公鸡唤日月 [1]
Laot Ghaib Hxut Hnub Hlit
Traot ndux gid nzhieb jiax bib lob, | 从圆圆的天呈现宇宙, |
Traot nil ab lwb zaos dub lik gyuk jik lol niob. | 便有两帮铁匠来居住。 |
Xieb dib gik nzhek jiax lil vaol, | 从宽广的大地形成起, |
Trao nil ab lwb zaos dub lik gyuk jik lol zaol. | 便有两帮铁匠来干活。 |
Nik ab lwb zaos dub lik gyuk xangt lwx lol xangt khod dib, | 七方匠人七方来, |
Nik ab lwb zaos dub lik gyuk xangt lwx xangt dit zeux. | 七人七种技艺精。 |
Ndaok hlaot dab dib deud, | 他们开始把铁炼, |
Mas ndaok hlaot dab ngub ngad, | 他们炼铁叮当响, |
Keuk niex ncie liel traik duf dlad, | 拿明晃晃白银背背上, |
Keuk ghad gub lol hxak hnub, | 用那闪耀金子造太阳, |
Hxak hnub hxak daok gaof ab lub. | 造得太阳十二个。 |
Keuk niex nciel liel lol hxak hlik. | 用那明亮银子造月亮, |
Hxak hlik hxak daok max dlaok geuf. | 造出月亮有六双。 |
Lub hnub deuf dax zieb dlaot ngeuf, | 太阳出来十二个, |
Dwd nwb at jid gub ndux ntyud. | 晒得人们遍体烫乎乎。 |
Lud hlik deuf dax bud ndliex dib, | 月亮出来满世间, |
Dwd nwb hmot ndux hit daot byut. | 世人晚上无法睡。 |
Ndliex dib veb ndaot ngis ngat ngad, | 晒得地上万物干焦焦, |
Zhad max nis fangd ndaot kibhnieb, | 只有那棵岩桑树, |
Zeuf drot ndul dlix nzab mib sieb. | 生在河边绿茵茵。 |
Lib ghat laol zeux 1ol hik: | 老人相聚来讨论: |
Dax bib ndaok kaok kaod gos fait, | 我们快些拿主意, |
Nchait ndliex dib dwd nwb niob hit daol. | 怕世上人类没法住。 |
Lib ghat laol zeux lol at, | 老人相聚想办法, |
Mas mab ad got kit hnieb ndod at hnwd, | 砍来岩桑树杆做成弩, |
Mas mab ad nzhik kit hnieb zhib at wok, | 砍下岩桑尖头做成箭, |
Hnwd wok git ziet nzaof dangl njat. | 弩箭都已制作好。 |
Lib ghat laol mis zeux lol det, | 老人们再商议: |
Zhot nis ghad shit maol bod hnub? | 要让谁去射太阳? |
Zhot nis ghad shit maol bod hlik? | 要让谁去射月亮? |
Lib ghat laol mis zeux lol zhot, | 老人们便指派, |
Zhot gos dub baob dub daol maol bod hnob, | 让那英雄好汉 [2] 去射日, |
Zhot gos dub baob dub daol maol bod hlik. | 让那英雄好汉去射月。 |
Dub baob dub daol byul sheud deut, | 英雄好汉启程去, |
Sheud deut njit draob bod hnub hlit. | 起程上山射日月。 |
Ngaox hnub ndraos hlit deuf.dax dangk, | 太阳月亮出来了, |
Ib lub zox ib lub deuf dax dangk. | 一个跟着一个来。 |
Dub baob dub daol zeux lol bod, | 英雄好汉对着日月射, |
Bod maol ib wok draos ib ngeuf, | 射去一箭中一对, |
Ib lub guk lub hnub, | 一个是太阳, |
Ib lub guk lub hlit. | 一个是月亮。 |
Bod leuf ab sub baob ab ngeuf, | 射出两箭掉两双, |
Ab lub guk lub hnub, | 两个是太阳, |
Ab lub guk lub hlit, | 两个是月亮, |
Ngaox hnub guk dax ghwb drangl bik jud, | 最后来的太阳颤惊惊, |
Ndraos hlit guk dax ghwb drangl hwt chwt, | 最后出的月亮惊抖抖, |
Ngeuflwb sib bik lwl drod sib leuf, | 两个立即转回去, |
At lit jangt dut hik dax dangk. | 怎么叫也不出来了。 |
Ngaox hnub ndraos hlit hit deuf dax, | 太阳月亮不出来, |
Ndliex dib dwd nwb zaok at ndit, | 世间漆黑暗无光, |
At ghaob at laot yad deuk draob, | 耕地锄禾要点灯, |
Ndrangx hnub hmot nduxfaib hit ntraik. | 白天黑夜分不清。 |
Lib ghat laol zeux lol ndyuf: | 老人聚来出主意: |
Ngaox hnub ndraos hlit zhad hit dax, | 太阳月亮不出来, |
Ghaob laot at lol hlob hit zib, | 庄稼种下没法长, |
Ndliex dib dwd nwb jaol bib laos. | 世上的人没法来生存。 |
Lib ghat laol zib lit ghud niux: | 老人差遣大牯牛: |
Gis at ghwt hlob lox ntot ntot, | 你的声音又大又洪亮, |
Nghod hxut ngaox hnub ndraos hlit dax. | 去喊太阳月亮快出来。 |
Lit ghud niux njit dlat ghat faod draob, | 牯牛受邀爬上山, |
Zhangt ghwt sib draot sangd hnub dax: | 张开嗓门朝东方: |
Moul!Moul!Moul! | 哞!哞!哞! |
Lit ghud niux nghod zib sangb, | 牯牛大呼叫三声, |
Ngaox hnub hnod dangk drangl bit jud, | 太阳听后吓呆了, |
Ndraos hlit hnod dangk drangl khot khod, | 月亮听到大惊慌, |
Nggak lwx at jangt zeux deuf dax, | 他俩害怕怎敢出, |
Nggak lwx aib dies hit deuf dax. | 他俩惊慌不出来。 |
Lib ghat laol zib zhod zaix: | 老人差遣花老虎: |
Gis at ghwt hlob raf at nqangt gis maol hxut. | 你的嗓音洪亮你去请。 |
Zhod zaix njit dlat ghat faod draob, | 老虎受邀爬上山, |
Zhangt ghwt sib draot sangd hnub dax: | 张开嗓门朝东方: |
Aof!aof!aof! | 嗷!嗷!嗷! |
Zhod zaix ghax zib sangb, | 花老虎吼三声, |
At nqangt ngaox hnub niob hit zib, | 震颤太阳坐不住, |
At nqangt ndraos hlit niob hit daol, | 颠簸月亮坐不稳, |
Nggak lwx at jangt nad zeux dax. | 他们害怕不出来。 |
Lib ghat laol zib laot ghaib: | 老人差遣大公鸡: |
“Gis ad ghwt shib sangb lak ndid, | “你的声音清脆又悠扬, |
Ghax hxut ngaox hnub ndraos hlit dax.” | 请喊太阳月亮快出来。” |
Laot ghaib njit dlat lud ngax shangb, | 公鸡爬到屋顶上, |
Zhangt ghwt sib draot sangd hnub dax: | 张开嗓门朝东方: |
“Wud!wud!wud!” | “喔!喔!喔!” |
Laot ghaib nbax zib dik ghat ib sangb, | 公鸡三拍翅膀一声啼, |
Ngaox hnub hnod dangk ad sieb las, | 太阳听到心欢喜, |
Ndraos hlit hnod dangk ad sieb shod, | 月亮听到心舒畅, |
Ngaox hnub tlyut dliet rangf ral dangk, | 太阳梳妆打扮好, |
Ndraos hlit tlyut dliet rangf ral dangk. | 月亮梳妆打扮好。 |
“Wud!wud!Wud!” | “喔!喔!喔!” |
Laot ghaib nbax dik ghat ab sangb, | 公鸡拍翅叫两声, |
Ngaox hnub sheud deut dangk, | 太阳姑娘起程了, |
Ndraos hlit sheud deut dangk. | 月亮小伙起程了。 |
Laot ghaib nbax dik ghat zib sangb, | 公鸡拍翅叫三声, |
Ngaox hnub deuf dax dangk, | 白天太阳出来了, |
Hmot ndux ndraos hlit deuf dax dangk. | 夜间月亮出来了。 |
Ndliex dib dwd nwb draik bof hnub, | 世人又重见太阳, |
Ndliex dib dwd nwb draik bof hlik. | 世人又重见月亮。 |
Lib ghat laol zeux lol sangt, | 老人封冠又加冕, |
Sangt ras gik ndal draot ghaib nzhiet, | 赠把梳子送公鸡, |
Laot ghaib zeux jox hit zeux traik, | 公鸡会用不会别, |
Mab ras dik ghaof nzhiet hxus faod, | 梳背别在脑壳上, |
Laot ghaib zeux nzhik hit zeux shaot, | 公鸡会梳不会装, |
Mab drod ntied ras dyub bif ndux. | 梳齿颠倒朝天戴。 |
[1] 演唱歌师:杨芝;采录者:张志辉;翻译者:张志宏、吴善成。
[2] 英雄好汉:类似其他版本滇东北方言苗族古歌中射日月的人物“杨亚”或“亚亚”。