搜索
  登录

兄妹结婚
所属图书:《苗族贾理(第二版)(上)》 出版日期:2015-11-01文章字数:15633字

二 兄妹结婚

nriangb gangx daib ghab kheeb
niangb gangx daib ghab khangb

一对葫芦仔,

nriangb nriouf jid ghab xuf
niangb niuf jid ghab xef

一双葫芦娃,

nriangb gangx daib Boux Jongx
niangb gangx daib Bex Jongx

宝炯和略则,

nriangb nriouf jid Nios Zeef
niangb niuf jid Nios Zeef

略则和宝炯,

dot hvub xud veex vib
dot hveb xed vangx vib

得了岭岗虎的话,

dot seid xud vis zeet
dot hseid xed vis zat

得了崖脚虎的言,

mil weix veex zab jil
mongl wix vangx zab jil

去到五指岭,

mil dlouf bil zab laib
mongl dluf bil zab laib

去到五峰坡,

mil nais bak Dins Lax
mongl nais bad Dins Lax

去问定拉神,

mil nais mens Dins Send
mongl nais mais Dins Send

去问定圣神:

bul tid ghoud lol ghoud
bel tid ghed lol ghed

“野刺也来讲,

bul vas ghoud lol jus
bel vas ghed lol jus

白刺也来说,

xenb nrinx ghoud lol ghoud
xenb ninx ghed lol ghed

狮子草也讲,

xeet lieef ghond lol jus
hxangt lif ghond lol jus

四棱草也说,

zaid daob ghoud lol ghoud
zend deb ghed lol ghed

葫芦也来讲,

zaid xuf ghoud lol jus
zend xef ghed lol jus

葫瓜也来说,

dongb ghab ghoud lol ghoud
dongb ghab ghed lol ghed

南瓜也来讲,

zaid pad ghoud lol jus
zend pad ghed lol jus

脯瓜也来说,

ghaot xud ghoud lol ghoud
ghet xed ghed lol ghed

虎公公也讲,

wouk xud ghoud lol jus
wuk xed ghed lol jus

虎奶奶也说,

jub ob lol xid aod
job ob lol xit ed

教我俩成婚,

xees ob lol xid ghouk
xangs ob lol xit ghuk

劝我俩结合,

xid aod vut qub liub
xit ed vut qub hlieb

成婚好生男,

xid ghouk vut xeef mongl
xit ghuk vut xangf mongl

结合好育女。

qab feeb ab nriangb naix
qab fangb ax niangb naix

遍找无人踪,

vangs vangl ab nriangb bul
vangs vangl ax niangb bul

遍寻无伴迹,

jous hveib diot pab bil
jus hvib diot pab bil

拍手无法子,

jous nrid diot pab lob
jus hnid diot pab lob

顿脚无计策,

nais mob bad Dins Lax
nais mongx bad Dins Lax

请问定拉爸爸,

nais mob mens Dins Send
nais mongx mais Dins Send

请问定圣娘娘,

xid aod xil ab xid aod
xit ed xil ax xit ed

该不该成婚,

xid ghouk xil ab xid ghouk
xit ghuk xil ax xit ghuk

可不可结合?”

bad Dins Lax jouf jus
bad Dins Lax jef jus

定拉神说道,

mens Dins Send jouf jus
mais Dins Send jef jus

定圣神说道:

yeeb neel ghob jul naix
yangb nangl ghongb jul naix

“水淹绝了人,

gos daot ghob jul bul
gos det ghongb jul bul

树没绝了伴。

ob laix bol xub bid
ob laix bal hxub bid

你俩可开亲,

ob dail bol kheet sos
ob dail bal khat sos

你俩可联姻,

bol lol it hveib vongx
bal lol ait hvib vongx

开亲做伴侣,

bol lol it seet yangs
bal lol ait sat yangs

联姻做夫妻,

naib gheeb vut qub liub
hnaib ghangb vut qub hlieb

日后好生男,

deik gheeb vut xeef mongl
deik ghangb vut xangf mongl

今后好育女。

ab khad dieet jeex bol
ax khad dat jangx bal

别放弃造成坏结局,

ab feek dieet jas neis
ax fangk dat jas neis

别作罢导致坏结果。”

jouf nrieeb hvub Dins Lax
jef niangb hveb Dins Lax

遵定拉金口,

jouf daos seid Dins Send
jef des hseid Dins Send

依定圣玉言。

diangd nais bak Dins Lax
diangd nais bad Dins Lax

又问定拉神,

diangd nais mens Dins Send
diangd nais mais Dins Send

又问定圣神:

bol jid ad it xub
bal jid ad ait hxub

“亲兄妹开亲,

bol jid ad it kheet
bal jid ad ait khat

亲兄妹联姻,

laib nongd bol vangx not
laib nongd bal vangx not

此事太羞颜,

gongl nongd xid sas not
gongl nongd xit sas not

此事太羞涩。

hvid dous mil xid aod
hvid deis mongl xit ed

怎样去成婚,

hvid dous mil xid ghouk
hvid deis mongl xit ghuk

如何去结合,

jouf lox jouf jeex xub
jef lox jef jangx hxub

才开得成婚,

jouf bol jouf jas kheet
jef bal jef jas khat

才联得成姻?”

bak Dins Lax jouf jus
bad Dins Lax jef jus

定拉神就说,

mens Dins Send jouf jus
mais Dins Send jef jus

定圣神就说:

ib laix mil gheeb diongl fad
ib laix mongl ghangb diongl hfad

“一个山头呼,

ib dail mil fend diongl dab
ib dail mongl hfud diongl dab

一个山脚应;

ib laix mil mangd naox
ib laix mongl mangd nex

一个吹木叶,

ib dail mil deit xak
ib dail mongl deit hxak

一个唱山歌;

ob laix eek ob lieel vib
ob laix ak ob liul vib

两个去背石,

ob dail eek ob lieef mous
ob dail ak ob lif mus

俩人去扛磨,

ob lieel vib dieed mil lind
ob liul vib dad mongl lind

拿两片石滚,

ob lieef mous dieed mil liangs
ob lif mus dad mongl liangs

拿两扇磨滚,

gangx vib gangx jeex khangd nriud
gangx vib gangx jangx khangd niud

若两石吻如初,

gangx mous gangx jeex khangd ghot
gangx mus gangx jangx khangd ghot

若两磨合如旧,

meeb bol ghob jeex xub
mangb bal ghongb jangx hxub

你们就开成亲,

meeb bol ghob jas kheet
mangb bal ghongb jas khat

你们就联成姻;

gangx vib ab xid gangx
gangx vib ax xit gangx

若两石不相吻,

nriouf mous ab xid ghouk
niuf mus ax xit ghuk

若两磨不相合,

laib eid bol ab jeex
laib id bal ax jangx

就开不成亲,

laib eid bol ab jas
laib id bal ax jas

就联不成姻。”

ob laix jouf nrieeb nriux Dins Lax
ob laix jef niangb niux Dins Lax

俩人遵定拉金口,

jouf daos lot Dins Send
jef des lot Dins Send

依定圣玉言,

laix jouf mil gheeb diongl fad
laix jef mongl ghangb diongl hfad

一个去山脚呼:

mob dax mil dous ad
mongx dax mongl deis ad

“阿姐来去哪?”

dail jouf mil fend diongl dab
dail jef mongl hfud diongl dab

一个去山头应:

wil dax qab yous aod
wil dax qab yus ed

“我来物色夫。”

yous ghob nriangb wil nongd
yus ghongb niangb wil nongd

“丈夫当是我。”

mob dax mil dous bud
mongx dax mongl deis bed

“阿哥来去哪?”

wil dax qab wad aod
wil dax qab wid ed

“我来物色妻。”

wad ghob nriangb wil nongd
wid ghongb niangb wil nongd

“妻子当是我。”

ib laix ghob liangb ghaib [1]
ib laix ghongb liangb ghaib

一个就掐草,

ib dail ghob fat bil [2]
ib dail ghongb hfat bil

一个就挥手,

yax vib lol nriangb dab
yax vib lol niangb dab

搬石来坐处,

ghob ghab it Dangx Vib [3]
ghongb ghab ait Dangx Vib

就得名党依,

lod naox vol [4] zeet dab
lod nex vol zangt dab

摘叶垫坐处,

ghob ghab it Zeex Vol [5]
ghongb ghab ait Zangx Vol

就得名者俄,

xid wif zaid dad bil
xit waif zend dad bil

交换戒指处,

xid wees daot bens diot
xit was det bus diot

对换手圈处,

ghob ghab it Bil Wees [6]
ghongb ghab ait Bil Was

就得名排鸳。

eek dail laix lieel vib
ak dail laix liul vib

各背一片石,

eek dail laix lieef mous
ak dail laix lif mus

各扛一扇磨,

ib laix ib hveeb bil
ib laix ib hvangb bil

各去一边坡,

ib dail ib peit wangs
ib dail ib pit wangs

各去一面山,

mil lind dax ghab diongl
mongl lind dax ghab diongl

滚石来山谷,

mil lind dax ghab wangs
mongl lind dax ghab wangs

滚磨来山湾,

xangb vib lol xid gangx
hxangb vib lol xit gangx

两石果相吻,

nriouf mous lol xid mous
niuf mus lol xit mus

两磨果相合,

xid gangx dat khangd nriud
xit gangx dangf khangd niud

相吻果如初,

xid mous dat khangd ghot
xit mus dangf khangd ghot

相合果如旧。

jid ad bol xub bid
jid ad bal hxub bid

兄妹开成亲,

jid ad bol kheet sos
jid ad bal khat sos

兄妹联成姻,

bol xub xil Aob Nriub
bal hxub xil Eb Hniub

开亲在纽河,

bol kheet xil aob zaok
bal khat xil eb zek

联姻在黑水,

ob laix jeex hveib vongx
ob laix jangx hvib vongx

两个成伴侣,

ob dail jas seet yangs
ob dail jas sat yangs

俩人做夫妻。

xid ghouk nrieex douf gheeb
xit ghuk niangx duf ghangb

成婚有一年,

xid ghouk nriut douf diangd
xit ghuk hniut duf diangd

结合有一岁,

nriul dail daib ghaol laod
niel dail daib ghel led

生崽圆鲁鲁,

nriul dail jid ghaod laos
niel dail jid ghed les

生孩团罗罗,

ghaol laod dat dongb ghab
ghel led dangf dongb ghab

圆圆如南瓜,

ghaod laos dat zaid pad
ghed les dangf zend pad

团团似脯瓜,

ghab nriux ab ghab nriux
ghab niux ax ghab niux

嘴巴没嘴巴,

ghab nras ab ghab nras
ghab nais ax ghab nais

鼻子没鼻子,

ghab nrax ab ghab nrax
ghab naix ax ghab naix

耳朵没耳朵,

ghab mis ab ghab mis
ghab mais ax ghab mais

眼睛没眼睛。

daib gheel daib jeex nongd
daib ghail daib jangx nongd

“崽怎如此奇,

jid gheel jid jeex nongd
jid ghail jid jangx nongd

娃怎如此怪?”

jous hveib dat jous doul
jus hvib dangf jus dul

心灰如火熄,

jous nrid dat jous zot
jus hnid dangf jus zot

意冷似柴烬,

xol liol veex zab jil
xol liol vangx zab jil

急赴五指岭,

xos lios bil zab laib
xos lios bil zab laib

忙去五峰山,

mil nais bak Dins Lax
mongl nais bad Dins Lax

去问定拉神,

mil nais mens Dins Send
mongl nais mais Dins Send

去问定圣神:

wil nriul daib dieed nriul
wil niel daib dad niel

“我是生崽了,

wil nas vangt dieed nas
wil nas vangt dad nas

我是育孩了,

nriul daib daib ghaol laod
niel daib daib ghel led

生崽圆鲁鲁,

nas vangt vangt ghaos laos
nas vangt vangt ghes les

生孩团罗罗,

ghaol laod dat dongb ghab
ghel led dangf dongb ghab

圆圆如南瓜,

ghaos laos dat zaid pad
ghes les dangf zend pad

团团似脯瓜,

daib gheel daib jeex nongd
daib ghail daib jangx nongd

崽怎如此奇,

jid gheel jid jeex nongd
jid ghail jid jangx nongd

娃怎如此怪?”

bak Dins Lax jouf jus
bad Dins Lax jef jus

定拉神就说,

mens Dins Send jouf jus
mais Dins Send jef jus

定圣神就说:

daib mob ghob dios dail
daib mongx ghongb dios dail

“崽正是那崽,

vangt mob ghob dios dail
vangt mongx ghongb dios dail

孩正是那孩。

mob aod daib nriangb ghab nrax
mongx ed daib niangb ghab naix

你想生崽有耳朵,

aod jid nriangb ghab mis
ed jid niangb ghab mais

生孩有眼睛,

aod daib nriangb ghab nriux
ed daib niangb ghab niux

生崽有嘴巴,

aod jid nriangb ghab nras
ed jid niangb ghab nais

生孩有鼻子,

jouf diangl lol jous laix
jef diangl lol jus laix

一胎只生一个,

jouf diangl lol jous dail
jef diangl lol jus dail

一回只育一人,

daot ab hveit bid vud
det ax hvit baid vud

树就迟满坡,

naix ab hveit bid feeb
naix ax hvit baid fangb

人就迟满寨。

daib ghaol laod daib qub
daib ghel led daib qub

圆崽快兴旺,

daib ghaod laos daib xeef
daib ghed les daib xangf

团崽快发展,

daib nongd diangl ib juf [7]
daib nongd diangl ib juf

一崽生成十二群,

daib nongd diangl ob dol [8]
daib nongd diangl ob dol

一孩变作十二伙。

mil qenx Lol Bil Deix [9]
mongl qenx Lol Bil Deix

去请洛毕堆,

mil qenx Ghot Bil Jil [10]
mongl qenx Ghot Bil Jangl

去请葛毕齐,

sat it juf ob dob
hsait ait juf ob dob

剁做十二堆,

ghob jeex juf ob mangb
ghongb jangx juf ob mangb

就成十二群,

sat it juf ob dol
hsait ait juf ob dol

剁做十二垛,

ghob jeex juf ob meil
ghongb jangx juf ob mongl

就成十二伙。”

qenx Lol Bil Deix dax
qenx Lol Bil Deix dax

请来洛毕堆,

qenx Ghot Bil Jil dax
qenx Ghot Bil Jangl dax

请来葛毕齐,

gheet seix weix [11] diot dax
ghangt seix weix diot dax

扛砧板才来,

gid seet dongs [12] diot dax
gid sat dongs diot dax

提大刀才来。

Lol Bil Deix jouf jus
Lol Bil Deix jef jus

洛毕堆就讲,

Ghot Bil Jil jouf jus
Ghot Bil Jangl jef jus

葛毕齐就说:

wil sat ab sat seeb
wil hsait ax hsait hsab

“我剁不白剁,

wil maf ab maf lial
wil maf ax maf lial

我砍不空砍,

nriangb aod nrix ghaob dlieel
niangb ed ninx gheb dliangl

要点牛工价,

nriangb aod mol ghaob vus
niangb ed mal gheb ves

要点马工钱。”

daib Boux Jongx jouf jus
daib Bex Jongx jef jus

宝炯就许道,

jid Nios Zeef jouf jus
jid Nios Zeef jef jus

略则就许道:

naib gheeb daib jeex naix
hnaib ghangb daib jangx naix

“日后崽成人,

deik gheeb vangt jas bul
deik ghangb vangt jas bul

今后孩成家,

mob mil xid diux fib
mongx mongl hxid diux hfib

你看谁家发,

mob mil nrieet zad dlas
mongx mongl ngit zaid dlas

你看谁家富,

diux fib mob gid weix
diux hfib mongx gid wix

发财家你临,

zad dlas mob gid bus
zaid dlas mongx gid bus

富裕户你进,

jongt nib nrix jit diees
jongt nenx ninx jit diangs

整他牛上楼,

jongt nib ghaif bat dliongb
jongt nenx ghaif bit dliongb

整他猪卧槽,

mil jongt nib dlad od
mongl jongt nenx dlad od

整他狗呕吐,

mil jongt nib mol fangs
mongl jongt nenx mal fangs

整他马哼哼,

mob mil aod jux hvub
mongx mongl ed jex hvub

你去要九牲,

mob mil aod jux hvit
mongx mongl ed jex hvit

你去要九畜。”

nongf jeex nrix ghaob dlieel
nongf jangx ninx gheb dliangl

讲好牛工价,

jus jeex mol ghaob vus
jus jangx mal gheb ves

说好马工钱,

dail xeix Lol Bil Deix
dail xix Lol Bil Deix

神匠洛毕堆,

dail xangs Ghot Bil Jil
dail xangs Ghot Bil Jangl

天师葛毕齐,

seix weix diot dangl dab
seix weix diot dangl dab

砧板置于下,

seet dongs diot dangl wix
sat dongs diot dangl waix

大刀放上边,

sat it juf ob dob
hsait ait juf ob dob

剁做十二堆,

sat it juf ob bens
hsait ait juf ob bens

砍做十二垛,

sad jeex juf bab dob
hsad jangx juf bib dob

错成十三堆,

sad jeex juf bab bens
hsad jangx juf bib bens

错成十三垛。

dob nongd jib dob sad
dob nongd jib dob hsad

“这堆是错砍,

bens nongd jib bens yangf
bens nongd jib bens yangf

这份是多余,

bax mil bus vongl bongl
bax mongl bus vongl bongl

扒它进双崖,

zos mil bus zeet jok
zas mongl bus zat jok

撒它进独洞,

mil jeex nrinx douk doul [13]
mongl jangx ninx duk dul

去做点火女,

mil jas wad douk zot [14]
mongl jas wid duk zot

去作持火妇,

mil jeex nrinx zaid vax pud [15]
mongl jangx ninx zend vax pud

去做烂梨女,

mil jas wad zaid meil muk [16]
mongl jas wid zend mil muk

去作朽柿妇,

mil jeex dail wad xeek [17]
mongl jangx dail wid hxangk

去做老变妈,

mil jas dail wouk diuk [18]
mongl jas dail wuk diek

去作狞笑婆。” [19]

yangf ghab dail aob xub
yangf ghab dail eb hxub

剩下的秽汁,

yangf ghab dail aob xeed
yangf ghab dail eb hxangd

余下的血水,

nit nib mil ghab diongl
hnit nenx mongl ghab diongl

洒它去山冲,

qud nib mil ghab wangs
qud nenx mongl ghab wangs

泼它去山湾,

mil jeex nrinx haok hob [20]
mongl jangx ninx hek hob

去做吞雾女,

mil jas wad haok dat [21]
mongl jas wid hek dat

去作喝露妇,

jeex juf ob niub xib [22]
jangx juf ob hniub hxib

去做十二种小邪,

jas juf ob diul niangk [23]
jas juf ob diel niangk

去作十二种小煞。

jouf nriangb juf ob dob
jef niangb juf ob dob

将那十二堆,

jouf nriangb juf ob bens
jef niangb juf ob bens

将那十二垛,

zos diot diux Wangs Nriub
zas diot diux Wangs Hniub

撒在望纽湾,

zos diot zad Wangs Dad
zas diot zaid Wangs Dad

撒在望达谷,

dob dob mil qid naix
dob dob mongl qend naix

都再造成人,

dol dol mil dangt bul
dol dol mongl dangt bul

都再生成伴,

ghenl senl diux Wangs Nriub
ghenl senl diux Wangs Hniub

住满望纽湾,

ghenl senf zad Wangs Dad
ghenl senf zaid Wangs Dad

居遍望达谷。

mil qab Lol Xongx Geeb [24]
mongl qab Lol Xongx Gangb

去找洛雄格,

mil qab Ghot Wangs Kuk [25]
mongl qab Ghot Wangs Kuk

去找葛望库,

dax lax daot Wangs Nriub
dax lax det Wangs Hniub

来伐望纽树,

dax daod daot Wangs Dad
dax ded det Wangs Dad

来砍望达木,

xil xob hvub naix aod
xil xob hveb naix ed

造语人好要,

xil xob seid bul dot
xil xob hseid bul dot

造话伴好得。

Lol Xongx Geeb jouf jus
Lol Xongx Gangb jef jus

洛雄格就讲,

Ghot Wangs Kuk jouf jus
Ghot Wangs Kuk jef jus

葛望库就说:

wil lax ab lax seeb
wil lax ax lax hsab

“我伐不白伐,

wil daod ab daod lial
wil ded ax ded lial

我砍不空砍,

nriangb aod nrix ghaob dlieel
niangb ed ninx gheb dliangl

要点牛工价,

nriangb aod mol ghaob vus
niangb ed mal gheb ves

要点马工钱。”

daib Boux Jongx jouf jus
daib Bex Jongx jef jus

宝炯就许道,

jid Nios Zeef jouf jus
jid Nios Zeef jef jus

略则就许道:

qid niox ghab xangb dlaib [26]
qend niox ghab hxangb dlaib

“留田坎好稻,

qid deif ghab nriangs dlaos [27]
qend deif ghab niangs dles

留田边好谷,

ib nieeb niox bab lid
ib hniangb niox bib lid

一穗送三丫,

ib lid niox bab laib
ib lid niox bib laib

一丫送三粒,

bib mob mil yeel daib
baib mongx mongl yangl daib

送给你养崽,

bib mob mil yis vangt
baib mongx mongl yis vangt

送给你喂孩,

it mob nrix ghaob dlieel
ait mongx ninx gheb dliangl

作你牛工价,

it mob mol ghaob vus
ait mongx mal gheb ves

作你马工钱。

naib gheeb lol seeb nab
hnaib ghangb lol sangb naib

日后若祭父,

deik gheeb lol but mens
deik ghangb lol but mais

今后若祀母,

aod mob lol xongx diongx
ed mongx lol xongx diongx

要你来依笙,

aod mob lol dak niul
ed mongx lol dak niel

要你来靠鼓,

xongx diongx mil liax gix
xongx diongx mongl liax gix

依笙去吹笙,

dak niul mil zouk wees
dak niel mongl zuk was

靠鼓去跳舞,

lol nriangb xid diongx diux
lol niangb hxid diongx diux

去跟笙守门,

lol nriangb xid niul zad
lol niangb hxid niel zaid

去跟鼓看家,

ghab mob it bad nios jub
ghab mongx ait bad nios jub

称你‘巴略驹’,

gol mob it daib peik beet
gol mongx ait daib pik bat

叫你‘黛裴百’。” [28]

jax jeex nrix ghaob dlieel
jax jangx ninx gheb dliangl

讲好牛工价,

jus jeex mol ghaob vus
jus jangx mal gheb ves

说好马工钱,

jouf mil lax Wangs Nriub
jef mongl lax Wangs Hniub

才去伐望纽,

jouf mil daod Wangs Dad
jef mongl ded Wangs Dad

才去砍望达。

lax jeex juf bab naib
lax jangx juf bib hnaib

伐了十三日,

daod jeex juf bab mangt
ded jangx juf bib hmangt

砍了十三天,

lax jul bab wangs nriub [29]
lax jul bib wangs hniub

伐完三冲竹,

daod jul bab Wangs dad [30]
ded jul bib Wangs dad

砍光三冲树,

Wangx Naib [31] jouf dax veeb
Wangx Hnaib jef dax vangb

往奈来晾晒,

Dlas Jit [32] jouf dax nraif
Dlas Jent jef dax nenf

夏及来扇风,

veeb jeex juf bab naib
vangb jangx juf bib hnaib

晒了十三日,

nraif jeex juf bab mangt
nenf jangx juf bib hmangt

扇了十三天,

jouf ngees bab wangs nriub
jef ngas bib wangs hniub

干了三冲竹,

jouf ngees bab wangs dad
jef ngas bib wangs dad

干了三冲树。

qab mok dloub pongb dax
qab mob dlub pongb dax

找来白背猫,

qab neel dloub dis dax
qab nangl dlub dis dax

找来白腹鼠,

xangt gangx vib lol doul
hxangt gangx vib lol dul

摩擦石起火,

xangt gangx daot lol ghenf
hxangt gangx det lol ghenf

摩擦木生焰,

jouf pad bab wangs nriub
jef pid bib wangs hniub

才烧三冲竹,

jouf pad bab wangs dad
jef pid bib wangs dad

才烧三冲树。

dail daot jouf dous daf
dail det jef dus daf

竹爆响声“哒”,

dail naix ghob dliud haf
dail naix ghongb dlied haf

人就学说“寒”;

dail daot jouf dous teit
dail det jef dus teit

树炸响声“塔”,

dail naix ghob dliud hat
dail naix ghongb dlied hat

人就学说“哈”。

daib Diul lol diot daix
daib Diel lol diot denx

汉人最先来,

nib dot hvub daot meex
nenx dot hveb det mangx

他得枫树话,

nib dot seid daot dod
nenx dot hseid det dod

他得朵树言;

Ghab Naos lol ghab diongb
Ghab Nes lol ghab diongb

苗族来中间,

nib dot hvub daot nriub
nenx dot hveb det hniub

他得八月竹话,

nib dot seid daot dad
nenx dot hseid det dad

他得四方竹言;

daib Gud [33] lol dangl gheeb
daib Gud lol dangl ghangb

固人来最后,

nib lol ab jas kib
nenx lol ax jas kib

火早已燃完,

nangd aob xoub nail lieix
hnangd eb xeb nail lix

听水翻田坎,

nangd aob leif nail ongd
hnangd eb leif nail ongd

听水溢出塘,

aob xoub but bongd longd
eb xeb bet bongd longd

水声响“嘣隆”,

daib Gud dliud mongd nongd
daib Gud dlied mongd nongd

固人说“孟农”,

aob xoub but benf linf
eb xeb bet benf linf

水声响“迸令”,

daib Gud dliud menf nenf
daib Gud dlied menf nenf

固人说“门能”。

Diul lol jouf dliud Diul
Diel lol jef dlied Diel

汉人说汉话,

Naos lol jouf dliud Naos
Nes lol jef dlied Nes

苗人说苗话,

Gud lol jouf dliud Gud
Gud lol jef dlied Gud

固人说固话:

Daib Naos jus ab benb
Daib Nes jus ax bub

苗人说“阿奔”,

Daib Gud jus mif haob
Daib Gud jus mif haob

固人说“觅蒿”,

Diul jus meix xaox deef
Diel jus meix xaox deef

汉说“不知道”。

Ghab bil Jax hvid nid
Ghab bil Jax hvid nend

《贾》是这样叙,

Ghab god xuf hvid nid
Ghab ged xuf hvid nend

理是这样说。


[1] liangb ghaib(掐草):苗族恋爱习俗之一。掐一根芭茅草叶,打个结,放山路边双方事先约定的地方,对方一看就知道是恋人如约而来了,便前往某个约定的地方相会。

[2] fat bil(挥手):苗族恋爱习俗之一,在游方坡(场)上,众多青年男女同时在唱歌或交谈。为了不招人耳目,恋人不是用语言,而是用手势示意对方,对方便心领神会地跟他(她)单独走到别处去谈情。

[3] Dangx Vib(党依):地名,意为有石头的山冈。

[4] naox vol:意为“俄”树叶。vol(音“俄”)是daot vol(树名)的省称,此树为阔叶乔木,叶子常被来山坡上“游方”(谈恋爱)的男女们摘来垫坐或遮阴。苗族有一首传统情歌就表现了小伙子久坐在俄叶上等待恋人的情景:jenx dangl gheel jenx dangl/nriangb dab neis naox vol/naos ghoud xut diux lol/sangs ghoud xut weix dlieel。(译文:等了又等哟,坐烂了俄叶,姑娘也不来,恋人也不到。)

[5] Zeex Vol(者俄):地名,意为“俄叶坪”。

[6] Bil Wees(排鸳):地名,意为“交换信物的山坡。”苗族青年男女通过“游方”情投意合后,便可交换信物私订终身。

[7] ib juf(一十)、ob dol(二群):本义是“十二群”,为对偶句式需要而分拆为二,不应误解为“一十个和二群”。参见《序贾篇》注28、29。

[8] ib juf(一十)、ob dol(二群):本义是“十二群”,为对偶句式需要而分拆为二,不应误解为“一十个和二群”。参见《序贾篇》注28、29。

[9] Lol Bil Deix(洛毕堆):砍肉团者之名,意为“右手老人”。

[10] Ghot Bil Jil(葛毕齐):砍肉团者之名,意为“左手老人”。

[11] seix weix(砧板):异说作zeix weix,义同。

[12] seet dongs(大刀):异说作sat dongs,义同。亦有释为斧头。

[13] nrinx douk doul(点火女)、wad douk zot(持火妇):麻风亡灵鬼。有时在夜间见到野地里飘飞的磷火(鬼火),认为即是此鬼的化身。

[14] nrinx douk doul(点火女)、wad douk zot(持火妇):麻风亡灵鬼。有时在夜间见到野地里飘飞的磷火(鬼火),认为即是此鬼的化身。

[15] nrinx zaid vax pud(烂梨女)、wad zaid meil muk(朽柿妇):麻风病魔鬼。麻风病患者的手指脚趾等常腐烂脱落,尤如腐烂的梨果、柿子。

[16] nrinx zaid vax pud(烂梨女)、wad zaid meil muk(朽柿妇):麻风病魔鬼。麻风病患者的手指脚趾等常腐烂脱落,尤如腐烂的梨果、柿子。

[17] wad xeek(老变妈)、wouk diuk(狞笑婆):均指老变妈鬼。有些忽然患病疯疯颠颠、哭笑无常以至病亡的人,或本来神智正常却神秘落水溺水以至死亡的人,苗族民间就认为是老变妈鬼作祟所致。

[18] wad xeek(老变妈)、wouk diuk(狞笑婆):均指老变妈鬼。有些忽然患病疯疯颠颠、哭笑无常以至病亡的人,或本来神智正常却神秘落水溺水以至死亡的人,苗族民间就认为是老变妈鬼作祟所致。

[19] “这堆是错砍……去作狞笑婆”这十句话是天神定拉、定圣的口封。亦有异说说是变成鳏公、寡妇,以备与丧偶者成家。

[20] nrinx haok hob(吞雾女)、wad haok dat(喝露妇):又一种水肿鬼,据说清晨雾气里出现的彩虹就是其化身。

[21] nrinx haok hob(吞雾女)、wad haok dat(喝露妇):又一种水肿鬼,据说清晨雾气里出现的彩虹就是其化身。

[22] 小邪、小煞:苗族鬼神崇拜中的一些可致人小伤或惊吓“落魂”的鬼魅,例如跌坡出血、斗殴出血、劈柴出血、在室内跌倒出血、镰刀柴刀等划伤出血、茅草划破出血等等,就认为是这些小邪煞作祟的结果,要用鸡等祈禳。

[23] 小邪、小煞:苗族鬼神崇拜中的一些可致人小伤或惊吓“落魂”的鬼魅,例如跌坡出血、斗殴出血、劈柴出血、在室内跌倒出血、镰刀柴刀等划伤出血、茅草划破出血等等,就认为是这些小邪煞作祟的结果,要用鸡等祈禳。

[24] Lol Xongx Geeb(洛雄格)、Ghot Wangs Kuk(葛望库):山鼠(一说为竹鼠)的拟人名。有人释为穿山甲或啄木鸟的拟人名,似误。异说称为Xongx Gab(雄甘)、Was Kuk(万库)。

[25] Lol Xongx Geeb(洛雄格)、Ghot Wangs Kuk(葛望库):山鼠(一说为竹鼠)的拟人名。有人释为穿山甲或啄木鸟的拟人名,似误。异说称为Xongx Gab(雄甘)、Was Kuk(万库)。

[26] ghab xangb dlaib、ghab nriangs dlaos:喻水稻长得很茁壮的样子。ghab xangb指田靠外一侧,ghab nriangs指田靠内一侧。

[27] ghab xangb dlaib、ghab nriangs dlaos:喻水稻长得很茁壮的样子。ghab xangb指田靠外一侧,ghab nriangs指田靠内一侧。

[28] “巴略驹”(bad nios jub)、“黛裴百”(daib peik beet):“巴略”意为小伙子,“黛裴”意为少女,可看出这是对山鼠(一说为竹鼠)的一种美称。

[29] nriub:daot nriub(八月竹)的省称。口语中不能省称。

[30] dad:daot dad(四方竹)的省称。口语中不能省称。

[31] Wangx Naib(往奈):太阳的拟人名。

[32] Dlas Jit(夏及):风的拟人名。

[33] Gud(固人):民族(或部族、支系)名。该《贾》流传地区的苗家人,把水族、侗族及苗族的一个支系都称为Gud(固),故《贾》中多处涉及“固人”的地方,需各根据其相关连的内容来判断是何种“固人”。从本处所述“固”语来看,就应是指水族:因为汉语“不知道”,现居于丹寨、凯里、雷山、台江等县市苗族中的“固”支系人说为ax beb、ax bongb 或ax bub,与本文中苗语的ab benb 一致,可见此处的“固人”不是指苗族支系;侗语则说为guef vok或guef vok lib(借用苗文记音),也与本文中的“固人”语不同,可见也不是指侗族;而水语说为meef vok或meef hvaob(借用苗文记音),与此处的“固”语一致。

苗族贾理(第二版)(上)