十五、规劝 训诫
Waaiz miz genl nyiec,myaec gamh gaul. | 牛不吃草别压角。 |
Lix haux miz luanl genl, | 有粮要节约, |
Lix fenz miz luanl xos. | 有柴莫乱烧。 |
Genl haux aul uadt bas uadt ndangl, | 吃饭要擦嘴抹鼻, |
Gaangc haaus aul reel nac reel langl. | 说话要瞻前顾后。 |
Genl ramx miz lumz mbos, | 喝水不忘挖井人, |
Gvas dah miz lumz dengx. | 过河不要忘拐扙。 |
Buxhoc myaec xiangx bidt, | 穷人别养鸭, |
Buxjigt myaec xiangx max, | 懒人别养马, |
Buxqvax myaec guehgax(beans). | 傻人别经商。 |
Haz genl noh gueh doz, | 想吃肉就当屠夫, |
Haz daail xoz gueh beas. | 想找死就做歹徒。 |
Aul yah miz leeux xeenz, | 拐骗别人妻, |
Ngonz deg weenl jic daaus. | 害人又害已。 |
Gaulgazleex gac yahmaais, | 酗酒过多害家庭, |
Gaulgazleex haais xeeuh wenz. | 饮酒过度误一生。 |
Degtxeenz nis rag boh, | 小赌害家庭, |
Degxeenz laaux rag beangz. | 大赌坏地方。 |
Degt nis rag bohmeeh, | 小赌偷父母, |
Degt laaux rag ndaelbeangz. | 大赌盗村寨。 |
Mauz saih banz hoc, | 贪婪喝汤易烫嘴, |
Mauz goc ndaadt bas. | 好打官司穷家庭。 |
Jaiz leg myaec genl byal, | 爱小孩别喂鱼, |
Jaiz mal myaec genl xiz. | 养狗莫喂糍粑。 |
Gueh rih xiangx wenz laail, | 劳动能养家糊口, |
Degtxeenz gaail jahdaangs. | 赌博倾家荡产。 |
Legmbegt il xonz mbaaus xih danc washaaul, | 女人听男人挑拨则傻, |
Legsaail il xonz saaulxih danc wasfeangh. | 男人听女人哄骗则愚。 |
Myaec hanh yah feax gvaail, | 莫赞他人妻, |
Myaec goih max wenz laail. | 别骑别人马。 |
Nauz wenz miz nauz dohnac, | 说人别说短, |
Haaix wenz mizleg haaix nac. | 打人莫打脸。 |
Qyaux fengz miz haaix legjax, | 抬手别打孤儿, |
Ax bas miz hudt buxjees. | 开口莫骂长辈。 |
Nacndaix daanghnac dungx hab, | 宁可当面骂人, |
Miz ndaix lacrab dungx gac. | 莫要暗地使坏。 |
Gaaul ruez faaiz aul jeengl, | 划船桨要硬, |
Gueh wenz saml aul soh. | 为人心要直。 |
El joil ndax qyasfaz, | 背空箩难看, |
El xoh ndax qyasnyiel. | 留空名难听。 |
Reeul xih reeul, | 笑归笑, |
Gaangc xih gaangc, | 说归说, |
Dinlfengz myaec luanl saamc. | 千万不能动手脚。 |
Sians miz gueh leeux, | 事情莫说完, |
Haaus miz nauz xaiz. | 说话别说绝。 |
Hoc myaec guehrag, | 穷不盗, |
Ies myaec guehbeas. | 饥不抢。 |
Banz hoc miz dogtnaais, | 穷不灰心, |
Banz gvaangl miz haais feax. | 富不欺人。 |
Iesmiz genl wanljac, | 饥饿不吃种子, |
Hocmiz gvax yahmaais. | 贫穷不欺寡妇。 |
Nacndaix ragt sanc ndos, | 宁愿断根骨, |
Miz ndaix waaih xoh raanz. | 绝不败家风。 |
Nacndaix baangl buxgvaail xingl max, | 宁愿帮智者牵马, |
Miz ndaix riangz buxqvax xamh xeeuh. | 不愿与懒汉过一生。 |
Nacndaix baangl buxndil riuc haaiz, | 宁愿帮好人拎鞋, |
Mizndaix riangz buxqyas xamh xaaiz. | 不愿与坏人共财。 |
Nacndaix lamx dingh waaiz, | 宁可倒在牛滚凼, |
Mizndaix daail dingh gveec. | 不愿死在蛤蟆坑。 |
Nacndaix riuc maad buxgvaail, | 宁拎聪明人的袜子, |
Miz riuc haaiz buxqvax. | 不提愚蠢人的鞋子。 |
Buxnis myaec hanh biz, | 小孩莫夸胖, |
Hauxnaz myaec hanh ndil. | 水稻莫夸好。 |
Nacndaix byaaic bail jail, | 宁可走远路, |
Mizndaix lail jaangl dah. | 不愿跌下河。 |
Jiml bas soml nyib beah, | 针尖好缝衣, |
Wenz baslaail waaih beangz. | 恶语害地方。 |
Ndacndaix xiangx buxrid, | 宁可养馋汉, |
Mizjaiz xiangx buxjigt. | 不愿养懒汉。 |
Waaiz mauz nyiec dogt raangs, | 牛贪草跌崖, |
Wenz mauz xaaiz leeux mingh. | 人贪财找死。 |
Logt laez bans logt naanh, | 学得会不一定讨得累, |
Moc fiz laez aangl wenz xih ngoh. | 终究自己得实惠。 |