亲戚, |
Gol nongf bangf ghet nenl. | 约自己舅父。 |
Maix dax ib lus gad, | 抬来一箩饭, |
Mongx diangd ib lus ngix. | 你回一箩肉。 |
Gol ad gol deik, | 请姐妹姑姑, |
Maix dax ib lus gad, | 抬来一箩饭, |
Mongx diangd ib lus ngix. | 你回一箩肉。 |
Zangb zaid yenf lil, | 张家赢理, |
Lix zaid gos lil. | 李家输理。 |
Yenf lil hsent yenf, | 赢理胜诉, |
Gos lil hsent gos, | 输理败诉, |
Ax gid xit fangs. | 不相埋怨。 |
Ib laix khad gad, | 一个包饭, |
Ib dail khad vob. | 一个包菜。 |
Ib laix dad dul, | 一人拿火, |
Ib dail dad yenb. | 一人拿烟。 |
Hangd dol xit bongf, | 远处相见, |
Xit diek xit nais. | 笑脸相迎。 |
Hangd vit xit jas, | 近处相遇, |
Nongf ed xit nais. | 互打招呼。 |
Hsad ed ax nais, | 不打招呼, |
Nenx ait naix ax vut. | 为人不好。 |
Nenx diot vob ax liangs, | 种菜不长, |
Naix ghongb jul hniub. | 人丁绝种。 |
Khab naix fangb dab, | 教育众人, |
Zek jul fangb waix. | 黑整个天。 |
Hangb gongl xit deid, | 走路相逢, |
Xit diek xit nais. | 笑脸相迎。 |
Jef dios gid zuk mal, | 这样方成跑马道, |
Jef dios eb qab niangx. | 这样才是水划船。 |
Laib nend gux lul, | 那些是古理, |
Laib nend bens ghot. | 那些是古规。 |
Laib hnaib haib laib hlat, | 太阳和月亮, |
Dot nangx dot bit. | 得名又得誉。 |
Juf bib Ghet hob Nil Buf Benx, | 十三雷公尼布本, |
Juf bib Ghet hob Jenb Buf Kaib, | 十三雷公金布开, |
Laix laix dot nangx diangd mongl. | 个个都得好名声。 |
凯里市凯棠乡杨告波传唱
[1] det gix:一种用来制作芦笙的苦竹,俗称芦笙竹。
[2] Hsad daib ghongb jex ghongb,dot vangt saib jex saib:意思是“生儿育女很多,一个挨一个地生”。
[3] Lif Daob Wuaib,Ngaif Yenb Tenf:镰刀湾、岩英屯,地名,在黄平县谷陇镇境内。
[4] Ghet Vob Nil Buf Benx,Ghet Vob Jenb Buf Kaib:乌尼布本公、乌金布开公,神名。
[5] Bil Ghat Dliok,Dens Nangl Said:秤钩坡、囊赛坪,地名,具体方位不详。
[6] Max Cangf,Gaob Jeex Wenf Deef:马场、高枧文德,地名,在麻江县境内。