居住在比诺地 [1]
Niob Byul Nos Dib
Ndux draos khad byul draos, | 天空刚形成的时候, |
Dib draos draos dox quet. | 大地已有了轮廓。 |
Jik guk dus ndix bib hmaob lib ghat laol, | 以前我们苗家的先祖, |
Draos draot Hmaob Byul Zhyud Zyul Laol Dib. | 住在卯比主自老 [2] 的地盘。 |
Hmaob Byul Zhyud Zyul Laol jik mas niob, | 卯比主自老居住地, |
Niob dib jik raod lit nggul dlub lib njieb, | 到处都是黑压压的森林, |
Jik guk raod lit nggul zaok ghat ndit. | 森林阴沉沉。 |
Jik guk ndliex dib dwd nwb jik raod lit nggol ncit xyud xyud, | 世间的森林波涛响, |
Nghaix jab lit gaot dul dul niob, | 麂子羚羊到处在, |
Zait jox mit shaik dul dul zaol, | 岩羊野物四处行, |
Nghaix hlob nghaix dad dul dul zaol. | 猛兽野物遍地居。 |
Jik guk lib ghat laol nghwl lax laot, | 先辈们在这里砍火地, |
Mangs lax ndliex dib dwd nwb jik raod lit nggol dat bit dat, | 砍得世间的森林干枯死, |
Mangs lax ndliex dib dwd nwb jik raod lit nggol ghaof ghat liel, | 砍得人间的森林成片倒, |
Mangs rieb jik ndaot mangb ndaot khad jik ndas. | 倒地树木树枝全枯黄。 |
Changd ndux changd ndraos ndril, | 晴天晴朗朗, |
Changd ndux zeux lol raot, | 晴天会来好, |
Raot jik lib ghat laol ndros hleud laot, | 好让老人烧火地, |
Mangs hleud raot dlub raot dlaos jik nkhangt lol. | 烧得成片森林变沃土。 |
Lib ghat laol jik mas beb, | 老人们撒播, |
Beb jik cud bit caod draot ndraif laot, | 播那小米毛稗地里头, |
Jik guk cud bit caod dax ghat njok. | 小米毛稗长满地。 |
Mangs zos jik niux jox dib nangl hlit jik, | 到了牛月转鼠月, |
Ghaob cud bit caod shied git ndal, | 小米毛稗成熟金灿灿, |
Jik guk cud bit caod shied vangx vul. | 小米毛稗成熟黄澄澄。 |
Jik guk lib ghat laol jik mangs nggwf, | 老人们齐收割, |
Mangs nggwf jik cud bit caod jik, | 收割小米毛稗, |
Nggwf cud bit caod shaot jiet ngax. | 收割小米毛稗放家中。 |
Jik guk raod lit nggol dlub lib jieb, | 原始森林黑压压, |
Jik guk raod lit nggol zaok ghat ndit, | 原始森林阴沉沉, |
Ngaix jal lit gaot dul dul niob, | 麂子羚羊到处在, |
Zait jox mit shaik dul dul zaok, | 岩羊野物四处行, |
Nghaix hlob nghaix dad dul dul zaok. | 猛兽野物遍地居。 |
Jik guk lib ghat laol dub zib dub rot leud jik, | 老人们都是好猎手, |
Mangs leud nghaix raod nghaix zal khod maol maol, | 追赶猎物到处走, |
Mangs mab nghaix raod nghaix zal jik dangl njak. | 野兽野物被猎绝。 |
ik guk lib ghat laol mangs jox cod bit caod dub zhyud shet, | 老人们用小米毛稗交租税, |
Mangs leud nghaix jab lit gaot sangt zhyud zhieb. | 打得野物去拜年。 |
Hmaob Byul Zhyud Zyul laol jik mas ndif, | 卯比主自老会装, |
Ndif jeud mib sieb traot lib ghat laol mis shib faib haok, | 装上清清美酒给老人们齐分享, |
At jik dub at dwb traot lib ghat laol mis dlok ncub dlok ncit naox. | 做起晚餐让老人们喜笑颜开吃。 |
[1] 《居住在比诺地》:是一首反映苗族迁到黔西北后居住在水西彝族领主管辖区生活的故事。演唱歌师:杨橵该;采录者:王明基、杨荣新、张绍乔(英)、张继乔(英);翻译者:杨忠信、王维阳。
[2] 卯比主自老:苗语Hmaob Byul Zhyud Zyul Laol译音,人名,苗族对贵州水西彝族领主的称谓。