二十二、天文 气象
Ndianllaab reengx ngonz ndeeul, | 腊月晴一天, |
Ndianxiangl ndaadt ngonz doh. | 正月暖一日。 |
Idtlaab wenl miz nail, | 冬月无雨雪, |
Xiangl ngih xail miz raaus. | 正月难耕耘, |
Idtlaab wenl miz nail, | 寒冬腊月无雨雪, |
Os xiangl xail miz raaus. | 春来田地难耕种。 |
Roonghndianl gaangl lianc rah faix roz, | 月亮打伞天要晴, |
Jacngonz gaangl liangc bizbol las. | 太阳打伞暴雨临。 |
Roonghndianl seeus miz wenl, | 月亮清晰没有雨, |
Roonghndianl benl miz reengx. | 月亮模糊不会晴。 |
Byac raiz goons miz wenl. | 先打雷,雨不下。 |
Jacngonz dez liangc baangxbol las, | 太阳打伞,大雨冲山。 |
Roonghndianl dez liangc baangxbasroz. | 月亮打伞,草木枯干。 |
Ngeaz os xoongh xih wenl. | 老蛇出洞将下雨。 |
Mbael jaus laaux basbaanz, | 桐树叶子大如盘, |
Xizlaanl aanx beahdungh. | 孩儿脱掉大棉袄。 |
Ndianlxiangl bail xibhac, | 正月过十五, |
Fiz reemc bol reemc bas. | 烧山又挖土。 |
Saamlnguad dogt jac, | 三月播种, |
Hacnguad ndaml naz. | 五月栽秧。 |
Saamlnguad ndaml ndogt, | 三月栽刺竹, |
Rogtnguad ndaml faaiz. | 六月栽楠竹。 |
Ndianlguc bail xibhac, | 农历九月过十五, |
Ois nac daausmal fiz. | 人们逐渐加衣裤。 |
Gucnguad hauxmag, | 九月小麦, |
Xibnguad bihmac. | 十月豌豆。 |
Wal nyaanz haail dogt waais, | 阎王刺花开种棉, |
Wal raaishaail dogt jac. | 皂角树花开撒秧。 |
Lizcuny mbaelfaix reeul, | 交春树叶笑, |
Lizseeul mbaelfaix daic. | 立秋树叶掉。 |
Ndianllaab byac daangs beangz, | 腊月雷声各不同, |
Ndianlxiangl byacraiz mos. | 春来雷声一样鸣。 |
Mauc roonghril, | 卯时天黎明, |
Xiz roongh seeus. | 辰时天大亮。 |
Xezrux gais hauc rauz, | 酉时鸡进窝, |
Xezsadt genl xauz leeux. | 戌时吃晚饭。 |
Ndaaulndis byos, | 星星密, |
Mbenl haz reengx. | 天放晴。 |
Wenl dauc laaux naanz mbadt, | 大雨难停, |
Xizlaanl daic dal labt naanz myauh. | 小孩难诓。 |
Mbenl heenc mbenl wenl, | 天黄要下雨, |
Mbenl ndingl mbenl reengx. | 天红要变晴。 |
Myaaus sois nac, | 见猫洗脸, |
Liangc xabtxac. | 准备雨具。 |
Jachadt lix ramxraaiz, | 早上有露水, |
Gvas ngaaiz xih os ndaadt. | 中午出太阳。 |