十八、家庭 治家
Genzmbenl duezbyac laaux, | 天上雷公大, |
Lacdih bohmeeh laaux. | 人间父母大。 |
Xax fanz ramx miz gons, | 柴刀劈水水不断, |
Bixnuangx xinl miz xeel. | 亲兄姐妹不可断。 |
Raanz lix boh lix meeh lungc ndil, | 双亲健在家兴旺, |
Raanz lix dauh lixfiz lungc rauc. | 火塘有火屋温暖。 |
Raanz lix boh xih ndil, | 家有父可靠, |
Raanz lix fiz xih rauc. | 屋有火温暖。 |
Bohmeeh lix danc beah xic xunz gaail, | 父母健在穿新衣游逛街上, |
Bohmeeh daail mbail sancnyuail xunz luangs. | 父母死披蓑衣游行寨子。 |
Miz xiangx leg xiangx xinl, | 不养儿育女, |
Miz rox anl bohmeeh. | 不知父母恩。 |
Rox soonl soonl jauchos, | 教儿在幼小, |
Miz rox soonl xih os roh raanz. | 不教日后方悔恨。 |
Jaucwaaiz miz dub miz banz noh, | 牛头要捶才出肉, |
Ul leg miz soonl miz banz wenz. | 儿女不教不成人。 |
Jasdoix lix dungxdoh, | 碗架里的碗也会相碰, |
Mizhoc nauzrohraanz wenz. | 何况是一个大家庭。 |
Daaul mux miz rad bangz, | 钝刀难剪布, |
Meehlangl miz jaiz jax. | 后娘难伺候。 |
Jeedt miz gvas baiz, | 痛不过毒疮, |
Jaiz miz gvas leg. | 爱不过儿女。 |
Baex saaml hadt myaec hanh, | 刚过门的媳妇莫夸奖, |
Laanl xadt ngonz myaec hanh. | 月子里的婴儿别称赞。 |
Boh xiangx leg xeznis, | 儿子幼小父亲养, |
Leg xiangx boh xez jees. | 父亲老时儿子供。 |
Saml meeh uns lumc ramx, | 慈母之心柔如水, |
Saml leg ndoongx lumc rinl. | 叛逆之子心如石。 |
Lix gogt miz lix byaail, | 有母没有父, |
Legndaail feax xih lenh. | 私生受讥讽。 |
Bohmeeh maaic nganzhaaul, | 父母爱的是钱财, |
Bausaaul maaic laucnoh. | 家族爱的是酒肉。 |
Gugt hamz miz genl leg, | 恶虎不食子, |
Leggaus miz xeel boh. | 亲子不丢父。 |
Boh ndas leg xih bail, | 父骂儿走开, |
Boh jaiz leg xih daaus. | 父爱儿拢来。 |
Boh lix bix gueh byaail, | 父在兄为次, |
Boh daail bix gueh gogt. | 父逝兄作主。 |
Leg laaux banl mog, | 儿大分铺, |
Rog laaux banl roongz. | 鸟大分窝。 |
Wenz laaux byah mog, | 树大分桠, |
Rog laaux byah roongz. | 人大分家(人大分铺,鸟大分窝)。 |
Faix laaux byah jis, | 树大分丫, |
Wenz laaux byah nyis. | 儿大分家。 |
Faix laaux byah ngaamz, | 树大分桠, |
Wenz laaux byah jis. | 人大分家。 |
Boh banz xeenz leg ndaix, | 父财儿享受, |
Boh banz nic leg dez. | 父债子来还。 |
Boh banz xeenz leg ndaix, | 子承父业, |
Boh banz haix leg dez. | 父债子还。 |
Miz buxlaez ndas leg ndil | 听话的儿子谁人骂, |
Miz buxlaez diz leg gvaail. | 勤劳的儿子谁人打。 |
Raangz saangl gvas meeh jal lix dugt, | 笋高过母壳还嫩, |
Leg saangl gvas boh xel deelox. | 儿高过父仍幼稚。 |
Boh xooml xeenz leg hes. | 父蚀财儿受穷。 |
Ndas leg feax bail nyal, | 别家孩子骂不得, |
Ndas leg rauz mal rumc. | 自家孩子打也来。 |
Ndas leggaus miz nyaus, | 亲生儿女随便骂, |
Ndas legfeaxxih nyaus. | 别家孩子骂不得。 |
Riangl waaiz biz waaiz miz jeedt, | 牛尾巴打牛背不痛, |
Bohmeeh ndas leg miz nyaus. | 父母骂儿女不会怕。 |
Xaxmiz gaadt lumc mid, | 柴刀不如菜刀快, |
Midmiz gaadt lumc daaul, | 菜刀不如剪刀快, |
Aaul miz jaiz lumc meeh. | 叔伯不如父母爱。 |
Xaxmizgadt lumc daaul, | 柴刀没有剪刀快, |
Legaaul miz jaizlumc leg gaus. | 侄儿哪有儿子亲。 |
Fenz miz dez lumc leeul, | 柴火没有火把亮, |
Leeuz miz jaiz lumc guex. | 弟媳没有姑子亲。 |
Faix miz dez lumc leeul, | 烧柴不如芭茅旺, |
Leeuz miz jaiz lumc meeh. | 叔伯不如父母爱。 |
Byagtgaadt xag mal ndangl, | 青菜熏鼻子, |
Meehlangl xangz legjax. | 后母虐孤儿。 |
Bohmeeh ramxroongz, | 父母的钱财如洪水, |
Dinlfengz ramxmbos. | 自己勤劳水长流。 |
Xiangx leg miz xiangx xinl, | 养儿不知儿的心, |
Dos dul miz dos heens. | 等于安门不安栓。 |
Heacleg banz weis, | 袒护害儿女, |
Ndois leg banz gvaangl. | 严教儿成材。 |
Ndaelraanz saml miz xaiz, | 家庭心不齐, |
Jimlnganz banz naamhnaiz. | 金银变烂泥。 |
Rosdamc bacguex raaul, | 纺织妯娌帮忙, |
Xonzxuex bausaaul liangh. | 纷争家族商量。 |
Duez xih gunx ndix guel, | 牛见盐驯, |
Baex xih real ndix yah. | 媳顺婆规。 |
Bix lix nuangx lix, | 兄有弟有, |
Miz daangs ndaanglgaus lix. | 不等于自己有。 |
Jaiz haux hams naz, | 想粮勤耕田和地, |
Jaiz baz qyams daais. | 爱妻常看岳父母。 |
Jaizhaux xih qyams naz, | 想粮食就勤种田种地, |
Jaiz baz xih qyams daais. | 爱妻就多探望岳父母。 |
Leg rooml meeh dungx dees, | 儿子积蓄娘肚饱, |
Leg laangh meeh daailbyooml. | 儿子浪费娘消瘦。 |
Boh jaiz legdaaih, | 父爱长子, |
Meeh ngaais leglunz. | 母爱幺儿。 |
Bidt gais dungxsingl mac, | 鸡鸭相处共成长, |
Bacguex dungxsingl ndil. | 妯娌和谐万事兴。 |