搜索
  登录

宝瑙妈妈
所属图书:《苗族贾理(第二版)(上)》 出版日期:2015-11-01文章字数:35156字

九 宝瑙妈妈

nriangb dail bak ghaot Wongl [1]
niangb dail bad ghet Wongl

有个翁爸爸,

aod dail mens Boux Naox [2]
ed dail mais Bex Nex

娶个宝瑙妈妈,

aod dail mens Boux Weel [3]
ed dail mais Bex Wangl

又叫宝月妈妈,

nriangb diot gheeb Veex Qid
niangb diot ghangb Vangx Qend

住在也启岭下,

xud diot gheeb Bil Dangt
hxet diot ghangb Bil Dangt

居在排党坡脚。

nib dios naix soux ab naix naob
nenx dios naix sux ax naix neb

他人聪明非傻瓜,

yous ngas ab yous ngil
yus ngas ax yus ngil

他人勤快非懒汉。

naib naib mil khab lieix
hnaib hnaib mongl khab lix

天天去开田,

mangt mangt mil daod ongd
hmangt hmangt mongl ded ongd

日日去造塘。

khab jeex ghab seeb qid
khab jangx ghab hsangb qid

开田成千坵,

daod jeex ghab beet dleif
ded jangx ghab bat dleif

造田成百块。

ghab seeb qid diot neel
ghab hsangb qid diot nangl

千坵在下方,

ghab beet dleif diot jus
ghab bat dleif diot jes

百块在上游。

nib qid jeex geed naof
nenx qend jangx gad nef

他育成糯谷,

nib qid jeex geed xit
nenx qend jangx gad xit

他育成粘稻,

dieed mil jil lieix niul [4]
dad mongl jenl lix niel

拿去栽大田,

dieed mil jangs qid laib
dad mongl jangs qid laib

拿去插小坵,

geed ghoud lol bid zad
gad ghed lol baid zaid

家中堆满粮,

nax ghoud lol bid nrongl
nax ghed lol baid nongl

仓中存满谷。

Aob Nriub qid jeex langb
Eb Hniub qend jangx hlangb

纽河议成榔,

aob zaok xongt jeex gil
eb zek xongt jangx genl

黑水立成场,

qid jeex laib gil Nriongb
qend jangx laib genl Niongb

建了个侬场,

xongt jas laib gil Kongb
xongt jas laib genl Kongb

立了个孔市。

nriangb dail bak ghaot Wongl
niangb dail bad ghet Wongl

这个翁爸爸,

hveib dios xangx
hvib dios xangx

热心赶场,

nrid dios gil
hnid dios genl

迷恋逛集,

jouf mil fid gil Nriongb
jef mongl hfaid genl Niongb

赶过侬场,

jouf mil bus gil Kongb
jef mongl bus genl Kongb

又逛孔集。

mil xil naox meex longl
mongl xil nex mangx longl

离家枫叶绽,

dlouf xil naox meex zeel
dluf xil nex mangx zangl

归来枫叶枯,

mil jeex gheeb dak gheeb
mongl jangx ghangb dak ghangb

去成一周年,

mil jas nriut dak nriut
mongl jas hniut dak hniut

去有一足岁,

ghoud diangd ab weix diux
ghed diangd ax wix diux

身未钻过家,

ghoud tok ab dlouf zad
ghed tak ax dluf zaid

足未踏过屋。

jouf feek Boux Naox niox
jef fangk Bex Nex niox

丢下那宝瑙,

jouf feek Boux Weel niox
jef fangk Bex Wangl niox

丢下那宝月,

feek nib jous laix nriangb
fangk nenx jus laix niangb

丢她单人住,

feek nib jous dail liees
fangk nenx jus dail las

丢她独个居,

feek nib aob lieix kheeb
fangk nenx eb lix kab

丢她田水干,

feek nib aob ongd lot
fangk nenx eb ongd lot

丢她池水涸,

feek aob gheeb weil bent
fangk eb ghangb wil but

似留锅中水自沸,

feek doul gheeb jib fuk
fangk dul ghangb jib hfek

如让灶中火自熄。

jouf nriangb mens Boux Naox
jef niangb mais Bex Nex

那宝瑙妈妈,

jouf nriangb mens Boux Weel
jef niangb mais Bex Wangl

那宝月妈妈,

jous hveib diot pab bil
jus hvib diot pab bil

拍手无法子,

jous nrid diot pab lob
jus hnid diot pab lob

顿脚无计策,

mil xib hvongb lol diod
mongl hxib hvongb lol diod

无柴自去砍,

mil gheet doul lol cob
mongl ghangt dul lol cob

无薪自去挑。

daod doul veex vib xud
ded dul vangx vib xud

砍柴大石岭,

seik zot bil vib seet
seik zot bil vib hsat

要柴碎石坡。

soux daod ab soux ghouk
sux ded ax sux ghuk

会砍不会拢,

soux kheib ab soux gheet
sux kheib ax sux ghangt

会捆不会挑,

daod doul jux dlieex dad
ded dul jex dliangx dad

砍柴九庹长,

kheib doul xongs bus liub
kheib dul xongs bes hlieb

捆柴七抱粗,

kheib zal liub zal yut
kheib zal hlieb zal yut

捆头大头小,

gheet dangl bub dangl xongt
ghangt dangl bub dangl xongt

挑头高头低。

lol weix dlieel vib lieeb
lol wix dlangl vib liob

来到光石坪,

lieeb lob diot vib lieeb
liob lob diot vib liob

滑脚在石坪;

lol weix dlieel vib laof
lol wix dlangl vib lef

来到滑石坂,

ghob dliangd diot vib laof
ghongb dliangd diot vib lef

滑倒在石坂。

naix lind mil gheeb vib
naix lind mongl ghangb vib

人滚到岩脚,

doul liangs mil gheeb bil
dul liangs mongl ghangb bil

柴滚到坡脚,

jux max ngeix dax diuk gid bil
jex max ngax dax diek gid bil

九群兽在山中笑,

jux max nral dax diuk gid aob
jex max nail dax diek gid eb

九群鱼在河中笑,

jux max naos dax diuk gid vud
jex max nes dax diek gid vud

九群鸟在林中笑,

diuk wad xid xib hvongb
diek wid hxid hxib hvongb

笑寡妇砍柴,

diuk wouk nras gheet doul
diek wuk nas ghangt dul

笑孤妻挑薪。

not laix not benb niox
nongf laix nongf bub niox

各笑各知止,

dliad diuk ab benb niox
dliad diek ax bub niox

霞鸟笑不止,

naos dliad ghob feex fend
nes dliad ghongb fangx hfud

笑黄了头发;

xenf diuk ab benb niox
xenf diek ax bub niox

小米雀笑不止,

naos xenf ghob xeet khob
nes xenf ghongb hxangt khob

笑红了头顶;

yongx diuk ab benb niox
yongx diek ax bub niox

羊也笑不止,

dail yongx ghob nrax gib
dail yongx ghongb naix gib

笑弯了双角;

beet diuk ab benb niox
bat diek ax bub niox

猪也笑不止,

dail beet ghob dlis meid
dail bat ghongb dlis hmid

笑歪了牙齿。

nrix diuk ab benb niox
ninx diek ax bub niox

水牛笑不止,

liod diuk ab benb niox
liod diek ax bub niox

黄牛笑不止,

ghob lod meid peit wix
ghongb lod hmid pit waix

笑落上牙齿。

nriangb dail mens Boux Naox
niangb dail mais Bex Nex

那宝瑙妈妈,

nriangb dail mens Boux Weel
niangb dail mais Bex Wangl

那宝月妈妈,

gid hvongb lol weix diux
gid hvongb lol wix diux

挑柴回到家,

gheet doul lol weix zad
ghangt dul lol wix zaid

抬薪回到屋,

jouf jas bak ghaot Wongl
jef jas bad ghet Wongl

遇见翁爸爸,

fid gil lol weix
hfaid genl lol wix

赶场刚回,

zouk zangt lol dlouf
zuk zangt lol dluf

逛集刚到。

dot lol jux voux gheib
dot lol jex vux gheib

得来九笼鸡,

dot lol jux vongl gas
dot lol jex vongl gas

得来九笼鸭,

dot nrieix lol dongb fib
dot nix lol dongb hfib

得银发了财,

dot liangl lol nok dlas
dot liangl lol nok dlas

得钱发了富。

mens Boux Naox sob hveib
mais Bex Nex hsob hvib

宝瑙妈妈心气极,

mens Bouk Weel dad meid [5]
mais Bek Wangl dad hmid

宝月妈妈嘴伶俐,

nib lieeb ab leis hvub
nenx hlab ax leis hveb

她骂不择语,

nib tat ab leis seid
nenx tat ax leis hseid

她责不择词:

mob mil nrieex dak nrieex
mongx mongl niangx dak niangx

“你去年打年,

mob mil nriut dak nriut
mongx mongl hniut dak hniut

你去岁到岁,

mob dios mil fal lial
mongx dios mongl bal lial

你是去寻花,

mob dios mil dot nait
mongx dios mongl dot nait

你是去问柳,

jouf feek aob lieix kheeb
jef fangk eb lix kab

才丢田水干,

jouf feek aob ongd lot
jef fangk eb ongd lot

才丢池水涸,

jouf feek zad dax jeib
jef fangk zaid dax jib

才丢房长菌,

jouf feek xit dous nok
jef fangk xit dus nok

才丢甑生霉,

feek wad jeex wad xid
fangk wid jangx wid hxid

丢妻子成寡妇,

feek wouk jeex wouk nras
fangk wuk jangx wuk nas

丢老婆成孤婆!”

nib dib ab leis lioul
nenx dib ax leis liul

她打不择拳,

nib tat ab leis laib
nenx tat ax leis laib

她骂不择话。

dail bak ghaot Wongl
dail bad ghet Wongl

那翁爸爸,

jouf nrieed ab dix
jef niangd ax dix

就哭不止,

jouf mangs ab ngangs
jef mangs ax ngangs

就受不了,

nriangb jouf ab jeex
niangb jef ax jangx

居家不成,

xud jouf ab jongt
hxet jef ax jongt

住屋不得。

naib naib mil khab lieix
hnaib hnaib mongl khab lix

天天去开田,

mangt mangt mil daod ongd
hmangt hmangt mongl ded ongd

夜夜去造塘。

khak lieix jas dongs nrieix
khak lix jas dongs nix

开田遇撑天银柱,

daod ongd jas dongs jenb
ded ongd jas dongs jenb

造塘见擎宇金柱。

mib daot nias nrieix nil
mib det nias nix nil

用银杖支着,

ghab it Veex Daob Nil [6]
ghab ait Vangx Deb Nil

称也刀尼岭;

mib daot nias jenb bangs
mib det nias jenb bangs

用金杖撑着,

ghab it Bil Daob Bangs [7]
ghab ait Bil Deb Bangs

称排刀磅山。

nib nrangx dongs nrieix mil
nenx nangx dongs nix mongl

他攀银柱上,

nib jit dongs jenb mil
nenx jit dongs jenb mongl

他沿金柱上,

weix xil feeb wix nrox
wix xil fangb waix nox

上到了青天,

leit xil khongd daot aot
leit xil khongd dent ent

上到了九霄。

xid feeb wix xil feed
hxid fangb waix xil fangd

瞧天上无垠,

nrieet feeb dab xil ngeif
ngit fangb dab xil ngif

看地下狭窄,

mil nenx lieix [8] meif naib
mongl nongx lix mif hnaib

去耕太阳田,

mil haok ongd [9] meif lat
mongl hek ongd mif hlat

去耘水亮塘。

mil ghot mens Boux Nrieix [10]
mongl ghot mais Bex Nix

去娶宝尼妈妈,

ghob feek mens Boux Naox
ghongb fangk mais Bex Nex

就丢宝瑙妈妈,

mil ghot mens Boux Liangl [11]
mongl ghot mais Bex Liangl

去娶宝良妈妈,

ghob feek mens Boux Weel
ghongb fangk mais Bex Wangl

就丢宝月妈妈。

mil jeex ghab nrieex ngal
mongl jangx ghab niangx ngal

去成了一年,

mil jas ghab nriut jit
mongl jas ghab hniut jit

去有了一岁,

dot Ghab Lieex daib Dlas Qib [12]
dot Ghab Liangx daib Dlas Qib

生了天儿夏期,

dot Ghab Deit vangt Dlas Louf [13]
dot Ghab Deit vangt Dlas Luf

生了天子夏路。

nib vib jouf mil jil
nenx vib jef mongl jenl

他去立下石,

nib daot jouf mil lof
nenx det jef mongl lof

他去种下树,

nib vongx mil vud jid
nenx vongx mongl ved jid

像龙卧深潭,

nib xud mil vud veex
nenx xed mongl ved vangx

像虎踞大山,

mil jeex fib bongl yongl
mongl jangx hfib bongl yongl

去渐渐发财,

mil jas dlas bol yox
mongl jas dlas bol yox

去渐渐发富。

nib khad mens Boux Naox
nenx khad mais Bex Nex

他抛下宝瑙,

nib deif mens Boux Weel
nenx deif mais Bex Wangl

他弃下宝月,

Boux Naox jeex wad xid
Bex Nex jangx wid hxid

宝瑙成寡妇,

Boux Weel jeex wouk nras
Bex Wangl jangx wuk nas

宝月成孤妻。

nraf hveib jouf weix jid
naf hvib jef wix jid

越想越痛心,

seil hveib jouf weix dis
seil hvib jef wix dis

越思越凄戚,

jouf khad aob nriux bix
jef khad eb niux baix

涕唾嗒嗒落,

jouf khad aob mis vis
jef khad eb mais vis

泪水哗哗流。

nib naib naib mil qab
nenx hnaib hnaib mongl qab

她日日去找,

nib mangt mangt mil vangs
nenx hmangt hmangt mongl vangs

她夜夜去觅,

mil qab ghoud ab deid
mongl qab ghed ax deid

找不见身影,

mil vangs ghoud ab jas
mongl vangs ghed ax jas

觅不到踪迹。

qab weix xil zeex aob
qab wix xil zangx eb

找来到河边,

vangs dlouf xil deil seet
vangs dluf xil deil hsat

寻来到滩涂,

mil jas daib geeb bax [14]
mongl jas daib gangb bax

去遇着蝴蝶,

mil jas jid geeb liuf [15]
mongl jas jid gangb lief

去碰到彩蛾,

geeb bax nriangb bub ghad xab
gangb bax niangb bub ghad hxab

蝴蝶在围水獭屎,

geeb liuf nriangb bub ghad dliangk [16]
gangb lief niangb bub ghad dliangk

彩蛾在围野猫粪。

Boux Naox jouf mil xid
Bex Nex jef mongl hxid

宝瑙就去看,

Boux Weel jouf mil nrieet
Bex Wangl jef mongl ngit

宝月就去瞧:

mob dieed bub wil ghaot songd nriul [17]
mongx dad bub wil ghet hsongd niul

“怎么围我公 [18] 之尸,

mob dieed bub wil ghaot songd ngees [19]
mongx dad bub wil ghet hsongd ngas

怎么刨我公之骨?”

dieed daot nias nrieix dib
dad det nias nix dib

挥起银拐杖,

dieed daot nias jenb dat
dad det nias jenb dat

舞起金拐杖,

jouf dib daib geeb bax
jef dib daib gangb bax

挥来打蝴蝶,

jouf dat jid geeb liuf
jef dat jid gangb lief

舞来挞彩蛾。

dib bab lax mil neel
dib bib lax mongl nangl

三杖朝下打,

dat bab lax mil jus
dat bib lax mongl jus

三杖朝上挞,

geeb bax ghob lod lob
gangb bax ghongb lod lob

打蝴蝶断脚,

geeb liuf ghob dlit doud [20]
gangb lief ghongb dlit dud

挞彩蛾裂翅。

geeb bax jouf lol ghoud
gangb bax jef lol ghed

蝴蝶才叫唤,

geeb liuf jouf lol jus
gangb lief jef lol jus

彩蛾才说道:

bib not bub ghad xab
bib nongf bub ghad hxab

“咱各围獭屎,

bib not bub ghad dliangk
bib nongf bub ghad dliangk

咱各刨猫粪,

xil ab dios mob ghaot songd nriul
xil ax dios mongx ghet hsongd niul

又不是你公之尸,

xil ab dios mob ghaot songd ngees
xil ax dios mongx ghet hsongd ngas

又不是你公之骨。

mob dieed dib bib seeb
mongx dad dib bib hsab

你打我们冤,

mob dieed dat bib lial
mongx dad dat bib lial

你挞我们错,

dieed dib bib lod lob
dad dib bib lod lob

打我们断脚,

dieed dat bib dlit doud
dad dat bib dlit dud

挞我们裂翅。

dlak mob hveib laid ghad
dlak mongx hvib laid ghad

为你气太短,

dlak mob nrid laid jous
dlak mongx hnid laid jus

为你性太急,

mob lieeb ab leis laib
mongx hlab ax leis laib

你骂不择话,

mob tat ab leis seid
mongx tat ax leis hseid

你责不择语,

mob ghaot jouf jit mil wix nrox
mongx ghet jef jit mongl waix nox

你公才爬上青天,

mil ghot mens Boux Nrieix
mongl ghot mais Bex Nix

去娶宝尼妈妈,

diot feek mob jeex niox
diot fangk mongx jangx niox

才丢你成孤妻,

mob ghaot jouf jit mil wix niul
mongx ghet jef jit mongl waix niel

你公才爬去九霄,

mil ghot mens Boux Liangl
mongl ghot mais Bex Liangl

去娶宝良妈妈,

diot feek mob jeex bol
diot fangk mongx jangx bal

才弃你成寡妇。

mob hveib not ab lieel
mongx hvib nongf ax lal

你心不慈善,

mob nrid not ab vut
mongx hnid nongf ax vut

你性太恶辣,

mob naib jouf jeex wad xid
mongx hnaib jef jangx wid hxid

你才白天做寡妇,

mob mangt jouf jeex wouk nras
mongx hmangt jef jangx wuk nas

夜晚做孤妻。

mib jub it nras gos
maix jub ait nas gos

别人是孀妇,

mob not it nras vus
mongx nongf ait nas ves

你是守活寡!”

geeb bax jouf xangx bil [21]
gangb bax jef xangx bil

蝴蝶才嘲讽,

geeb liuf jouf leid gent [22]
gangb lief jef hleid gent

彩蛾才耻笑。

jouf nriangb mens Boux Naox
jef niangb mais Bex Nex

那宝瑙妈妈,

jous hveib diot pab bil
jus hvib diot pab bil

拍手无法子,

jous nrid diot pab lob
jus hnid diot pab lob

顿脚无计策,

nib mil bus gil Nriongb
nenx mongl bus genl Niongb

她去赶侬场,

nib mil fid gil kongb
nenx mongl hfaid genl kongb

她去逛孔集,

mil aod fud nrab lol
mongl ed hfed nab lol

买来蓝丝线,

mil aod fud xeet lol
mongl ed hfed hxangt lol

买来红丝线,

dieed saik geeb bax lob diongx
dad hsenk gangb bax lob diongx

接蝴蝶腿脚,

dieed qut geeb liuf dak doud
dad qet gangb lief dak dud

包彩蛾翅膀。

diees nongd qut vut meeb vangx xangb
dias nongd qet vut mangb vangx hxangb

“现在你们容颜已治好,

qut lieel meeb jol yif
qet lal mangb jol yif

你们相貌更漂亮。

meeb yeet mil wix nrox
mangb yangt mongl waix nox

请飞去九霄,

meeb yeet mil daot aot
mangb yangt mongl dent ent

烦飞去云外,

dlaox wil ghangd lol dab
dlex wil ghangd lol dab

帮我叫他下凡,

dlaox wil daos lol dos
dlex wil des lol dos

代我接他下界,

lol dieed nib ghab nrongl
lol dad nenx ghaib nongl

来继他家业,

lol ghongb nib ghab zad
lol ghongb nenx ghaib zaid

来续他香火,

ab feek dat jeex bol
ax fangk dat jangx bal

别丢家庭破,

ab feek dat jas neis
ax fangk dat jas neis

别弃妻子孤。”

daib geeb bax jouf jus
daib gangb bax jef jus

那蝴蝶才讲,

jid geeb liuf jouf jus
jid gangb lief jef jus

那彩蛾才说:

wil nongd daib nrieel dlieel
wil nongd daib niangl dliangl

“我是力小崽,

wil nongd jid nrieel vus
wil nongd jid niangl ves

我是力弱孩,

wil liub dail Wangx Ceib [23]
wil hlieb dail Wangx Ceib

往吹来吹我,

wil not dail Dlas Nraif [24]
wil nongf dail Dlas Nenf

夏乃来刮我,

wil mil ghoud ab weix
wil mongl ghed ax wix

去不到天上,

wil yeet ghoud ab dlouf
wil yangt ghed ax dluf

飞不到九霄,

mob not qab dail seeb
mongx nongf qab dail hsaib

你另找别人,

mob not vangs dail but
mongx nongf vangs dail but

你自请他人。”

nriangb dail mens Boux Naox
niangb dail mais Bex Nex

那宝瑙妈妈,

qab vangb vangb mil neel
qab vangb vangb mongl nangl

悠悠向南寻,

vangs voul vout mil jus
vangs vel vet mongl jus

茫茫朝北找,

jas dail daib yul mod [25]
jas dail daib yel mod

遇只幼蜻蜓,

jas dail jid yul diangl
jas dail jid yel diangl

见只嫩丁蚝,

sob daib yul mod mil
sob daib yel mod mongl

叫幼蜻蜓去,

xees jid yul diangl mil
xangs jid yel diangl mongl

托嫩丁蚝去:

mob mil feeb wix nrox
mongx mongl fangb waix nox

“你去那青天,

mob mil khongd daot aot
mongx mongl khongd dent ent

你去那云霄,

xees bak ghaot Wongl lol
xangs bad ghet Wongl lol

叫翁爸爸回,

lol dieed nib ghab nrongl
lol dad nenx ghaib nongl

来继他家业,

lol ghongb nib ghab zad
lol ghongb nenx ghaib zaid

来续他香火,

ab feek dat jeex bol
ax fangk dat jangx bal

别丢家庭破,

ab feek dat jas neis
ax fangk dat jas neis

别弃妻子孤,

dat ab nriangb gheib dieed vil
dat ax niangb gheib dad vil

以免无鸡续笼,

ab nriangb beet dieed ngux
ax niangb bat dad ngex

以免无猪续圈。” [26]

daib yul mod jouf jus
daib yel mod jef jus

幼蜻蜓才说,

jid yul diangl jouf jus
jid yel diangl jef jus

嫩丁蚝才说:

wil nongd daib nrieel dlieel
wil nongd daib niangl dliangl

“我是力小崽,

wil nongd jid yut vus
wil nongd jid yut ves

我是力弱孩,

wil mil ghoud ab weix
wil mongl ghed ax wix

我也去不到,

wil yeet ghoud ab dlouf
wil yangt ghed ax dluf

我也飞不至。”

sob daib yul daox [27] mil
sob daib yel dex mongl

叫皇蜻蜓去,

xees jid yul laot [28] mil
xangs jid yel hlet mongl

托大丁蚝去,

daib yul daox jouf jus
daib yel dex jef jus

皇蜻蜓就讲,

jid yul laot jouf jus
jid yel hlet jef jus

大丁蚝就说:

wil ab dlaox mob mil seeb
wil ax dlex mongx mongl hsab

“我不白为你去,

ab dlaox mob mil lial
ax dlex mongx mongl lial

不空为你行,

nriangb aod nrix ghaob dlieel
niangb ed ninx gheb dliangl

要点牛工价,

nriangb aod mol ghaob vus
niangb ed mal gheb ves

要点马工钱。”

mens Boux Naox jouf jus
mais Bex Nex jef jus

宝瑙妈妈说:

daod dangx [29] bil diot mob
ded dangx bil diot mongx

“分山塘给你,

daod ongd dlongs diot mob
ded ongd dlongs diot mongx

分坳塘给你,

bib lieix niul diot mob
baib lix niel diot mongx

送踩鼓田给你,

bib weel but [30] diot mob
baib wangl but diot mongx

送祭祖塘给你,

naib gheeb mob jeex naix
hnaib ghangb mongx jangx naix

今后你成家,

naib gheeb mob jas bul
hnaib ghangb mongx jas bul

将来你立业,

diod aob mob liax gix
diod eb mongx liax gix

水面你跳芦笙舞,

diod kheeb mob zouk niul
diod kab mongx zuk niel

干处你跳铜鼓舞,

mob ghob xob daix gix
mongx ghongb xob daix gix

你就有了芦笙场,

mob ghob dot dais niul
mongx ghongb dot dais niel

你就得了踩鼓堂,

it mob nrix ghaob dlieel
ait mongx ninx gheb dliangl

作你牛工价,

it mob mol ghaob vus
ait mongx mal gheb ves

作你马工钱。”

daib yul daox jouf mil
daib yel dex jef mongl

皇蜻蜓才去,

jid yul laot jouf mil
jid yel hlet jef mongl

大丁蚝才去,

yeet mil feeb wix nrox
yangt mongl fangb waix nox

飞去九重霄,

yeet mil khongd daot aot
yangt mongl khongd dent ent

飞去云天外,

mil jas bak ghaot Wongl
mongl jas bad ghet Wongl

遇见翁爸爸,

jouf dieed hvub mil tad
jef dad hveb mongl tad

拿话去解释,

jouf dieed seid mil nongf
jef dad hseid mongl nongf

拿语去劝说:

daos mob mil feeb dab “
des mongx mongl fangb dab

“……迎你回人间,

daos mob mil feeb dos
des mongx mongl fangb dos

接你还世上,

diangd mil dieed mob zad
diangd mongl dad mongx zaid

去继你家业,

diangd mil ghongb mob nrongl
diangd mongl ghongb mongx nongl

去续你香火。

hveib menb jib hveib hak
hvib mongb jib hvib henk

气生气有消,

aob yeeb jib aob lot
eb yangb jib eb lot

水涨水有落。

hveib naix bab mangt hak
hvib naix bib hmangt henk

人气三天消,

aob yeeb bab mangt lot
eb yangb bib hmangt lot

水涨三日落。

hab lab beeb dieib lieib
hab laib bab dib lib

气话别计较,

hab laib beeb dial liad
hab laib bab dial liad

气语别铭心。

ab deif dat jeex bol
ax deif dat jangx bal

别丢家庭破,

ab feek dat jas neis
ax fangk dat jas neis

别弃妻子孤。

mob deif ghob jeex xid [31]
mongx deif ghongb jangx xid

丢就成寡妇,

mob feek ghob jas nras [32]
mongx fangk ghongb jas nas

弃就成孤妻。

ghob jeex mongb ghol jil
ghongb jangx hmongb ghol jil

就成藤断蔓,

ghob jeex daot ghol guf
ghongb jangx det ghol guf

就成树断梢,

mob diux ghob jul niub
mongx diux ghongb jul hniub

你家就绝种,

mob zad ghob jul xongd
mongx zaid ghongb jul xongd

你户就绝嗣,

ab nriangb daib dieed mob ghab nrongl
ax niangb daib dad mongx ghaib nongl

无子继门庭,

ab nriangb vangt dieed mob ghab zad
ax niangb vangt dad mongx ghaib zaid

无孙续香火。

mob diangd mil dab dieed neel yad
mongx diangd mongl dab dad nangl yad

你回世间当家吧,

mob tok mil dos gangs [33] jus yad
mongx tak mongl dos gangs jus yad

你返下界掌门吧。”

bak ghaot Wongl jouf jus
bad ghet Wongl jef jus

翁爸爸才说:

Boux Naox not sangb hveib
Bex Nex nongf sangb hvib

“宝瑙各心毒,

Boux Weel not dad meid
Bex Wangl nongf dad hmid

宝月各牙利,

lieeb wil ab leis laib
hlab wil ax leis laib

骂我不择语,

tat wil ab leis seid
tat wil ax leis hseid

责我不择话,

lieeb dail hvub [34] xad nangd
hlab dail hveb xad hnangd

骂得太难听,

tat dail seid [35] xad ment
tat dail hseid xad hmut

说得太难闻。

jib wil not mil lieel
jib wil nongf mongl lal

我去做正事,

dieed sob wil mil bol
dad sob wil mongl bal

却说做坏事;

wil not mil bus gil
wil nongf mongl bus genl

我本去赶场,

dieed jus mil fal lial
dad jus mongl bal lial

却说去拈花;

wil not mil zouk zangt
wil nongf mongl zuk zangt

本去做生意,

dieed jus mil dot nait
dad jus mongl dot nait

却说去惹草。

wil nrieed ab dix jouf dax
wil niangd ax dix jef dax

我哭不出才来,

mangs ab ngangs jouf lol
mangs ax ngangs jef lol

受不住才来。

aob ngal aob ab jit
eb ngal eb ax jit

水泻不回流,

wil lol wil ab diangd
wil lol wil ax diangd

我来不回头。

lol dot mens Boux Nrieix
lol dot mais Bex Nix

来娶了宝尼,

ghob deif mens Boux Naox
ghongb deif mais Bex Nex

就丢下宝瑙;

lol dot mens Boux Liangl
lol dot mais Bex Liangl

来娶了宝良,

ghob deif mens Boux Weel
ghongb deif mais Bex Wangl

就丢下宝月。”

nriangb dail bak ghaot Wongl
niangb dail bad ghet Wongl

有那翁爸爸,

dent mil gheel dent lol
dent mongl ghail dent lol

思忖复思量:

ghob deif ghob jeex bol
ghongb deif ghongb jangx bal

“丢她必成寡,

ghob feek ghob jas neis
ghongb fangk ghongb jas neis

弃她必成孤。

ghob jeex mongb ghol jil
ghongb jangx hmongb ghol jil

必成藤断蔓,

ghob jeex daot lod guf
ghongb jangx det lod guf

必成树断梢。”

jouf jub daib yul daox
jef job daib yel dex

才教那蜻蜓,

jouf xees jid yul laot
jef xangs jid yel hlet

才嘱那丁蚝:

wil nriangb nenx lieix meif naib
wil niangb nongx lix mif hnaib

“我在耕太阳田,

nriangb haok ongd meif lat
niangb hek ongd mif hlat

在耘月亮塘,

nriangb dieed daib Dlas Qib
niangb dad daib Dlas Qib

在抚儿夏期,

nriangb dieed vangt Dlas Louf
niangb dad vangt Dlas Luf

在育子夏路,

diangd ab weix diux henk
diangd ax wix diux henk

回不了家啦,

tok ab dlouf zad henk
tak ax dluf zaid henk

返不到屋啦。

mob gid dieed hvub mil taod
mongx gid dad hveb mongl ted

请你传我话,

gid dieed seid mil xees
gid dad hseid mongl xangs

请你捎我语:

wil ghab jid ab lol
wil ghab jid ax lol

我身虽不回,

dat wil meib ghoud lol
dat wil hmib ghed lol

我气却可归;

wil ghab dis ab lol
wil ghab dis ax lol

我形虽不返,

dat wil mongs ghoud lol
dat wil mongs ghed lol

我意却可回。

mob jub mens Boux Naox
mongx job mais Bex Nex

请你教宝瑙,

mob xees mens Boux Weel
mongx xangs mais Bex Wangl

请你嘱宝月,

mil xid aob nrieex diangd
mongl hxid eb niangx diangd

看到河漾春,

mil nrieet aob nriut jit
mongl ngit eb hniut jit

见到新水流,

mil xid dongd dous beex
mongl hxid dongd dus bangx

看到花蕾开,

mil nrieet lat zait zaid
mongl ngit hlat zait zend

见到果蕾结,

jib wil nrieeb hob lol
jib wil niangb hob lol

我就伴雾来,

jib wil nrieeb jit lol
jib wil niangb jent lol

我就随风到。

xees nib dax nriux bil
xangs nenx dax niux bil

嘱她来山口,

jub nib mil lot dlongs
job nenx mongl lot dlongs

教她到山坳。

hangd jit ceib ngal neel.
hangd jent ceib ngal nangl.

若风朝南吹,

nib dib gangb jit jus
nenx dib gangb jent jes

就敞怀向北;

hangd jit ceib jit jus
hangd jent ceib jent jes

若风向北吹,

nib dib gangb ngal neel
nenx dib gangb ngal nangl

就敞怀朝南,

nib ghob xob wil meib
nenx ghongb xob wil hmib

就得我精气,

nib ghob dot wil mongs
nenx ghongb dot wil mongs

就得我元神,

nib qenb ghob boux wongl
nenx qub ghongb bongx wongl

她肚子就大,

nib jid ghob liongx hongl
nenx jid ghongb liongx hongl

她腰身就粗。”

nriangb dail daib yul daox
niangb dail daib yel dex

有那皇蜻蜓,

nriangb dail jid yul laot
niangb dail jid yel hlet

有那大丁蚝,

ghob xob nib beef hvub
ghongb xob nenx bangf hveb

得了他话语,

ghob dot nib beef seid
ghongb dot nenx bangf hseid

受了他嘱托,

ghob beeb dat beeb bod
ghongb bab dangf bab bod

记牢如身上瘤,

ghob mangs dat mangs bul
ghongb mangs dangf mangs bel

记牢似肉中刺,

xib lix ghoud ab dal
hxib lix ghed ax dal

跌倒也不丢,

xent nriens ghoud ab nongb
xent nins ghed ax hniongb

趔趄也不忘。

jouf diangd lol weix dab
jef diangd lol wix dab

返回到世上,

jouf ngal lol sos dos
jef ngal lol sos dos

归来到世间,

jouf dieed hvub lol taod
jef dad hveb lol ted

拿话来复述,

jouf dieed seid lol nongf
jef dad hseid lol nongf

拿语来摆谈,

lol jub mens Boux Naox
lol job mais Bex Nex

教导宝瑙妈妈,

lol xees mens Boux Weel
lol xangs mais Bex Wangl

指点宝月妈妈。

nib jouf khad hveib liangl
nenx jef khad hvib liangl

她就落了心,

nib jouf khad nrid dieef
nenx jef khad hnid dangf

她就定了意。

dieed weix dongd nrieex ob
dad wix dongd niangx ob

到了二月间,

dieed dlouf dongd lat bab
dad dluf dongd hlat bib

到了三月间,

nib benf laib beex dous
nenx bongf laib bangx dus

她见花儿开,

nib xid laib zaid zait
nenx hxid laib zend zait

她见果儿结,

jouf mil nriangb nriux bil
jef mongl niangb niux bil

就去到山口,

jouf mil nriangb lot dlongs
jef mongl niangb lot dlongs

就去到山坳,

mil dib gangb jul jit
mongl dib gangb jel jent

去敞胸迎风,

mil pat dis jul hob
mongl pat dis jel hob

去敞怀迎雾。

nib qenb ghob boux wongl
nenx qub ghongb bongx wongl

她肚子果大,

nib jid ghob liongx hongl
nenx jid ghongb liongx hongl

她腰身果粗,

neel deib ab bees dis
nangl deib ax bangs dis

裙围不住体,

neel oud ab bees guf
nangl ud ax bangs guf

衣遮不住身。

jouf weix naib khangd nriul
jef wix hnaib khangd niel

到了出生日,

jouf leit mangt khangd nas
jef leit hmangt khangd nas

临了坐月时,

gheib qab vil nas git
gheib qab vil nas git

鸡寻巢下蛋,

beet qab longd nriul daib
bat qab longd niel daib

猪寻草生仔。

mil nais dail Boux Gheib [36]
mongl nais dail Bex Gheib

去问那宝该:

mob nriul diot nangx dous
mongx niel diot nangx deis

“你生在何处?

wil ghoud lol nriul daib
wil ghed lol niel daib

我也来生崽,

wil ghoud lol nas vangt
wil ghed lol nas vangt

我也来产儿,

git vongx diot mob vud
git vongx diot mongx ved

生下龙蛋 [37] 请你抱,

git eek diot mob bus
git eek diot mongx bes

产下蛟卵 [38] 请你孵。”

Boux Gheib jouf lol xees
Bex Gheib jef lol xangs

宝该就说道:

wil nriul diot gib diux [39]
wil niel diot gib diux

“我生在门角,

wil nas diot boux zad
wil nas diot bex zaid

我产在地下。

wil nongd gheib laid dad
wil nongd gheib laid dad

我是短尾鸡,

wil nongd lius [40] xous dak
wil nongd lius xus dak

我是弱翅禽,

vud ab jeex git vongx
ved ax jangx git vongx

抱不了龙蛋,

bus ab jeex git eek
bes ax jangx git eek

孵不了蛟卵。”

mil nais dail gib diux
mongl nais dail gib diux

去问门背角,

mil nais dail bux zad
mongl nais dail bex zaid

去问屋地下:

wil dieed daib lol nriul
wil dad daib lol niel

“我来此生崽,

wil dieed vangt lol nas
wil dad vangt lol nas

我来此产儿,

git vongx diot mob vud
git vongx diot mongx ved

生下龙蛋请你抱,

git eek diot mob bus
git eek diot mongx bes

产下蛟卵请你孵。”

wil xab dangx git gheib
wil xab dangx git gheib

“我能遮鸡蛋,

wil diul ngangs git lius
wil dil ngangs git lius

我能罩鸡卵,

xab ab dangx git vongx
xab ax dangx git vongx

遮不了龙蛋,

diul ab ngangs git eek
dil ax ngangs git eek

罩不了蛟卵。”

mil nais dail Boux Gas [41]
mongl nais dail Bex Gas

去问那宝戛,

Boux Gas jouf lol xees
Bex Gas jef lol xangs

宝戛就说道:

wil nriul diot gib lieix [42]
wil niel diot gib lix

“我生在田角,

wil nas diot nail ongd [43]
wil nas diot nail ongd

我产在塘埂。”

mil nais dail gib lieix
mongl nais dail gib lix

去问那田角,

mil nais dal nail ongd
mongl nais dal nail ongd

去问那塘埂:

wil dieed daib lol nriul
wil dad daib lol niel

“我来此生崽,

wil dieed vangt lol nas
wil dad vangt lol nas

我来此产儿,

git vongx diot mob vud
git vongx diot mongx ved

生下龙蛋请你抱,

git eek diot mob bus
git eek diot mongx bes

产下蛟卵请你孵。”

gib lieix jouf lol xees
gib lix jef lol xangs

田角就告诉,

nail ongd jouf lol jus
nail ongd jef lol jus

塘埂就回答:

wil xab dangx git gas
wil xab dangx git gas

“我能遮鸡蛋,

wil diul ngangs git ok [44]
wil dil ngangs git ok

我能罩鸭卵,

xab ab dangx git vongx
xab ax dangx git vongx

遮不了龙蛋,

diul ab ngangs git eek
dil ax ngangs git eek

罩不了蛟卵。”

mil nais dail vib lieeb
mongl nais dail vib liob

去问光石坂,

mil nais dail vib laof
mongl nais dail vib lef

去问滑石坂,

vib lieeb jouf lol xees
vib liob jef lol xangs

光石就告诉,

vib laof jouf lol jus
vib lef jef lol jus

滑石就回答:

diongb naib jib wil xud
diub hnaib jib wil hxed

“白天我身暖,

diongb mul jib wil gad
diub mongl jib wil gad

黑夜我身凉;

lat xongs jib wil xud
hlat xongs jib wil hxed

夏天我身暖,

wix xux jib wil gad
waix xux jib wil gad

冬天我身凉。

xud xib dat doul peib
hxed xib dangf dul pib

暖可如火烤,

gad xib dat bit meek
gad xib dangf bait mak

凉可似冰镇。

xab ab dangx git vongx
xab ax dangx git vongx

护不了龙蛋,

bus ab ngangs git eek
bes ax ngangs git eek

孵不了蛟卵。”

mil nais xenb nrinx bil
mongl nais xenb ninx bil

去问山中狮子草,

mil nais xeet lieef dlongs
mongl nais hxangt lif dlongs

去问岭坳四棱藤, [45]

xenb nrinx bil ghoud xees
xenb ninx bil ghed xangs

狮子草也讲,

xeet lieef dlongs ghoud jus
hxangt lif dlongs ghed jus

四棱藤也答:

aob lieif ghab nail lieix
eb lif ghab nail lix

“田中漾波日,

doul lieif fend dangl las
dul lif hfud dangl las

地头烧荒时, [46]

nriangb kib wil jid dail
niangb kib wil jid dail

火会烧我身,

nriangb niouk wil lieix dis
niangb niuk wil lix dis

焰会灭我形。

wil xab ab dangx git vongx
wil xab ax dangx git vongx

我也护不了龙蛋,

bus ab ngangs git eek
bes ax ngangs git eek

孵不了蛟卵。”

mil nais dail veex hvib
mongl nais dail vangx hvib

她去问高山,

mil nais dail bil vas
mongl nais dail bil vas

她去问峻岭,

veex hvib ghoud lol xees
vangx hvib ghed lol xangs

高山也说道,

bil vas ghoud lol jus
bil vas ghed lol jus

峻岭也回答:

nrieex ib jib pad bil
niangx ib jib pid bil

“正月火烧山,

nrieex ob dax jouk las
niangx ob dax juk las

二月把地挖;

ab niox nrieex bab mil
ax niox niangx bib mongl

万一三月后,

Wangx Aob [47] dieed lal deil
Wangx Eb dad lal deil

往乌冲泥石,

Dlas Doul [48] dieed kib feeb
Dlas Dul dad kib fangb

夏逗把山烧,

lal mil seeb zad wad
lal mongl hsangb zaid wid

冲走千家妇,

kib mil beet zad daib
kib mongl bat zaid daib

烧掉百家孩,

wil heid ab fab
wil heid ax fab

我抵不住,

wil zouk ab dol
wil zuk ax dol

我跑不了,

bus ab qid git vongx
bes ax qid git vongx

护不起龙蛋,

bus ab qid git eek
bes ax qid git eek

孵不起蛟卵。”

nriangb dail mens Boux Naox
niangb dail mais Bex Nex

这宝瑙妈妈,

nriangb dail mens Boux Weel
niangb dail mais Bex Wangl

这宝月妈妈,

mil jas dlieed veex vongl
mongl jas dlangd vangx vongl

去遇见岩鹰,

mil jas yof zeet sab
mongl jas yof zat hsab

去遇见山鹞,

mob yeet bees jox feeb
mongx yangt bangs jox fangb

“你飞遍大地,

mob nriul git ghab dous
mongx niel git ghab deis

生蛋在何方?”

dlieed veex vongl jouf xees
dlangd vangx vongl jef xangs

岩鹰就告诉,

yof zeet sab jouf jus
yof zat hsab jef jus

山鹞就道来:

nas diot jeib jux jil
nas diot jib jex jil

“生在高入九霄的杉顶,

dlos diot gheid xongs dongt
dlos diot gheid xongs dongt

产在耸入云天的松梢。

aob tiub jouf ab weix
eb tiub jef ax wix

那里洪水冲不到,

doul pad jouf ab dlouf
dul pid jef ax dluf

那儿烈焰燎不着。”

mil nais jeib jux jil
mongl nais jib jex jil

去问九霄杉,

mil nais gheid xongs dongt
mongl nais gheid xongs dongt

去问入云松:

wil dieed daib lol nriul
wil dad daib lol niel

“我拿崽来生,

wil dieed vangt lol nas
wil dad vangt lol nas

我拿孩来产,

git vongx diot mob vud
git vongx diot mongx ved

生下龙蛋请你护,

git eek diot mob bus
git eek diot mongx bes

产下蛟卵请你孵。”

jeib jux jil jouf jus
jib jex jil jef jus

九霄杉就讲,

gheid xongs dongt jouf xees
gheid xongs dongt jef xangs

入云松就说:

gid wix liub wad dlieed
gid waix hlieb wid dlangd

“树冠顶部有鹰巢,

gid dab liub meif mongl [49]
gid dab hlieb mif mongl

底部有蜂窝,

yangf yeed ghab diongb diangf
yangf yid ghab diongb diangf

只剩下中层。

wil eek nriangs dlieed songd
wil ak niangs dlangd hsongd

再说我能背鹰蛋,

wil eek nriangs yof git
wil ak niangs yof git

我能负鹞卵,

eek ab nriangs git vongx
ak ax niangs git vongx

背不动龙蛋,

eek ab nriangs git eek
ak ax niangs git eek

负不起蛟卵,

dat lod wil jil jeib
dat lod wil jil jib

恐压折我桠,

dat lod wil jil gheid
dat lod wil jil gheid

怕压断我枝。”

jouf nriangb dail Boux Naox
jef niangb dail Bex Nex

且说那宝瑙,

jouf nriangb dail Boux Weel
jef niangb dail Bex Wangl

且说那宝月,

nib liub xangs fud bil
nenx hlieb xangs hfed bil

她的办法多,

dieed sab dieed lol beeb
dad hsab dad lol bangb

拿钢来钉紧,

dieed laot dieed lol xeit
dad hlet dad lol xent

拿铁来楔牢,

beeb diot ghab jil jeib
bangb diot ghab jil jib

钉在杉丫上,

xeit diot ghab jil gheid
xent diot ghab jil gheid

楔入松枝中。

jouf jeex peit dloub peit xeet
jef jangx pit dlub pit hxangt

枝丫才半边红半边白,

jouf jeex peit sab peit laot
jef jangx pit hsab pit hlet

才半边像钢半边像铁,

ghob dix dat sab
ghongb dix dangf hsab

才坚如钢,

ghob xuk dat laot
ghongb hxek dangf hlet

才硬似铁。 [50]

dail mens Boux Naox
dail mais Bex Nex

那宝瑙妈妈,

dail mens Boux Weel
dail mais Bex Wangl

那宝月妈妈,

mil aod juf ob niub ghab naox nrangx
mongl ed juf ob hniub ghab nex nangx

她去要十二种草叶,

mil dod juf ob niub ghab jil daot
mongl dod juf ob hniub ghab jil det

她去要十二种树枝,

it vil ghab jil jeib
ait vil ghab jil jib

筑巢杉丫上,

bouf zad ghab jil gheid
buf zaid ghab jil gheid

修房松枝间,

jouf dieed daib lol nriul
jef dad daib lol niel

才拿孩来生,

jouf dieed git lol dlos
jef dad git lol dlos

才拿蛋来产。

dlos jeex juf ob naib
dlos jangx juf ob hnaib

生了十二天,

dlos dot juf ob laib
dlos dot juf ob laib

生蛋十二个;

nas jeex juf ob mangt
nas jangx juf ob hmangt

产了十二夜,

nas dot juf ob git
nas dot juf ob git

产卵十二颗。

sob dlieed veex vongl bus
sob dlangd vangx vongl bes

请岩鹰来抱,

sob yof zeet sab bus
sob yof zat hsab bes

托山鹞来孵,

dlieed veex vongl jouf jus
dlangd vangx vongl jef jus

岩鹰就开口,

yof zeet sab jouf jus
yof zat hsab jef jus

山鹞就出言:

wil ab bus mob seeb
wil ax bes mongx hsab

“不白帮你抱,

wil ab bus mob lial
wil ax bes mongx lial

不空为你孵。

nriangb aod nrix ghaob dlieel
niangb ed ninx gheb dliangl

要点牛工价,

nriangb aod mol ghaob vus
niangb ed mal gheb ves

要点马工钱。”

mens Boux Naox jouf jus
mais Bex Nex jef jus

宝瑙妈妈说:

wil daod jux voux gheib
wil ded jex vux gheib

“我许九笼鸡,

wil bib xongs gous gas
wil baib xongs gus gas

我送七笼鸭,

it mob nrix ghaob dlieel
ait mongx ninx gheb dliangl

作你牛工价,

it mob mol ghaob vus
ait mongx mal gheb ves

做你马工钱。”

dlieed veex vongl jouf jus
dlangd vangx vongl jef jus

岩鹰就说道,

yot zeet sab jouf jus
yot zat hsab jef jus

山鹞就说道:

wil ab nriangb diux qib
wil ax niangb diux qib

“我没有房关,

wil ab nriangb gous jis
wil ax niangb gus jis

我没有笼装。

mob dieed qib diot zad
mongx dad qib diot zaid

你拿养在家,

mob dieed yis diot vangl
mongx dad yis diot vangl

你拿喂于寨,

naib gheeb wil fud neel
hnaib ghangb wil hfed nangl

今后我走南,

diees seeb wil fat jus
dias hsaib wil fat jus

以后我飞北,

fud neel aod ib dail
hfed nangl ed ib dail

走南任捉一只行了,

fat jus aod ib dail
fat jus ed ib dail

飞北任抓一只可矣。”

mens Boux Naox jouf jus
mais Bex Nex jef jus

宝瑙妈妈讲,

mens Boux Weel jouf jus
mais Bex Wangl jef jus

宝月妈妈说:

nrieex jux bib bid xub
niangx jex bib bid hxub

“九月咱款亲,

lat juf bib sos kheet
hlat juf bib sos khat

十月咱待客,

dongd seil niox bib aod
dongd seil niox bib ed

冷季 [51] 留咱用,

dongd xud mob gid aod
dongd hxed mongx gid ed

暖季 [52] 你再要。”

Wangx Gheib [53] nangd jouf jus
Wangx Gheib hnangd jef jus

往该听就讲,

Dlas Gas [54] nangd jouf jus
Dlas Gas hnangd jef jus

夏戛闻就说:

sax liouf diangl jeex mangl
seix liuf diangl jangx mangl

“刚同成生灵,

sax liouf diangl dat mis
seix liuf diangl dat mais

刚同成生命,

dieed mil it mob vob ghad dlad
dad mongl ait mongx vob ghad dlad

却拿做你锅中菜,

dieed mil it mob doul ghab ceib
dad mongl ait mongx dul ghab ceib

却用做你灶中柴,

dieed nenx tak geed fol
dad nongx tak gad dat

拿吃作早饭,

dieed haok tak geed mangt
dad hek tak gad hmangt

拿喝作晚餐,

dieed it mob nrix ghaob dlieel
dad ait mongx ninx gheb dliangl

拿作你牛工价,

dieed it mob mol ghaob vus
dad ait mongx mal gheb ves

拿作你马工钱!”

Wangx Gheib ghoud ab hangd
Wangx Gheib ghed ax hangd

往该也不愿,

Dlas Gas ghoud ab hangd
Dlas Gas ghed ax hangd

夏戛也不肯。

mens Boux Naox jouf jus
mais Bex Nex jef jus

宝瑙妈妈讲,

mens Boux Weel jouf jus
mais Bex Wangl jef jus

宝月妈妈说:

aob niul not pangd niul
eb niel nongf pangd niel

“水虽这样浑,

seid nongf not pangd nongf
hseid nongf nongf pangd nongf

话虽这样说,

nib ab nriangb voux qib
nenx ax niangb vux qib

它没有笼囚,

nib ab nriangb qut jis
nenx ax niangb qut jis

它没有屋关,

not laix not dieed ghab xeed yend
not laix nongf dad ghab hxangd yend

各位可以设法躲,

not laix not dieed ghab nrees zouk
not laix nongf dad ghab nangs zuk

各位可以拼命逃,

not mil yend gheeb nrongl
nongf mongl yend ghangb nongl

各去躲仓脚,

not mil yend gheeb langs
nongf mongl yend ghangb langs

各去藏屋下。

hab laib mil gheeb veel [55]
hab laib mongl ghangb veel

别去那寨边,

hab laib mil gheeb xees [56]
hab laib mongl ghangb xees

别去那僻处,

dlieed benf dieet dlieed liud
dlangd bongf dat dlangd lied

以免鹰见鹰抓走,

yof jas dieet yof gheet
yof jas dat yof ghangt

以免鹞遇鹞叼去。”

jax jeex nrix ghaob dlieel
jax jangx ninx gheb dliangl

讲好牛工价,

jus jeex mol ghaob vus
jus jangx mal gheb ves

谈好马工钱,

dlieed veex vongl jouf bus
dlangd vangx vongl jef bes

岩鹰才抱蛋,

yof zeet sab jouf bus
yof zat hsab jef bes

山鹞才孵卵。

bus jeex gheeb dak gheeb
bes jangx ghangb dak ghangb

抱了一整年,

bus jeex juf ob lat
bes jangx juf ob hlat

孵成十二月,

bus not xix ghab dak
bes nof xix ghab dak

孵久羽毛秃,

sot dis jeex geeb yul
sot dis jangx gangb yel

身瘦似蜻蜓,

gheel bus sos zax dad
ghail bes sos zax dad

抱到尾羽无,

gheel bus sos dliangt dak
ghail bes sos dliangt dak

孵到翅毛光,

ib laix ab zeex mangl
ib laix ax zangx mangl

一个未出壳,

ib dail ab jis mis
ib dail ax jis mais

一个未露脸。

laib nongd git ghox lial
laib nongd git ghox lial

“这是寡蛋吧?

laib nongd git langf lial
laib nongd git langf lial

这是坏卵吧?”

mil nais dail Wangx Gheib
mongl nais dail Wangx Gheib

去问那往该,

mil nais dail Dlas Gas
mongl nais dail Dlas Gas

去问那夏戛:

mob daib not xous naib
mongx daib not xus hnaib

“你抱多少天,

mob jid not xous mangt
mongx jid not xus hmangt

你孵多少夜,

mob daib jouf zeex mangl
mongx daib jef zangx mangl

你崽才出壳,

mob jid jouf jis mis
mongx jid jef jis mais

你孩才露脸?”

dail Wangx Gheib jouf jus
dail Wangx Gheib jef jus

往该就说道:

wil daib ob juf naib
wil daib ob juf hnaib

“我崽二十天,

wil jid ob juf mangt
wil jid ob juf hmangt

我孩二十夜,

wil daib ghob zeex mangl
wil daib ghongb zangx mangl

我崽就出壳,

wil jid ghob jis mis
wil jid ghongb jis mais

我孩就露脸。”

dail Dlas Gas jouf jus
dail Dlas Gas jef jus

夏戛就说道:

wil daib bab juf naib
wil daib bib juf hnaib

“我崽三十天,

wil jid bab juf mangt
wil jid bib juf hmangt

我孩三十夜,

wil daib ghob zeex mangl
wil daib ghongb zangx mangl

我崽就出壳,

wil jid ghob jis mis
wil jid ghongb jis mais

我孩就露脸。”

mens Boux Naox jouf jus
mais Bex Nex jef jusv

宝瑙妈妈道,

mens Boux Weel jouf jus
mais Bex Wangl jef jus

宝月妈妈道:

laib nongd beed git ghox
laib nongd bangd git ghox

“这个恐是寡蛋了,

songl nongd beed git langf
songl nongd bangd git langf

这些恐是坏卵啦。

qud nib mil gheeb veel
qud nenx mongl ghangb veel

泼它去树脚,

nraif nib mil gheeb xees
nenf nenx mongl ghangb xees

甩它去巢下,

gheib jas niox gheib jouk
gheib jas niox gheib juk

鸡见留鸡啄,

beet jas niox beet vongs
bat jas niox bat vongs

猪见让猪踏!”

gheib nios xil ghab qenb
gheib nios xil ghab qub

鸡花自胎内,

Veeb soux xil ghab git
Vangb sux xil ghab git

央聪自蛋中,

nriangb xil ghab qenb jax
niangb xil ghab qub jax

在胎中说话,

nriangb xil ghab git jus
niangb xil ghab git jus

在蛋内发声:

bib dios daib git vongx
bib dios daib git vongx

“咱是龙蛋崽,

bib dios jid git eek
bib dios jid git eek

咱是蛟卵孩,

bib daib lol it naix
bib daib lol ait naix

咱是来做人之崽,

bib jid lol it bul
bib jid lol ait bul

咱是来创世之孩,

beed bus ghab nrieex ngal
bangd bes ghab niangx ngal

需抱有一年,

beed bus ghab nriut jit
bangd bes ghab hniut jit

需孵达一岁。

bus ib douf naib deib nab
bes ib duf hnaib deib naib

再抱一斗 [57] 日吧妈妈,

bus juf ob mangt deib mens
bes juf ob hmangt deib mais

再孵十二天吧妈妈,

ab deif dat bib menb
ax deif dat bib mongb

别丢下以免咱病,

ab feek dat bib gos
ax fangk dat bib gos

别放弃以免咱亡。”

dieed bus juf ob naib
dad bes juf ob hnaib

又抱十二天,

dieed bus juf ob mangt
dad bes juf ob hmangt

又孵十二夜。

jouf weix naib khangd nriul
jef wix hnaib khangd niel

到了出生日,

jouf leit mangt khangd nas
jef leit hmangt khangd nas

到了诞生时,

bid naib nib ghob lol
baid hnaib nenx ghongb lol

果然就孵出,

leit mangt nib ghob dlif
leit hmangt nenx ghongb dlif

果然就诞生。

ghob Veeb lol fend nriut
ghob Vangb lol hfud hniut

央本最先生,

xid ab benf daib not
hxid ax bongf daib not

见别个未出,

diangd gheeb mil dliongk git
diangd ghangb mongl dliongk git

转回钻蛋内,

dieed ghab dlouk guk diot
dad ghab hluk guk diot

用蛋膜盖着。

ghob dlos dail ghob fub
ghongb dlos dail ghob hfob

先是孵出雷,

ghob dlos dail ghob vongx
ghongb dlos dail ghob vongx

接着孵出龙, [58]

ghob dlos dail ghob xud
ghongb dlos dail ghob xed

接着孵出虎,

ghob dlos dail ghob lad
ghongb dlos dail ghob lad

孵出穿山甲,

ghob dlos dail ghob neeb
ghongb dlos dail ghob nangb

又孵出老蛇,

ghob dlos dax zab laix
ghongb dlos dax zab laix

孵出了五个,

ghob dlos lol zab dail
ghongb dlos lol zab dail

生出了五只。

nriangb dal dail ghob Veeb
niangb dal dail ghob Vangb

还剩个阿央,

nriangb dlouk git dib hvub
niangb hluk git dib hveb

蛋膜里发声:

wil dios daib ghad vil
wil dios daib ghad vil

“我是小满崽,

wil dios jid douk jous
wil dios jid duk jus

我是老幺孩,

naib ab wil jouf lol
hnaib ab wil jef lol

日暮我才生,

mangt gos wil jouf lol
hmangt gos wil jef lol

黄昏我才出。”

jouf bus fud ob xib
jef bes hfed ob hxib

又孵了二时,

jouf lol dail ghob Veeb
jef lol dail ghob Vangb

才诞生阿央。

ghob diangl lol diut laix
ghongb diangl lol diut laix

共出生六位, [59]

ghob dlos lol diut dail
ghongb dlos lol diut dail

共出世六雄。

yangf diut laib git ghox
yangf diut laib git ghox

剩六个寡蛋,

yangf diut laib git langf
yangf diut laib git langf

余六只坏卵,

wad dlieed lol caod mil
wid dlangd lol ced mongl

鹰妈妈打扫,

wouk naos lol mouf mil
wuk nes lol muf mongl

鸟婆婆清除。

caod mil bus jox aob
ced mongl bus jox eb

扫它去河里,

mouf mil bus deil seet
muf mongl bus deil hsat

摔它去滩涂,

mil zaok jul jox aob
mongl zek jul jox eb

染黑了长河,

mil niul jul jox jid
mongl niel jul jox jid

污浊了深潭。

Dins Lax jouf lol ghoud
Dins Lax jef lol ghed

定拉才来封,

Dins Send jouf lol meef
Dins Send jef lol hmat

定圣才来谕,

lol ghoud daib git ghox
lol ghed daib git ghox

来封寡蛋崽,

lol meef jid git langf
lol hmat jid git langf

来谕坏卵孩,

jeex juf ob xib [60] liub
jangx juf ob hxib hlieb

做十二种大邪,

jas juf ob xib yut
jas juf ob hxib yut

当十二种小煞:

bix ghab it Boux Bix
baix ghab ait Bex Baix

落下的名宝比,

nraif ghab it Boux Nraif
nenf ghab ait Bex Nenf

摔下的名宝奈,

daob ghab it Boux Daob
deb ghab ait Bex Deb

泡住的名宝叼,

daol ghab it Boux Daol
del ghab ait Bex Del

浸住的名宝蹈,

ghox ghab it Lol Ghox
ghox ghab ait Lol Ghox

败坏的名洛果,

langf ghab it Lol Langf
langf ghab ait Lol Langf

沉陷的名洛狼。

Boux Bix bus sangx diongb qongd fangf
Bex Baix bus sangx diongb qongd fangf

宝比落在房中寝处,

bus songx khab qut xut
bus songx khab qut xet

落在木床竹床,

jeex nrinx aob xeib wad aob xeed
jangx ninx eb hxib wid eb hxangd

成为清水女血水妇; [61]

Boux Nraif bus vongl dloub vongl nios
Bex Nenf bus vongl dlub vongl nios

宝奈落在白崖花崖,

jeex nrinx dliangd vongl wad dliangd zeet
jangx ninx dliangd vongl wid dliangd zat

成为滚崖女坠崖妇; [62]

Boux Daob bus aob liub aob yeed
Bex Deb bus eb hlieb eb yangd

宝叼落在大江大河,

dieed dieik gib wix gib khongd
dad dik gib waix gib khongd

又腾入天宇苍穹,

jeex nrinx nenx nrongl wad haok zad
jangx ninx nongx nongl wid hek zaid

成为呑房女食屋妇; [63]

Boux Daol bus gheeb jox gheeb niul
Bex Del bus ghangb jux ghangb niel

宝蹈落在桥脚鼓下,

dieed dieik veex hob bil dad
dad dik vangx hob bil dad

又跳入高山长岭,

jeex nrinx nenx hob wad haok dat
jangx ninx nongx hob wid hek dat

成为呑雾女食露妇; [64]

Lol Ghox bus ghab ghox ghab daot
Lol Ghox bus ghab ghox ghaib det

洛果落在树脚,

jeex yous dliangd jil yous dliangd daot
jangx yus dliangd jil yus dliangd det

成为跌树男落树汉; [65]

Lol Langf bus lieix dob ongd langf
Lol Langf bus lix dob ongd langf

洛狼落在深田滥塘,

jeex yous lieix dob yous ongd langf
jangx yus lix dob yus ongd langf

成为深田男滥塘汉。 [66]

ghab dail lint git dlouk git
ghab dail liut git hluk git

那些蛋壳蛋膜残片,

ghab dail jenb git lat git
ghab dail jenb git hlat git

那些蛋黄蛋白残渣,

ghab dail aob git xeeb git
ghab dail eb git hxangb git

那些污液秽丝残汁,

jeex nrinx gos bas wad gos joud
jangx ninx gos bais wid gos jud

成为醉醪女醉酒妇、 [67]

nrinx yeed aob wad yeed put
ninx yangd eb wid yangd put

投水女落水妇、 [68]

nrinx jox nrab wad dail xeet
ninx jox nab wid dail hxangt

绿线女红丝妇、 [69]

nrinx xid feid wad xent nrins
ninx xit feid wid xent nins

踢脚女碰脚妇、 [70]

nrinx veex jib wad but doul
ninx vangx jib wid but dul

灶边女火塘妇…… [71]


[1] bak ghaot Wongl(翁爸爸):一说是嘎对神的别称。

[2] Boux Naox(宝瑙)、Boux Weel(宝月):系一人二名。也有的口传版本称为Boux Wongl(宝月)、Boux Yud(宝育)。

[3] Boux Naox(宝瑙)、Boux Weel(宝月):系一人二名。也有的口传版本称为Boux Wongl(宝月)、Boux Yud(宝育)。

[4] lieix niul:直译“鼓藏田”,指举行吃鼓藏活动时用来架放木鼓、斗牛、杀牛、跳铜鼓舞等的一块田。黔东南苗族村寨大多建在山坡上,寨中少有宽阔的公共活动坪子,故大型活动多选择在寨边大田举行。

[5] dad meid:直译“长长的牙齿”,但这里是作为俗语来用,意为伶牙俐齿且言词尖刻。

[6] Veex Daob Nil(也刀尼)、Bil Daob Bangs(排刀磅):山坡名。Daob即daot(树;木棍)的变调读音,此处是daot nias 省称,指银拐杖、金拐杖。

[7] Veex Daob Nil(也刀尼)、Bil Daob Bangs(排刀磅):山坡名。Daob即daot(树;木棍)的变调读音,此处是daot nias 省称,指银拐杖、金拐杖。

[8] nenx lieix(直译“吃田”)、haok ongd(直译“喝塘”):nenx lieix haok ongd是个成语,意为“耕耘”,此处是为对仗的需要而分拆在上下两句来说。

[9] nenx lieix(直译“吃田”)、haok ongd(直译“喝塘”):nenx lieix haok ongd是个成语,意为“耕耘”,此处是为对仗的需要而分拆在上下两句来说。

[10] Boux Nrieix(宝尼)、Boux Liangl(宝良):实际是同一个人的两个名字。

[11] Boux Nrieix(宝尼)、Boux Liangl(宝良):实际是同一个人的两个名字。

[12] Ghab Lieex daib Dlas Qib、Ghab Deit vangt Dlas Louf:此二句并不是“嘎里儿子夏期、嘎对儿子夏路”之意,而是指出生在天神嘎里、嘎对村寨里的翁爸爸的孩子。

[13] Ghab Lieex daib Dlas Qib、Ghab Deit vangt Dlas Louf:此二句并不是“嘎里儿子夏期、嘎对儿子夏路”之意,而是指出生在天神嘎里、嘎对村寨里的翁爸爸的孩子。

[14] geeb bax、geeb liuf:即geeb bax liuf(蝴蝶),口语中不能分拆。

[15] geeb bax、geeb liuf:即geeb bax liuf(蝴蝶),口语中不能分拆。

[16] ghad dliangk(野猫粪):也有的口传版本为ghad ghongs(穿山甲粪)或ghad nral(鱼屎)。

[17] songd nriul:直译“生骨”,指新去世者的尸身。

[18] 公(ghaot):指宝瑙的丈夫。苗俗:有了子女的中年夫妇,对他人说到自己的配偶时常称之为“公”、“奶”,不称为“丈夫”、“妻子”。

[19] songd ngees:直译为“干骨”,指逝去多年的尸骨。

[20] doud(皮):下文dak doud 的省称,指蝴蝶翅膀、翅膜。

[21] xangx bil:两只手掌一拍擦而过的动作,表示得意洋洋拍手称快的行为。

[22] leid gent:见本篇《祭公祀奶》注3、4。此处指拍手称快或羞死他人。

[23] Wangx Ceib(往吹):风的拟人名。

[24] Dlas Nraif(夏乃):扇子的拟人名。

[25] daib yul mod:对幼蜻蜓的拟人化称呼。yul 指geeb yul(蜻蜓),mod 指geeb mod(蜻蜓的幼虫)。

[26] 无鸡续笼、无猪续圈:比喻无子女,绝嗣。

[27] yul daox、yul laot:geeb yul daox(直译“铜蜻蜓”)、geeb yul laot(直译“铁蜻蜓”)的省称,口语中多只称geeb yul daox,这是一种身上有黄黑相间“斑马纹”的体形巨大的皇蜻蜓。

[28] yul daox、yul laot:geeb yul daox(直译“铜蜻蜓”)、geeb yul laot(直译“铁蜻蜓”)的省称,口语中多只称geeb yul daox,这是一种身上有黄黑相间“斑马纹”的体形巨大的皇蜻蜓。

[29] dangx:ghab dangx(水塘)的省称。口语中不能省称。

[30] weel but(祭祖塘):实亦指上句的lieix niul(鼓藏田)。

[31] xid、nras:wad xid(寡妇)、wouk nras(寡妇)的省称。口语中不能省称。

[32] xid、nras:wad xid(寡妇)、wouk nras(寡妇)的省称。口语中不能省称。

[33] gangs:gangf(把握、掌握)的变调读音。

[34] dail hvub、dail seid:ghab dail hvub seid(那些话语)的省称。口语中不能省称。

[35] dail hvub、dail seid:ghab dail hvub seid(那些话语)的省称。口语中不能省称。

[36] Boux Gheib(宝该):母鸡的拟人名。

[37] 龙蛋、蛟卵:形容宝瑙妈妈生下的是很宝贵的蛋。

[38] 龙蛋、蛟卵:形容宝瑙妈妈生下的是很宝贵的蛋。

[39] gib diux:ghab gib diux(门背角)的省称。

[40] lius:鸡(gheib)的古称或别称。只出现于古歌或《贾》中,口语中已消失。

[41] Boux Gas(宝戛):母鸭的拟人名。

[42] gib lieix、nail ongd:ghab gib lieix(田角落)、ghab nail ongd(水塘泄水口)的省称。

[43] gib lieix、nail ongd:ghab gib lieix(田角落)、ghab nail ongd(水塘泄水口)的省称。

[44] ok:鸭(gas)的古称或别称,只出现于古歌或《贾》中,口语中已消失。

[45] 四棱藤(nais xeet lieef):一种藤本植物,枝干四棱形,有节,根可入药,常见于山野路旁。

[46] 苗族生产习俗:过去农历二三月间,苗家喜成片砍伐一些山坡上的杂树、荆棘藤草,烧之以便撒播小米。犁田挖地时,也要把田边地角旁的灌木丛及杂草等烧掉,以减少鼠雀病虫危害庄稼。

[47] Wangx Aob(往乌):洪水的拟人名。

[48] Dlas Doul(夏逗):大火(山火)的拟人名。

[49] mongl:geeb mongl(蜜蜂)的省称。口语中不能省称。

[50] 有些红杉的枝丫,木质是半红半白状或多红少白状,这种木材比白杉坚硬且更富韧性(故此处说“坚如钢,硬如铁”),常被苗家砍来制造尖担(一种两头尖锐,用于挑柴草的扁担)、刀把等。

[51] 冷季、暖季:远古苗历把一年分为冷暖两季,每季各6个月。老鹰多在温暖的季节飞临村寨边叼鸡鸭。

[52] 冷季、暖季:远古苗历把一年分为冷暖两季,每季各6个月。老鹰多在温暖的季节飞临村寨边叼鸡鸭。

[53] Wangx Gheib(往该):公鸡的拟人名。

[54] Dlas Gas(夏戛):公鸭的拟人名。

[55] gheeb veel、gheeb xees:口语中只称gheeb veel xees,指苗寨边上的空僻杂草乱生之处。此处为对仗而把合成词分拆为二。

[56] gheeb veel、gheeb xees:口语中只称gheeb veel xees,指苗寨边上的空僻杂草乱生之处。此处为对仗而把合成词分拆为二。

[57] 斗(douf):苗历单位,一“斗”为十二数。参见本篇《制订历法》章。

[58] 也有的口传版本说先孵出龙,后孵出雷。本整理稿依多数贾师之说。

[59] 也有的口传版本述,孵出的不仅有雷、龙、虎、穿山甲、蛇和人祖央六位,还有黄鼠狼、蛙、蚊、蜂等。

[60] xib(希):苗族原始宗教观念里十多类鬼神中的一类。这是一类凶恶的邪煞,人受其害非死即伤。在下文列举的十余种邪煞中,除了火灾鬼需以黄牛祈禳,烧伤鬼、踢脚鬼以公鸡祈禳外,其余的要用公狗祈禳。

[61] 清水女血水妇:指致妇女难产甚至死亡的“月子鬼”。此句及后文中的“女、妇”均系直译,表示该鬼是女性,这应是苗族对其母系氏族社会时代的原始宗教记忆的反映。

[62] 滚崖女坠崖妇:指致人坠崖滚坡伤亡的“坠崖鬼”。

[63] 呑房女食屋妇:指引发火灾烧毁村寨房屋的“火灾鬼”,它被认为是六个“坏蛋”中生成的危害最大的邪煞。

[64] 呑雾女食露妇:指致人最后浮肿死亡的“浮肿鬼”,苗语俗称mous vongx(音“牟痈”),传说伴随雨雾出现的虹是其现形,因此苗民过去见彩虹出现均避之不及。

[65] 跌树男落树汉:指致人跌下树而死伤的“跌树鬼”。

[66] 深田男滥塘汉:指可致冤家仇人伤病亡的“冤家鬼”。在“希”类鬼中,只有此鬼是由人(巫师)指使而被动去作祟于仇人,其他的都是主动去作祟人。

[67] 醉醪女醉酒妇:指致人发生癫痫之类疾病的鬼。

[68] 投水女落水妇:指致人投水自杀或落水溺水的“落水鬼”。

[69] 绿线女红丝妇:指致人得病枯瘦而亡的“干痨鬼”,苗语俗称之为mous vongx ngees(音“牟痈额”)。

[70] 踢脚女碰脚妇:指致人行走时踢脚而受伤出血的“踢脚鬼”。

[71] 灶边女火塘妇:指致人被火烫伤的“烧伤鬼”。

苗族贾理(第二版)(上)