搜索
  登录

果尼南配
所属图书:《苗族贾理(第二版)(上)》 出版日期:2015-11-01文章字数:6916字

一 果尼南配

sax nriangb neel Zeex Deex
seix niangb nangl Zangx Deex

同住在者德,

sax nriangb jus Feeb Xib
seix niangb jes Fangb Hxib

同住在方西,

dongl dongd neel Zeex Deex
dongl dongd nangl Zangx Deex

者德满嘟嘟,

dal dat jus Feeb Xib
dal dat jes Fangb Hxib

方西闹腾腾。

Zeex Deex deib Feeb Xib
Zangx Deex deib Fangb Hxib

者德与方西,

xad nrangx deib xad daot
xad nangx deib xad det

草茂树又密,

jouf jeex xud geik dlad
jef jangx xed gik dlad

闹起虎咬狗,

jouf jas xud geik beet
jef jas xed gik bat

发生虎咬猪,

geik dail dlad bix aob [1]
gik dail dlad baix eb

咬狗血淋淋,

geik dail beet lol xeed [2]
gik dail bat lol hxangd

咬猪血淋淋。

dail Gud jouf lol jus
dail Gud jef lol jus

固人就说道:

feeb nongd liub wad xud
fangb nongd hlieb wid xed

“此地多母虎,

feeb nongd not wad xeek
fangb nongd not wid hxangk

此地多女邪,

nriangb dat yeex bib wad
niangb dat yangx bib wid

久居恐丧妻,

nriangb dat gos bib daib
niangb dat gos bib daib

长住恐亡子。

mob not nriangb yad Nrix
mongx nongf niangb yad Ninx

你各住阿尼,

mob not nriangb yad Nil
mongx nongf niangb yad Nil

你各住阿你。”

ghob Nrix ghob Nil jus
ghob Ninx ghob Nil jus

阿尼阿你说:

mob mil wil ghoud mil
mongx mongl wil ghed mongl

“你走我也走。

jous laix nriangb ab xud
jus laix nriangb ax hxed

单人住不旺,

jous dieeb diod ab jis
jus diangb diod ax jens

独柴烧不燃。”

ab nriangb neel Zeex Deex
ax niangb nangl Zangx Deex

不住在者德,

ab xud jus Feeb Xib
ax hxet jes Fangb Hxib

不居于方西,

mil qab feeb nenx ghongd
mongl qab fangb nongx ghongd

去寻有吃的地方,

mil qab qut neel mub
mongl qab qut nangl hmub

去觅有穿的处所,

mil qab feeb xeed xeix
mongl qab fangb hxangd xix

去寻财丰的地方,

mil qab khongd xeed ghongd
mongl qab khongd hxangd ghongd

去觅食足的处所。

daib Gud jouf xongx aob niul mil
daib Gud jef xongx eb niel mongl

固人循浑水走,

daib Yat jouf xongx aob nrious mil
daib Yat jef xongx eb nius mongl

亚人循浊溪去,

vut mil jas feeb liub
vut mongl jas fangb hlieb

期遇大地方,

vut mil jas feeb feed
vut mongl jas fangb fangd

冀遇宽处所,

dieed mil jas ghab gongb
dad mongl jas ghab gongb

却遇上峡谷,

dieed mil jas ghab gif
dad mongl jas ghab gif

却遇上山沟,

dieed mil jas veex hvib
dad mongl jas vangx hvib

却遇上高山,

dieed mil jas bil vas
dad mongl jas bil vas

却遇上尖坡。

laib mob laib aob niul
laib mongx laib eb niel

那水所以浑,

jas ngeix dab lol pib
jas ngax dab lol paib

是野猪在拱,

jouf jeex aob niul
jef jangx eb niel

才生浑水,

jouf jas aob nrious
jef jas eb nius

才成浊溪,

nib ab dios feeb liub
nenx ax dios fangb hlieb

它不是大地方,

nib ab dios feeb feed
nenx ax dios fangb fangd

它不是宽处所。

bib dail daib ghab Mub
bib dail daib ghab Hmub

我们苗家人,

bib dail jid Ghab Naos
bib dail jid Ghab Nes

我们嘎闹崽,

lol xongx dail aob xeib
lol xongx dail eb hxib

循着清溪上,

lol daos dail aob vut
lol des dail eb vut

顺着好水走。

deid aob xeib diot lol
deid eb hxib diot lol

见清溪才来,

deid aob vut diot lol
deid eb vut diot lol

遇好水才来,

nangx diot nangx jouf lol
nangx diot nangx jef lol

过一处处地方来,

khongd diot khongd jouf lol
khongd diot khongd jef lol

越一堂堂处所来,

diux taid diux taid taid
diex taid diex taid taid

跋山又跋山,

dieik diangf dieik diangf dingf
dik diangf dik diangf dingf

涉水又涉水,

lol weix feeb Gox Nrix [3]
lol wix fangb Gox Ninx

来到果尼地方,

lol dlouf khongd Neel Pid [4]
lol dluf khongd Nangl Pid

来到南配处所,

nral lieif dail dloub aob
nail lif dail dlub eb

鱼游闪白河水,

gheed gix dail dloub jeif
ghangd genx dail dlub jeif

蛙鸣亮白土块。 [5]

feeb nenx ghongd xil nongd
fangb nongx ghongd xil nongd

“足食地方在此,

qut neel mub xil nongd
qut nangl hmub xil nongd

丰衣处所在此!”

jouf dieed vib lol jil
jef dad vib lol jenl

才拿石来立,

jouf dieed daot lol lof
jef dad det lol lof

才拿树来栽,

vib jil jouf dad sal
vib jenl jef dad sal

立石稳了基,

daot lof jouf dad jongx
det lof jef dad jongx

栽树长了根,

gheeb veex jouf jil nrongl
ghangb vangx jef jenl nongl

山脚建谷仓,

fend bil jouf jangs langs
hfud bil jef jangs langs

山头立禾架,

nrongl geed dat gub gib
nongl gad dangf gub gib

谷仓林立如田中螺蛳,

mis niul dat mis naib
mais niel dangf mais hnaib

鼓面列排似的里葵盘,

lob nrongl dat lob xab
lob nongl dangf lob hxab

仓柱密如水碾木轮齿,

lob niat dat lob xol
lob niat dangf lob xol

牛脚多似河中拦鱼架。

lol jeex fib bongl yongl
lol jangx hfib bongl yongl

来渐渐发财,

lol jas dlas bol yox
lol jas dlas bol yox

来渐渐发富。

mil lod jab seix lol
mongl lod jab seix lol

去采闹鱼草来,

mil dongs jab liof lol
mongl dongs jab liof lol

去捣毒鱼叶来,

xangt jab xil Gox Nrix
xangt jab xil Gox Ninx

施放于果尼,

das weix xil Neel Pid
das wix xil Nangl Pid

鱼漂到南配。

foub neel ghob heik neel
hfub nangl ghongb heik nangl

下游漂也捞,

foub jus ghob heik jus
hfub jes ghongb heik jes

上游漂也捞,

heik gos ghab dail fab
heik gos ghab dail fab

捞着些花鱼,

heik gos ghab dail laif
heik gos ghab dail laif

捞着些涞鱼。

dlad gongl Veex Zax dax
dlad gangl Vangx Zax dax

狗从也展来,

dlad los Zeet Jot [6] dax
dlad los Zat Jot dax

狗从则脚来,

nenx diot ghab xongb jongb
nongx diot ghab xongb jongb

吃于乱草棵中,

haok diot gheeb xat jat
hek diot ghangb hxat jat

喝在狼箕丛内。

Bud Jongx daib nrieet heik
Bud Jongx daib ngit heik

布炯儿观捞,

Dlas Liouf daib nrieet heik
Dlas Liuf daib ngit heik

夏留子观捞,

dieed dal xongs meif fab
dad dal xongs mif fab

正丢了七条花鱼,

dieed dal xongs meif laif
dad dal xongs mif laif

正失了七条涞鱼,

dangx dol jouf lol jus
dangx dol jef lol jus

大伙就来说,

daib not jouf lol jus
daib not jef lol jus

大家就来讲:

mob jab ab nais lioul
mongx jab ax nais liul

“你不帮捣药,

mob vib ab nais ghenl
mongx vib ax nais ghenl

你不帮翻石,

mob dieed daos bib wil
mongx dad des bib wil

却捞我们鱼,

aod bib xongs meif fab
ed bib xongs mif fab

要了咱七条花鱼,

aod bib xongs meif laif
ed bib xongs mif laif

要了咱七条涞鱼!”

jouf dib Bud Jongx daib
jef dib Bud Jongx daib

就打布炯儿,

jouf dib Dlas Liouf daib
jef dib Dlas Liuf daib

就打夏留子,

ob fend dongl nongl dab
ob hfud dongl nongl dab

俩人倒地下,

ob fend dees nees dlieif
ob hfud dees nees dlif

两尸挺地上。

Bud Jongx bak ab hangd
Bud Jongx bad ax hangd

布炯父不服,

Dlas Liouf bak ab hangd
Dlas Liuf bad ax hangd

夏留父不服,

xid vaf aob jeex seid
xit vaf eb jangx hseid

争水起口舌,

xid vaf bil dous diangs
xit vaf bil dus diangs

争山起纠纷,

yux langb Veeb Zax dax
yux hlangb Vangb Zax dax

邀也展的榔众来,

yux langb Zeet Jot dax
yux hlangb Zat Jot dax

约则脚的榔众来,

fend sab dat fend bul
hfud hsab dangf hfud bel

矛尖似刺头,

meid dieed dat naox dongb
hmid dad dangf nex dongb

刀锋似茅叶。

Bud Jongx bak jouf jus
Bud Jongx bad jef jus

布炯父就说,

Dlas Liouf bak jouf jus
Dlas Liuf bad jef jus

夏留父就说:

meeb mil nrieet ob daib
mangb mongl ngit ob daib

“你们去看俩子,

nib dib wat seix nral ab dot
nenx dib wat seix nail ax dot

他腰篓粘鱼鳞否,

nib kut [7] wat dlot nraof ab dot
nenx kut wat dlot nef ax dot

他鱼笼粘鱼鳞否?

hangd nib dib wat seix nral
hangd nenx dib wat seix nail

若他腰篓粘鱼鳞,

nib kut wat dlot nraof
nenx kut wat dlot nef

若他鱼笼粘鱼鳞,

nib jeib jouf ab dot jil
nenx jib jef ax dot jenl

他棺就不得葬,

nib fend jouf ab dot bux
nenx hfud jef ax dot bex

他命就不得赔。”

dangx dol jouf mil xid
dangx dol jef mongl hxid

大伙才去看,

daib not jouf mil nrieet
daib not jef mongl ngit

大家才去瞧,

nib dib ab wat seix nral
nenx dib ax wat seix nail

他腰篓不粘鱼鳞,

nib kut ab wat dlot nraof
nenx kut ax wat dlot nef

他鱼笼不粘鱼鳞。

laof lenl daib Bux Nax jouf jus
lef lenl daib Bux Nax jef jus

犟人子宝娜才说,

laot lens daib Bux Kut jouf jus
hlet lens daib Bux Kut jef jus

犟人子宝库才说:

wil kheib ab gos aob
wil kheib ax gos eb

“我捆不着水,

wil ghoud kheib gos vib
wil ghed kheib gos vib

我也捆着石;

wil kheib ab gos jit
wil kheib ax gos jent

我捆不着风,

wil ghoud kheib gos daot
wil ghed kheib gos det

我也捆着树。

dlad dlol dlad dlaof nrax
dlad dlol dlad dlef naix

有只垂耳狗,

nib gongl Veex Zax dax
nenx gangl Vangx Zax dax

它从也展来,

nib gongl Zeet Jot dax
nenx gangl Zat Jot dax

它从则脚来,

dax gid xongs meif fab
dax gid xongs mif fab

来衔走七条花鱼,

dax gheet xongs meif laif
dax ghangt xongs mif laif

来衔走七条涞鱼,

gid bus ghab xongb jongb
gid bus ghab xongb jongb

衔入乱草棵中,

gheet bus gheeb xat jat
ghangt bus ghangb hxat jat

衔入狼箕丛内。”

daib not nenx Jax jouf ab mil
daib not nongx Jax jef ax mongl

他们才吞《贾》不了,

ngangl lil jouf ab liouf
ngangl lil jef ax liuf

才咽理不下,

jouf kib jeex dongk nral
jef kib jangx dongk nail

才颤抖如鱼羹冻,

jouf kib jas dongk beet
jef kib jas dongk bat

才颤抖似猪皮冻,

laib wix dat laib kad
laib waix dangf laib kad

才觉天只有背蓬大,

jox gongl dat dieeb jub
jox gongl dangf diangb jub

才觉路只有衣针窄。

daod feeb Gox Nrix diot
ded fangb Gox Ninx diot

才割果尼地方,

daod khongd Neel Pid diot
ded khongd Nangl Pid diot

才割南配处所,

dieed bux diangs nral fab
dad bex diangs nail fab

拿赔花鱼案件,

dieed bux diangs nral laif
dad bex diangs nail laif

拿偿涞鱼纠纷,

nib jeib ghob dot jil
nenx jib ghongb dot jenl

他棺就得葬,

nib fend ghob dot liangl
nenx hfud ghongb dot liangl

他命就得赔。


[1] bix aob、lol xeed:是分拆在上下句的一个成语,意为“鲜血淋淋”。不应分别理解为“滴水”、“来血”。

[2] bix aob、lol xeed:是分拆在上下句的一个成语,意为“鲜血淋淋”。不应分别理解为“滴水”、“来血”。

[3] Gox Nrix(果尼)、Neel Pid(南配):地名,在今三都水族自治县都江镇里基村境。Gox Nrix,亦说为Gox Nrieix(果辇)。果尼南配是黔东南苗族大迁徙历程中的一个重要节点,传说在此生活了相当长的时间,后来又继续分迁。

[4] Gox Nrix(果尼)、Neel Pid(南配):地名,在今三都水族自治县都江镇里基村境。Gox Nrix,亦说为Gox Nrieix(果辇)。果尼南配是黔东南苗族大迁徙历程中的一个重要节点,传说在此生活了相当长的时间,后来又继续分迁。

[5] 这两句是说,成群的鱼在河中游动,鱼鳞在水面反射出一片白光;成群的青蛙在土边鸣唱,白色的肚腹把土块都映白了。

[6] Zeet Jot(则脚),一说为Zeet Xeet(则薛)。

[7] kut:苗语器具名,一头大一头小的笼状篾编捕鱼工具。

苗族贾理(第二版)(上)