进场芦笙 [1]
Gix Bus Dangx
天地间
Ghab Waix Dab
Waix dab, | 天地啊, |
Dax nongs dax,dax nongs dax, | 下雨来,下雨来, |
Dent ent xab bas ghab diongl eb, | 乌云罩山冲, |
Maix bad yus lal fangb waix dax, | 有个好汉天上来, |
Hob bil lol leit deis ghab yel? | 雷公来到啥地方? |
Lol leit laib hangd nongd. | 来到这地方。 |
Ghet hob hvak bib jus deix dol, | 雷公离我们真遥远, |
Nas bib dios liek qad hvit yangs, | 又同我们像表兄弟, |
Dos qad hvit vut jus vut, | 像表兄弟般亲又亲, |
Vut jus vut, | 亲又亲, |
Vut jus vut, | 亲又亲, |
Vut jus vut. | 亲又亲。 |
Ghet hob dol jus dol, | 雷公远又远, |
Hnaib nongd seix lol leit. | 今天已来到。 |
Dent ent xab bas ghab nangl eb, | 乌云罩山冲, |
Xab bas ghab nangl eb, | 罩在河谷上, |
Bad dail nes diob lias mongl jul, | 山雀赶走了, |
Dias mongl jul, | 赶走了, |
Laib nongs ghax jus niangb baix dax, | 雨点就要落下来, |
Niangb baix dax, | 落下来, |
Heb heb! | 轰轰 [2] ! |
山雀秧鸡
Nes Diob Gheib Lix
Bib jit laib bil, | 我们爬个坡, |
Bil hsob bil, | 坡连坡, |
Jit leit guf bob niangb nongx gheib, | 爬到坡顶要吃鸡, |
Niangb nongx gheib. | 要吃鸡。 |
Ghab bul not, | 朋友多, |
Bil gangf bil, | 手拉手, |
Dongx dongx hfed gix gol ghab bul, | 大家吹笙叫朋友, |
Gol bul longx tongx lol xit xangs, | 朋友聚拢来商量, |
Lol xit xangs. | 来商量。 |
Lal ib dail, | 好一个, |
Lal ib dail, | 好一个, |
Lal dail nes diob diangd mongl yel; | 好个山雀回去了; |
Lal ib dail, | 好一个, |
Lal ib dail, | 好一个, |
Lal dail lix mal diangd lol yel! | 好个秧鸡回来啦! |
Dongx dongx bil gangf bil, | 大家手拉手, |
Dangx dol lol xit xangs, | 大家来相告, |
Lol xit xangs. | 来转告。 |
Lal ib dail, | 好一个, |
Lal ib dail, | 好一个, |
Lal jus lal, | 真正好, |
Lal dail nes diob diangd mongl yel! | 好个山雀回去啦! |
Lal dail jib wix diangd lol yel! | 好个叽宇 [3] 回来了! |
Heb heb! | 轰轰! |
Lal dail gheib lix diangd lol yel, | 好个秧鸡回来了, |
Heb heb! | 轰轰! |
Lal dail nes diob, | 好个山雀, |
Lal dail lix mal! | 好个秧鸡! |
官兵来了
Diel Bal Lol Yangx
Jus deix vut, | 真是好, |
Vut jus vut, | 好又好, |
Vut dail nes diob. | 好一个山雀鸟。 |
Dangx dol seix seix nongx ngix hxed, | 大家一起吃好肉, |
Dangx dol dub hseit nongx ngix hxed. | 大家感谢吃好肉。 |
Khob gheib bab gas jis vut nongx, | 鸡头鸭腿真好吃, |
Heb! | 轰! |
Dangx dol dub hseit nongx ngix hxed, | 大家感谢吃好肉, |
Khob gheib bab gas jil vut nongx, | 鸡头鸭腿真好吃, |
Heb! | 轰! |
Dail xid daib yus lal, | 哪个好姑父, |
Daib yus lal, | 好姑父, |
Daib yus lal, | 好姑父, |
Dal niox ib dail, | 丢了一个, |
Heb heb! | 轰轰! |
Dal dail bad gheib niangb diub zaid, | 丢个公鸡在家头, |
Dal gheib niangb diub zaid. | 丢鸡在家头。 |
Gad nongd diel deix lol, | 这次官兵真来了, |
Diel deix lol, | 官兵真来了, |
Seix lol leit Hsenb Zenx. | 已来到炉山 [4] 。 |
Niangb Hsenb Zenx nongx gheib, | 在炉山吃鸡, |
Heb heb! | 轰轰! |
Daib yus hnangd ghax zuk mongl yel. | 姑父听见就逃离。 |
逃难
Zuknait
Daib yus dal, | 姑父丢了, |
Daib yus dal, | 姑父丢了, |
Daib yus dal, | 姑父丢了, |
Heb heb! | 轰轰! |
Dal dail bad gheib niangb diub zaid, | 丢只公鸡在家头, |
Diub zaid seix gos nait, | 家里已遭难。 |
Zaid naix Dongt Nait mongl, | 家人都逃洞难 [5] 去, |
Dongx dongx xit yeb mongl zuk nait, | 大家相约去逃难, |
Heb heb! | 轰轰! |
姑父心真好
Daib Yus Hvib Deix Vut
Dail liuk bol diol guf vangx vib, | 乌龟爬在岩石上, |
Nail niol jit bil nongx vob dub, | 蛇花鱼上岸吃青苔, |
Dongx dongx wil lol hot eb hxub. | 咱们捉来煮酸汤。 |
Maix ghaid det gix vut jus vut, | 有棵竹子好又好, |
Zend gheid dlaib, | 黑葡萄, |
Laib dios laib, | 果实好, |
Liuk lol dongx dongx nongx. | 大家摘来吃。 |
Nail niol eb vut nongx, | 蛇花鱼汤好喝, |
Zend gheid dlaib daib mongs. | 黑葡萄真香。 |
Daib yus hvib jus vut, | 姑父心真好, |
Hvib jus vut, | 心真好, |
Lind lob lind bil mongl hvangb aib, | 甩开手脚奔对面, |
Zuk mongl yel, | 跑去啦, |
Jus mongl yel, | 真跑啦, |
Heb heb! | 轰轰! |
深潭
Nail Hsat
Dail liuk bus dius guf vangx vib, | 乌龟骑在岩石上, |
Laib hnaib laib hlat baix nail hsat, | 日月掉落深潭里, |
Jus deix baix, | 真的掉了, |
Jus deix lol, | 真的落了, |
Ib dik ib dik baix nail hsat, | 一跳一跳落深潭, |
Hob bil zek, | 天黑暗, |
Hob bil jus deix zek, | 天地真黑暗, |
Heb heb! | 轰轰! |
Heb heb! | 轰轰! |
Dik seix dik, | 跳的跳, |
Zuk seix zuk, | 逃的逃, |
Zuk leit jes gheix xil? | 逃到哪里去? |
Zuk leit nail hsat diongx vib diongl. | 逃到深潭岩缝里。 |
Dik mongl yel, | 跳去了, |
Hob niel jul, | 天已黑尽, |
Heb heb! | 轰轰! |
快快逃
Zuk Yal Zuk
Dail liuk bus dius guf vangx vib, | 乌龟骑在岩石上, |
Ib dik dik leit diongb eb mongl. | 一跳跳到水里去。 |
Bib seix zuk leit hvangb bil mongl, | 我们逃到对面山, |
Hvat bongf daib diel dias dax yangx, | 看见官兵追来了, |
Bib ghax hvit daib zuk, | 我们快快逃, |
Zuk yal zuk yal zuk. | 逃呀逃呀逃。 |
Lal laib Ghab Jid Vob Ngas, | 好个嘎纪俄艾 [6] ! |
Ghab Jid Vob Ngas ghab diongl hlieb, | 嘎纪俄艾大山沟, |
Daib yus leit gid denx, | 姑父已先到, |
Daib yus zuk leit laib hangd nongd, | 姑父逃到这地方, |
Zuk leit laib hangd nongd. | 逃到这地方。 |
路真远
Gid Deix Dol
Gid dol ob bib hnaib, | 路远要走两三天, |
Dol jus dol, | 真的远, |
Dol jus dol. | 真的远。 |
Jul hvib jul ves jef dax leit, | 尽心竭力才来到, |
Lol leit Ghab Jid Vob Ngas jox fangb vut, | 来到嘎纪俄艾好地方, |
Dol jus dol, | 真的远, |
Dol jus dol. | 真的远。 |
嘎纪俄艾
Ghab Jid Vob Ngas
Ghab Jid Vob Ngas jus deix vut, | 嘎纪俄艾真是好, |
Daib yus seix gangl khangd dol lol, | 姑父已从远方来, |
Jus lol leit, | 真来到, |
Heb heb! | 轰轰! |
Nongx gheib yal, | 吃鸡啦, |
Jus deix nongx gheib yal, | 真的吃鸡肉啦, |
Niangb Ghab Jid Vob Ngas nongx gheib, | 在嘎纪俄艾吃鸡, |
Heb heb! | 轰轰! |
吃鸡真好
Nongx Gheib Vut
Ghab Jid Vob Ngas jus deix vut, | 嘎纪俄艾真是好, |
Ed nongx gheib, | 要吃鸡, |
Jus deix vut, | 真是好, |
Jus deix vut nongx gheib. | 真是好吃鸡。 |
Nongx gheib ghuk nenl zaid, | 吃鸡聚集在舅家, |
Daib yus nenl zaid nongx gheib hek jud seix xit ghuk, | 聚集姑父舅家吃鸡喝酒, |
Heb heb! | 轰轰! |
Gol lol nongx gheib nongx hxangd, | 请来吃鸡喝血, |
Nongx gheib hek jud, | 吃鸡喝酒, |
Heb heb! | 轰轰! |
Heb heb! | 轰轰! |
真正去
Jus Deix Mongl
Jus mongl Ghab Jid Vob Ngas! | 真去嘎纪俄艾! |
Jus deix mongl, | 真是去, |
Jus deix mongl, | 真正去, |
Jus jus mongl. | 真真去。 |
Dios liek lix mal diangd, | 好似秧鸡回, |
Mongl leit ghax nongx gheib, | 去到就吃鸡, |
Heb! | 轰! |
Jus deix mongl, | 真正去, |
Jus deix mongl, | 真正去, |
Jus dios mongl. | 真是去。 |
Dios bongl lix mal diangd, | 似对秧鸡回, |
Seix leit yal, | 已经到啦, |
Heb heb! | 轰轰! |
Leit yal, | 到啦, |
Heb heb! | 轰轰! |
相约看芦笙
Xit Yangl Mongl Hxid Gix
Lol ghax lol, | 来就来, |
Dail gangl pit bil dax, | 一人从北边来, |
Dail gangl pit nangl lol, | 一人从南边来, |
Laix yeb laix, | 一人约一人, |
Dangx dol dax mongl Wangx Jix, | 一起去往井 [7] 看芦笙, |
Jit bil hvat laib gix, | 爬坡看个芦笙, |
Seix nongf vut ghak bongt, | 确实真热闹, |
Laib heb heb! | 啦轰轰! |
直树好
Det Deix Vut
Det deix laib heb heb, | 直树,啦轰轰, |
Det lal laib heb heb, | 好树,啦轰轰, |
Det deix det lal sail nongx gheib, | 直树好树都吃鸡, |
Laib heb heb! | 啦轰轰! |
好条冲
Vut Jox Diongl
Vut ax vut, | 好不好, |
Ghab Jid Vob Ngas, | 嘎纪俄艾, |
Jis vut jis vut jis jis vut, | 真好真好真正好, |
Ghab Jid Vob Ngas laib diongl vut, | 嘎纪俄艾山冲好, |
Bib ed mongl diod nend mongl. | 我们要到那里去。 |
大家来
DangxDobLol
Dongx dongx dax, | 大家来, |
Dongx dongx lol, | 大家来, |
Seix nongx ngix niongx ngix gheib vud, | 又吃野鸡肉, |
Ngix gheib vud, | 野鸡肉, |
Gheib zaid gheib vud jus diel vut. | 家鸡野鸡一样好。 |
Zend mangb hxub hxub niangb hangd bil, | 杏子酸酸在山上, |
Hxub hangb bil, | 在山上, |
Dangl dail lix mal lol genx dax, | 等那秧鸡叫。 |
Bib nongx ngix gheib, | 咱们吃鸡肉, |
Heb heb! | 轰轰! |
Hek hxangd gheib, | 喝鸡血, |
Lal heb heb! | 啦轰轰! |
好年景
Vut Niangx Hniut
Nongx gheib hek hxangd nongt xit xangs, | 吃鸡喝血要相告, |
Nongx gheib hek hxangd dongx dongx dax. | 吃鸡喝血一起来。 |
Bib vangl hxub zaid lol ait khat, | 咱到你家来作客, |
Hniut nongd jus dios ghab niangx, | 今年真是好年景, |
Ghab niangx lal. | 好年景。 |
野鸡肉真香
Ngix Niongx Deix Ghangb
Ghaid gheib dias nes leit Vib Jongd, | 撵鸡撵鸟到耶龚 [8] , |
Dias leit Vib Jongd bangf laib bob. | 撵到耶龚山坡上。 |
Nongx gheib ed xit xangs, | 吃鸡肉要相告, |
Ed xit xangs, | 要相告, |
Ngix ghangb dios ngix niongx, | 肉香数野鸡, |
Dios ngix niongx. | 数野鸡。 |
Zend gheid dlaib zend gheid xok, | 黑葡萄,红葡萄, |
Nongx dax jus diel vut, | 吃来一样香, |
Jox hseib jus diel yangs. | 香味都一样。 |
唤龙子
Gol Vongx Daib
Zend mangb hxub hxub niangb hangd bil, | 杏子酸,在坡上, |
Dongx dongx seix niangb nongx gheib yal, | 大家已经吃鸡啦, |
Ib dik dik leit eb hniangb mongl, | 一跳跳到河里去, |
Laib dios laib, | 一颗像一颗, |
Ghet Jex Vil Jangx leit nangl hsat, | 苟九耶将 [9] 到沙滩, |
Gol vongx daib, | 唤龙子, |
Heb heb! | 轰轰! |
Mongl jus mongl, | 真的去, |
Sod mongl yal, | 早就去啦, |
Sod mongl ghab nail hsat, | 早去沙滩啦, |
Gol vongx daib mongl yel, | 唤龙子去吧, |
Laib heb heb! | 啦轰轰! |
[1] 流传地:贵州省黄平县;吹奏、口述:龙够四、龙光玉等;搜集、整理:潘世仁。这是每组芦笙进场必吹的词,十八首连着吹,以能吹全者为荣。
[2] 轰:芦笙曲拟声。
[3] 叽宇:苗语jib wix音译,一种鸟名。
[4] 炉山:凯里市炉山镇,原为炉山县。
[5] 洞难:苗语Dongt nait音译,地名。
[6] 嘎纪俄艾:苗语Ghab Jid Vob Ngas音译。地名,苗族传中的生活乐园。
[7] 往井:苗语Wangx Jix音译,地名,即贵州省施秉县双井镇。
[8] 耶龚:苗语Vib Jongd音译,地名。
[9] 苟九、耶将:苗语Ghet Jex、Vil Jangx音译,人名。